C. Plinii Caecilii Secundi Epistolae et Panegyricus

221쪽

it4 C. min. Epistolarum seni, classemque imperio praesem regebat Nono calend. Septembris, hora diei fere aqPtima, m ter mea indicat ei, apparere nughem inusitata & magnitudine di specie. Vsus ille sole mox frigidam gustaverat jacent,stu debatque: poscit soleas , ascendit locum ex quo maxime miraculum illud conspici :poterat. Nubes sincertum procul intuen tibus ex quo monte : Vesuvium fuisse postea σognitum est oriebatur, cujus similitudinem S sormam non alia magis arbor quam pinus expresserit . Nam longissimo velut Trunco elata in altum , quibusdam ramis diffundebatur . credo quia recenti.spiritae vecta,deinde senescente eo destituta, aut Otiam pondere suo viEla , in latitudinem vanescebat: candida interdum, interdum sor dida & maculosa, prout terram cineremve sustulerat.Magnum propitisque noscendum

id eruditissimo viro visum. Iubet Liburni eam aptari: mihi si venire una vellem, facit copiam. Respondi, studere me malle:& sor ' u ipse quod scriberem dederat. Egrediebam tur domo , accipit codicillos.. Retinae Claseliarii immineti periculo exterriti nam villa ea subjacebat, nec ulla nisi navibus fuga ut se tanto discrimini eriperet orabant. Non vertit ille consilium , sed quod studioso an is Rmo inchoaverat, obit maximo. Deducit quadriremes, ascendit ipse non Retinae mo do , sed multis erat enim frequens a IncenI . tas orae laturus auxilium. Properat illuc unde alii fugiunt ;iectumque cursum, recta tubernacula in periculum tenet, adeo solu- ὼβ metu, ut omne. illius mali motus, onae

222쪽

Libin IV. . in Irsnes siguras, ut deprehenderat oeuhis, dilia

Tetenotaretque. Iam navibus cinis inciderat , quo proprius accederet, calidior & densor: jam pumices etiam,nigrique & ambustiti fracti igne lapides: iam vadum subitum ,

ruinaque montis litora obstantia, cunctatusq; paulum an retro flecteret, mox gubei natori ut ita saceret monenti , Fortes, in quiri fortuna juvat: Pomponianum pete. Stabiis erat, diremptus sinu medio . Nam sensim circumactis curvatisque litoribus mare infunditur. Ibi, quanquam nondum

periculo appropinquante,conspicuo tamen, st, quum cresceret, proximo, farcinas con tulerat in naves, certus fugae, si contrarias ventus resedisset: quo tunc avunculus meus secundissimo invectus, complectitur trepi dantem, consolatur, hortatur: utque timo

rem ejus sua securitate leniret, deserri se in balineum jubet; lotus accubat, coenat, atque hilaris aut , quod est aeque magnum, similis hilari. Interim a Vesuvio monte pluribus locis latissimae flammae alatque incendia relucebant, quorum fulgor & claritas 7 tenestris noctis excitabatur. Ille agrestium trepidatione ignis relictas desertasque villas per solitudinem ardere, in remedium formmidinis, dictabat: tum se quieti dedit, &quievit verissimo quidem somno. Nam mea

tus animae, qui illi propter amplitudinem corporis gravior & sonantior erat, ab iis qui limini obversabantur, audiebatur. Sed ea ex qua diaeta adibatur, ita jam cine re, mixtisque pumicibus oppleta surrexe-xat, ut si longior in cubiculo mora esset ,

223쪽

Pomponiano , ceterisque qui pervigilar rodd e commune consultant an intra te . . Rν 3 yn in mi to Vagentur. Nam crebras vastisque tremoribus tecta nutabazdi quasi emota sedibus suis, nunc huc, nunc

Illuc abire aut reserra videbantur Sub dio rursus, quanquam devium eXesorumque pinmicum visus metuebat . quod tamen periculonum eo ita elegit, & apud illum qui dem ratio rationem , apud alio4i timorem timmor vicit . Cervicalia capitibus imposita linteis constringunt . Id muMimentum ad ver .as.decidentia sust .. Iam dies alibi , illic nox omnibus noctibus nigrior densiorque: quamλ

- Jς' blςς. muli asiaque lumina solvehant Placuit egridi in litus , & o proximo aspisere ecquid Iam mare admitteret, quod adhuc vastum di adversum permanebati Ibi. super abseesum linteum recubans, semel at

deinde flammae, flammarumque praenuntius, alio in vertun t, excisent illum. Innixus servis duobus assurrexit

di statim concidit, ut egos conjecto, cri st re caligine spiritu obnructo , clausouue, qua uis natura inuaudus &angur stus di frequenter interaestuans erat. Ubi Iisa reddatus is ab eo , quem novissime viderat , terraus ) corpus inventum est integrum , ii ' letum opertumque, ut fuerat indutus: habitus corporis quiescenti quam defuncto si-

unum.

224쪽

P Liger IV. I37 unum adiiciam , omnia me, quibus' inter sueram , quaeque statim quum maxime vera memorantur, audiveram, Vere per sequu- tum: tu potissima exeerpes. Aliud est enim epistolam , aliud historiam , aliud amico , aliud omnibus scriberae. Uale.

INdignati uneulim , quam In cuiusdam

amici auditorio cepi , non possum mihi temperaro quo minus apud te , qaia non eontingit coram, per epistolam effundam . Recitabatut liber absolutissimus: hunc duo aut tres , ut sibi & paucis videntur , diserti , surdis mutisque similes audiebant. Non labra diduxerunt, non moverunt manum non denique assurrexerunt saltem lassitudinesse . dendi. Quae tanta gravitas. quae tanta sapien tra. quae intimo pigritia arrogantia ,, sinis uritas, ac potius amentia , in hoc totum diem impendere, ut offendas, ut inimicum relinquas , ad quem tanquam amicissimus veneris λ Disertior ipsa es tanto magis ne invideris . nam qui invidet, minor est. De-Bique , sive plus, sive minus, sive idem prae stas , lauda vel inferiorem , vel superiorem, Vel parem. Superiorem, quia nifi landandus illeest, non potes ipse laudari ; in seriorem ut parem , quia pertines ad tuam gloriam qu m maximum videri quem praecedis vel αδRquas o Equidem omnes, qui aliquid ita studiis saeiunt , venerari etiam mirarique soleo. Est enim res dissicilis, ardua, fastidio

225쪽

133 C. PIin. Eri olarum. sa, di quae eos quibus contemnitur, dedi gnatur . Nisi sorte aliud judicas tu et quanini squam quis uno te reverentior huius operis, squis benignior aestimator Qua ratione d lnus, tibi potissimum indignationem meam prodidi, quem habere socium maxime potem

Rogas ut agam ' Firmanorum publieam causam: quod ego, quanquam plurismis oceupationibus diitentus, adnitat. Cinpio enim di ornatissimam coloniam advoeationis ossicio , &te gratissimo tibi munere obstringere . Nam eum familiaritatemn stram, ut soles praedicare, ad praesidium odinamentumque tibi sumpseris, nihil est quod Megare debeam, praesertim pro patria pete ti . Quid enim precibus aut honestius piis , aut essidacius amantis Proinde Firmanis Tuis , ac iam potius nostris obliga fidem meam 3 quos labore.& sudio meo dignos cum splendor ipsorum , tum hoc maxime pollicetur, quod credibile est optimos esse , ter quos tu talis extiterir. Uala.

XIX. C. PLINIUS NEPOTI . SUO S.S Cis iu accessisse pretium agris, PraeeIPuε i

suburbanis. Causa .subitae caritatis, res multis agitata sermonibus , proximis comiωt ijs honestissimas voces Senatui ex pressit . Candis

226쪽

Candidati nἡ eonviventur , ne mittant munera , ne pecunias deponant. Ex quibus duo priora tam aperte quam immodice fiebant: hoc tertium , quanquam Occultaretur, priseomperto habebatur o Homulus deinde noster usus vigilanter hoc consensu Senatus, sententiae loco postulavit , ut consules desiderium universorum notum principi face rent , peterentque sicut aliis vitiis , huic quoque providentia sua occurret: occurrit. Nam sumptus candidatorum , foedos illordi infames, ambitus lege restrinxit: eosdem patrimonii tertiam partem conferre iussie in ea quae solo continerentur , deforme at bitratust ut eratu honorem petituros , umbem Italiamque non pro patria , sed pro

hospitio aut stabulo quasi peregrinantes ha- bere . Concursant ergo candidati certatim: quicquid venale audiunt, emptitant; ut sine quoque plura venalia, efficiunt. Proinde , - si poenitet te Italicorum praediorum , hoc vendendi tempus, tam hercule quam in provinciis comparandi, dum iidem eandidati illie vendunt, ut hic emant. Uale.

XX. C. PLINIVS CORNELIO TACITO SUO S. A Is te adductum literis , quas exige

ti tibi de morte avunculi mei scripsit, Cupere cognoscere , quos ego Miseni relis ctus id enim ingressius abruperamu non is tum metus, verum aliam casus pertulerim. Quanquam animus meminisse horret ,

incipiam . Profecto avunculo , ipse relim

. quum

227쪽

I9o C. PAn. vi Iarum quum tempus studiis ideo enim remante. ram impendi: mox balineum, coena, sema

nus inquietus & brevis. Praecesserat permul i illos dies tremor terrae minus formidolosus , Ix lqui Campaniae non solum castella, verum' etiam oppida vexare solitus: illa vero nocte ita invaluit, ut non moveri omnis, sed

everti crederentur . Irrumpit cubiculum . meum mater, surgebam invicem, si quiesceret, excitaturus. Resedimus in area domus , quae mare a tectis modico spatio divi- r debat. Dubito constantiam vocare an praedentiam debeam: agebam enim duodevicesimum annum . Posco librum Titi Livii, &quasi per otium lego, atque etiam, ut ce peram, excerpo, Ecce amicus avunculi, qui nuper ad eum ex Hispania venerat, ut me& matrem sedentes, me vero etiam legentem videt, illius patientiam , securitatem meam corripit: nihilo segnius ego intentus

in librum. Iam hora diei prima, di adhuc dubius & quasi languidus dies, iam quassatis

circumjacentibus tectis, quanquam in aper to loco, angusto tamen , magnus & certus ruinae metus. Tum demum excedere oppi do visum. Sequitur vulgus attonitum,quod

que in pavore simile prudentiae, at ienum consilium suo praeseri, ingentique agmine abuntes premit & impellit . Egressi tecta iconsistimus Multa ibi miranda , multas sormidines patimur . Nam vehicula quae pro- duci jusseramus , quanquam in planissimo

campo , in contrarias partes agebantur , ac

ne lapidibus quidem fulta , in eodem vesti gio quiescebant. Praeterea mare in se resor

228쪽

tur. Certe processerat litia S , multaque .ani malia malis ira siccis arenis detinebat. Ab aliatero latere ri tabes atra oc horrenda ignei spiritus tortis vibrat idque iscursibus rupta , in longas flammarum figuras dehiscebat: sulgoribus illae M similes oc majoreS erant. Tum vero ille idem ex Hi Pan a amicus, acrius de .

instantius , Si frater inquat, tuus , si 0 tuus

avunculus vivit, vult esse vos falVOS: si periit, ruperstites voluit τProinde quid cessatis evadere ὸ Respondimus, non commissuros nos,l ut de salute ejus incerti, nostrae consuleret anus . Non moratas ultra proripit se , effusoque cursu periculo aufer Pur ec multo post, illa nubes descendere in terra S, Operire minria . Cinxerat caperas Nabsconderat: Miseni quod procurrat , abstulerat. Tum mater Drarae , hortari, jubere, quoquo modo sugerem : posse enim juvenem , se di annis & corpore gravem bene morituram , si mihi causa mortis non fuisset. Ego contra, salvum me, nisi una , non futurum : deinde manum ejus

amplexus, addere gradum cogo : Paret aegre, incusatque se quod me moretur . Iam cinis adhuc tamen rarus . respicio, densa caligo tergis imminebat, quae nos torrentis modo

infusa terrae , sequebatur. Dc ficta Rivus inquam dum videmus, ne in Ula comitantium turba in tenebris Obi Cramur . ,

Viae consederamus, ct nox , non quasi illu-ni ut nubila, sed qualis in locis clauii S tu mine 'extincto : audires ululatus semina x-m , infantium quiritatus , clamores Vix

m; alii parentes, alii libero S , iii

Conla

229쪽

'voeibus requirebant,vocibus nostitabaner Et suum casum , illi suorum miserabantur erant qui metu mortis mortem precarentur. Multi ad deos m Metu tollere , plures nus quam iam deos ullos, aeternamque illam & lnovissimam noctem mundo interpretabantur . Nee defuerunt qui fictis mentilisque terroribus vera pericula augerent. Aderant

qui Ni seni illud ruisse, illud ardere, falso ,

sed exedentibus nuntiabant. Paulum re Iinxit idi quod non dies nobis, sed adventantis ignis indicium videbatur: & ignis quidem Iongius substitis : tenebrae rursus'. cinis rur sus multus & gravis hunc identidem asesurgente excutiebamus: operti alioqui , at que etiam oblis pondere essemus se Possem gloriari, non gemitum mihi, non vocem parum tartem in tantis periculis exeidisse , nisi me cum omnibus omnia mecum Perire, misero, magno tamen mortalitatis solatio eredidissem. Tandem illa caligo tin.nuata quau in sumum nebulamve deeeta rmox dies verus; sol etiam effalsit, lurisdus , tamen ; qualis esse quum deficit scimtet . Eceusabant trepidantibus adhuc oculis mutata omnia, altoque cinere tanquam nive obducta. Regressi Misenum, curatis ut cunque eorporibus V suspensam dubia minque t mentem spe..ae metu exegimus : me

ius praevalebat. Nam & tremor terrae per verabat, dc plerique lymphati terrificis vativinationibus di sua & aliena mala ludificabantur . Nobis tamen ne tunc quidem ,

quanquam & expertis periculum, di exspo ictantibus , abeundi consilium donee de

230쪽

avuneulo nuntius veniret. Haste , nequa quam historia digna, norederipturus leges, ct tibi , scilicet qui requisisti, imputabis, si digna ne epistola quidem videbuntur . Vin

XXI. C. PLINIUS CANINIO

men, ut quidam, temporum nostrorum ingenia despieio. Neque enim quas lassa&effoeta natura , ut nihil iam laudabila pariat. Atque adeo nuper auditis Verginium Romanum paucis legentem comoediam , ad exemplar veteris comςdiae scriptam, tam bene, ut esse quandoque possit exemplar. Nescio an noris hominem, quanquam nosse debes. Est enim probitate morum, ingenii elegantia, operum varietare monstrabilis. Seripsit mimiambos tenuiter, argute, Va nuste , atque in hoc genere eloquenti si me. Nullum est enim genus quod ab I turi non possit el quenissimum diei. Serimit comoedias , Menandrum allosque aeta- , tis,ejusdem aemulatus Licet has inter Plautianas, Terentianasque numeres. Nunc pri mum se in vetere comedia, sed non tanquam inciperet, ostendit: Non illi vis, non granditas, non subtilitas, non amaritudo,n5 dulcedo,non lepos defuit ornavit virtutes, insectat us est vitia, fiεtis nominibus decen ter, veris usus est apte. Circa me tantum benignitate nimia modum excessit , nisi

quod tamen poetis mentiri licet. In sunt I mas