De anatomes bono dissertatio inauguralis Aloysii Scoffo Veneti

1쪽

Dissertatis Inauguralis

PATAVII

TYPIS PENADA DCCCXXXIX.

3쪽

MEDICO FISI CO

4쪽

Aescire quid antea, quam natus sis accideris, id est se e esse uerum nescire PromSus, Cum natus sis, quid tandem sis, id eri numquam esse hominem.

Cicero

Divino prorsus consilio factum est, ut vis illae

rerum omnium artifex, caecam suis quas condidit rebus noctem offuderit, suisque recessibus occultaverit, eo nempe, ut homines iis omnibus uterentur, divinamque venerarentur opificem. Conantur ii tamen Cuncta perscrutari. rimari, rationesque modosque rerum, Causarum et enectuum mirabiles nexus

intelligere qui id sedulo agunt philosophi, et sunt

et nuncupatur Philosophia nempe ex iis, quae se sus percellunt, haurit ideas, connectit, auget, an, misque nostris vires, speciesque corporum pingit, eorumque proportionem inter se, ordinemque ait rius ad alterum, et in homines influxum demonstrat, explicat, suis quaeque deis, quodammodo picta. Mentis ideas in subiectis corporibus quasi in lut

5쪽

tabellis expressas duce experientia inquirimus: tun demum scire aliquid putamus eum OSA POSsumus,

oculis manibusque pertractare. Quid ni ita sit Non

res, sed rerum imagines animo Complectimur. umbras persequimur, libentius, pene dicerem, rerum Manes. Sine experientia, rerum natura nobis esset

ac pio Acneae: Infelix simulacrum atque ipsius umbra Creusae. Dolendum acque quod Ter si iistra comprehensa manus effugit imago Par levibus ventis volucrique simillima somno. Agedum, quod per sensus assequimur, vel id

tantummodo in natura crum, vel id utile verum. Hoc tandem est haurire, scireque naturam. Quae

cum ita sint mihi gaudeo nam quam collaudare aggredior scientia, corporibus inhaeret, corpora inquirit, corporum scientia, suo quodam nomine dicenda est eaque evidens, utilis, ala, ingeniis ci rissiniorum hominum exculta verbis illustrata, commentariis commendata , quod tu potissimum est felicitati hominum tuendae, et amplificandae, et eorum ingeniis ornandis a Deo optimo Maximo hominibus data. Quae tandem est ca Antropologiam vocant ph sicam cognitionem humani corporis, et barbariori Pocabulo phvsicam animalem. De ea dicendum non una oratione et spiritu. Quia

si immorer ejus historiae enarrandae, et a teneris ejus unguiculis eam ad robustiorem sequar aetalem: Iulia utiora colligens et commentans quae de ea ira

die dicta suo te Quid si in lucem vel lina proferre penitus immensa, quae e tenebris eruta volumi ilibus

6쪽

immodicis credidere scriptores os tantummodo hoc tenete vitribus et animis essatum Anatomes securitati hominum et ornament a Deo concessa, ab hominibus exculta est. Quid dubitem, quin me dicentem omnibus ornetis ossiciis si inter tot humani generis ac rumnas et pericula, si inter tot hominum vitae et iam ac structas insidias tutos lieatosque et honoratos Vos esse clim Jam singula suis tribuantur patetibus id ordinis ratio expostulat. Quid rei est Corporum hominum scientia Quot concluditur partibus Quae rationes ejus ad alterum una tomen graeci vocant, nos Sectionem vocamus ea quippe solvit. secat, disjungit corporis humani membra, eaque intiliora, nervulos sibi illas nenipe quaeque etiam oculorum aciem effugiunt Microscopi opc dctcgit Corpo is structuram partium vel minimarum ligamenta, aptitudinem alterius ad alterum quibus simul sulciantur viribus, quibus invicem repellantur, qua divina prorsus Ope motus qui ctemque apte sibi comunicentsingulis vitamque tueantur, c actiones excitent

moderentur, Conterent anatomes edocet Dractica

dicitur. si manibus, gladiolis, acre, igno, liquoribus, iisque vel exsiccantibus, ut balsama stillantibus,

adeo ut Comprehensa ria a Cures Cunt Corpora, et syphunculorum injectione particulas corporum lias ab aliis secernant theorica et haec aut descriptiva aut generalis, quae ex iis quae oculi vidciat, ni unus Pertractant, veritatis essala, praecepta ruiti colligit, ordinat, undit, aliaque ob aliis colligata solvit

immixta secernit, apteque deducit. et ni odo histO

7쪽

ricum agens modo philosophum graphice narra pingit, subtiliterque ratiocinatur, et edocet audit res. Una ab altera munere distinguntur, comuni vocabulo Anatomes appellantur. Jam tandem inquirendum, utriam ex en felicitas et securitas hominum oriatur. Quid plura Hominem inspicit, perscrutatur, lucrique hominem, sanitati et incolumitati prospicere suum est ita, ut primum alteri nulloque concedat; et igitur hominum securitas et selicitas credita es Securitas hominum credita et selicitas Quin possum hoc loco exilire, et dignita

tem Anatomes Commendare, munusque praeStantissimum extolleres Homo ait Tullius, eximium animal, naturae opus quo nihil praestantius is Humani corporis fabrica iis distincta et sussulta partibus ut eminens quodam divinae prorsus artis specimen praeseserat, et ostentet Ratio regit, spiritus alit caput. oculi, frons supercilia dominantur; se- rarum volucrumque generi regem obiiciunt iique,

eaeque, et pertimescunt et venerantur. Atqui tantum opus quod supereminet Omnibus, subdituran

tomiae illud caetera, haec illud regit hoc omnibus, illa huic, praeficitur. Proh scientiae dignitas quam vix cogitatione assequi possumus Quid si

tantum opus Anatomiae detur, ut tueatur et orneti Aio nempe saecuritatem ornatumque hominis soli commissum Tutum, inquam, reddit et incolumen. sis Nostrum, ut ait Linnaeus, si attendamus corpus,m in eo unumquodque membrum sua gaudet nec, cessitate, nostramque constituit persectionem ΜΘ Humana macchina, ait Bovssier de Sauvngcs. ita

8쪽

n a summo Numine est fabrefacta, ut singulae par, te et actiones ad totius conservationem seu tun telam mirifice conspirent m Quod cum ita sit, ars illa litum reddit, quae suis membra omnia officiis partesque munici, et excitet, contineatque Quis hoc obtine nisi Anatomes, quae penitius res minimas corporis perspicit humani Quam late haec pateat disquisitio et introspectio vix dici potest. Scilicet ea primo humanum solvit corpus in membrB, in embra in minusculas partes fibrarum, nervorum, fasciculos colligit, ossa, venas, musculos, cartilagines, membranas earumque colligationes introspicit, et sedulitate exquisita oculorum, abditiora deducit, et contemplatur; hinc corporis abricam, substantiam, eccanismum, legesque quibus stat et movc-tur, et circumducitur, et viget, et tabescit, corruit exsurgitque et singulis pene horis per estuvia avolat, et descit; continuo ex cibo potuque, et conssat ex iis sanguine hauriens quo renascatur et Congeres Cat. Id non solum animam erigit ad mirabile naturae spectaculum, sed acuit, ut videat, quae ad corporis maxime suciant conservationem et incolumitatem. Huc tandem reddit physicus, ait -- chius in sua praelectione Anatomica, ut cogno scat specierum, et imaginum causas in hac rerum universitate, aut veritatis detegendae spe ductus, aut gustu quodam sciendi allicitus, aut usibus hu- manae vitae providens, et singillatim animorum η tranquillitati prospiciens. Potior hinc erit cura, eam Phusica totius partem nrripere, quae Sensus motus, saccunditatem, nutritionem, interitum;

9쪽

m quae omnia homo sunt et animal n Quo loci uenon irascar pluribus qui Medicos detestantur, a temque rident medicam, neque eorum consiliis acquiescunt Nonne imperiti homines sibimetipsis irascuntur, vitamque indignantur incolumen Pr pria ignorant corpora, quae sanitati faciant, vel o sint, quibus hebetiores fiant vires corporis velis bustiores nesciunt, quibus usibus apta sit quaevis humani corporis pars Nonne et generosi homines nobilioresque Deminae populari rapiuntur impetu. et ciunt turbas, et miscent, eadem freti in semetipsos saevitie et proprii corporis ignorantia Si se

scirent cognoscerentque, divinam suspicerent a

tem quae ex humani corporis cognitione tracta illud servat, reficit, e tumulo quasi revocat ad vitam. Oh si a teneris unguiculis, adolescentes iisce anatomicis, prout aetas patitur, instituerentur notionibus, quam molius id cederet hominum elicitati, quam si historicis, cographicis grammaticis etiam litteris, per longam nimium diem terantur, ut RSA let, tenella ingenia Vitia corporum, animi pertu bationes, et quasdam nimis expeditus proclivitates refert vix maerens Historia patitur Geometria, nec noscit Grammatica: sola, inquam, indignatur, caret Anatonua. Sed nulla sint haec tanta nihilominus ratum sit Qquod nescire quid antea, quam nam tus sis, acciderit, id est semper esse puerum, nem Seire prorsus, cum natus sis quid tandem sis iam erit nurn quam esse hominem. moeo impetu quodam orationis nunc rapior invitus, nec amor quodam novitatis impellor. Ratio tracta a Numine naturae

10쪽

a Clarissimorum hominum sententiis confirmata huc me impulit, ut haec dissererem. Celeberrimum Cocchium seligam unum, qui sic effatur de usurariis Anatomicae: vident profecto soli Anatome stu- is diosi quam levi principio, vel infirma valetudo

is vel gravissimi plerumque morbi oriantur, et quam is facile saepe vitari possint, si boni serventur mox res, quos scilicet nec dissidia, neque luxuria vim tiaverit. Cum autem nemini melius pateat, quamis certa sit cito moriendi necessitas et intima cor--poris, quam caduca adeo, ut neque imbelles, ncis que delicatuli valeant effugere, aut quae nos Π- ω, dique sata circundant, facile crediderim, ex hocis spectaculo bonos et sortes fieri adolescentes, ut

v mortem Eliam contemnant, in quo summa virtus is hominum sita est. v Igitur Arintomos hominum in- Columitati concessa Perbello Cicero: Notitia sui Corporis et Observatione sustentatur valetudo is Quid si eadem ars morborum interitusque causas detegat, ita ut subitae mortis ratio, morborum C- ultiores insidiae, frustra se illi occultare conci tur Si noscantur arma, quibus nos Saeva mors Pgreditur, lacile ct saepius retundere poterimus in qui Anatomes noscit, illa ergo retundcie potest, illa ergo hominem a morte eripit. Noscit, inquam,

Anatomes interitus arma, et ea quae venenis obruuntur, et ea quae inseruntur vulneribus, et ea, quae tenebricosis causis occultantur. Noscit Anal Ornes generandi naptitudinem, momenta laetus sundendi, abortus naturam et vices, simulatorum por

tuum insidias, laetus vitalitatem, insanticidia, et hu-