Oratio funebris de inuictissimo Ferdinando 1. Romanorum imp. augustissimo. A Martino Berzeuicaeo Pannonio conscripta

21쪽

MART. BERZE VICAE I

rrati 'cinoris miserrime in vinculis perpetuis, o quidem apud hostes,quibus multu debant, periere,nonnussi autem alio modo diuinaspornas subierunt. Et velut illip&res ciues intra oriis menses trucidarunt quam decennio ab

hombus interfecihfuerunt,ita hi procul dubio breuissimo

tempore maiores calamitates patriae intulerunt, quam ab inimicis etiam longissimo tempore accepisset. Summa autem erat in ipsius male late moderatio animi, quae in homine Principe maxime admiranda est iuncta cum trun-quissitate, quas virtutes omnibus fortunae bonis praetulit, quarum causa sane etiam de summo iure cessisse non dubium est.Non enim modo e i liberale, paululum nonnunquam defluo iure decedere ,sted interdum etiam fuciuosum. Plurimi; ite mediusfidius mometi adfert Rebuθublicis magistratuum benignitas,in tota vita ipsoru aequabilitris,quae si in eis desunt, Re 'ub. interdum confii Alantur ob principum duriores asseritus. Et quato benigniores fiunt, tanto magis magnanimi σfortes viri inque rerum' admini iratione praeclarissimi censentur. Euertere illud nobilissimum Rom. Imperiu,cum alior A, tum Caesaris ac Pompeii errabudi asse ius,quom neuter illa pulcherrima placabilitatis minute,qua vel in hostes interdiet utendum est,certare voluit. Hinc ciuium dissensiones ortae, populi diues . hones natae, ad extremum tota Re 'ub. collapsa e i. Hic noster optimus Imperator,in quopraeterplacabilitatem, qua nihil laudabilius digni que e i in magno m praeclaro viro,etiam altitudo animi erat, hostium amicus esse solebat, qua ratione eos ut urimum ad os cium perduxit. Non cepit affectibus ubitis atque intem

pestiuis,

22쪽

pestiuis, quos Pastadis dio ita moderabatur, viperpetuosissimies oe sapientiaplenos affectus in eius maiestate cernerentur. Huc accedit versimum essesipienti mum illius Comici considium: longe illum aflua sententia errare, inquito qui imperium creda rauius esse,aut bilius, vi quod sit, quam illud quod amicitia adiungitur. Nimi ortasse delicatis auribus molestus flum haec comemorando, quae inpiissimo Imperatore clarissime eluxere. Ab meo me igitur,ne δε haec ago, iure optimo ab

aliis deridear. Nonparua quoque beneficia hisce suis inutibus ,si recte perpenderimus, in Rempub. contulit. Quam Tragicam in Metamorphosin Re flatusperuenisset,nisi maiestas eius L Moli fratris, Maurisianoruos se os animos placauiset, quilibet coucere potess.Non latuit ipsius maiestatem quata ipsis turbata Requb, quam concitare cui uis essepotes,sed in tranquillum resiluer oliusDei.Si nihil inqua aliud praesitisset Reip.

de qua alias multis nominibus maiestas eius bene meritas, quam quo anatisprincipum exulceratis animis Imperio pacem donauerit ob hanc,inquam,unicam caussim

sacrum Romanum Imperium ipsius maiestati, eiusdemque haeredibus deuinctum esse deberet.Nec dubium es maiestatem eius plus Reipub. Chri banae bonis assalutaribus consiliis commodasse, quam eos qui armorum vim libemtatis vindicandae gratia experiri maluerunt po ibabito bono consilio. Totum igitur iliud tempus quo maiestas ipsius Rempub .gubernauit, ἐγυιου μ dicipsit. tum nim publicus flatus traquiliusfuit, tum artes excitatae ac

23쪽

ergo praeteriri non debet. In fluis enim regnis haereditariis passim bolas ecclesia quesumptuosissimas extruedas curami, i s amplos redditus attribuit,quibus pi, Doctores aluntur praesertim Oeniponti,qua locus Maximitano I. Caesari auo instar deliciaru fuit. Anno C i D i D L v. in Comitiis Imperialibus Augustae Iohanna matri suae charissimae in Hi 'antis mortuaeparetalia celebrat: O hic estpostremus conuentus, qui Caesare GTolo V. in Germania commorante indictus fuit. Non multo enimponea tem pore cofectus non tam aetate,quamgrauissimis curis,quas Imperi, causa pertulerat, cui per XX X VII. annos praefuerat,tum in Hi 'ania e confert, uitampriuatam acturus, unde legatos ampli mos paulo ante mortem in Gemmaniam mi erat ,per quos Imperi, admini Brutiones a die se tectatus est. Eo facto, anno Domini CII in L V i I I.quo anno X L si aled. Octobreis Harolus mortuus in, habetur Francoserti ad ad anum celebris conuem tu in quo electores eius maiestati t iam Imperator de atque obedientiam rite praestant. Erectu autem erat in foro tabernaculum quoddam ligneum, cui propter eminentiagradus erunt adiuncti per quos Imperatori astendendum esset. Die itaquepraestituta locum illum editum peri'omatis tam aureis,qua ricis instratu, Imperator insignibus Imperialibus ornatus constendit, thronoque Imperiali insidet tandem ordine Ele ores agminatim concitatis cursibus prodeunt, comitati equitum maxima turma, fidem , Imperatoriam ter circumequitar ad haec magno cum Hagore tam Caesariani, quam Electorum tubicines alternatim omphonia edere. Praeferebantur etiasingulis

24쪽

sua vexilla,in quibus dominiorum 2orum,officiique Ele

ctoratus insignia apparebant. Finito clangore tubarum, Electores ex equis desiliunt, ordineque Caesarem adeunt,mIi prouolutisgenubus Cae aristianti iusiurandumprinstiterunt. Couentu dimisso Imperator Fracofurto Oeni- pontem,inde Viennam mense Nouembri secundosum, .ne Danubio, Anno C I I i D LIX. redit, non sine insigni gratulationeprouincialium Austriae,qui eius maiestatem

noua dignitate auctam pulcherrimo cum apparatu exceperunt,expeditis magno numero peditibus magnifice exornatu, qui obviamisnperatori ad Danubi, pugium usique processerat. Non procul aberant ipsi etia menensis, quorumsumptibus hic triumphalis aduentus Imperatoris*bat. li maiestate eius equo iam infidelem oratione Patulatoria excipiunt,deinde precantur filicem in gubernando juc spum,postea Imperator comitatus nonsolum auia suae,aborums prouincialium,sed etiam Hungaram Baronum turba, qui aliquot septimanis ante aduetum ipsus maiestatis Viennae opperiebatur, urbem gratulabundus, quod fluos in ossicio videret, ingreditur M A XIM l LIA N Ο,qui interim munere parens fungebatur, ac ΚΑ R OL O Hul equitantibus. Vienna demum cu paulo diutius anno regnorusorum vicinorum negotia administra set eaque composuisset, Pragam Bohemiae metropolim ad conuentu anno CID ID LXL cum K A R O L O filio pro

25쪽

K A R O LI 'tris nomine, neque id a que maximis liboribus, quibus plane costiebatur, videreique aetatem in dies ingrauester per qua comode imperio p*ese vix amputus possiet: meritosane ac pieter futura ita praeuenienda existimauit,ne post mortem eius maiestatis aliqua mutatione Impertu coliciaretur,quae inter Δ; periculosi maeo olet ut ait ille, Ποι- ρα meολαὶ HK πιλιτριωρ Θαν πιτοεριι. Quaobrem pae is cum Turcarum Imperatore in octennium foedere,Bohemos item conuocari iubet,quibus paucis ostendit ac declarat voluntate uam de inaugurando flio MAXIMILIANO, quem aue tredecim annos aut circiter in Rege sibi elegerat. Bohemi re in delibera itione vocata,vno copense,comun E que volutatibus maiestatis ipsius in hoc Regnu studium comprobant. Atqui inauguratio Hungarica praecedere debuiset,quemadmo.dsi malentas eius deliberauerat,sed impedimentu attulit huic rei mors optimi Hemis comitis Thomae Nada dii praecipui dignitate viri, Melissimique male tutis eius in Hungaria proregis,qui mense Iunio in arce Egeruara fatis concesserat magno cum luctu Pannoniae. Eius sita ire nomen tandiu claruit, dum memoria rerum Pannonicarum manebit. Prae lituitur dies in Bohemia coronati nis ad XII. Lilend. Octobreis C I I I I L XII. M A XIMILIA N V S merosiub id tempus Lincij mna cum Regina istustri misique suis liberispulis causa, quae Viennae

mim in modum grassabatur, considebat. Appropinquate igitur die coronationis, MAXIMILIANVS cum claris

sim ua coniuge frenissimi usuisfiliis, atque illustrissi

mopraeter principe Alberto Duce virisque Bauariae,

26쪽

eiusque uxore comitatus Pragam venit pulcherrimo cum apparatu,qui in Equitibus Hungaricis valde exquisitus colliciebatur. Numerus Equitu Hunguricorum terilis, moru erunt enim in eo equitatupraestatissimae antiquis,mae, Pannonici Regni familic circiter quadringentorufuit, quibuspraeeratgenerosus ac magnificus Iohanes Petheu de Gerse comes Semproniensis Comaroniensis Comitatuiι,in eorudemque Regiis urbibusummus prinfectus,G iliarius,ac inHunguria cubiculariorum magister S. Caesareae Regiar malentatis, oec. multarsi rerum usu, linguarumque variarum cognitione istoris. Absolutis Bohemicis rebus,Maiestas Imperatoria Francosertupetit cum silio generoque ad ordiniι Imperii conuentum, qui paulo ante coronatione Bohemica ibi indictus erat.

Quo cum venisset in cyessu Principum, aliorumque Imperijstituum in primis eis gratias agit,quod dicis fuerint

audientes,iamque requentes couenerint. Deinde causas

exponit quibus moueatur, ut aliquis Fuccessor Imperi, talis,tamen qui Illustras mis fle foribus probabitur,elleretur: inter alias autem causas,aetatissuae rationem habendam esse ait,quae adiutore in administrandis rebus Imperi, omnino indigeat.Non dubitare etiam quin toti sit Im 'perio noti imum,quaa cum follicitudine,labore,atque animi alacritate usque adhuc eius curugesserit: nunc quo-

27쪽

inter quos primarium locum obtinet BOhemorum Rex, sepius in domum Senatoriam urbis conueniunt, madpostremum re diligenter considerata, nemine alium huicrei magis idonesi reperiri Rege Bohemia uno ore omnes constentur. Quapropter res ad Caesarem defertur: placuit, die ue inaugurationis indicitur. Antequam publicesius frugia flectorum nunciaretur,MAXIMILIANVS h nesto cum pudore recusare videbatur. Nam etsi inqui

bao pergrata sibi fuerit illustri morum flectorum dest

praeclara opinio: tamese omnino huicprouinciae imparem esse, ut hanc tu iam excusationem aequo animo aαLpiat etiam atque etia obsecrare. Patris tandem adductus autoritate. penis de ipse optima existimatione id on ris VIII. kal. Decebreis in templo primario Abiit: quo in loco Rex Romanoru declaratus ac pronuntiatus est. Priadie electionis, Turciti Imperatoris legatus Ararimus Sinochenius natione Polonus cu magno comitam,impediment que no vulgaribus ad Maiestate Imperatoriam missus

Franc unum noctu in urbem introiuit hora circiter no-na,vt vulgo loquimur, more aute Romano antiquo horucirciter quarta noctis,nosine ipsius legati stomachdatque indignatione:quia cu hora feresina,vel ut olim Romani horas numerabant, duodecima adportas urbs, paulo ante no absique ratione clausesperuenisset, nona denique intromissus eset. Hoc enim suo Imperatori columeliosum

atque ignominiosum essee dicebat. Ust noctu intromitti no aliter,acsi esset vellatro,velaliquis feleratus. nita meritum esse Imperator uum de no ro,ad quem tam longe disiunctum honoris ergo legatione amplis imam σ

28쪽

eo quidem tempore cum uniuersium Imperium una esset, miserit. Verumtame die piatem cum pompa 'ediasset egredientis e templo primario imperatoris, itemque Ro-

. manorum Regis recens creati, aborumque Principum togatorum,placatus αε eque omne iniuria memoriam ex

animo deleuise ostendit. V. si al. Decebreis in aulam imperatoris,quo Principes Imperij conuenerunt, arces tur. Oratione ante habita literas Maiestati ipsius induciam reddit. Dono aute dat duos cyathos cy'assi natiui, Equum Turcicum, O postremo quatuor Camelos.Die Diui Andreae, Rex in primario templo inauguraturo'ectante Regina, una cu uisserenissimis liberis. Nondum pius Imperator estis fecisse Re . minimabat, peractis duabus coronationibus trimestri statis: tertiam quoque quae restabat Hugaricam nempe absoluenda ratus est,ut demum quietiore animopriuata vitam agere poysi quae tamen Maiestati eius non contigit. Decebri idcirco men. Ie Franco 'rto discedit,perque urbes Rhenanas Fribum gum Bri viae petit, inde exacto concitis,quod Asatis indixerat,per Um Conssantiensim Oenipotem mense F bruario anno C I D ID LXIII. venit.Quaobre Oengontem adierit, Cotilium Tridentinu in cau afuisse quidam 'mabant, cuisivicinus Imperator e et, eo celerius ad em perduceretur Etsi Oeniponti Maie Has ipsius optime valeresim partim venationibus, Partim filiarum, ac

29쪽

ris diutius in suo vigore manere posset. Nec amplius pondisicesu ab Oeniponte eius Maiestas equo infides a quoquam vis Epropter corporis imbecillitatem. Hi quoque mutatione de viribus nonnihil diminutu videbatur. Oeniponti inuisierant eandem aiestatem Illustrisimus

Gulielmus Dux Mamae, Gener eius cum coniuge,altera

ite silia Bauariae Ducifiga: Spaulo ante amplisimus ratus Cardinalis Lotharingus. Sexto ferme mense Oeni- ponti exacto incolumis, rect ecundo fumine Oeni, in

Hungariam ad comitia quae ante mensim indixerat una

cussio ΚΑROLO Archi luce conte rit. In ipso digressu fliabus dulcissimis postremu vale dixit, illi rursum lacrymis oppletis fluaui mu parente honorifice resalutant,que se non ampliusfortasee viseraspraesagiebant,ut oe accidit: deducunt parente per hortum usque ad ripa fluminis. Neque Imperator a que lacrymis a siliabus carissimis a- uel poterat: quinetiam nobisectatoribus hic digressus

massimus,maerorem quendam incust se videbatur,x dum mnico parenti a liberis sivis discedeti. In itinere diuerterat Imperator ad oppidu Vasi burgum in ripa Oeni minissitum, ex ditione Ducis Bauaria, ad quod oppidum Bauariensis atque Virtembergensis Duces honoris ergo aduentum eius Male talis in portu aprundissatim usque adsumma vesteram opperiebantur.POET, die ex oppido Abductis nauibus item se itineri accinxit,

septimo die Viennam venimus. Vix autem trium milliarium interuasso ab urbe eramus cum Imperatore, Ecce MAXIMILIANVS obuiam parenti ad tria milliaria germanica a Laria naui cu paucis comitibus vel ius -- nisi

30쪽

nit, patrMquefollicem aduentum non oratione solum gratulatoria, sed etiam ipsis gestibus laudio plenis, celebrat. Non totum bimestire mennae exegit: unde secundo fumine Danubii Pisoniumsub initium mensis Septebris Imperatore e combi,quo MAXIMILIANVM paucis ante diebus magna multitudine equitum Bohemitam, --yriacorum,oe aliorum prouincialium comitatum praemiserat. Fuere omnes Hungarici ordines Maiestatibus e

rum obedientes, e quisque in excipiendis tam Imperatoria quam Regia Maiestatibus aduenietibus Uscisum praebuit,eamque quam potuit ac debui reueretiam exhibuit. Coronatione eode mense filiciter expedita, duos nepotes ex silio AD OLPHUM ERNESTUM PHonio in His aniam,M AXIMILIANVM vero in Moiarauiam illinc in Silem mittit, ubi ipsemet interesse cupiebat per valetudine licuisset, quae indies ingrauescebat. Imperator autem Viennam aduerso flumine vectus redit. Ineunte anno Seruatoris nostri mo i D L XIIII. in quo beneficio Dei iamsumus,paulatim vires eius Maiestate laborantem febri,pι6ubinde recurreret descere incipi bant . Nec amplius publicis negotiis procurandis operam nauar poterat,quae omnia etsi inflium, postqua redisset

ex Bohemia,reiecerat,nihilominus tamen eius Maiestatis nomine omnia gerebantur. Saepenumuro praedicebat in Cis doloribus si mortem obiturum. cuam C trade m ete-