Ad illustrissimum et religiosissimum S.R.E. cardinalem Iulium Cananium Antonij Riccoboni ... Rhodigii nomine ex publico decreto gratulatio

2쪽

VM isi uino beneficio , Pii L I

C AN RNI, in Cardinalium in

ordinem cooptatus sis,& quiadem cooptatus tanto bonoruomnium applausu , tantam

laetitia, quantam illustrissimus honor illustrissimis uirtutib. 'tributus potuit eicitarei meri

'io omnes,qui teainant, obstir uant,& colunt, tibi gratulatu

concurrunt e merito uniuers,

Pici: sis Adriensis, in quam tua extant yravia, atq; immor iralia beneficia propter inaximam digni ateni tuam maxime e ultat, atq. triumphat: mellto inter ceteros omnes Rhodis. um uniuersum amplitudini tuae charissimum, quod praeel gisti, ubi habitares, ubi lumen animi, atq; ingenii tui exerce res , ubi potissimum benignitate, humanitate, mansuetud ,

ne , clementia , ceterisq; uirtutibus,quae te omnibus amabi-ιlem , atq; admirabilem reddunt, utereris , immensum rudium ostendit. Cumq. alia prope incredibilis gaudii sui singularia , atq; illustria dederit signa , laeto aeris campani 'nitu, piis ad Deum omnibus in templis gratiarum actionibus,admirabili ad te uenerandum , de Cardinalem conses tandum concursu , magnis ignibus, priclara Insignis tui omnibus in locis descriptione , alii'. multis,quae omnia cinnumerare longum esset; hoc quoque munus obiri concupiuit, ut ad Pastorem smim maxime colendum, sum,mopere praedicandum publica haberetur gratulatio . Ad quod honestum munus obeundum tametsi quam plurimi idonei erant doctrinae, atq. eloquenti et laudibus ornati quibus haec urbs semper fuit affluetissima , quorsiq; no nullii designari erat ad huiusmodi gratulatione habenda: tame, cu ad commune patriae meae exultationetit,atciciaetitiam eon

3쪽

eumssem . me ouodue adhiberi. oportere, publico deerede caussis , at certe hac una huiusmodi muneri maxime congruentem , quod inter eos , qui amplitudinem tuam coluerunt , omni semper animi , ac corporis contenti

ppetiui psincipatum . Itaq; sepcibus auspiciis Clarissimi huius urbis. Prssidis IV. NATALIS T ALI A PETRAE , ac prinantissimorum huius communitatis Moseratorum , excellentis uiri & nornine , & cogno

phtudinis'. graila nomino , hoc muneris libentissime exequar, etiam ι intelligam tae id oneris suscepisse , quod non ficile sistinea posse uideatu . Vnde enim in lati silino laudum tuarum. Uapo dice. di i rincii initi sumam' tibi orationis exitum inueniatist cul potissimum gratulabor α- . bine , Cardinalis Illustrissime , quόd maximum honorem.

maximis uirtutibus tuis debitum sis consecutus , an cum eeteris omnibus honori tuo deditis, tum uero patri ae meae linihi mea ipsius bita chahiori , quae in te pastore suo ct mentissimo ualde sonorando se ipsam ualde honorat Equidem 'illam celcbrem quaestionem , quam doctissimi homines pcrtractarunt, mecuin ipse saepe consideraui, Vtrum in honorante , an in eo , qui honoratur, honor esset; di probabilia in , utramq; partem argumenta inueni. primum enim ii, animum induxi meum , non esse dubitaniadum , quin eius ipsius esset honor , cni tamquam uirtutis premium ipse traueretur , cuius esse me ita uiderentur, qui ab non ore denominatiotiem acciperet. Quod si ita est, quis per Deum immortalem non intelligit , amplitudini tuae amplissimum esse honorem tribuendum , cuius amplissimae sunt inmites, amplissima merita, amplissimum nomen inter haec ciuitas censuit , si non aliis

4쪽

pri' nteia praetermitto inter alia tua decora & dignitatis in lignia clarissimam patriam tuam FER R A R I L M,

urbem magnificentisinam', generosissimam , praestantissimis ad omnem laudem uiris affluentissimam , cum in aliis rebus quam plurimis , tum in hac maxime celebrandam ,

quod inieaiulatutis splendor eluceat, & qui praestantiores sunt ,'sine dubio chariores sint Principies illi Sere nissimo , in quo celeberrimae laudes Imperatoriae tam mirabiliter splendent, summa rei militaris inentia,in Gallia potussimum , & in Pannonia admirabilis cognita , egregia

uirtus , eximia auctorias , maxima selicitas , ut qui inirerum gerendarum praestantia, alq. mcclientia ei praeserendus sit , non facile in uniuerso terrarum orbe Princeps inue inlatur. Praetermitto nobilem similiam CANA N I LM, orum tuorum uirtutibus. nobilitatam , illustri rei in

dicae pertractatione cohonestatam , insigni iuris Pontificii,& Cssarei doctrina perornatam , clarissimo Christianaer ligionis splendore collustratam . Quae quamuis maxima

sint ornamenta: quoniam tamen tua propria non sunt, sed clim multis communia , idcirco nunc mili , minime uero . illi notissima , atq; exploratissima habentur, praetereunda existimo . Tantum commemoro uirtutes illas, sermone quidem omnium contritas , & in ore omnium positas , sed tamen ad id , quod agimus, maxime accommodatas , meritoq; a recentioribus Theologis Cardinales appellatas, quae te merito Cardinalem effecerunt, admirabilem prudentiam excellentein fortitudinem , praeclaram temperantiam sngularem iustitiam.Coniunxisti autem cum rerum agenda rum prudentia rerum multarum scientiam, et in primis earum , quae ad Reip. Christianae commodum, dignitatemmiuendam , atq; augendum pertinere existimantiisiiuris Pontificii , eius, quae in agendo uersatur , philosophiae, historia potissimum Ecclesiasticae; quibus in redi qmatopere α

5쪽

cessas, sufima , se maxima , eademq; illustiissma dedisti

documenta. Atque,cum aliae plurimae recenseri possnt uir tutes tuae, milii tamen, cui illustrissimi Senatus Veneti de creto abhinc trcsdecim annos mandatum est , ut in celeberrinio Gymnasio Patauiuo ueterem eloquentiam profitear, .

celebranda in primis pst praeclara illa eloqucntiaitua , hin. tanta tua cum laude aduersus Christianae fidei hostes ,'quasi ialter Pericles, fulgurare , tonare, permiscere omnia selitus es; qua tam utiliteri in Sanctissima Synodo Tridentina bournum omnium persuasistit qua tam fructuose populos tuae fidei commissos monere , atq; hortari consueuisti ; qua tam honorifice illustrex pro Serenissimo Ferrariae Duce Lega . tiones obluisti; qua tam egregie apud Principes, apud Caseidinales , apud Pontificem ipsum optimum , niaximum cum tibi occasio oblata est, semper egisti. Quanta autem rquam multa sint tua in Rem p. Christianam merita, tuum , qui dubitare iure possit λ Omnibus cnim patet te.

plurimum ei proseisie, cum a secretis fuisti I V L II. IIIo

Plantiscis Maximi ; eum apud cum auctoritatem tibi morrho tributam', nemini unquam altili , i ne cardinali quitam. concessa imi, eorum omnium signandorum', quae ad potestatem Pontiscit pertinerent, incredibili Ohinium cum admiratione exercuisti; cum multis Episcopis, multis Carditialibus,multis principibus in rebus iustis, a quarum regula nunquam tibi recedendum esse existimasti , gratificatus es ; ut in illo maximo honore , maximaq; dignitate in qua te sumimus esse Ponti sex uoluit , nulla re maiagis laetari uidereris , quam quod prodesse plurimum

di plurimis posscs. O benignam iioluntatem maxime cointerdam , maximeq. admirandam , quae homines ita coli strat , uti ex hominibus prope Deos rcddere uideatur . Cum eni in alia, multa in prael Ἀγtcnt Dco mirifice .splen-ctant , . nihil tamen sapientissimorum hominum

6쪽

nistis aucet praeter summam rerum omnium notitiisti imia quaedam de omnibus bene merendi uoluntas, ut ininto non solum sapientissimus , sed etiam optimus , cum in aliis rebu tum in benemerendo maximus sit appellatus . Cuius rei claritate qui magis fulgent, ii propius

accedere ad diuinam conditionem existimantur ut meri . in te tamquam omnium suorum commodorum , omnisq;

ae dignitatis parentem , ac prope Deum Rhodigium si neretur uniuersum', quod maximis , atq; immortalibus a te beneficiis ornatum est . Hic si historiam scriberem , nos

orationem haberem replicarem memoriam rerum tuarum

Rhodigii gestarum ab annot Christi millesimo quingent fimo quinquagesimo'-ncto, cum a I V LLO III. Pon. tisce sapientissimo , di gratissimo , Adriae. Episcopus d

Gratiis es t ut singula tua in nos merita narrarentur: qu

hum uero non stribo exteris sed apud ciues meos loquor, vi bus omnii, quaecunq; de amplaudine tua dici possunt , tristina sint , tantum in uniuersum dico , Rhodigio nuruli unitam datum suisse, aut dari Episcopum potuisse , ter L Mediuitii euli ει ι & Christianae pietatis studiosiorem ;

Le pacis , R eoncordis ciuilis amantiorem ; nec haereticae maestatis uindicem maiorem s nee in expellendis , di exa --tis hominum sagitiis, & sceleribus acriorem ; nec inmissiendic & exaudiendis legitimis miserorum querimoniis beniuniolent i nec ad simocentes tuendos , ac protegendos paratiorem ee denique ad bona omnia tum publica, uni priuata prouidenda , do prbcutanda . malaq; praecogno- Renda , di propellenda incitatiorem . Quae omnia is sinis tulis tuis rebus festis, di singularibus beneficiis in hane u bem eollatis confirmare uellem, hodie dicendi finem non nis cerem. In te igitur' odigini omnes , tamquam in numen

siquod propitium Inruentur. Quid duo Rhodi gini omnes uero Mesenser , tande riento , Abbatientes , Fe

7쪽

rarienses , eetes , qui te nouerimi, omnes, tuoq; prcessan ii praesidio, atq; excellenti ope ullo nn quam tompore indiguerunt, in aximum. benignitatis , atq, humani alis tui seis.ctum percipere consueuerunt. Iam uero , si, quemadmodum grauissimus omnium auctor testat in Aristoteles,duo. i.

minum genera in primis honorantur , tum qui beneficium dederunt, tum qui benesidium dare possunt , dubitandum profecto non est, quin inter uiros summopere honoratos merito habearis, qui Remp. Christianapi mirabiliter adiuvisti, ornasti , auxisti; qui & ante Episcopatus adepti nem , post ita semperite 'gessisti. μe de quamplurimis optime meritus sis: qui & ' nescentia es benesca uolu tate omnium tibi beneuolentiam conciliasti; den que qui inrinumerabilibus,atq; illustrissimis rerum documentis declar iiij, quanta, di quam multa a tuis maximis , clarissimisq; airtutibus proficisci possint. Quae caussa fuit , quamobrem non modo A L PH O NS V s huius nominis i I. Serenis mus Ferrariae Dux V. cum illustrissimo fratre suo ALO

SIO Estensi S. R. E. Cardinali generosistimo , tibi sen

per.insigniteri faueriti, teq; ceteris omnibus imperio suo sibiectis antetulerit, ae tui in primis studiosissimus sueri Gexpertus Mummio saepenumςro fidem, integritatem, pra stantiam. animi tui excellentem c uerum etiam G R E G mRIVS X III. Pontifex Max. idemq; sapientissimus, α benignissimus , .uere dignus , qui Ocu' c isti proximum Tineat , ac ita Cardinalium numerum receperit; quod inte vigeret , qui si sub LV LI O. III. Pontisce Mari idoneum ostendisset ad sui amum pontificatum ad aruit strandum , non tali aptissimum fore ad Cardmautus grauitatem sustinen--dam 3imiq; in Episeopatus dignitate se etiana dignum prae-ibuisset altiori gradu iugn.tatis , ad inrdi palatus dignitati prouehenduin ine; ut quirernus, ad sedem Mostolic-pe tinentium maxima praedam e perlantia, s in quo uno reruni

8쪽

rerum usu uera fulgere sapientiam doctus mi homine, rea' suerunt,&M. quoque Cato Censorius exemplo suo decla rapit is in excelso collocatus loco plus conferre ad Rei p. Christianae commodum , &splendorem posset. o beatissi mam, omnibus maxime probatam , a beatissimo Patre ha bita electionem; ut uirtuti suus esset honor ; ut qui tam' diu, & tam honorifice in Iesu Christi militia decertasset, legitime coronaretur ; ut cuius praestantissima opera pla' rimum ualeret ad Christi fidem fouendam,&adiuuandam, . is ad clarioresChristianς religionis functiones adhiberetur. Quod ii maximi Principes de praestanti, atq; excellenti uir tute tua sperare plurimum uidentur, unde omnis in te dignitas prostii xit; quid animi esse oportet Rhodiginis, qui tot , tantisq; assecti beneficiis didicerunt , quam egregia

si tua in ipses uoluntas, ac probe intelligunt, δέ pro certo habent, quantum tibi accessit dignitatis , tantundem accessisse ad nen emerendum uoluntatis ; ut quis illustriori loco sita est auctoritas tua , eo plura, di insigniora futura

esse in Rhodigium beneficia uideantur λ Merito igitur te Cardinale Rhodigium gaudet uniuersum I meritoq; qui quid ipsum potest , de ualet , ad humanissimum , &

mignissimum confert Pastorem suum excolendum . Qii mobrem, ut ad id , quod coeperam , mea reuertatur. ratio,si de honore gratulandum est, ut certe est,et sine dubio gratulandum uidetur,cuius esse honor putatur; eius u ro honorem esse,sere omnes existunant,cuius simi uirtutes, cuius sunt merita,qui consequitur uiri honorati denomin tione; ut in eo magis , qui honoratur , honorem esse , quam in honorante communiter arbitrentur , & magis

illi , quam huic , gratulandum esse contendant.Ex qua communi opinione recte facimus Cardinalis Illustrissime, qui tibi nomine publico Cardinatatum gratulamur tibi,in qua tam multis,& tam claris uirtutibus perornato,ia illu

9쪽

stribus,& tam praestantibus Meritis praesulgenti , tam so-

lido , & tam germano uirι honorati nomine insignito . Verum , cum hoc meritissimo fiat, idq; omnes libentissi me confiteantur , nondum tamen de honore propoli tam dubitatiouem exemptam esse intelligo ; maxime uero quia is,cuitis auctoritati in litterarii studiis plurimu sopcribtiendu esse censui,qui q. 5 superiores oes superassos polleris Oib. spe melioris doctrinae prope in Ppetusi uisus cst ademisse, tradidit Aristoteles , in honorante magis, quam in eo , qui honoratur , honorem esse. Cuius rei tres for lasse praecipuae afferri rationes pollunt I altera , quod nihil aliud esse honor uidetur , niti iudicium quoddam , t

quod de alicuius sit uirtute , omne autem iudicium in tuis dice ipse inesse, nemo dubitat : altera, quod qui honorat , honeste agit, & honor est honcsta qilaedam actio , omnem uero honestam actionem elle perfectionem agen- tu , philosophi docuerunt: tertia quod eius existimari honor debet, cuius in manu , 5e potestate est , pendere autem cum ab honorante , tam certum est , quam quod certissimum ; ut honoranti quodammodo magis gratulari debeamus , quia rectum iuuicium sectat de uirilite,quia i honesta se pet sciat actione , quia ipse eam rem in pote- state habeat, quam libento exequcns , dum alios ornat , iseipsum quoq; ornare iudicatur. Nam profecto , iii addu- in gyrum ratione recte hoc perpendere , atq; exami- inare u limus, inueniemus, nisi pristantes uirtute uiri honestis se actionibus consolarentur , nisi summum in eis homini collocarent, nisi statuerent, uirtutem minime' me cenariam esse , sed propter se expetendam , nihil sere esse, cur eis ad altiores dignitatis gradus prouectis tantopere gratularemur; cum pateat, quo altius sunt collocati ico maiorev ipss labores, matbresq. u gilias esse suscipienda , omnia prouidcndarimnia circunspici cnda, omnia modera

10쪽

qilae ad eos gradus honeste tenerulos pertinere uu antur: propterea quod hoc maxime proprium est uirtutis , mollia , planaq; itinera dedignari , ardua , de sal brosa concupiicere ; ut , qui uirtute praediti sunt, eis .

quamuis honore affectis, non in umbra , atq; octo marcescendum , non in rosa , ac uiola contabescendum sit,

sed perpetuo agendum , laborandum , uigilandum , pericula subeim da , sanguis quoq; ipse , si ita opus sit , pro Rep. profundendus, mors quoq; ipsa, si ita Rei p. utile sit, forti animo oppetendae . Itaq; si res ipsa disiacuit . tis plenissima,non animus uirtute praestantium spectetur, prosecto gratulari de honoribus, de dignitatibus, de publiacis iunctionibus,nihil sere aliud est, nisi gratulari de Iab ribus,de uigiliis , de periculis, quae toleranda sunt illi,

qui suum cum laude munus obire uelit ; ut illis fortasse magis sit gratulandum , quit uirum uirtute praefulgentcm , honorant, quod eius illustri opera sint usuri,eius honestis actionibus truituri , m eius assiduitate et uigilantia com vieturi. Quamobrcin , illustrissime Cardinalis, tameti obseruato in primis excellenti animo tuo ad agendum,& benefaciendum propenso , tibi merito omnes gratulamur , quda in eum locum ascenderis , ubi tuae poterunt uirtutes illustrius, ac fructuosius exerceri r tamen philosophorum omnium principi, ac coryphso assentientes Aria istoteli , qui censuit honorem quidem csse in eo , qui honoratur , sed magis in honorante , ut ex eius sententia magis huic, quam illi gratulandum esse uideatur; gratu-lamur primum ei, qui omnium hominum est.dignitate

primus , summo Pontifici, GREGORIO XIII.

Bononiensis soli splendori perpetuo, familiae Boncompagnae , bonorum ,& uirtute praeditorum hominum societ benescentissimae,almo lumini prope sydera collocato , gr

tulimur,inqua, G R E C O R i O XIII.quod rectissime tu.