Quae maxima illustrioraque rerum gestarum monumenta historiae ecclesiasticae aeram alteram ab Constantino primo christiani nominis imperatore ad magnum usque Gregorium pontificem exornant publica disputatione tuetur fr. Pius Antoninus Tonna regii Nea

1쪽

SANCTAE . ROMANAE . ECCLESIAE . CARDINALI. DE . SOMALIA

EPISCOPO . OSTIENSI . ET . VELITRENSI PRINCIPUM . IN . ECCLESIA . SENATORUM . CONLEGIIANT IGNANO MAIORVM . GLORIA . ILLUSTRI . SUAQUE . ILLUSTRIORI CLARIs . VBIQVE . AC . LAUDATISSIMIS DOCTRINAE . RELIGIONIS . ET . PIETATIS . EXEMPLIS SUBLIMIA . DIGNITATUM . INCREMENTA PROPERE . NOBILISSIME . ADSEQVTO HANC . DE . CHRISTIANA . HISTORIA . DIsPUTATIONEM

PIUS . ANTONINUS . TONNA

ORDINIS . PRAEDICATORVM . SODALIS FAMILIAE . SVAE . PATRONO . AMPLIFICΛTORI . VINDICI OPTIMO . BENEMERENTIPERENNE . GRATI . ANIMI . TESTIMONIUM

2쪽

3 EMINENTISSIME PRINCEPS.

Eui magntim aliquod in terris nomen, dignitatisque fastigium non tam aυita generis claritate, quam pro ria undique Mirtutis commendations sunt assequii ; ii mortalium reliquis admirationi , nobilique Praeterea eo lo esse Con- susseerunt. Cum Dero Rartam ea ratione insignem loci auctoritatem facili quoquo ad Benemerendum ingenio , ρομbusque muni is ampli are moliuntur, tum maxime Omnium sibi animos, Moluntatesque Goinciunt. Bene igitur, bene ha-

3쪽

bet, PRINCEPS EMINENTISSIME, quod utramque illud, haud caeteroquin frequens vel in praestantissimo quoquam ex eriundum , in Te uno satis , abunde , cumulateque rePererim , cui meum hocce Academicae exercitationis specimen in Christianae Historim selectiora capita commendare , penitusque δε- νονero constitui. Queis namque ψsct Praeclaris , egregiequctiunctis muneribus , Vaticaniae qua nites Purpurae Decus jam longo ab hinc moi vatio exorna eris , nemo est in alma hac Urbs, ac toto pens dixerim Christiano orbe, quem lateat. Atque ea ob id ne fusius numerando percenseam , duo Araesertim e iciunt : rerum i rimis a te gestarum co enta magnitudo , eademque omido vectabilior modestia tua. Sed illa domum quaecumque fuerint , non idcirco Metant , in segne aliud hoc loci commemoriare tuam Midelicet singularem, planeqtie eximiam in nos muniscentiam, cui me tot , tantaque debere profiteor. Mei namque decoris , atque EmO-

lumenti foro ratus quidquid tutelae et numicii , qui uia faustitatis ει gloriae in familiae nostrae praesidium , atque Ornamentum derio tur ; haud possum exindes quin animo jucundissimo repetam , verbisque alacriter Promam qua mente , ac studio, qua largitate ac faυore rebus tibique nostris am-ytifcGu is iμω ρrofueris , ex qtio earum Tibi sollicitudinem ac clientelam SS. D. N. LEO XII. Pont. Max. quem

Deus in moum servet incolumem in Pro sua in Ordinem be-n υolentia demanda it. Adeo nimirum creditam tibi curam tot licet smius graoissimis Ecclesiae negociis i ense hactenus , Promereque gessisti , felix ut jam te Duce ac Patrono Gugmanae Soboli vos affulserit , majoriam hinc instauratis

exen iis cito instructum , similique e custris eυocialtim iri strenuam illam Fortissimorum aciem , ct us προ ge GH

4쪽

Fides nullo non tempore ab haeresum adgressionibus tuta mirifcos egit de perduellium in istate triumphos. Age propterea iis imposterum fausto omine celerandis Motis , cona- ictusque nostris adesto. Iam enim Dideo decoram hanc Thomae Aquinatis Palestram novis in dies troPhinis, insignibusque, itio Patrocinio ditari, lectosqtie in ea dimicantes tanti Doctoris a sectas ad arcem illico dioinoe Suientiae Propere,naMiter quae contendere. Ac me licet praeclaros inter illiusmodi sapientiae, doctrina quo cultores imparem Diribus , exiguumque ingenii sentiam, haud inde deterreor , comtisos desisto , vel arduo utcumque litterarii hujtisce certaminis ingruente Periculo. Quod namque illud Araecelso, atque inclyto tuo nomini inscriptum Delim , eo confestim Meluti munimine tectum , Dindicatumque iri

non ambigo. Quin ει aliud proeter id metui, atque oneri ex

Marte te iando accedit, quod nempe ad hoc aleae Plenum o-ρus exigendum non mea me Ooluntas i uterit , sed maxime illitis , qui summas apud nos Regiminis hahenas ad hanctisque diem svientissime moderatus , egregie item studiorum nostrortim incremento , felicitatique consuluit. Quod si nullam ego ejus in me meritis, Dicem hactenus Dideor rependisse agam nihilominus, enitarque deincvs no Cujusquam eorum , quae mihi contulit , Osum aliquando poeniteat. Quam etiam , ob rem te huc denuo PRINCEPS EMINENTISSIME , Oro , obtestorque , ut me jam jam in arenam oenientem tuo ara icio tueare ; totumque dein conatus, atque laboris exitum, si modo dignum tua Araesentia iacturus sum , tuum illico habeas , Putesque omnino eo a me Proditram obsequentis , gratique

animi testimonium, Dotumque ab Coetu nostro Perenne Pro tua diti incolumitate nuncuVatiam.

6쪽

HISTORIA EXTERNA.

FATA ECCLESIAE PROSPERA.

Constantinus Imperator , quem jure optimo invictissiamum Christianismi Caesarem appellaveris , haud ficte, aut Iadiva tenus , quod heterodoxi plerique blaterant; sed vere , totoque ex animo Christianae Religioni nomen dedit.

Id vero cum alia, tum illud praesertim coeleste signum ess cit , quo inclyto eidem Dynastae Maxentium Tyrannum oppugnaturo fulgidissima in aere Crux apparuit, eo mox litterarum emblemate radiante. Hac Pince.

Quae oppido illustris, omnique aevo celeberrima apparitio; luculentis adeo, firmissimisque historiae monumentis evincitur, ut perperam omnino, quod Voltatrio placuit, ceu bellicum stratagema , facinusque ab Imperatore confictum traducatur. 4.Ludit quoque, quin frustra obnisus temere garrit ea de re Lucteranus Fabricius, cum insolens quoddam, at interim naturale Phenomenon Constantinianae apparitioni explicandae comminiscitur.

Iam selix pientissimi illius Augusti ad Sacra Religionis tran-βitu. , quo promptiorem ipsum agnitae Fidei veritati ab initio

7쪽

8 devovit; eo adhuc ui agis imposterum germanae cultus Prosessioni allexit, devinxitque, ut nulla unquam nec Arianae , nec alterius cujusque haereseos contagione sorduerit.

At strenuus licet , inhiansque in dies susceptae Religionis incrementa propere haec ipsa urgere nequicquam desierit Imperator ; his nihilo minus talem undique navavit operam, quae& nobilissimum veritatis Patronum, & Principem sane aequissimum deceret; nulla scilicet populis in fidei obsequium redigendis illata vi , terroreve Paenarum.

opibus equidem, insignique Regiae authoritatis patrocinio Christianae Societati amplificaudae se totum dedit Constantinus; atque adeo id negotii impense moliebatur , ut se olim Catholicos Antistites alloquens exteriorem Episcopum appellarit , quamquam is proprie, nec sacra obierit ministeria , nec jus quodpiam in Ecclesiae Regimine obtenderit.

Quin integra prorsus, illaesaque Ecclesiae administris Sacrorum jura esse voluit; horumque vindices Christianos Prinsules , ac summum eos inter Hierarcham Sylvestrum Romanum Pontificem magno semper in honore., potestateque Se ha here monstrari t.

Sed minime tamen ea de causa , aliisve inserendum Imperatorem ab eo Pontifice Romae baptismate donatum ; quod certe ad suburbana Nicomediae instante vitae exitu suscepisSe, insigniora quaeque historicae veritatis argumenta suadent. Disitirco by Corale

8쪽

9 iob id quoque ruit male parta illorum opini se, qui ex ap cryphis Sylvestri actis commentitiam illam Donationem emt1xere, qua Imperator Pontifici eidem Romanae urbis, atque adjacentis Regionis temporale Dominium contulisse serebatur.

Caeterum quod magis interest prospera Ecclesiae sata, illud est omnibus exploratissimum, alios item ab Constantino sequiori aevo Imperantes , illius plane in Religione amplificanda ihaesisse vestigiis; atque in occidente quidem post divisum Imperium reliquis Ionge admodum praeivisse M. Clodovaeum,Rhemis ab S. Remigio baptigatum.

Atque illud porro insigne quod fertur prodigium, delatae

coelitus per columbam ampullae chrismatis dum sacro Rex gurgite mergeretur historicae probabilitatis fines nequidquam excedere cordato cuique lacile suadeturia

FΑΤΑ ECCLESIAE ADVERSA.

Rei Christianae felicitas quarto ineunta saeculo, haud levi hercle infortunio turbari coepit , ob motam Diocletiano Imperante in Christi asseclas perse lutionem, quam saevam, diuturnam, atque cruentam necibus, aerumnisque suisse constat. Dissiliaco by Gorale

9쪽

Perperam inde atque adeo in Rem Christianam contumoli se obganniunt Dodwellus, Gibbonius, ac Voltatrius non tam acriter hellum illud esserbuisse; nec late admodum dehacha tam Τyrannidis iram , cum ex adverso id plane liqueat satis ingentem Christi athletarum multitudinem , ubique ser me regionum ea ingruente clade occubuisse i 5.

Novum interea, illudque teterrimum, specie quamvis minus atrox, malorum agmen Christianae Reipublicae impendebat medio circiter saeculo quarto, vix nempe ad Imperium evecto apostata Iuliano. Vaserrima ille, eademque dirissima persequ-tione universam qua lato patebat Christi fidelium societatem adortus est; huic namque caedis instar effusa contemptio, ipsaque armorum vi crudelior plane stat ab orco remeans idolola

Sed illi protinus viros , opemque ad Christianae Religionis

exitium additurus Iulianus, cum vel Iudaicam impietatem se-Vet, urgetque Proselytos Hierosolymis ad templi molem instaurandam, divinae confestim ultionis ira deterretur; quod miro sane prodigio quassata motibus terra , illi usque e visceribus

igneis erumpentibus globis, atque omni demum Structurae ap- Paratu everso contigisse , adversus Basnagium, aliosque defendimuS. 17 Haec dum excurrimus castiganda obiter nonnullorum , Prae sertim Montesquieu vesana prorsus in Iulianum assentatio, qua Diuitiaco by GO Ie

10쪽

maximis illuni Principibus, aequiparandum , Constantino ins per praeserendum existimat a quo longe admodum & ingenii praestantia , &. bellica sortitudine ablusisse compertum est.

HISTORIA ECCLESIAE INTERIOR.

Absonam penitus eorum opinionem ostendimus , qui , ut probrum R. Sedi atque invidiam conssent S. Marcellinum P. Idolis thus adolevisse contendunt, ob idque ici Apostolica Petri Cathedra orthodoxae doctrinae magisterium temerasse.

Audax item , putidumque Basnagii commentum est Melchiadem Romanum Pontificem vicari a Constantini Imperatoris authoritate R. Concilio praefuisse, in eoque Sententiam pronunciasse adversus Donatistas.

Losimi judicium in causa Coelestii Pelagiani nequicquam hujus haereses ab eo Pontilice probatas evincit, ut parum aeque, nimisque etiam imprudenter existimavit clarissimus Auctor Defens. Deesar. Curi. Gallicani.

De Liberio autem, deque Fidei ab eo subscripta formula, quidquid demum autument Theologi , seriptoresque rerum Ecclesiasticarum; id nos apprime ratum exploratumque habe- Dissiligod by Gorale