장음표시 사용
2쪽
SALUTEM A ALACRITATEM, BONOS PROGRESSUS , DIVINAE GRATIAE
I Lb., nune Theophile, quas a me
frequenter expetiisti, Institutiones juris naturalis, et ecclesiastici publici , quodque ineredibili te voluptate afficiet, habes illas BEATISSIMO inseriptas ΝΟ-MINI , coinmunique Parenti eliristiani o
bis , supremo ac universali Pastori, et Sacrosaneue Eeclesiae summo Rectori dieatas,dedicatasque cujus ante biennium tu quidem iterato aspiciendi , admiraudique , ego vero et alloquendi, et vene-
'γ Editio anni 1784. Augustae Vindelicorum . Praeferebat Dedicationem, facιam Pio m.
3쪽
4randos osculandi pedes selieissima, ut meruinisti , sorte gavisi uterque sumus. Ut vero operis mei in quinque distributi libros , quod majore, quam existimari a
te solet, labore contentioneque stetit, institulum cognoscas breviter, PerSpteueque; commentariolum, quod videS, exaravi, quo et consilii mei explicatam rationem , et innumerabilium rerum ordine digesta-Tum adumbratam formam reperieS, ea nem-Pe accuratione, qua ad conspiciendum
velut uno obtutu Iuris Natunalis et Eeclesiasti publici amplissimum eampum juvari posse videbaris. Et quoniam long erolicerentesque traetationes, de diffiditibus
Praesertim atque a sensu remotis rebus,
neque aetati nostrae, neque tuo , ut quidem ais , ingenio satis aeromodatae Sunt; id ei reo pluribus articulis me in brisque di-Stineta oratione utar, eo nem Pe Paeto, ut non minore studio attentioneque scriptioni mece instisius . quam disserenaem audire me ronsuevisti, neque tam mandes memoriae, quae legendo Bedeperis, quam expendas ipse, et volvas animo,
et quodammodo pervadas illa ingenii
Perspicaria , quam 2 natura naelus eSSingularem , et pr aestantissimis magistrisu us, bonarum artium studiis mirifico adime cxcoluisti.
4쪽
f. I. Sitne opera danda disciplviae naturalis juris-
Nequaquam verendum nobis est , Theoplitie, ut, qui in numero literato. ruin hominum haberi volunt, quorum in. numerabilis nunc turba est, ii consiliuina me susceptum investigandi naturae jus omnesque illius' explicandi partes probent. Istiusmodi enim res est, quae omnium ore celebratur scriptisque, et a nonnullis quidem hominibus tanto prieditatur opere, ut prae disciplina naturalis juria Praestantissima venerabilium Patrum vota lumina, virorumque doctissimorum de remorali commentaria aspernari , quodque effari horror est, ipsum propemodum Evam gelium fastidire videantur. Atque utinam Iii quidem , qua par est, solertia , Veritatisque studio serutarentur naturam rerum horninisque , neque naturalibus deessent explendis officiis ; quam cito illis diuini Nominis benignissima providentia sacro sanetae religionis aditum patefaceret', longeque sublimiori ipsos collustraret lucet Nunc vero haud absimiles desidi, quein nostri, servo Se praebent, qui unteum , quod obtinuerat, talentum defodit in terram , nullo quaesito luem , ac na ullo qtii
5쪽
dem negotiandi adhibito labore. Seme nequam . inquit severus judex , ex ore tuo te judico; ipsius naturae, quam iactitas, Praecepto adstringebaris et inquirendi in
eram religionem , et inventam arripiendi et arreptam profitendi. Neque vero aut in.
veniendi opportunitas, aut arripiendi facultas , aut tempus deerat profitendi. Quae quidem Theoptule, haud leviter a me tractata primo mox libro invenies. Illud
nunc quaeres , in eamne opinionem concedam , ut disciplinam naturaIis juris necessariam duram hominibus . .dignamque commendatione illa, qua esserri a nonnullis solet. Ad quam ego interrogationem in hunc modum respondeo, ut disriplinae genus hoc, quemadmodum ab institutione vivae christianae, a Iiisque Scientiis segregatum, atque in Itane , quam Proeseri, formam redactum est, ad vitae quidem ho. DeStatem, Omnemque colendam probita tem , nequaquam requiri Putem; ad scientias vero subIimiores , ac Iuris prudentiam inprimis rite pertractandas, Parum abeSt, quin necessariam pronuuciem naturalis juris , atque universarum ejus psatium 3
curatam expli talionem. UItra igitur tibi Progredi, Theophile, nunc videor, ac ipso alias affirmabam , qui ad percipiendam Canonum disciplinam Institutiones natu
6쪽
ralis iuris perutiles sere dixeram , necessarias non dixeram. At ego cedendum tem Poribus nunc dico; quamquam ne id quidem magnopere probari tibi sentiam , utpote novarum rerum minime cupido. V rum ut totum , quod sentio , perpendas etiam atque etiam te hortor. Fuit, fuit illud
tempuS, quo saerae auctoritati. assurgerent homines nostri ea, qua oportebat, Te verentia , neque obluctari auderest, quando sacri canones ad dirimendas, quae inciderant , emtroversas causas proserebantur in medium.Ac tum quidem satis erat, Iurisprudentiae canonicae studiosis,si saerae antiqui- talis regulas rite interpri tari, atque ad Pr Posita negotia accommodare nossent. Nunc vero ipsam impetunt non modo singularium canonum, vim , Sed Ecclesiae canone 8 8ancientis auctoritatem , atque armis impetunt ex diseiplina naturalis juris maxime petitis; quod quidem adeo non iguoras Theophile , ut ipse saepenumero ingemu ris. Sic ergo cedendum temporibus reor ut aliis atque aliis hostium Ecclesiae in sultibus non iidem perpetuo defensionis genus opponendum statuam. Ius philosophicum appetunt homines , idque literato orbi se donasse gloriantur seriptores non
pavet; de ipsa adeo religione , juribusque sacris philosophari avent: civilis imperii
7쪽
majestatem obtendunt: boni eommunis publicaeque rei commoda ostentant,quibus nefas esse ajunt Per canones impedimenta poni. Neque vero paveas excogitarunt artes, quibus justitiae ac veritatis speciem effingentes, sacrosanctae Ecclesiae pote- Statem concidant, et prope in nihilum redigant: nexus illos , quos Perpetuo me norant sacras inter et profanas causas,illud
cavendi jus, nequid ex rebus Ecclesiae detrimenti capiat respubliea , illa ,. quae nuncupant, mixta negotia , illa Mi hora , quae in religione inesse dicunt, illa accidentalia PraeΙatorum Ecclesiae jura , ne ressitatem illam mediorum adinem , jus illud eirca sacra, quaeque sunt generis istius , ex naturali, publicoque jure d
promi posse , ac debere censent, atque ita depromi, ut demonstrationibus confirmari queant, quae mathematica demonstrandi a curatione haud inferiores sint. Hac igitur ex parte eum in venerandariclesiae et Canonum jura impressionem faciant seri plores tot, tantoque furore : paratam esse Oportere desensionem, non, opitior Theophile insciaberis.
8쪽
f. II. Ius philosophicum sacris Ecclesiae j- .ribtis infestum esse non Pinea. . Non sum nescius , omnem Pliilosopitia in , o inniaque ejus inventa et cogitata, si modo philosoplitae nomen sustineant , iiiiiii religioni nostrae, nihil Ecclesiae de trimenti afferre posse ἔ cum verum Vero obesse minime queat. At enim philoso Pliandi genus est quoddam fallax, imple Num , eaptiosumque, de quo gravissilisa extat Doctoris gentium admonitio : Videa
te. ne quis et os decipiat per philosophia n.
et inanem fallaciam . secundum tradi tionem hominum , secundiam elementae munia c' Quo quidem nomine profanae scientiae ac Polstices elementa intelligi posse eruditissimus Calmetus doret.Neque vero ego nimium mihi arsogasse videbor , si ad jus philosophieum provorantibus , de hoc toto , quo uti solent, philosophii genere r pondere ac digceptare aggrediar. Meministi enim Theophile, qualitopere in philosophicis tra elationibus , non illis 8olum physico - mathemati eis, queis se- eundum Kepleri ac Neutoni felleia invenia eorporum totalium Vires mutuae, vi 'riumque leges analytica inductione eruuntur, demonstranturque, sed in dialectieis quoque ac metaphysicis contemplationibus,
9쪽
et evolvendis notionibus, et inquirendis idearum originibus, antinique cogitatis , tanquam nucleo a cortice verborum disjungendo, et vocabulorum dispellendis Iudi. briis desudaverim; cujus laboris, elai tum Iiaud satis providerim, ampIissimum nunc
uctum capio, ut poenitere me neque eorum studiorum, neque scriptorum debeat.
Ac ne calumniae in me impingendae via pateat, illud etiam atque etiam profiteor, non de singularibus me factis agere, ab utravis potestate provenerint, Ecclesiasti- ea , aut Civili; sed totum id, quod coinimentatus suili in institutionibus meis , ad generales pertinere sacrorum jurium theorias , quas scriptores quidam hodie proserrunt, principiaque illa, quibus confirm re easdem student, examinanda. Facta enim singularia sexcentis fere implicata adjunctis, atque obvoluta sunt, deiii . arcanis etiam rationibus saepenumero imbuta, de quibus definiri ac pronuntiari cum ab homine privato non debeat, ob eandem, quam memoravi causam , vix ac ne vix quidem possit. At si universe de sacris juribus statuant scriptores , easque per generales eonstringant regulas, tum Sane tentemus
hasce regulas, et dijudicemus: si civilis status, imperiique finem , si publicam se-bcitatem nominent, dispiciamus hosce fi-
10쪽
IInes, quos hominibus. natura proposuit, constituamus finium ordinem, ordinum gradus designemus , aptasque iis tenendis gradibus expendamus rationes : si prosana
rum sacrarumque rerum nexum me
morent; cujusmodi is nexus sit, quorsum pertineat, quid juris pariat, ponderemus: si adjaptiora appellent, quae in exercem da religione insunt, figamus sane noti nem ejus, quod adlaphorum est: si surus tantialia , quae vocant, Ecclesiae jura ab accidental bus disterminari volunt, viderumus , anne exeri omnino substantialia qumant, ut nihil insit, quod non continuo accidentale nuncupent; universe autem e veamus diligenter, ne tritis jam verbis, atque inanibus aut ambiguis vocabulis illudi nobis patiamur.
ms proscuum eat, si recta via inque ordine tractetur. 'Sed me illud docuit rerum phil sophicarum tractatio , nihil esse ad refel-Iendas falsas hypotheses efficacius, nihil ad veritatem patefaciendam aptius, illustriusque, ac similium phaenomenomin in duetio, quam voeant, similiumque legum ut causarum confirmata complexio, quam