장음표시 사용
11쪽
in extrena disputationis parie terrem doeetur, maxillae quidem animi illam fortitudinem et elationem in republica administranda elucere posse eopiam autem ejus etiam in otiosa vita et is dari, qui verum Tent et iis, qui rem suam samiliarem urent. Et his quidem animi quandam magnitudinem estissearize ii a ui opes diligentia et honestate partas et amicis et reipublieae, si quando usus est, ad res utiles
Praemittuntur quaedam ad vim desiniendam hujus virtutis duo Cicero de in III 4, 15 dicit, s0--ps quod uno Graeel, si aliter non p0ssii, idem pluribus verbis exponere, id te etiam sequutus Grae- 4riuii Rati υνην tribus verecundiae, temperantiae, modestiae numinibus, quibus postea Me. 28. g. 4 e' mode alio et constantia aeeeduni appellat Emetunt hae id quod de eorum est seu quod decetu , s non laeti ab honesto separari potest quidquid enim honestum est decet, ei quidquid deeet Sthonestum Disserunt tamen inter Se ita, ut, quum in ipso animo antegressa est houestas, extra eum appa- ea id quod decet eodem modo, quo e0rp0ris aletudo est causa et conditio venustatis. Sunt autem duo deeor genera unum generale, quod quum in invi 0nestate omnibusque quae inde proliciscuntii virtu- , T eernatur definiri solet ita, deeorum esse, quod eonsentaneum sit ei hominis excellentiae, qua natura: a reliquis animantibus disserat alterum singulare, eertam illam, de qua nunc disputatur, Frtutem iens quod si definiunt, ut decorum Velint esse id, quod ita naturae consentaneum sit ut mes Iris e temperantia appareat eum pecie quadam liberali. Recte autem decorum lia definiri, - π iur ex eo deeuro, quod sequuntur poetae, qui si In sabulis et scena diligenter servant id, quod de-ἡ rq persuna dignum sit, quanto id magis nubis in vita servanduin St. Ut gitur po a Ve-22 6eulos speetantium offendere, ita nobis reverentia quaedam adversus homines es adhibenda, nex iube in eorum ossensionem itieurramus. c. 27-28. g. 8. 0meia autem quae ex decoro ducuntur,
vim uossunt non eo spectare, ut 0nVenienter FlVatur naturae. Duplex autem inde ritur omelorum genus: ibi linum pertinet ad id decorum, quod in universa vita naturae eonvenienter instituenda ternitur. At autem hoc rursus duple : . D Deeorum illud quod in universa natura humana conservanda positum est duum duplex sit vis animorum atque natura una in rati0ne posita, altera in appelliu appetitus autem nobis communis sit eum pecudibus, rati propria natura humana conservanda in eo erit, ut ratio praesit, appetitus obtemperet mnino igitur appellius temperandi sunt ita, ut a neque praecurrant rati0nem, . . aetiones vacare debent temeritate. b neque deserant rationem, b. e. eti0nes non retardari debent ignavia atque pigritia. Generat autem quum a natura Simus ita, ut ad severitatem quandam et ad graviora studia saeti esse videamur, Sedandi contrahendique sunt appetitus praecipue a in idei ludique usu Spectandum esto tempus ludere et locari licet tum demum, quum gravibus seriisque rebus Satisfecerimus.' genus unum Joeandi genus est petillans atque obse0enum, alterum elegans atque urbanum; hoe est homine libero, illud ne homine quidem dignum audendi autem et campus Mari ius ei venatio honesta exempla suppeditant.b in eurporis v0luptate. Pr0priam bane per Se ipsam pecudum et indignam humanae naturae excellentia esse, vel inde intelligii lir, quod etiam qui paullo propensiores ad eam sunt occultant amen et dissimulant hune appetitum duapr0pier si vel maxime quis aliquid tribuat voluptati, diligenter ei est m0du tenendus, neque ninino molliter cuiquam et delicate sedeontinenler, exere, Sobrie Fi endum. c. 28. g. - e. 30. g. . et Beeorum illud, quod in sua euique natura luenda p0stium est. Duabus a natura indui sumus personis, quarum una communis est, quod omnes participes rationis sumus, altera proprie singulis tributa multae enim ut 0rporis ita animorum etiam sunt arietates morumque dissimilitudiues.lia in aliis lepos quidam est atque hilaritas, ut in Socrate et Pythag0ra apud Graecus, in L. Crasso, L. Philippo, C. Laeli apud R0mau0s, in aliis severitas atque tristitia, ut in Pythagora,
Periete, M. Dr 0. In aliis calliditas quaedam atque versutia, ut in Suione Theniistocle, Hannibale, in aliis aperta quaedam simplicitas. Alii vixis deserviunt, dummod0, quod Velint, consequantur, ut LySauder, Sulla, M. Crassus, alii suo prorsus judicio stant neque quidquam nisi, qu0d ipsi Statuerunt, faciunt, ut Callieratidas. Alii in niti sermone omnibus assabile et lueundi sunt, ut Catuli et Scipio Nasica, alii superbi et sine ulla comitate sermonis, ut pater Scipi0nis illius. 0sficia hinc sponte sequuntur duo: a In omnibus illis sua cuique, dumne vitiosa Sint tenenda sunt, neque quidquam invita Minervah. e. adversante et repugnante natura faciendum est. Id enim maxime quemque decet, quod est cujusque maxime suum duantam autem Vim hae naturarum disserentia habeat, intelligi ex exemplis potest. Ita et M. Cato Uticensis debui mortem sibi consciscere, ne vultum tyranni adspiceret, id quod reliquis, quamquam in eadent eausa erant, Titio esset datum et Ulixes in errore circa Calypsonique inserVlebat, domi ero contumelias servorum antillarumque servato decoro pertulit, qu0 S Aiax fecisset, desciturus a decoro fuisset.b Suuin quisque noscat ingenium acremque e et bonorum et Filiorum su0rum judicem praebeat. Imitandi enim in hae re sunt sceniel, qui n0 optimas Sed Sibi accommodatissimas fabularum partes eligunt. X. 30. g. 7-c. 31. Huic autem melo nilimum est illud, quod in vitae genere eligendo cernitur duum enim duabus illis, quas diximus, personis adjungantur duae, quarum unam asu aliqui aut tempus imponit, alteram nobismet ipsi judicio nostro accommodamus, de hac potissimum dicendum est. Dissicissima autem est deliberati de vitae genere ineundo, quia ineunte jam ad0lescentia, qua maxima onsilii est imbeeillitas, illa institui solet. Ducuntur igitur plerique in hac re patrum munere et e0nsuetudine, ali multitudinis pauet suo ipsorum judicio. Atque in hac deliberatione maximam Vim habet natura, ita ut ad suam cujusque naturam consilium sit omne revocandum, proximam fortuna. In parentum autem studiis imitandis primum exlepta eorum vitia sint, deinde si natura non seret, ut gl0riam ab iis sive in bello sive in raro pariam assequamur, eo magi enitendum erit, ut ea, quae iv 0stra p0teState Sunt, praestentus justitiam, fidem liberalitatem, iudestiam, temperantiam. C. 32 et 33. 3 Decorum illud, qu0d singularum aetatum naturae convenit. a Adolescentium estia vereri majores natu exque his deligere optimos, qu0rum eonsilio atque auctoritate nitantur. ' eavere Iibidines et intemperantiam, contra exercere Se In labore patientiaque et animi et
b Senum Stre minuere corp0ris, augere animi exercitationes. 'Damicos, juventutem, rempublicam consilio et prudentia adjuvare. D eavere, ne languor se desidiaeque dedant. 1 cogitare, luxuriam quum omni aetati turpem tum senectuti laedissimam esse. 4 Deeoruin illud, quod et ivlum et peregrinorum conditioni et naturae accomm0datum est. a Magistratus est, intelligere, se gerere personam civitatis debereque ejus dignitatem et de
b Privatorum St, ei aequo et pari eum civibus Jureolvere. ι' in republica ea velle, quae tranquilla et honesta sint. e Peregrini est, nihil praeter suum neg0tium agere neque curiosum in aliena republica esse. C. 34. II. Alterum pertinet ad decorum illud, quod in singulis vitae saetis, dictis, omnis generis operibus et unetionibus naturae eonvenienter instituendis ternitur. l Vere eundia servanda St. a meeultandae sunt eae corporis partes, quas natura ipsa eontexit atque abdidit.
12쪽
b Vitanda est verborum obsedentias. Liberius de hac re judicant Cyniei et nonnulli ex Stoleis,
qui non sunt audiendi. e Servandum decorum est in omnibus corpuris motibus, in statu. incessu, sessione. accubitione, Vultu, oculis, manuum motibus duibus in rebus dii maxime sunt fugienda: α ne quid esseminatum aut molle, in ne quid durum aut rusticum sit. C. 35. 2 Pulehritudinis est ratio habenda duum duo sint ulci tritudinis genera venustas, quae mulierum, dignitas, quae vivorum propria est, ad hanc virilem dignitatem tuendam haec praecepta pertinent: a Praeceptum universum Removeantur et ii a larina et a motu gestuque, quaecunque vir indigna Sunt.b Singularia praecepta: α Formae dignitas tuenda est coloris bonitate, 0l0 ipse quaerendus exercitationibus e0rporis. ' Munditia adhibenda est ea, quae neque nimis sit exquisita et agrestem quandam sumat negligentiam.; Vestitus ratio habenda est ita, ut teneatur medi0eritas. 0 Ineessus nimia neque tarditas sit neque eleritas. In illa enim inest viro indigna m0llities, in hac, qua anhelitus moVentur, vultus mutantur, ora torquentur, magna quaedam Significatio, non adesse constantiam. duamquam multo magis avendum est, ne in animi perturbationes atque exanimationes incidamus. C. 36.3 0rationis magna est eura habenda duum duplex sit ratio, altera contenti0nis h. e. oratio publice habita, altera sermonis, qui in cireulis disputati0nibus, congressionibus lamiliarium versatur, illius autem multa lam exstent rhetorum praecepta, hic tradentur ea, quae ad sermonem pertinent. a Vox et Iara sit et suavis, quod etsi uirumque naturae est benescium, alterum tamen exercitatione, alterum imitatione presse et leniter loquentium augeri potest.b Sermo ipsere Socratteorum more lenis minimeque pertinax sit. D ne exeludat alios et sibi soli quasi regnum arroget, sed vicissitudinem quandam aequam
Laeeommode se iis rebus, de quibus agitur, ita ut de seriis rebus severitatem, de locosis leporem adhibeat D ne detrahendo de absensibus vitium aliquod indicet in moribus. o habeatur, ubicunque fieri potest, de negotiis domesticis, de republiea, de artium studiis
atque doctrina. animadvertat, quatenus delectationem habeat, et, utraneipiendi ratio fuerit, ita sit desinendi moduS. η nimiis vacet animi motibus. Necessariae quidem interdum etiam sunt objurgati0nes, in iisque et vocis utendum est e0ntentione majore et verborum gravitate acriore, ita tamen ut absit contumelia et vitetur omnino iracundia, quaeum nec constanter fieri quidquani potest ne ita, ut iis, ut adsunt, probetur.
Oxultet deformitatem illam, qua de nobis ipsi salsa praesertim, praedicemus. c. 7 et 38.4 In domo etiam deeorum illud apparere debet. a Universa aedificandi deseriptio ad usum est accomniodanda. b Viro principi et honorato spectanda praeterea est eommoditas quaedam et dignitas atque laxitas domus, ut et externa sua specie Iaeeat ea ivibus et multos hospites hominumque eulusque modi multitudinem excipere p0Ssit, quamquam avendum est, ne extra modum sumptu et magniscentia prodeatur, neque obliviscendum, non domo dominum sed domino
e 0mnino, ut in omni actione suscipienda, ita in domo etiam e manda tria illa tenenda sunt: α ut appetitus rationi pareat. si ut animadvertatur, quanta illa res sit, quam emeere velimus. γ ut ea, quae ad liberalem speciem et dignitatem pertinent, m0derata Int M.
5 0rd est servandus acti0num et opportunitas temp0rum. laetamus et suo tempore, utque, quemadmodum in oratione constanti, sic in vita omnia sint apta inter se et e0nvenientia. Ius ut fiat, a dii tenenda sunt praecepta, quae si sequuti fuerimus, facilius, ne peccemus hac in re, ea-Fere p0terimus:
ti Ex aliis, quale quidque sit, udieandum est, ut, si quid dedeceat in illis, vitemus ipsi; nam magis in aliis cernimus, quam in n0bismet ipsis, si quid delinquitur. y Aliorum et d0ctiorum quidem usuque peritiorum judicium in iis, quae dubitationem nobis
asserunt, exquirendum St.b cavendum est, ne putemus, is quid magni Viri, ut 0erates et Aristippus contra morem consuetudinemque eivilem fecerint, idem n0bis qu0que licere. c suus cuique ordini et aetati h0n0 tribuendus est. d diligens in artificiis quaestibusque exercendis delectus est habendus. Decet virum liberum, exercere liberalem artem, dedecet, illiberalem et sordidam. α Illiberalis est quaestus p 0rtitorum et feneratorum, s0rdidus etiam mercenariorum et opimeum, maxime autem e0rum, qu0riun artes ministrae Sunt V0luptatum, ut coquorum, sart0rum, unguentari0rum, Saltat0rum, aleatorum. ' Liberales sunt eae artes,aa in quibus maj0 quaedam prudentia inest, ut medicina, architectura, doctrina rerum honestarum, h. e. artium litterarumque liberalium, ex quibus quaestum facere honestum est iis, qu0rum ordini c0nveniunt h. e. hominibus de plebe et equestris
bb quibus non mediocris utilitas quaeritur, ut mercatura, quae I S tenuis, Sordida. putanda est, sin magna et multa undique apportans, non adm0dum Vituperanda. 0mnium lautem rerum, ex quibus aliquid acquiritur, nihil est agri ultura melius, nihil homine, nihil libero dignius G. 40-42. Ita omnibus, quae ab h0nestate ducuntur, ossiciis expositis in extrema libri disputatione brevis instituitur ipsorum40nest0rum e0mparatio, ut intelligi 0ssit, duobus pr0p0sitis honestis, utrum honestiussit dua in re ea ossicia, quae in hominum societate tuenda versantur, reliquis anteponuntur Ita, ut, quaecunque laeda et stagitiosa sint, ea ne reipublicae quidem c0nservandae ausa acienda esse dicantur; accidere enim nunquam posse tempus, ut ipsius reipublicae, quidquam illorum fieri, intersit C. 43-G.