Oratio r.d. Scipionis Bongalli ci. ro. ciuitatis Castellanæ et Ortanæ episcopi, in festo omnium sanctorum habita. 1556

1쪽

PIO LECTORI. v O NIA M non vati

de stento reus suit Episcopus, & accelerans breuitatIs studio nonnulla dum haberetur

omisit oratio, Iccirco

multis emagitantibus --- modo procedit in pus licum, licet inuita & verecunda, ut auribus

re oculis audientum, si poterit, rem sane per dissicilem, laciat satis. Tu verol pic Lector lustra Pantheon istud,& cotemplare nostros rum Terrenorum diuorum , siue hominum cslestium perpetuas aeternitates & glorias,ad quas utinam nos etiam tres Christianae Crastiae perducant, Spes, Fides, Charitas, quae tria manent, deficientibus sere rcbus caeteris

uniuersiis, quinimmo ipsa una, quae plusquam vera Pandora est , dc unica sussicit, nos regat&prouehat Charitas. Viveta vale.

2쪽

άD SANCTIS S. D. N. PAVLVM

Scipionis Bongalli Ci Ro. Episcopi Ciuitatis

castellanae de Ortanae, in die Sanctos rum omnium oratio. P R A montem excessum ascende qui euangelizas Sion, Isaia o. Legimus in sanctis Libris, Pater Beatissime,deoscensum, & ascensum Dei in montem 5: aperte vidimus de descensu ema naue veterem carnis, timoris, sc hora roris legem, de ascensu prodiissse no uam, plenam spiritus, amoris, gratiar, et fauoris: in deascensu audita tonitrua & omnia terribilia, in ascensu maces Angelorum, lingua cflorum, de diuina visa miracusta: ibi nigricans fumo, re caligine mons, hic splendor& ignis in sublimi vertice, lucidissimus illuminator: ibi occultatio per figuras ' obscurum, hic manifestatio, declaritas per effectum: ibi lex operandorum, &prophestiam credendorum, hic opera Sc virtutes: ibi nox , hic

dies venit, totius consumatio sacrosanetum nostrum

omnia vivificans Euangelium, virtus Dei omni creden ii. sed fuerit aliorum sane' grauis ille descensus, dummo'do sit noster ascensus, dummodo conscendamus hodie cum Iesu duce dc capite nostro, de perdiscamus quid reήrum gerendum nobis sit, ut bene , beatem vivamus, demoriamur, simul. deuoratis cupiditatum voraginibus , ac perstacitis voluptatum harpagonibus, qui nos curuos in terra tenent, pennis animorum quae sunt recte facta immo duabus duorum mandatorum alis, omnes pennas habentibus, ut Aquilae non cecutientes ad solem, eleue mur sursum,Volitemus sursum,& relinquamus deorsum, ut quas modo alacres octo audimus iacentes ad pedes Iesu, postremo' eodem tribuente feliciter as equamur beatitudines,

3쪽

Ad quas quide si pergere volumus, cupidi in monte cum suis ad eum discipulis accedamus, a 3o Y 3 Psilmo instructi aiente, Accedite ad eum, illuminamini, 5e facies

vestra: non confundentur, in petitionibus repulsam nopatientur. Is verὁ ille est, de quo cap. item & ao Ecc. dicitur, In ecclesiis altissimi aperiet os seu, non ut antea Prophetarum , 5c Apostolorum ora. Is ille est, qui erat ante omnia , de semper in omnibus est, Acerit semper in

omnibus. Is ille est qui m csus est pugillo aquas, & cςlos

palmo ponderauit, qui appendit tribus digitis mole ter rae, & libravit in pondere montes, dc colles in statera. Acceleremus ita te & verba vitae audiemus. Largus enim est, benignus est,& quae dixit olim instructor Apostoliς, dicit de nobis loquetur ad cor Hierusalem dicet de posteris per annos aeternos, & Rcula ventura dicet, Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum c*lorum Fgi, sane doctrina exordium sum cs a Beatitudine,quae est purgati animi, immo perfectae animae virtus. ista nempe volentibus pollicetur suauitate in futura beatitudine, in spiritu humilitatem in aeterni regni possessione utilitastem: de cum triplex paupertas esse dicatur,voluntaria, ne

cessaria, atm smulata: una est laudabilis, tolerabilis altera, tertia vituperabilis, Nam prima est pauperum Christi, mundi pauperum secuda, tertia pauperum diaboli, Pri. ma paupertate sunt beati pauperes qui paupertatem masgistram vitae esse censent, beati pauperes qui Dei existis mantur semper esse:beati pauperes,superbia ,lutariae,in uidiae, auaritiae spiritu pauperes, sui opinione, sui existi matione pauperes, qui quantu uis magni sint, sese tamen agnoscunt,& aliis ignoscunt, se se amurcam olei, se sece, intelle intelligunt, se bullam esse vident , se tanil ex se nihil esse sciunt,& cum omnia fecerint non sunt, sed discut serui inutiles sumus, ii beati pauperes eo spiritu neu, qui exagitabat Saul i Reg. i 6. beati pauperes spiritu pocellam i sel. io . nam pauperes spiritu, sunt humiles corde, beati inquam pauperes, qui non de Tantali genere,

adulatores

4쪽

adulatores sunt non impostores,non destructores sunt: non fortunis, 'aut dignitatibus tumidi sunt , no impudici arrogantes, impudetes sunt, sicuti aliqui curia: filii. Beati ergo pauperes spiritu, spirituali scilicet voluntate, ut exocludatur de falsitas in Hypocritis, de vanitas in Philolauphis, ii nimirum beati pauperes voluntarii qui venis dii

uitias amarunt, nec sperauerunt in pecuniae thetauris, ideo p agiles facti sunt ad sequendum ad altiora Domi anum, dicentes Ecce reliquimus omnia, & sequuti sumus te. Graciles facti sunt ad intranda portam paradis, One, re exonerati grauium sarcinatu, & edocti de camelo perforamen acus potius intrate, si homine locuplete impio atq; nefari , ad Deu penetrate Diuites facti sunt ad emerdum regnum cglorum , quod quidem fgnificari credendum est per agrum illum venditionis Christi, pretio coaparatum in sepulturam peregrinorum , qui quidem emamus nos: unde Xps ipse pclamat,venale habeo,uenale. habeo quid ' Regnu cqloru. Ecqui nam emituri pauperi, te regnu, humilitate gloria, labore ses, morte vita. Iure itam optimo eqdat; quae paupertati semper opponitur ventosa, ambitiosa,ampullosa superbia, vitiorum caput colla submittat, quoniam pauperu spiritu indubitanter est regnum cglorum, quod est dicere, Christus paupes rum est, scriptura sancta pauperum est, militas de triume' phans Ecclesia huiusmodi pauperum est. Sed qm in mundo deteriora vincut, iccirco pauperesisti domini pusillus grex saepe iniuriis amiciuntur, lacta; rantur opprobriis, lacessuntur conuitiis, persequutioni bus flagellantur, obruuntur insdiis, cqlestis iccirco do/etrina eos confirmat ad extrema quael sortiter perserenda, de de primo gradu tollit ad alium, ut contendant seu stinantes ad apicem,qui Ecclesiastici decimo describitur sedes superborum destruxit, & sedere fecit mites pro eis. Qua de re hic dictum est, beati mites', beati mansueti,

christiana profecto, de charitatis nomina, qui ipsi quast suo iure quodam adibunt haereditatem illam,quae stabis

A iii

5쪽

limentum est 5e finis, haereditatem quae sola est haereditasti non alia, nam neqr c cus theseurus, neq; caduca mundi omnia haereditas habent commodum, 1 ed sola illa esth reditas, in quibus est portio Deus. Nam in Pselmo ducitur,mansueti haereditabunt terram.& alibi apter mana suetudinem,& iustitia tuam, deducet te mirabiliter dextexa tua.Mansuetus est in effectu, mitis in affectu, mitis nec irritat, nec irritatur, nemine offendit, re offendentem pafert. miti; patitur iuxta Philosophi dictum, sed non de

ducitur quod est issionem non sentit,mitis aequanimiter omnia sustinet,innocens est, patiens est, longanimis est. Beati ergo mites,quoniam ipsi terram possidebunt,terra quam terunt,terram quam gerunt,terram quam qu rut, terram mundi, terram sui corporis, terram paradisi,quis

nimo quod maius est, possidebunt dominum in terra vis uentium, de sc erit eis vita de vita Obbatum de Obbato , re Isachar asinus fortis Gen. sy vidit requiem op esset boona, de terrils, esset optima,& supposuit humeria ad pora tandum. Super hucas num mansueti ascendunt,& ledet mites, in portu sue tempestate, semper undique tuti ab omni peruerstate protervia, improbitate, fallacia & les uitate fortunae. Quod si pauperibus regnum c lorum, de mitibm terra parmittitur, quid ergo superbis re arrosegantibus nisi infernus relinquitur Ast modo videamus lugentes,psecto numero,& Icco dc statu suo fortunatissimos, na post mundi contemptu per paupertatem, post quietem mentis per mansuetudianem, nihil in se nec in aliis videt homo Dei, nisi flebile,& lamentabile quippiam. Ideom secum tacitus luget, de eleuans se supra se,alta mente cos dera quὼd vere' beati sunt,qui sua peccata lugent, beatiores qui aliena,nam qui

aliena lugent, certum est, P sua non labent quae lugeat, sed prosecto beatus est iste luctus,qui homines beatos lacit. Est nam mare illud aeneum in templo Ecclesae, in quo lauatur Sacerdotes, a Paral. Est secundus baptiomus in domo domini, in quo mundantur fideles,est ba

6쪽

ia eum in pomerio Susannae,Daniel i 3. Est irriguu territaridς, Iudic. i Est cisterna Bethlehc, cuius aquas in libris Regnorum desiderauit David. Est fons hortoru,&pusteus aquarum viventium, Cant. . Est natatorium Siloe

in quo cscus visum recepit. Est Iordanis fluuius,in quo Naaman Syrus mundatus est. Est probatica Piscina: est cella vinaria, in qua introducitur sponsus: est denim re rubrum, in quo submerguntur Aegiptit,exercitus scilicet, re turius Satanicorum. sed ut peccatorum risus in Iuctum cito vertendus est,re gaudia in m ore, sic piorum iste luctus vertetur in cosolationem, Io. 16,plorabitis 5essebitis vos, m udus aut gaudebit. sed tristitia vestra vertain gaudium .s sempiternu, gaudium quod no datur imo piis,bone Deus gaudium quod gaudere facit in te,de te, di propter te, summum summa de Veritate gaudium. Post lugetes capos quarti merito Ventiat conicpland quoniam esuriunt,& sitiunt iustitiam .Hqc quippe virtus ut est generalis ad virtutes omnes, sic ea pr senti in Rcu lo perfecte potiri nequail possumus, quoniam instabiles in via sumus,&alid tendimus:sed quidem certe' planum est, o ipsius fons non est alius nisi Deus, unde qui hanc haber, prudentiam habet, temperantia habet, fortitud*inem habet, ceteras in omnes virtutes habet, & in quavis

actione rerum luculenter intelligit, P iustus ille non est qui non facit iniuriam, sed qui inferre potest, nec vult tamen. 'nde iustus ius suum unicuim facile tribuit, Deo in

primis tria, summo ut auctori, de creatori honorem,amorem redemptori, timorem iudici.proximo tria superiori bus obedientiam,patibus cocordiam,inferioribus beneo ficentiam: sibi tria, cordis munditiam, oris custodiam, rei

carnis disciplinam. esuries ista & sitis igitur satiabitur Caapparuerit gloria Dfii. Verdmenimuero Euangelii iste

locus no oscitanter ut reor stermittendus, quin imo anto maduertendus, 5e diligenter excutiedus est,nam planum

nobis facit, quid de te Maxime Paule Pontifex sperare debeamus, qui loco quarto in excelsis pulcherrime colli

7쪽

loeatus sedes, N: inde solu Deu spectas, de suspicis, de post

huc unu, omnia inseriora habes, patrui insgnissimi Carrasa: tui oliuerii Cardinalis veri, vestigiis inhqredo,qui te prςclara omnia docuit, cum & esset,& haberetur ex plum veteris sanctitatis , Ast ipse canam eius sapientiam transcendisti,& gressibus tuis celsior ambulasti accircoq; Iulio II. Leoni X. Adriano VI. Clementi VII. Paulo III. Iulio item III. Marcello II. tum charissimus, tum utilissimus tum honestissimus extitisti: Semper enim 'ut olim Pallas Vlisti,facem tibi praetulit, de grandia lacta subministrauit, Pietas antiqua, nex Ecclesς simplicitas, prisca fides , Religionis primaeva Maiestas, unde popor tune' salutaris ea P te forma processit plectedi improbos

Neaeratores,innovatores,ex omnium scelerum colluuio ne natos haereticos,quae quidem serma nisi prudeter e

cogitata,& tempestiue' promulgata fuisset, res forsita to ta hodie nostra funditus corruisset Sed utinam errantes illas 5e perditas oves restitueret,& hanc palma tibi reser uaret deus. Na Germania latissima puincia ares nobiliss. quae suo & aliorum vitio improuida cecidit, de putridufacta mebrum tandiu a capite aberrat & abscinditur suo, ad te suum redeundo Pastorem per esuriem & sitim tu stitiae sanata reuiuisceret, atque in quarta Euangelii do mo , quarta 5c ipsa beata consisteret. Sed cu ipsus iustitiς dexter oculus & clarissima lux sit, quae modo quinta sequitur xiisericordia, esse quid dicam cur no sexta,cur'no septima,cur n6 octaua numerata si Animaduertitote qugis mysterium scitis scio oes, isthae ipsa, ut ita dicam copellente,Deus homo laetus, suo te

pore descedit in terram,ut Omnes miseratus, doceret omnes, non manifestatam antea, sed tame implentem totam

terram possessione sua misericordia - Ideom ut in Chri sto vivo, Ne rediuiuo collocati omnes sunt sapientiς thessauri, Oe intellectus, sc in passo siue patiente, deposita,at salsissimis est defixa radicibus,tota quata erat A: est, ct erit Gn Levilo vnn tempore misericordia, quino preciosssimis de lacerab

8쪽

laceratissimis in soraminibus illis, cruentatissimis in plagis

illis quincla ex altissimo Dei consito atm voluntate, ter, nus misericordiae thronus fundatus est, clauis sortistina is firmatus est, stabilitus est,ex quo quidem humanae natuorae in Adam collapsae fuit reparatio, ante Deum natum in fide veturi, de ex eode postea viventiu otum idculis Oibus victuroru , exposcenda, bc expectanda redemptio, expetenda δc impetrada saluatio est. Hinc nan. atrocisssmum illud mortis chirographii nobis infestissimu dele tum est, hinc Satanas ligatus in plando, hinc cstum reseratum Volentibus uniuerss quamobrem diuino opificio

constructa hqc est munitissima arx Christianoruin qua se se saluandi recipiut,hςc armatura fidelist,nobis induenda necessario haec corona nostra quae suos coronat. Ista sospitati ix igitur mansuetissima atq; potentissima vestrae hodie pietati saudite obsecro omnes,audite vineam Do mini, Ut exund ct torcularia vino, Virgines miserrimas, latente Dei iudicio a d qmone correptas, fanag cadentes, ista orphanulos pueros candidatulam turmam egentissimam. Ista Marianas, fit miserabiles vocitatas, re male nusptas 'minas, treme laborantes. Ista tot illas ad domi num conuersas Magdalenas, pauperrimas, totis viribus,

tota mole, totis Visceribus,tota voce,tota ratione comen

dat, de cum Proverbioru io,ad vos clamat. Qui miseres tur pauperi beatus erit, & cum a Iac. Iudicium sne mi

sericordia fiet illi, qui non fecerit misericordiam. Quid vero nuc dica de corde m udis Deu videntibus squibus sexta sedes recte destinata est, quonia cordis museditiam,qua ad imagincDei factus homo, sexta die amissi sexta aetate, die,& hora recuperauit Christus.

Quid de tranquillatoribus mundis filiis Dei pacificis'

qui Psal. s confregerunt arcu, potetias,scutum gladiu, 5e bellu hoc est uniuersa mudi inquinam cta, oblectameta,irritam cta,mudi gratiamina, & uniuersa certamina,insterna de externa bella, impugnantia, de expugnantia tela

fide vicerunt, sortitudine ppulseuerunt,morte suppedis

9쪽

tauerunt, pacem sbi 5e aliis pepererunt, pace his qui longe, re his qui prope' pacem, quae donorum omniumnis est.

Quid de his qui persequutione patiuntur propter iuustitiam scilicet defendenda cum Maccabeis, en unciadam cum Hieremia , propagandam cum Baptista, conseruaudam cum Cantauriensi Thoma, qui quidem octaui iure Procedunt, quoniam numerus is ceterarum quas consumatio quaedam videtur esse beatitudinum, oc generalem indicat resurrectione octava aetate futura, qua per octauas Linctoru designari ter magnus edocuit Augustinus. Plurima sane in hanc sententiam dicenda essent, Pater Beatissime,pertractanda de recensenda plurima, sed termporis angustia premimur, 5 quonia nimis multi in di cendo fuimus, ad finem p peramus: satis itam nobis De xit multa relinqvcdo, beatitudines istas cum assidua coro Poris exercitatione, tum perpetua animi meditatione coplecti,& istorum vestigia persequi,quorum turbam masgnam, dc numeru innumerabilem, singulis in annis vera tentibus, una sub celebritate nobis magna mater Ecclessa sanista proponit: hos seramus in oculis, hos imitemur hos horis omnibus suspiciamus,tu in tabulis parietibus ltu in cordibus depictos atmHescriptos, sicut filii charris. delectemur bonorum parentu imaginibus,isti enim sunt qui potestate in vita habueriit claudere cςlum nubibus,

isti sunt quoru linguae claues csti factς sunt, isti sunt qui

plantaverunt Ecclesiam sanguine suo , de nostra haec ex minimis tanta fecerunt, isti sunt qui mira vitae lanctimoania,cςlestium rerum contemplatione,diuinarum miserascordiarum recordatione,&comemoratione,aim in hac plurimorum discipuloru institutione, ac eruditione conicenderunt in montem Galiles Thabor,veras ad ungue

Beatitudines edidicerut,acquisiverui, suas fecerunt, morsidicus tenuerunt - Iccircoq; ad memoria aeternitatis, ma rama extructa est eis ara virtutis, pro clarissima parta vioetoria de mundo,de carne,de inserno, qui illis non apes

10쪽

riet os suum. Huc Igitur,huc omne aurum conssuat couronari una,omnia infularum genera properenis veniant murales castrenses nauales, Ouales veniant, his ciuice,his dentur laureae, his imponatur coronae laureae,his extructi sint aeterni arcus, dc parati eburnei currus, aureati,&laureati, &ducctibus candidissimis fidei mannis, qui sunt laus 5c gloria alle' triumphent, sese enim viventes Vices runt,& c lestia regna possederunt. Quamobrem si licet Romanis hominibus dicere derideatur a nobis de Rege

Pyrrho triumphus M. Curii: de Philippo, T. Flaminii, de Stolis,M Fuluit:de Rege Perse L Pauli: de Pseudo Philippo V. Metellii de Corinthiis L. Mummii. Derideatur item Fulvii de Gallia, Papirii de Sanio, Scipionis de

Numantia:derideatur Mariana, Luculliaua, Pompeiana trophea cum ceteris,nam tota de terra fuerunt, de in ter ram tota reuerterunt. At nostrorum exercitium istorum μstrenuorum, Centurionii sortissimoru, Imperatorum mbellicosissimorum, ut suere durissima, de sere' plusquam

humana certamina, sc etiam extiterant plusqua trophaea αcςlestia, Δc magnae illae quidem Quiritium animae in ars mis sui prodigae, pro laboribus innumeris, pro dum Marte, pro mundana militia, Gloriolam tantum vanam& futilem reopelli auram, re sne fine mortem. Nostri vero qui hodie prae manibus sunt heroes, de medioxiami, pro sudore, pro angustiis, pro pedore', pro vinculis pro ieiuniis de vigiliis, pro effuso sanguine, solidam gloμriam,adamantina nomina,aeterna sunt vitae praemia consequuti, tanto illis feliciores atque sublimiores, quanto erant in perpetuis gaudiis, & exultationibus diuturni res.Compone itam orbem ad istorum exemplum Maxi me Paule Potifex, huc quaeso vaca,& voca tam magnosa paruos,tam medios, si imos, de infimos, tam de sinetuario, e extra sanctuarium subiectos tuos so es enim qui de grege Christi sunt subiecti tui sunt)tardos corde, cic fur dos aure ptinaci impugna 6c expugna,argue,increpa,afaser neruos βc industria, re vince Pterulam auctoritate, de