장음표시 사용
2쪽
nis,studiose Iecstor haud obscura nostri affectus in pioru studiis iuuandis, documenta dedimus: dum aliquot ueteris, sellas illius Theologie,
praeclara monumenta publicaremus: certe,non
tam nostro cum lucro quam studio de literis bene merendi, studiosorum,ut speramus, cum frivstu. Ita sane erga omnes, maxime sacrarum literarum candidatos,alle siti sumus, ut ingenuo quodam amore saepius,non citra rerum dispendium, eorundem pro elui
consulere meditemur. Neq; probare possumus quorudam admodum sordidam sententiam,quibus nimis placet illud Satyricum: Lucri bonus odor est ex re qualibet. Hoc modo spectantes ut rem faciant δέ suo scrinio sit bo, ne:quo fit ne ullus author indignus puto,& ut in publicu exeat,quantumsuis malus,dum illis bonus,hoc est, Oe τα sit,in deatur. Leuius autem piaculum esset, ni dum suum agunt studiose negotium, quaest que inhiaant simul Reipublies Christians quietem,& tranquillitatem labefactarent, non modo nugacissimis quibus naenris, sed virulentissimis calumnηs 8c pestilentissimis dogmatibus excudendis diuulgandis , cum incredibili orsthodoxae ac Catholicae fidei iacitura Sc ruina. Extrema profecto S deplorata malitia est,non indigna Hipponacteis conuicqs,ex clade,ruinaq; publica priuatam fortunam uelle stabilire. Porro,ne uidear hic meum ac no potius publicum negotium agere, valere holes male feriatos cum isto suo animo iubeo,quibus cum adeo nihil nobis esse comune uolumus, quin prono curssis iisde,quibus coepimus,uestigiis pergamus in studiosoru prosectum,tostis uiribus desudare,nein committemus huius nostri conatus qualemcun famam,temere,pro facultatum modo, bis interire. Quapropter in hac cortatione dum sumus toti, comodum ad manus nostras uenit Freculphus exoviensis quondam Episcopus, qui licet ανῶν hactenus silentio latuerit,exquisita diligentia circumuolitans, praestantium ueterum historiogra. om elucubrationes flagratissimos quos* flores, ueluti in sertum quodsdam historiae miro compendio connexuit.Imitatus in hoc studi3 genere, ut apparet,D. Augustinu in libro de Ciuitate des,ita seliciter,ut necν fide,ne commodissimo seruato historiae ordine, ne pespicuitate, quicquam ipsi concedat. Admiramur,& no iniuria,Iustinum, Flom 8c alios plexos',qui prolixas quorunda historias, ueluti ex uastissimo pelago in lympidissimos compendio riuos deduxerunt,eo quod parum otiosos longo labore inquis rendi, renuiores tot auctores magno sumptu comparandi leuariant,praecis
3쪽
pua rerum capita, dilucida breuitate in lucem proserendo. Atqui quotlas fixius intenti Q huius scriptoris industriam 8c operas intueor,non inuenio cur ulla in parie cum iisdem qui lain olim publicum totius orbis calculum abstitierunt,conferri non debeat. Hoc ipso admirabilior quod ex tam diuisti historiographorum copia uix unum reperias, quin multum in scribendo. indulserit affectibus, nunc placendi 8c gratificandi principibus nunc aurae Popularis fauorem captandi,nonnunquam etiam obsciuandi famam inuni com hostiumq; studio, multa permissis habenis eloquentie uiribus confingentes,longis*digressionibus ingenii artisq; potius, quam ueritatis testimonia relinquentes. Necn ab hoc crimine apud quosdam T. Liuium ipsum inimitabilis propemodum eloquentia liberat.eo quod nimis Romanis, minus hostibus tribuisse uideatur. Nulla sane eiusmodi sespicio uere in hunc authorem cadit,nein gratig,neque simultatis: Nihil studio dictuin nihil metu suppressiim,sed rebus ipsis dedit omnia & in primis ueritati sera uiuit : malens perpetuam ueritatis, fideique laudem,quam gratiar Plausum impetrare:Hac igitur de causa necν uisum est has suas lucubrationes, more eorum,ab Assyriorum, Medorum,Persarumq3 imperio exors diri penitus prophano dc funesto initio,utpote tot cladibus,tot cedibus,&tanta humani sanguinis profusione parato, sed ab ipso primo homine historiam suam auspicatur. ita commoda serie res ipsas persequendo,ut ansulis quibusdam cohaerere, Sc una ex altera nasci uideatur. Sed suo non demtuoros Eoilos, ut e imia ingenia plures habent aemulatores quam imitatores, qui phrasin huius authoris criminabuntur,quos uelim meminisse illius Eus
Satis estem Latinam,ut etiam careat phalerata oratione,& operose apparatu. Ne arbitror statim ac proletarios, contemptim abhciendos, scriptores omnes,quibus ad Ciceronis dictioncm 8c orationis Veneres, Liuiique lacteum funacia pertingere negatum AE:Tunc in tanta, tam uaria rerum honarum copia, si durior interim translatio uel inconditius uerbum subsultet,indignu puto hunc naeuum magnopere cadido lectoridi licere. Habet
ille,habet sane haud obtusa philtra, abus affatim se comendabit,si quid serte in eo desideres. Nimirum,perspicuamdi succinctam in exponendo seria em fidem S ueritatem rerum gestarum singularem. Atin lirc sunt quς postissimum in historia requirat Cicero,appellans eam temporum testem, luscem ueritatis, uitam memoriae,nuntiam ueritatis. Certe pictae tectoria litasguae ac nugae bullatae cuiustiis potius quam historici sunt, ne quidem orastoris,nisi ambitiosi & ostentatoris. Quid an non summa laus sit S res eterna memoria digna, excellentium populorum,claro' principum ac omnis no illustriumuirorum res praeclare prudenter gestas, in literas mittere & aliquot retroactiis seculis acta, uelut ab imis manibus eruta in luce pros
4쪽
Drre: 8c tansi in tabula,s culoq; aetatum,consilia,mores,studia, sistaque
contemplada exhibere, ut etiam seculis aliquot uiucre tibi uideare, unde ad uitam publice priuaumq; instituendam locupletissima exempla haurias Accedit ad operis authoris comendationem non spemandam, quod talasta synceritate aliorum sciatentias reserat,ut etiam illorum uerba reddat,qus nullo dic tionis sitae admixtu uitiet aut deprauet: prstcru cum latius fusius que aliorum seripta,ipsum institutum postulet aristiori pomoerio circumsdanda. Quoties autem seriptores inter se disserunt compositione,acerrimo iudicio & prudentia singulari optima ae ueritati maxime cosona e crpsit, delegit . Quid commemorem hominis acumen & sagacitatem in abstrussis grauibus quibusdam quaestionibus theologicis diseutiendis c non obasturum sacrarum literarum peritiae argumentum, humanarum prophanarumque diseiplinarum cognitionem eiusdem, ut ego taceam, res ipsa astastim testatur. Hare patiar me uideri impudentius dicere nisi res ipsa non modo nostri: commendationi respondeat, sed superet. Ob has eximias ingen 'dotes Sc uitae probitatem retulit honorificentissimum praemiu 8c amplissimum ornamentum,ut ex infimo humili* loco ad episcopams culmen eueheretur,cum summo bonorum omnium,studio,graua,& plausu. Quocirca indignissimum duximus, tantum uirum, tamq; de re literaria bene meri
tu,diutius inter blattas tinea sep squaleseere, erit uestri muneris pie lector eram nostram probare, & alacritate sedulitatem studiumq; nostrum inhonis hagiographisin seriptoribus proserendis magis ac magis inflammas re,quod si sentiam, poenitebit me nunci laboris in emaculando impensi,S
sumptuu in excudendo. Sed ne uidear longus buccinator nosus laudis, ac, ut ille dixit,merce laudare quam cupio extrudere, malo haec omnia uos ex ipso opere cognoscere uberius. Feliciter uale. X U. Calend. Septemb.
5쪽
ipsius ad Elisacharum suum praeceptorem Praefatio.
rundam ingenia indrustria prudentiu excitare B. Ieat, ne ignauiae depressa sopore, otio languenti inutiliter cotabescant, sed caligine detersa somnolentiae expcrgiscantur,ut quibus prodesse potuerint scribendo uel docendo, accurate hoc agere studeant: ne de talento male desesso, terribilem domini promulgatam audiant quandoq; sententiam:tu quidem, mi dilectissime Elisachare, &amore insatiabilis sophiae uenerande praeceptor,post caeteros quos stimuolis instanter charitatis agitare soles,ut uigilantes, fideliter ea quae eis credita sunt domini sui famulis tempore distribuant opportuno,tandem meam aggressus paruitatem, iussisti ut perscrutando diligenter uolumina antiquore seu hagiographorum,siue etiam Gentilium scripto', quaecunq; pertinent ad historiae ueritatem, breuiter ac lucide colligere des Harem, a conditione
quidem primi hominis, user ad C H RIS TI natiuitatem domini:eo sci. licet modo, ut quicquid de primo seculo quod ante generale suerat cataclysmum siue de secundo quod fuit post diluuium us* ad natiuitatem Abra hae,& regis Assyriorum Nini regnum, nostri siue Gentiles senserunt scimptores,pandere diligentius curarem. Quaestiones etiam difficiles, quae per haec tempora in scriptis habentur legislatoris, enodare non negligere, quantum attinet ad historiae ueritatem. Inde autem per reges Assyriorum, Me. dorum,at Persarum,sive Graecorum, S us. Ossitaviani Caesaris mos narchiam, ad quas gentes Assyriorum driuando regnum per succedentia peruenit tempora:in populo autem dei per patriarchas,iudices,reges,ac sacerdotes,iterumq3 reges, numerum custodire annora cautius obseruarem, ea quae gesta in singulis mundi partibus,5 memoria sunt digna, adnootarem:ut quaeque immortaliter per singula frequentantur tempora, quans do uel ubi fuerint,qui tune etiam imperauerint in eminentioribus regnis,uel
qui populo dei praefuerint,ostenderem. Insuper a destructione templi Hierosolymitant usq; ad domini natiuitatem C H RIS T I,quae in populo gesta sunt ludeorum, quoniam confusa propter calamitates quae eis acciderunt,esse uidentur, ordinando summatim coli ere instigasti. Haec quisdem omnia ceu picta breui in tabula,mes ostendens paruitati, nullam exeuntionis occasionem reliquisti,sed otius operam dare imperasti. Igitur auxilio dei adiutus,qui iacit mutos loqui:non temeritatis, sed obtaiciatis gratia, hoc tam ingens parua cum cymba ignarus nauta pelagus nauigare coepti
Eed si maris se immutauerit serenitas,fluctus intumuerint: tu qui iussisti,
6쪽
ribus negotηs,lingua propeditus, sensu obtusus,hoc tam magnu ineruditus tyro arripui opus, quod sapientibus erat committendum: tamen quia tuae hoc non potui negare beneuolentiae, tibi examinandum mitto,& si utile ad iudicaueris sere non magis acceptum seretur scribenti,quam censori. Pororo nomina authorum ex quibus ea collegi que in VII. libris conclusi,idcirco non ubiq; inserui ut praemonuisti quoniam in his, in quibus concorda re uidebantur,sensum eorum,quae elegeram,compendiose complexus,sub breuitate dictare studui. Eoiu autem nomina adnotare decrevi,siue nostros
rum siue gentilium Antentia'; illorum assumpsi,ut in suis habentur libris, qui uariando a caeteris exorbitare uidentur. Obsecro ita* candidum lectos rem,ne praesumptioni tribuat meae imbecillitatis,si quid in his es displicue rit libris,sed obedientiar. Nec temere eprehendat,antequam diligentius eos Iegerit authores ex quibus nos haec decerpsimus,& ad quos eorunde quos qui fidem reserimus. Nec sibi sed domino tribuat,quae gesta uidentur: Qui dedit ingenium stolido qui cuncta gubernat,
In coelis,terris, perin omnia secula semper: Cuius ego auxilio tutus, non uiribus aequis, Arripui celsos secti transcendere colles. Quae ut fuerint, calamo pingam per tempora prisca. Aeternos replicare dies, ingentia regum Tempore quo fuerint,ubi talia facta per orbem. Qui uiri Artes,portenta,fames,mala mundi,
Quas dederint clades populis ciuilia bella.
Triuerit externas gentes infanda cupido: Quos casus tribuit regnis improuida cura. Haec cecini,hreuiter memorans uenerande sacerdos:
Non ignota canens ueterum,sed dicta priorum.
7쪽
EXIMII HISTORIO GRAPHI FRE. .. culphi Episcopi Lexoviensis uita, ex Iohanne Trittent, io, religiosissimo uiro, abbate Spanhes
FReculphus episcopus Lexoviensis, in prouincia Rothomagensi, mos nachus ordinis saneti Benedicti, ad quem Rabanus adhue Abbas multis uoIuminibus exercitauit ingenium, uir in diuinis scripturis studiosissumus 8c ualde peritus,at in doceda plebe satis idoneus,non minus conuersarione si scientia m nis,fertur quaedam preclara scripsisse opuscula. De quibus tantum legi uolumen grande & insigne, continens ab exordio mundi usin ad natiuitatem domini nostri Iesu Christi. Rerum gestam historiam Lib. VII Dum aliquam teporis. De aliis nihil uidi. Scripsit autem praefatum opus ad Elisacharum, in quo etiam difficiliores quaestiones scripturarum enodauit, 3c res tam ludsorum a etiam Gentilium ab initio mundi usep ad partum uirginis gestas. luculento sermone conscripsit.
8쪽
nicorum Tomus prior, continens ab exordio mundi us ad Natiuitatem Seruatoris nostrii Ss V CHRISTI rerum gestarum Historiam. l.
in eo quod pene omnes Historiographi texere suas coeperint Historias a NINO Assyriorum rege. Cap. L
rum seriem comatico sermone ex nobilium stu. dijs, tam diuinarum scriptorum historiarum, si secularium, δέ ex pluribus eoru paucos libando flosculos libris, ceu ex diuersem uernasium pratorum floribus perstringere curarem, ut lector animaduertere sicile ualeret, quid ex celebriori. bus sectis in singulis tam regum quam regnoru sit gestum temporibus:offendit meae imbecillitatis parulias,omnes pene historiographos,maxime autem Graecorum,at Latinorum,a Nino Beli filio, rege gentium multarum scilicet, primo suas gestorum inchoasse narrationes:precipue iudelicet bellorum casus,regum, regionum destitutiones,at. hominum miserias,& ut eorum instruimur assertionibus nihil aliud esse bella,nisi in alterutru uergentia mala:quae stus diosissime descripserunt. Transacta autem retro secula, ac si sine uitio foret ut quibusdam illotu placuit 8c homines ritu pecoim irrationabiliu prius uixissent intacta reliquerunt. Igitur auxilio omnipotentis dei Litus,at ν authoritate diuinae scripturae sectus,ab ipse protoplasto exordium meae nars rationis sumere curaui:qui primus pares,author. mortalium hominum, ulsimus in fabrica dei c5ditus est:sexta scilicet die. Post eius nan* conditionem dominu cessasse a noua operatione,non aute a gubernatione creatura rum haud dubium est. Qua de re scriptura comemorat dominum requie iusse die septimo ab omnihus operibus suis.
Cur homo nouissimus in creaturis conditus sit. Cap. d.
Vaeri tamen potest, cur homo in conditione ultimus creatus sit, sexto scilicet die:cum constet propter intelligentiam nobiliorem esse hominem caeteris creaturis, quae in praecedentibus factis comemorantur diebus:nisi ut prius conderetur mundus quasi do mus,& sic demu introduceretur Gs id est,habitator domu . Quo
9쪽
pRECvLPHI EPISCOPI LEXOVIENSIS,
Quomodo ad imaginem & similitudinem dei,homo si conditus. Cap. pt
a Virit in d imagi ac in & similitudinem dei est coditus, quam
uidelicet imaginem at similitudinem, in rationalis animae in.tellectu, non in corporis se a es se nouimus, iuxta quod ait Apostolus: Renovamini spiritumcntis uestrae,5 induite nostium hominciar, qui secundum deum creatus est. Et alibi: Exuentcs uos,ino qui ueterem hominem, induite nouum, qui renouatur in agnitione dei, sescundum imaginem eius, qui creauit cum . Quamuis Sc ipsum corpus nos strum ita sit fabricatum,ut ostendat nos meliores esse,quam rcliqua animas Ita. Illa enim omnia inclinata sunt ad terram: hominis aute corpus ercistum est,ut manifestet anima nostram, in supernis ad spiritalia debere semper esse erectam . Igitur inter imaginem δέ similitudinem, hoc distat: quod imago dei in immortalitate animae est. Unde etiam anima peccatrix,imago des csse non desistit: similitudo in moribus constat. Quam ob rcm non nisi anima saneta similitudincm dei habet, in eo enim suo creatori similis est,in quo ansgelis sanctis erit aequalis, iii
De obedientia homini adeo data. Cap. III.
Dein rit m sator hominum colonus paradisi constituitur: ut in eo felicister, si praeceptum mandati obesiendo seruaret, absque ullis calamitatis bus,aut metu mortis,aeternis fruendo gaudiis uiueret: sin autem inobe diens existeret, priuatus aeterna felicitate, miseri js subiaceret mortis: quas est expertus, dum uelitum contigit lignum: de quo inhibitus fuerat, ne illud tangeret. Sic ergo primus parens a paradisiaca amoenitate depulssus est,cum i a coniuge quani Apostolus diabolica fraude deceptam dicit: ipsum uero Adam non dcccptum,sed causa suae socis suisse transgressum.
ΓΜ liono scientiae boni δc mali in paradiso,& de ligno vitae. Cap. V.
Ei i utique in par dicto corporaliter lignum, quod nuncupatur Iugnum uitae: sicut 8c petra, quae percussa, aquas praebuit in eremo Populo dci, quamuis significarent mystice C H RIST V M. . uod propterea lignum uits dictum est,quoniam dum illi holes inde gustarent, nec morbo nec senectute deficerent . in caeteris enim erat alis mcntum,in isto sacramentum, lignumque scientiae boni & mali,non quod ipsum in sita natura lignum esset rationale, uel scientiam boni et mali habuoisset: sed propterea appellatum est boni Ac mali scientiae,quia homo per ex . perimentum ab ipso didicit, quod csset inobesientiae malum. Si quis uoro de his plenius scire uoluerit, patris AUGUSTINI libros de Ciuis
rate des legat. De Abes a fratre suo Cain occiso,& de vinditas quas Cain pereulit. Cap. VI
Rgo Adae naii sunt filii masculi duo, in rcgione ad quam trans migrauit cum deus a paradiso, post suam praeuaricationem. Quo in prior appellatur Cain,secundus autem Abel. Germani siquid sed diucrsis laetabantur studi js. Abel quidem iunior, iustiu
10쪽
iustitiam colebat, AI in omnibus quocunque gerebat,dominum putabat es se praesentem:cuius erat conuersatio pastoralis. Cain aute erat quidem circa alia pessimus,& ad lucra solummodo semper intcntus:terram uero prismus arare coepit. Fratrem quippe huiusmodi causa peremit. Nam cum eis deo lacrificare placuisset, de frugibus quidcm terrae munera Cain obtusht: Abel autem de primogenitis agnorum,& Iac. Dcus enim hoc potius iactiacio delectatus est, quod spontanee S naturaliter ortum fuerat: Sc non in illo, quod ex inuentione hominis auari natum uidebatur. Quapropter Cain indignatus, eo quod Abel fuisset a deo praepositus: 8c hoc ita nouit, senis enim des sacrificium fratris consumpsit, & eius intacitum reliquit :quo stimilatus livore,fratrem suum Abel interemit.
De exordio duarum ciuitatum. . Cap. VIL
O V de re dominus ad Cain ait: Ubi est Abel frater tuus: Qui
rcspondit:Nescio. Dominus non tanquam ignarus interrogat, sed tanquam iudex rcum,quem puniat. Putans enim Cain deulatere quae gesserat, respondit:Nescio. Cui deus ait: Arbitra, tris me quod gessisti, nescire: qui cogitationem tuam, quam impie concesperas, inspicieris, ne Opere consummares ante praemonui Sed ne causoris iniuste me aduersum te proferre sententiam, ego tibi accusationem non inferor sed est testis, qui te accusat, uox uidelicet sanguinis fratris tui: qui clamat ad me de terra. Responditque Cain ad dominum : Maior est inisquiras mea, quam ut ueniam merear. Intellexit enim ex suria mentis. 8c extremore corporis quo agitabatur, se dignum interfici,& ait:Ecce elicis me hodie a facie tua, 8c a facie terrae abscondar, 8c ero gemens super terram,& omnis qui inuenerit me, occidet me. Verum drus nolens cum compens dio mortis finire cruciatus, ncc tradi poenae, qua se ipse damnauerat, ait: Non sic, id est, non ut tu aestimas morieris, Sc mortem pro remedio ac cipita: uerum uiues usque ad septimam generationcm, 8 c consciciniae tuae igne torqueberis: ita ut quicunq; te occiderit, secundu duplicem intelligen. tiam aut in septima generatione aut magno te liberabit cruciatu, non quod
ipse, qui percusserit Cain, septem ultionibus subiiciendus sit: sed quod
leptem uindicias, quae in Cain tanto tempore cucurrerunt, soluat inter sector, occidens cum, qui uitae fuerat derelietus ad poenam. Vt autem quod dicimus manifestius fiat,quotidianae c0nsuetudinis ponamus exem
Plurn. Loquitur inter uerbera seruus ad dominum : Quia incendi domummam 8c uniuersam substantiam dissipaui, interfice me. Dominusque re spondeat: Non ut uis morieris, S finies morte supplicia, uerum longo tempore custodieris ad uitam. 8c tam infeliciter in hac luce versaberis , iit buicunque te occiderit, beneficium praestet occiso: dum tam multis te libe
rauerit cruciatibus. Quomodo deus primis hominibus loqueretur, & de eo quod scriptum int' Nonne sirecte aute non diuidas,peccasti. Cap. VII.