Oratio ad Lucenses

11쪽

prospercst gloriose Noni' cs, amplius c alio discasque tuc in hoc pontificatu gubernado parta sint future. Nosti quid χpiana cligio requirat quid fides pietas caritas' velint quid prohatorii officiu postulet quid stanc gregis

tue cure comissi cccssitas exigat. Nosti que Romano pG tifici coducat inti sint, cuaria Nosti quid Romanu Pontifico deceat quid ciliceat quid Xpediat Nosti Rox mano Pontifici picta adininistrat fori potestatem no sim, plicitcr de absolute fuisse attributa scd claue ratioiso prudentie no crrante Prius didicisti quibus bonis artibus quandustria qua sollicitudine quo studio pastorale officiu ro gi debeat ad illud aspirare presumpseris instructus rege di administrandii peritia prius meruisti ad summi sacerdotii gubernacula assiinai. hcne promeritus assumere cis Te orgo consule te audi tibi ausculta tibi obt cra.Noest in quo alterius consilio tibi opus sit. Te unum tibi imitandum propone quo nihil 'in humanis diuinius reperi

aberrabis si a teipo nusidis ccsserH.Si tuo acri ingenio parueris I tuo grauissimo iudicio fucris obsccutus nihil unqdcerit quod ulla in xc in consumatissimo pontifice ligatur. Quod si beatas esse Respub Plato non minus uere

cleganter monebat si aut sapicntc imperaret aut cara principes sapientie studio inlacretur. Beatissima es uniuersa,piana Respubque tam sapientissimi pastoris r imini

credita es. Nec multo minor ucstra laus cst sacratissimi Cardinales tale clinissc qui sapientia scirci, auctoritate posset tanti rcgiminis babcna recte gubernare. Euimouistis qui tenuia:principu.moria. cdsuetudinum:dignita, tu bonoria cognitionedoc ericita admodu est cruditus rectitudine ucro equitate iusticia uiolabilis animi sor titudine 1 constantia insupcrabiles: ut liquido appareat in eo potcstatis ci sapicis coniiunctione. ambarum clausu rectitudine adciso Quoticias aut apicntia' potatia in R

12쪽

mano Potifice conspirat ibi mirabiles ciuectus e ccludi sunt: quales nunc hi illiani ocspretiolatur. Non polcitis Rcucrcia dissimi Cardinales no optimi centeri qui patrii cuniuerso gregi plano optimuiro: pcZissis Proinde cum huius ccmodi sitque clcgistis ut nouoluaboibus clegiae

tur cic aguntur. 4lora pontificio solio prisecistis: quo.duce quo potifice omnia leta. omnia felicita sunt sperada. O qui christiana proscssione cnsciitur co gubcrnante eo furigante in maXima traquilitatis re prosperitatis spem sutarismiSerrecti Greκ dominicus tanti pallaris custodie traditus adleta pascua deduci sporat. Sub tam consumato Potifice qui aboibus uirtutibus lumitateS lapiccs mdcccrpsit

omnium doctrinarum re omnium ingenuarum artium

studia floret,ut Excitabuntur ingcnia acientiarum pro fessores ad Ycolcnda rvmnasia premiorum spe propensaris accendentur. Qui doctrinavi claris moribus prc stabunt:uel ad sacra consilia aduocabuntur:uc ad altas dignitatc.extollentur Iamiam litteratum studia ses crim .re sub inrito uirtutum ueκilli io altius cffcri 14 in au/rcarctrosccula reduci uidentur. Tu aulctra Alerandoesexte Pontiis maximc suscepicti culmen pastoralis alli mi locum summi sacci dotii:uicariatum christi Te,ps nouni tantia ccclesiac scd uniuei sis: non in part scd in picni tudine preesse uoluit Dedit ted cus in lucem gentiu ut sis earum salus usim ad extremuetcrre Vocauit te cus in huc cXcelsum locu ut lucernam operum tuoru boic uiderctre glorificarent patre qui micti cu Probitas Japicntia tua gradu cxcclictissimo decorata est Si quasi lucci nisu per candelabrim in domo domini posita: ut albus notantum qui in domo sunt:sed qui in mundo sunt cluccat. Rc

fulκMiuuasi lucidissimum sidus 6 quasi stella matutina

iiii

13쪽

in medio nebule. Quasi sol rutilas in toplo dei Dei clina

ccclesia uere dicere possumus: Ecce sacci doSma uS qui in diebus suis placuit di: Nesinu tus est iustus in t ore iracudic factus in recociliator nec est inucntus similis ei qui conseruaret legem cxccisi. Ideo uirciurando fecit ilum dominus cresccre in plebem suam. Puit beatissime pater hcc ma celestis iniimptio Rei pub christiane non minus iacccssaria is alutaris si quis publicas clades horrcn das christiani cncxis calamitates conuulsis orthodoχc religionis membra siccum consideret si quis quan tu barbare nationes aduersus,pianos populosio uno sed in uiri criS locis inualuerint animaduertat Eoicpore diuina bonitas te ccclesie pasto e dedit quo'piana Resp. bono rectore auriga perito re moderatore circuspecto imarime indigebat Arbitrabannir,piani Principes Maumctbe Tur, charum Rege ualidissimo uita functo Baissetem filiuisa torcia natu qui paterno Impcrio successiit desidie ac turpi

Ocio uacaturum ci quasi Domitianum altoria muscis captandis stilom precum configcndis incubiturum. Sed longe siccus preter Onanium opinioncm succcssit. Nam proxium,cstate mammas copias cκ bellesponto traiecit. Ingetem ac potentissimam Classem ad qua cuia e cditione instructam de eκpeditam habet Maκimo omnibus itinori fuit cum incertum esset quid molliretur quorsum eius conatuStenderent. Non conquiescet truculcntissima belua christiani sanguinis sitibunda nisi eius impetus repri matur donc paterno eκemplo succensus aliqua graui ci in seranda clade christianos afficiat. ergo Potifex maxime in pastorem ccclcfie c. scimptus ut gregi tibi commistabcnc consulas. um cucAcubare uia ilias agcre super grege i alto troni tui solio speculari futura cla/des. Tui numeris est procul arcere banc immanem fera ab ovilianico coprimere holhlcs barbarorum inciti susvicoria icciritiam adipianorum cerulcibu Samovcrc. Tuaru

partua est pro instauranda ccclesie dignitate omni studio

14쪽

atm conatu intendere Laborare pro uiribus ut,piani nominis pristina decus 6e Imperi tua opera inituanir Ista haud difficulter conficies cu imortalis tui nos gloria si ut est tutipossiti ianc paci maxime costilucris Dissidentcs inter se Principcs ac populos auctoritate tua copolue ris e tua prudentia ad unitatem concordiacpredeberis. Non poterat tanto negocvo comodatior adhiberi.Tu nota humano et diuino cosilio assumptus uolcs 6 aeae repoteris lato discrimini prouidere. Quid .n .nocrcdimus posse sanctitate tua ab imortalidco petrare adiram columitalc.Quid no pcremus uirtute cic prudctia tua posse institui magnitudinc confici constantia uigilantia obuencri. Quis no iussionibus tuis obsequatur quis Impia tua recuset. Ccrtatim Oct coaedent ut Lmaχime dictis turi audietes cospiciantur. Est tibi a deo rerum oram tributa po testas Assecutus es ut tum antea prodesse dcliderabas: tannim , nunc possis Voluntati potestas acccssit Δ dcliderio tuo eκequcndi facultas est an ociata.Occurrendum cst in tepore immenti periculo. Resurgendus est ignis prius nisapis inualcscat Admoudda est in temporc mcdclancc est procrastinandum quoad morbi ius grauescensscra remedia aspernetur. Non est tantu periculum negli/gendum aut parui extimandum propterea g nunc bar,

Barorum conatuSeκcorum sentcntia non successerint.

Nosti sanctissime pater situm crumnam illum detrimen miana Rcsp. Princiolim desidia e Pontificu negligetia sit nerpessa. osti nimium que comemorare nunc etiam animus horrcat. Sepcnumero antecetarum tuorum cunctationem indoluisti incusasti tarditatem ignauiam retorvorem es detestatus Maumethaol scitarum populi par/utSprimum uiribus uix breu hellespoti augulum anure crudia potius juirtute bellica aut armis occupaucre.

Deinde reuere ui ibus di mdics non parum in

sidentcsaliorum funcstas clades calamitatast negligunt

15쪽

dum priuatis magis il publicis comodis studcrescredunt.

Et silc potius Rcomuni christiane utilitata consulcrcaibi trantur.Tandem eous. clati simiae tantis secundaria cirum incrementISintum iaciunt ut uniuersum prope to

rarum orbem maximati pidatione afl cccrunt.Sic qui negligitur unc de magno curis crisam uires tantakrcassu

mit:quibus pollea haud facile restititur: scpe κ paruis principiis dum res negligitur grauissuria mala proueni

Diχimus Sanctissime pontifeκ de tua selici cccssaria

Ut catione non quantum pro rei dignitates cMellcia, tia dici ci potuisscto debuisset:lcd quantu cmporis ra

tio S reuitatis institutio prclcripseriit. Iam uri tutum tirarum prcconia maiore uotria ingenio pauci attingamuS:

quc secundaShrationi partes abibluat friccisi beatissime pate es me presentia tua. dicendo detcrrcat MagiSine perspecta animi tui modestia si procntia offendit Magis mc an Aium cudith cius non ura ingenii quo possim merita uerbi adequarc cic diuina uirtutcScquo prcconio celebrare. Nam O lpresentis laude que parcere pudice resin fallacia afferuntur: ncca sapicntissimi increpantur. Et sicuti non improbarc uitia maligni si ista inuidi no approbare urtutem indignia quoq; est non comcndaresi e non adintrari homnlcm Omcnuationeci admiratioc dignissimia propterea q)prescias sit: Δ cius gloriam prcscia, tia quasi sacictat languesccrc. Vcris laudibus prosciatia Gducit cum presens ea uiua attestatione corroboret ac confirmet. Hec mihi etiam scde assentationis nota obicito test:cum longe maiore sint uirtures tue mcafit futurapi cdicatio Quid igitur primum assumaria. Quid auspicabor. Unde ordiar. an a patrie 1 gencris splendorc.qui nonihil ad hominis selicitatem consert. Simonides pocta Lyricorum scriptor nobilcm patriam in non mediocrcm hominis beatitudincm duccias docuit Mate secundum

16쪽

pcrscctam rationem uicturis imprinais opus esse patriam habcrcgloriosam. Patrie splendor non in postremis ha/betur:s scinuis tanta patria dignum 'prcstat. p Thales mi lcsius uel ut quibusdam placiti Socrates sua patria Icta bundus tribus de,cbus gloriari re deo gratias agcrcs, litus perbibctur.Quod homo essci Uno sera. Quod uir

non femina. Deind-Grecusssico non Barbarus. Patric gloria genorosis animis calcar ad uirtutem ad res prcclaras stimulum. ad magna facinora incitabulum

princi Patria tibi est Hispania:cuius orientalem septe trionale latus Pyrciaci montes undequam includunt Rc liquc parrusus ad Herculeasgades Borealam occeanum protenditiatur. Que in comontium inccrani maris ambitu includuntur quasi alteriim orbem facientia ad Hispania spectant cuius latitudo longitudo tam multariam ampla re tam immensa est utplus habeat admi/rationis AcrutaIitatis interfluuntqplures fluuii non solum nauigabiles sed auriferi Hispania nec stibus obnoxia nec frigoribus subiecta media cmperic confovetur. Ibi Maucsta bir moli surcs cxsuscitant ibi olsit campi deliciarum cic omnisamenitati picni sunt quo felix

ces anima incolere Poete decantarunt. Terra optima fera frugum fructuum ci omnium optimarum rerum

fertilis gregibus armentili habundat. Hoe in omni uirε tutum encre uiros prestantes parit qui animi' cor

poris dotibus κcellunt.Hec etiam Impcratorum Δ Nox manorum Pontificum mater Nervam Traianum maxdrianum ac Theodosium Hispanos tres Romanos Imperatores tulit Hec cade apostolice sed Damalum dehinc Ioanncm XX1.deinde Calixtum tertium Hispanos sumos pastores dedit.Nouissime te Alexandrum lcnumptulit qui summi presulatus fascibiis insinnitussatrictuc longe plus splῆdoris reseras labia acceperis. Nam e friuilia Burgia bcroica uetere honorata illustresinatoria ac progenitorum tuoria imaginc preseserat Ad non ua

17쪽

cat Mininata generosissimcfamilie tuerccensere Militi Preclaro ingento prediti in bis celebrandi certabluat cicaccuratiore stilo protinus immorabunt. Pres anted plus riserimanturque in teipso sunt que cirebate forinse cu uersantur Hec propria Δ ingenita sunt:illa encrnaci aliena bab tur Minus quom decorum est solis malo rum laudibus censeri re illustribus auorum monumen iis umbratilem gloriam uenari.Cretusti tu uirtutibuStutS: tui meritis:tuis laboribus uiam tib1 aperuisti ad istud a stigium quom c cccuectus Talia tibi a puero fundameta iecisti qualecdificium in sencctute cMitandum conceperas. escio an natura presagientcsan diuino consilio factum sit:ut quasi ab incunabilis ita uitam tuam instituet GS:mores componeres:actiones tuas formaressitit dignus reddereris tanto solio:ad cuius regimen pararici ordinari uidebaris. Vocasti illis potissimum uirtutibus illis disciplinis incubuisti:que ad tantum munus obeundum neccssaric uidebantur coad redd dum te tantosccptro dignuessent accomodate. Per recta artia bonaria semita progredimS: Δ: per aurcos uirtutum gradus ascendens ad felicitati& icciri es perductus Accessit forme legantia:que uirtuti suffragiu addit:lata frons:regitim supcrcilium se cicsti ratis: ct tota maiestatis plena:ingenuus ci heroi custotius corpori decox:ut apparcinaturam uom for

me dignitatem induixisse: lue tibi primum multum gra, .licd: uenerationi acquirci ctin nuc apostolicam scdciri hac tua diuina forma quas nummis uices coraret.Postpria litterarum rudimenta deposita pretexta ui hem to gam induisti Petiisti Bononiam bonarum doctrinarum altricem pro asscquendo ingenii culturi sapientia capc/scenda:ciuitati fama alloetus: Δ in Hispanorum arciba demiam ibi sitam inue collegiali sodalitate scholasticomconturboenio complures Hispanos in sola litterarum pa/lestra nutrit. Vacasti Pontificie Imperatorici censure:

18쪽

ut que a Romanis pontificibus decreta que a sacriscon

ciliis sancita ciscnitu futurus Potis simaximus non ignorarcs RariSconcessum est ut qui ingcnii acuminccXccl. lunt tenacis mcmorte fecunditate licentur. Sin te adeo cumulate concurrunt ut quo magis prcstes anacrior in genio anicnaciori menaoria non sit facile iudicare. Intra septennii metam peracto celebri studiorum cursu docto

reastinfulas suscepisti quoddam futuresciicitatis preludium. Interca Caliκtus auunculus tuus in summum ccclesic pastorem assumptus te post aliquod tempus in a

crum re gloriosissimum Carduralium ordine coaptauit cum pressentirctac dei iudicio ad maius tribunal ucstinatum Tei ccclesie cardinem felici sydcre constituite quem futurum totius ccclctile summum columen pre uidinat.Collocauit te in solidam ecclesiaccolumnam que postea altius supra montem domini cXcelsum crat exigeda. cccussi admirabilc uidcri Hebct a Catino summo christi uicario dote prediuinatum quod de altero Hispano apud gentiles a fatidica nimpha ante duccnto annos

pronunciatum Galba dele uaticinatum uoluit oriturum QuandoinckHispania principem dominum icrum, Per annos multo quibus Cardinatatus obuicccancella xiatus officio iunctus cs nemo tuam operam requitauit: cui non promptissimam eκ hiberes. Nemini unitullum trocinium cn asti. Nemo calamitat affectus aut iniuria laccssitus frustra tuam opem implorauit. Fuit tibi familiare non solum petentibus subuenirc seditiam nonoetentibus ultro luppctias serre. Faciles cmpcr ad te aditus patuerunt nec maZimi aliquando negocis implici tus unum de Occupatione causatus Conluctudo modeΦua, familiaris quam comitas non sine scueritate enm leucritare hilaritas cum grauitate benignitas pari libra condirciat. Scrmo liberalis re compositus adeo suavis ut tanu Euripidis a melles, sircnibus profluere vidcatur. Tua grauissima responsa uatur Catoniana apothemata

19쪽

n itinerari possunt. Quotcunq; te adeuntes non sollim benigne eXcipiebas uerum cisam suauibuS uerbiS familiaribusq; blandimentis dcmulcebas. EAcmplo Titi Impcrato riSiacminem unq abs te trilicti abire patiebariSin diem perdidisse cxistimabas qua nihil cui prestitisscs Liberalitatcnari munificentiam tua largitioncSspicndide sum lusissimagnifici aperic cumulatcmos cndcrut Infinitum esset singula recens cresquibus dinum cland1S non dicameXornandi,nec tempti l e Pompcia prefiχum suffice ret Iam crgo ucla cotrabam aut canaria receptui ct quod posti cino expediendum proposui conscstim absoluam. Inclitissimus Mediolancnsium Princeps ct sapientissimuScitIS patruuSDuκ Barri ut primum te ad apostolicuculmen cuccium intellexerunt conccocrunt animicicuticiam in extimabilcm gaudium incredibile uoluptatciri incomparabilem Gaudent non tum ccteri ita tum rari admodum sanctitatis luc deuotissimi. Nec quantum dici uel cogitari potcst scd quatum n codici nec cogitari fas

est. Si enim quis gauderemerio debet Δ dcbet omnes 3 Illustrissimi Principes nostr qui obsernantia in apostoli

cana scdem culturi deuotiolac in sanctitat tuam nemini cedunt inprimiS gaudent&cχultanti tanta icticia afficiuntur quantam maXimam humani sensuSconcipere possitnt cuiuS magnitudo humana credulitatem &li

gratius aut salubrius asscrri poterates te pontificalessast gium alccndi sic in quo iacm probitatis neq; sapicntie ne

potcllati nem corum omnium que in consummatis,

samo Pontificescγiguntur pars aliqua dcsidcrari potest. Feli faultusq; illuxit tue sublimationis candididistinatis dies qui te Pontificio solio inaugurauit. Et Principckno xnros maχimi uoti compotcci cudidit. cd cum mcntis gaudia cκprimerem causas cXplicare arduu sit animorusensisSOratione adequarediticillimu halicatur imitabor

in hac parte Timantc Cilbinu pictorc egregiu qui in de

20쪽

eius caput ci suo cuim animi cliquit κtimandum. EZis limarunt κcellentissimi princi res nostri non allic melius pollic deb:tum gratulationis officium impicre: siccatit efficacius posse pium humilis deuote obcdiciati oble quium preflarc si ad hoc munus obcundum cos lcga tos destinarct qui essent Ducalis sanguinis iacccssitudine coniunctiorcS.hoc osticium pc seipso cκpedire non nunoriS fuisset discriminis et difficultatis Illustrem tam fratrem re nepotem hicrmetem Sforcia vicecomitem Marchioncm rcnuum: Pressantissimum Herocm Ioannem Franciscum Sanscucrinate Caiatie Comitam et inuictum

militarium copiaria perscctum Insignem Comite Franciscum S rcia ducalcm consanguine Magnificu procere

Nicolaum Corrigienssem non minus palladis A Martis artibus cXculturii c*apud coSminimum Mindignu dei legerunt VcnimuScoria legati tue catitudinici apostolico trono micnerationis reicucrentie cultu prestituri. Eoru nomine cie speciali minuato deuotissimc partimur

qucculam a piani Principibus erga summum dei: ij

riumpi stari convcnit.Tue sanctitati perpetuam obedietiam ct Ginceram deuotione cum bumili cucrent a exhibcmus.Te summum sacerdote pontifice maximi patrupatrcm ac pastoria pastore profitcmur.Tc indubitatu tri succcstarcia legitimu pi uicarium clavigeru regni cclcstisattcltimur Tibi tu *ditioni Principcs nos ridetrouent ac predicat quicquid opibus ualent'cquid tacultatibus possunt quicquid uiribus pollent. Fortuna CeS copias clastas excrcitus univcrsu ducale importu diplos ac liberos in qucculam reria cuctum promptissimo nitriore constantissima fide cxponunt Mantcsanctitatis tue deosculatos pcdcs cponunt. HiS Omnibus tuo iure uetcrex tuo arbitrio disponc non solii pro militantis ccclclic dignitate pro soli pontificali zmplitudine veru clitan pro