P. Virgilii Maronis Bucolica, P. Rami, eloquentiae & philosophiae professoris Regij, praelectionibus exposita quibus poëtae vita praeposita est. ..

1쪽

PRIvILEGII SENTENTIA.

CAurum est authoritate Regia, nequis alius pris ter Andream V echelum, iuratum in alma Parisiensi Academia Librarium,haec PNi iiij Maronis Bucolica, P. Rami eloquentiae CT philosophiae professoris Re j , praelectionibus exposita , nunc denuo

recognita CT aucta,ante decennium ab aeditione proximum in hoc Francorum regno imprimat leue alibi

impressos Ῥendat. Ac si Re j diplomatis sententia,

operis initio praefigatur,'rue pollonatu i omniabus clarum, notum, indictum habeatωr. secus qui faxitim libris ipsis, Cr mille librarum Pari . multa poenas pendito. Datum Rhemi Regio consensi' signatum, Do. Villamore supplicum libellorum magi impraesente.3. Id. Iun. IIJ T.

2쪽

MARONIS Via A,

. A PF TRO RAMO Ex fvariis authoribus descripta.

CAROLUM LOTHARINGCARDINALEM.

nis opera Meccenas)bonis δc discendi cupidis adolescentibus charissima debent esse, de ad imitadum imprimis proposita. It que lautupoetam a tam multis tamque cruditis hominibus certatim explic rum , diligentia quoque nostra explicandum putaui. Et sicut in tanto interpretum nume recentiores noui semper aliquid afferre conati sunt: sic ego post illos pro mea etiam mediocritate certe clariorem & illustriorem re rum intelligentiam essicere tentaui, nonnullis partim reiectis, quae minus idonea, partim additis,quae magis apta propriaque Viderentur:omnibus autem modo dc ratione pa

3쪽

P. V. MARONIS VITAlb euidentiore traditis, ut sententiarum notitia pueris facilior esset, & via plenior ad Virgili, virtutes cognoscendum I amandum. Et quidem quo gratius initium laetiusque faciamus, unde potius meliusve quam ab authoris vita auspicemurὶ Sic enim virtutu caussis perspectis, fructus earum laudesque plenius ela v-berius intelligentur.Naturam. igitur primum,

deinde doctrinam, tum mores, postremo ex iis authoritatem consecutam perspiciamus.In natura,patriam, parentes, totumque animi S corporis habitum videamus. Patria,vicus obscurus fuit, Andes nomine, a Gallis tame Andibus secutis, Bellovesum, quondam percelebris,prope Mantuam, unde Andinus vates a. Silio, dc Andiades musae a quibusdam nomia natae: nunc vero Pictole dicitur : ne quis loci nobilitatem, ingeniorum nobiliti perpetuam matrem existimet esse. nec proptereavisperet,

si loco ignobili & obscuro natus sit . Reae nanque,ut apud Cicerone est, Themistoclem ferunt Seryphio cuidam in iurgio respodisse, cum ille dixisset, non eum sua, sed patriae gloria splendorem assecutum.Nec hercle,inquit, si ego Seryphius essem, ignobilis essem: nec situ Atheniesis esses,clarus unquam fuisses. Parentes,patria etiam obscuriores fuere. Maronem patrem quidam figulum,plures Magi cuiusdam viatoris initio mercenarium, mox ob industriam,generum fuisse tradiderunt quem

4쪽

A P. RAMO DESCRIPTA. 1 Cum agriculturae reique rusticae de gregibus praefecisset socer, sylvis coemundis, & apibus Curadis peculiolum amplificauit. Mater Maia nomine. Maro diu vixit,& tadem caecus fuit: matCr tamen viro videtur superstes fuisse, &alteri viro nupsisse, ex eoq; Proculum de quo

Donatus Virgilij fratrem genuisse: nisi forte vidua iam Maroni nupserit. Quicquid sit,satis c5star,Virgith genus patria obscurius & ignobilius fuisse: ut tanto magis miremur ignobilis & patriae dc generis tam nobilem partum extitisse, & quas vulgus magnorum hominu& excellentium caussas praecipuas puta caussas siepe nullas esse,veramque hominis nobili

tatem,Virtute cum corporis, tum animi costa

re,a fortuna vel loci, vel generis nihil admodu pendere. De animi natura nominatim nihil' traditur,sed tamen & doctrinam,& mores,&ex iis splendorem, praesagia tum per somnium matri,tum nato infanti,tum puerperij religioni diuinitus oblata amplissime demonstrarui. Maia praegnans somniauit se enixam laureum

ramum, quem contacta terra cosestim cerneret coaluisse & excreuisse ilico in speciem maturae arboris, refertae variis floribus, ac fructibus : id enim sine dubio Apollinei & Phoebei partus,id est doctrinae ostentum fuit:sua siquidem ut noster hic poeta cecinit laurea Phoebo:& rursus,

5쪽

ώ P. V. MARONIS VITA Munera sunt lauria Sequenti somnium illud die, lata cum marito rus propinquum petens, ex itinere diuertit, atque in subiecta fossa partu leuata est, Cneo Pompeio Magno, & Marco Licinio Crasso primum C5sulibus, quibus Ciccro designatus AEdilis Verrem accusauit his inqua Cossi quidem Id. Octobris, ut lib. I 2. Martialis ostendit:

Maiae Merciirium creass, Idus Augum; redit Idibus Diana: O Tobres Maro consecrauit id .

a duo sepe colas cr has cir illas,

Qui magni celebras Maronis Idus. Quo tempore ferunt infantem ut est editus,

non vagisse, sed adeo miti vultu suisse,ut haud dubiam spem prosperioris geniturae iam tum indicaret : imb verb mitissimos & aequissimos animi mores ostenderet. Tertium religionis praesagium longὸ nobilissimum fuit,& futurae uilioritatis de gloriae certissimum indicium. Siquidem virga populea pro more regionis in puerperiis eodem statim loco de pacta ita breui coaluit, ut multo ante satas populos adaequarii. eaque arbor Virgili j ex eo dicta, atque consecrata est, summa foetarum religione,suscipientium ibi,& soluentium vota: & Maroni nomen Virgilius inde fuit, ut Caluus illo versu indicat: Et rates,cui irga dedit memorabile nomen.

6쪽

A P. RAMO DESCRIPTA. 7 Ath tamen Virgilium a virginitate derivat, unde& Parthenias dictus est: quomodo alij putant a verendo Vergilium: alij Vergilium L Vergiliis,quas Pleiadas Graeci vocant alij non ' novo nomine, sed patrio sic appellatum sent, quia pater Virgilius diceretur. alij gemino li, Virgillium nominant. Ergo & laureus ramus,& mitis vultus,& procera populus, doctrinam& mores δc gloriam naturalibus signis demonstrariit. Corporis vero statura graciis fuit,aquilinus color & subfuscus,valetudo varia, stomachus debilis, caput infirmum &suxioni sanguinis obnoxium: appetitus cibi

Vinique minimus . quae tamen corporis difficultates ac molestiae animum bene natum nequaquam retardarunt, sed eius virtutes excel lentiores approbarunt. Atque haec adhuc in natura memorantur, patria, parentes, animi

Corporisque naturalis habitus. quibus laquam fundamentis praeclare positis, virtutum ab iis orti fructus facilius cernentur: studia itaque iam videamus. Ad decimum septimum annuCremonae eruditus est,& Poeticam primis illis annis complexus est extat enim eius adhuc

pueri distichon in Balistam ludi magistrum, ob infamia latrocinioru coopertu lapidibus: Monte Aub hoc lapidum tegitur Balista sepultas,

Nocte dieque tuum carpe 'viator iter.

Deinde opuscula quaedam conscripsit.Culicem certe cum esset annorum quindecim,dia

7쪽

2 P. V. MARON Is VITAcitur edidisse cuius argumetum eiusmodi est: Pastor fatigatus aestu cum siub arbore obdoramisset, & serpes ad illum proreperet e palude, culex prouolauit, atque inter duo tempora culeum pastori infixit. at ille excitatus, continuo culicem contriuit, & conspectum serpentem interemit, ac sepulchrum hoc inscripto disticho fecit:

Parue culex,pecorum custos tibi tale merenti Funeris oscium Ῥitaepro munere reddat.

Paulo tamen secus hoc distichon in opusculo ipso legitur. Puerilis igitur aetas in elusinodi studiis traducta est. Decimoseptimo anno

'irilem togam siumpsit, illis ipsis Consulibus

iterum,quibus natus erat. acciditque ut eo die

Lucretius poeta decederet. Mediolanii deinde & Neapolim ad maiores & celebriores' scholas profectus , literis Graecis & Latinis

summam operam dedit. Doctores eius Orbilius & Scribonius nominantur.In Graecis cer-rὸ Parthenio Grammatico usum esse Macrobius author est. Q uantum vero profecerit in Grammaticis & Rhetoricis, declarant in eius operibus orationis puritas & ornatus. quin de actione nominatim ita Donatus: Pronunciauit alt) maxima cum suauitate & miris lenociniis. Seneca tradidit Iulium Montanu poetam solitum dicere, vi ablaturum se quaedam Virgilio, si & vocem posset & os & hypocri-sn. Eosdem enim versus eo pronuciante,bene . senare:

8쪽

A P. RAMO DESCRIPTA. ssonare sine illo,inaresicere quasi mutos. Quod postea Martialis in suorum librorum furem usurpauit:

Quem recita meus in o Fidentine)libellis: Sed male tama recitas uncipit esse tu . Causam tamen duntaxat unam egit:& Melissus ait Virgilium sermone tardissimum,&propὸ indocto similem fuisse: quod tamen ad summam hominis modestiam de qua postea)referendum cst, non ad ullam ignoratiam: vel natura potius ab agendis caussis ad poeticam reuocatus est. Recte nanque Horatius, Naturum expellas furca, tamen Ῥsique recurret. Et Ouidius de re consimili quarto Tristium: Sponte sua carmen numeros Ῥeniabat ad aptos, Et quod tentabam sicribere, esis erat.

Et illucl est nimirum quod ait Seneca Virgilium illa scelicitas ingemj in oratione soluta reliquit. Maius in mathematicis 3c physicis

eius studium fuit In astrologia maxime,quod secundo Georgico testatum est illis versibus: Me ero primum dulces ante omnia musae Quarumsacra fero ingentiperculsius amore' Accipiant, enque Ῥias σ odera monsirent: Defectus solis Ῥarios lunaeque labores: V nde tremor terris,qua Ῥi maria alta tumescurae obicibus ruptis, si que in seipsa residant: Quid tantum Oceano properent si tingere soles Imberni, et quae tardis mora noctibus obsiet. .

Sed& philosophiae nulla non modo pars,

9쪽

io P. V. MARON Is VITA sed ne secta quidem ab eo videtur ignorata. Epicuream a Silone didicit, & ecloga sexta celebrauit Stoicas item,sed imprimis Academicas sentetias varie pro rerum natura adhibuit: sed & medicinae praecipuam operam nauauit. Atq; haec tam multa tot artium doctrinarumque studia, conformandi poetae praecipua adiumenta fuerunt: recteque Horatius in arte poetica,

scribendi recte apere est principium fons:

Rem tibi Socraticae poterunt ostendere chartae: Verbaque prouisam rem non inuitasequentur, Excelluit Homerus in Graecia id non natura potius assecutus est,quam magna & recondita variarum rerum doctrina, magnaque diligentia &industria: consimilem in Italia lau

dem, & quidem consimili caussa, Virgilius tu- d

iit. Praestat unus longe caeteris Franciae nostrae v 1 poetis Fracici carminis ubertate quadam ma- ι gnifica vereque Pindarica Petrus Ronsardus inec praestantiae suae fructum putabit unquam Pa natura sibi datu potius,qu.am poetis omni u generum,sed Graecis maxime legendis & imi tandis acquisitum. Deniq; magnus poeta nemo nascitur, sed cognitione rerum usuque conformatur & absoluitur. Sed pergamus, studiaque Maronis δc doctrinam persequamur. Interim Pharsalico praelio falso enim Actiacum hic Seruius putat) Brutus Cassiusque, ab Antonio & Octauio victi sunt: victarum partium agri

10쪽

A P. RAMO DESCRIPTA. Magri Veteranis divisi: &quia non susscerent, Mantuani etiam stantum quia vicini essent)Candem calamitatem sunt experti. Virgilius igitur his artibus, quas dixi, informatus, Romam spe recuperandi patrimonij confugit.

Primus ad fortuna introitus ex medicina veterinaria fuit,qua sibi in aula Cς aris,magistruequoru conciliauit, cum multis δί variis morbis equos curaret: nam ille in mercedem singulis diebus panes Virgilio, ut uni ex stabulariis, dari iussit. Secundus gradus e mathematicis & philosophia fuit ad ampliores opes. Interca siquidem a Crotoniatis pullus mirae pulchritudinis Caesari dono missus est,qui omniuiudicio spem portendebat virtutis celeritatis immensae: Hunc cum aspexisset Maro, magistro stabuli natum esse ex morbosa equa prς- dixit, nec viribus valituru nec celeritate: idque euentu approbatum est: Quod cum stabuli

magister Augusto recitasset, duplicari ipsi in

mercedem panes iussit. Cum item ex Hispa nia Augusto canes dono mitterentur, Virgi ius quae parentum natura fuisset,exposuit,ce-eritatemque sobolis futuram praedixit: quo rognito, Caesar panes augeri iussit. Ita Virgi- ius veterinariae auxilio primos panes, sed serundos tertios mathematicae & philoso.

γhicae doctrinae studio sibi parauit. Atque hi

anes lautiorum mox epularum mensas ei pa-

auere: Dubitauit enim Caesar, utrum Octauq