Antiquitatum Romanarum Paulli. Mannuccii liber de. ciuitate. Romana ..

1쪽

ANTIQUITATUM

ROMANARUM

DE CIVITATE. ROMANA

ROMAE . CID ID XXoV spvid Bartholomaeum Gratum.

3쪽

ILLUSTR. ET . REVER

ALEXANDRO

PER ET TO

SISTI. V. PONT. MAX.

PRONEPOTI

RTIS Terrarum epit men Urbem I mam,

Isi bi me Reuerendisi Cardinalis , ma

4쪽

lo,Patre meo,descripta Tuta me tradita,

Patris in Proauuncul tuu meam

in Gobseruantiam renovabit. Fit'. opportune u quam Ue urbem Suo Pontificatu illuntrat iam ego, Eius praecipue tempori reseruatam. Tuis austicise hominum lege dam propynam. In quo magnam me ab i gratiam initurum exissimo; si uiri boni esse uolent: quod hunc Patris me ructum tibi consecrandusatuerim ; qui Proauunculi uestigi, insistens, quaecumque ad Romae ornatum, 'leardorem; facisnt, ita emsequeris,ut aetatem prudentia peres, qui uir aliquando sis futurus, cum tantus

nuncsis adolescens, facile homines iudica re possint. Mihi quidem, Bononiam a cesto, ut in florentissima, re celeberrima, Academia de superiore loco docendi mnu sustinerem, nihil magis fuit in uotis,

quam ut,cum primum per uacationes possem, Romam peterem quam unam Ciuia talem, apientissimorum hominum iudiciu secutus, ceteris alijs nedum aequiparamdam,sed anteponendam semper iudicaui.

5쪽

cuo cum uenerim, Romam in urbe Roma reperisse me,mirifice laetor nec uero unus ego laetor: Ciuitatem uniuersam, Italiam ipsam, Europam denique omnem, laetari, quis non uidet nempe Ponti catu audito, gestiunt omnes ore, pristina libertate omnibus restituta, omnes exsultant neque es, cur quidquam quisequam amplius timeat, SISTO Pontifice,s iustitia duce qua omnium uirtutu mater, obstetrix roauunculo Tuo cum omnia debeat qui ipsam in omni uita semper admmauit, gratias in Iesum suas liberaliter, qu iamdiu debitas, omnes, dit. Hinc

es, ut, tantis Fundamentis iactis, qualia videmin easterare possimuου, quae ἀ Gfere iudicabamus . Deo igitur opi max.

cuius nutu omnia reguntur, gratiaesingu

lares, pro singulari in nos beneficio sunt agendae Des idem pro tanti Pontificissilute nobis orandin 'Te, uiuam ctius imaginem exemplo Eius eductum, aliquando eum uidere possimus , qui maximam de Te stem non solum aeques, sed

etiam

6쪽

etiam superes. Interim Lustris F

Reuerendis. D. T. oro, ut, qua me leniagnitate iam excepit, eadem tueatur e quod amori dedit, iudicio nunc tribuat constantiae. Sanctissimo uero D. N emius praecipue in gratia mirum in modum

non dico es quod singulari Gi benignitatem iam esse consecutum est, cur mihi magis placeam sed conseruari, mpio, gratum ut me quotidie reddat, μή mis precibus contendo. Maximus ad maximam meam in am obseruantiam cumulus accedet eo me vinculo ob imget, ut nusio alio magis me obfringi posse certo affirmem . Neque ingratum me

praesens, aut futura, aetas umqua mitet. Exstabunt uocis meae perpetua M

Dimonia Friptis expressa, quae nomini

me , tu uirtutibu praedicandis , immortalitati commendandis , maximouerunt ornamento . tuti me Nobis sProauunculum, Te, seruet Deus.

7쪽

Romae IV. non Octob. die P. Fram

Devinctissimus,

9쪽

DE CIVITATE

I quis principia primum,deinde

etiam incrementa , ciuitatum animo uelit, ac mente,perquirere, omnes aut a casu esse ortas,

aut ex industria consilioque, aedificatas animaduerteta, cre uisse autem omnes quidem tum fortuna, tum uirtute, similitamen haud omnes condicione; cum alias fortuna potius, quam uirtus,alias uirtus potius, quam fortuna non nullas etiam, quasi pari consensu, sortuna simul uirtus aeque auxerint, ab humili q. statu ad summum imperi fastigium extulerint quo autem plus in consilio, quam in case,positum est; eo facilius, ac celerius, eae, quas industria, toluntas certa ratione suscepta, procreauit, factae de minimis maximae, atque opulentissimae, sunt, ditionisq. terminos in omnes partes longis.sime protulerunt. Si quidem, quae primos illos urbiunx' quasi parentes ratio mouit, ut loci opportunitatem in condendo sequerentur eadem urbe condita, illos adis duxit, leges ut adiungerent, ciuitatemq. quasi nascentem ijs insormarent institutis, ac ritibus, unde primum

concordia, sine qua satis diu stare ciuitas nulla potest, in dein-

10쪽

a DE. CIVITATE

deinde ex ipsa concordia manat incolumitas. quae uero urbes non eo consilio, ut urbes essent, sed cam, ac temere , exstructas, ut sorte in unit,uePalicuius comodi spem secuta, uel necessitate aliqua compulsa multitudo confluxerat,&suam sibi quisque domum secerata, eae scroadmodum leges acceperunt neque prius, aequitas,

ordo, quid posset, intellectum est, quam aduersus multarum rerum monuit euentus . ita nec augeri facile lati- mero ciuium, nec aduersus uicinarum gentium incursiones praesidi js muniri, nec omnino quidquam, uel ad praesentis,uel ad futuri, temporis usum in commune cotulere potuerunt a quo genere, si ulla,maxime quidem Omnium, mea sententia Romana Ciuitas distat quam Romulus, primus rex, uix dum iactis fundamentis,ini.

nimum fortunae committendum ratus, habita diuinarum simul humanarumq rerum ratione, sapientissilia e constituit,ac temperauit. Nam,cum Palatium, quam sibi, suisque, sedem ad habitandum delegerat, fossa, agger munijsset; omnium q. consensu,taaldeq. propemla uoluntate, dijs ante per auspicia consultis, qui deinde mos in publicis rebus perpetuo mansit,regnum accepisset; multitudinem omnem,quam minus tribus hominum millibus ac trecentis suisse Dionysius significat, intres partes distribuit, quas uocauit tribus Sin eas rursus in denas, quas appellari curias uoluit, quod ijs, ut Festus uidetur ostendere, publicarum rerum cura committeretur si quidem curiatis comit ijs creati magistratus, leges latae, bella decreta non modo Romulo reSnante, uerum etiam perpettia regum quattuor successione usque ad Seruium regem, qui centuriatis comitij institutis, curiata non ille quidem plane sustulit, sed ita debilitauit, nihil ut ijs maiorum rerum mandaretur, spe ciem quidem aliquam comitiorum retinerent, totam ro, si quid consulendum grauius, centuriatorum potestas esset. Ergo tres tribus, quibus ita singulis millei

ditums