장음표시 사용
4쪽
BELLAVITI, PHILOSOPHI, ET MEDICI UsANI
5쪽
Ioannes Baptista Bellauitus Pisanus perpetua inprecatur felicitatem .
Eroics tue liberalitatis augustissima in me,
tuoque aetatis sere florente meorum i o rum primitias humillimus offero; oratio- nem .s quam pro mearum praelectionum exordio habui. in Tifano Gymnasio . Dquamuis munus exiguum sit, minimeque tua amplitudine dignum: attamen cum infrequeti,vel potius a duo beneficentiae munere verseris,o scias a sapientibus nedum in pucipuis beneficijssponte collocandis sed in recipiendis ab his , qui plurimum debent, quibuslibet marum sculis ipsum commendatum esse, ct ad astra elatum, te illud non perna turum consido. Et ad hoc credendum me etiam inducit, quod nunc nuper summa laetitia , meoque commodo primum e perius sum . Siquidem nullis meis exigentibus meritis, aisolo merendi, tibique inseruiendi desiderio ,sic mihi lιcuit tuam gratiam inire, ut illico te beneficum, ac liberalissimum agnoscerem. Quod se; quae tua est clementia ; hoc alterum a te impetrauero. Opus, quod per se tenue, o imbecille facile dilaberetur; ubi priamum in mearum lucubrationum fronte tuum clarismu lucebit immortale Nomen, diuturno tempore incolumenisero futurum. Vnde animi grati, debita obseruantiae , ac potius pietatis in te
meae firmismum tenimonium apparebit. Et si quos deinceps iuexcolendo ingenij mei agello fructus colligam, sub tuis felicemmis au iciis me protulisse gloriabor, o in eodem templo semper hilaris dicabo, o appendam.
6쪽
I NIL unquam gratius,nihil post omnem memoriam iucundius, nihilque
oportunius mihi accidere potuit, qui in literaria palistra Serenissimae Mediceae familiet obsequi um praeliare ..Vtis nam sicuti honestissimo huic meo deis siderio satisfactum gestio, ita contingeret eam Orationis meae vim, atq; ubertatem esse,ut Logicae facultatis, ad quam explicandam Serenissimi Magni Ducis singulari benignitate vocatus sum,maxima commoda,summa': laudes mihi liceret orando complecti, & Serenisi,
mo M. D. meritas gratias agere . Non enim vereor, quin
grati animi certa signa darem & adolescentium mentem ad huiusce studium adeo inflammarem: quod praeclarae utilitatis specie ducti in ea capessenda omnem oper*m ponerent, omnemq; diligentiam adhiberent. Siquidem nulla ars, nullaq; scientia reperitur, ex qua lectiores, praestantio- re': fructus recipiamus,& quae ad res ipsas penetrandas faciliorem aditum praebeat. Verum cum nonmodo exilis . atq; ieiuna oratio mea sit, sed ea quoq; omnia, quae ad dicendum versatum, disertumq; oratorem inducere solent. Ioel nimirum dignitas, & argumenti, amplitudo, me abi caepto deterrent. Primo quidem in Pisana Academia con-eionem habere arduum profecto, ac laboriosum semper iudicaui. Nam locus hic P. A. vestrarum virtutum splendo. re, vestri nominis gloria , tantaq; lectissimorum hominum frequentia adeo celebris est, adeoq; insignis , ut merito Pisae totius Italiae, ceu Corinthus olim totius Graeciae lumen dici possint. Et quamquam Logicet ornamenta copiosam
mihi dicendi materiem suggerant: quippe praestantissima. II A a di nulli
7쪽
& nulli scientiarum comunia adeo lueent, ut veluti sol, nisi omnium disciplinarum corpus illuceant,tenebret in his v diq:, tempestas, & nimbi: illud tamen accedit incommodi, quod cum diu animus medendi negocio addictus, suti riq; incertus suerit, quid in tam ampla, atq; saecunda segete eligendum, a quo ve declinandum sit, deliberandi ocium
defuit. Quamobrem cuncta silentio inuoluere in tot an gust ijs unicum mihi refugium videbatur: quod sane decreueram, nisi amicorum iam triduo post reditum meum o secrantium preces, vestraq; omnium humanitas, qua si toris pentem ad hoc munus subeundum incitassent: quod suscepi libentius fraetus, ut si quid a me praetermissum fuerit, aut non ita eleganter, aut diligenter tractatum, rei magnitudiis
ni, & meae in hoc loco insolitae dicendi rationi ascribatis. Petillustris summoq; Philosopho digna sapientibus , cael risq; etiam habita semper suit Peripateticorii principis illa
sententia, qua singulorum hominum voluntatem in rerum notitia capessenda, natura propensam esse testatur. Nam
si miram animi nostri vim , incredibilemq; hominis fabricam accurate indagare velimus, ipsum florenti quadam i peratione caelitus donatum fuisse apparebit r ut ea sit illi imposita persona, qua sensu, ac mente pollens inter reliqua animantia excellat, & caelicolarum amplitudini similis es. fici possit. Etenim horum altero quae infra nos sunt, queis auae oculis conspici, ac manibus contrectari possunt, inueis igare conatur. Altero stirpium omnium insitam potestatem,animantium ortus,& interitus,nimborum,fulminum. tempestatumq; causas, sederum motus,atq; magnitudines,
de quam in haec in seriora vim habeant,cognoscere,ac denisque quasi Ariadnae licias fultus pulcherrimum totius orbis Labyrinthum,& eorum, quae illius ambitu continentur primordia apprehendere studet. Quin etiam, e terreno hoc domicilio ipsius caeli penetralia adire, rerum omnium opificem D. o. M., mete'; illas beatissimas ab omni labe m teriae separatas animo contemplari laborat. Caeterum, & si isthaec omnia suopte ingenio praestare homo posset, habes tamen aliquando fuit, consilij, aut ingenii adeo expers, ut nihil supra sensum saperet, corporea duntaxat amplecter
tur. Nac prius ex tac horridaiastestiq; vita ad ciuilem cui
8쪽
tum emergere caepit,quam tuguria excitaret, villa', de R
pida extrueret: qua tamen re illorum animi tanta admiratione concutiebantur, ut Amphionem rude genus homina ad construendam Thebem dulci facundiae lepore concitantem, lapides, atq; ligna cantus suauitate compulisse praedi carent. Vbi vero haec in amore, & deliciis esse caeperunt. terrenis voluptatibus adeo se irretiuit, ut sublimiorem aniami partem tanquam neglectum gladium serrugine corrodi sineret: & non secus atq; Homerica Iuno somno immissis Iouem auertita Troianis, voluptas rationi inimica, &cu- edo diuitiarum , quae nullum cum virtute commerciu ha-er, mentis oculos adeo perstringebat,ut neque disciplinae, neq; bonae artes, neq; ingenium vitum satis polleret. Hinc Prometheum exortum , qui ex limo terrae formatis hominibus ignem solis iuratum ob id illis spiritum immiscisse Poetas fabulari puto: quod sapiens aliquis acri ingenii ac mine animiq; sagacitate barbaris illis gentibus significaret corporeis delectationibus indulgere , terrena bona sibi parare, nullius pene momenti, ac superuacaneum esse, sed ea, quae animum excolere, atq: virtutibus ornare valent summo studio prosequenda. Quae consideratio tanti ponderis apud omnes suit, ut iam diu retrusa animi virtus e tenebris egredi, & ipsi homines in Philosophia tempus consumere incaeperint r Primis tamen illis temporibus rudi ter phil sophati sunt. & quoniam nullam methodum sequebantur rerum diuersitate, dissipariq; contemplandi modo, etiam cuscirent, scientiam se nactos ignorabant, unde in multos e rores lapsi fuere. ex qua densa caligine, ac potius miseria
Architam Tarentium philosophiam primum eduxisse affirmant, quippe qui praedicamentorum doctrinam tradidit;
quo tempore Logicam caput extulisse credendum. Plato autem mirifice ipsam amplificauit. Aristoteles miro quodam ingenio, ac prope diuino ita eam exornauit, atq; perfecit, ut quemadmodum Phidias omnia statuariae artis praecepta volumine complexus,eadem in eburnea Iouis facienda statua tam accurate, studioseq; obseruauit, ut huius intuitu, de illius studio artifex oriretur excellens: ipse cuncta dogmata analytica doctissimis monumentis commenda-
uisiqua eadem in uniuetia sua Philosophia affabre dispota
9쪽
ta perlucente quare ex Logica eondita lege, & ipsius obser
uantia vim legis dialecticae, Sc modum capessere licet, e ius adminiculo varios, & in numeros priscorum errores s lus ipse deleuit: & quasi AEdipus alter cuncta obscurissimaenygmata dissoluit. Haec enim illa facultas est I. N. quae r tiocinandi normam dirigit, methodum discedarum rerum suppeditat,in rerum medullas penetrat,caligines remouet, di cum scientiam nanciscamur ratiocinando, sine ipsa aniamus, ut in vastissimo mari diuersi pisces in certo ordine huc , atq; illue prolaberetur, ignorans quo tendereti atq; dubitandum esset, ne absque Mercuriali moly Circe m adiremus, & ab illa in varia ignorantiae ,& proterviae monstra transformaremur. Ideo antequam ad scientias ipsas an mum appellamus in addiscenda I ogica toto pectore contendendum: Nam qui adolescentes caeteras scientias sine hac erudiendos curant, onus se Aetna grauius intelligant substinere; omnium siquidem ineptiarum, quae sunt innus merabiles haud scio, an ulla sit maior, quam illorum,qui solent quocumq; in loco de rebus difficillimis absq; huius ductu,& auspicio disputare,ut que assolent periti etiam doc re . Etenim quis fine hae scire affirmabit λ cum scire sit per demonstrationem cognoscere: haec autem quae sint demonstrationis principia, quae causae, quae proprietates, quae virtus aperte, & copiose declarat: qua propter nullus ad summae fastigium veritatis euadit, qui prius summo labore L Eicus non euaserit. Hac enim facilis nobis ad Philosophiam patet aditus,nesciret Philosophus,quae supposita,definitiones,& axiomata sibi oportuna essent,quomodo his uti oporteat in literario cost ictu,ut aduersarii ictus euadere ipsumq; superare posset, nisi logicus opem ferret: & se inel, atq; iterum, ac saepius periculum immineret, cum diuersarum rerum cognitioni incumbimus vera cognoscendi,ac specula divia neglecta pro scientia confusionem sectari. Quandoquidem haec ars est illa Diogenis philosophica lucerna,sine cuius lumine etiam sub meridiana luce nullus reperitur homo,cum natu ra hominum ratiocinatione cognoscatur,qui vario Logicae instrumento omnibus numeris absoluitur. Iure,& quidem optimo gloriatur homo,seseris,ac bestiis cunctis praecellere, quoniam notitia fulget intellectiva; or
10쪽
tor vero,quod hom num voluptatem ad nutum trahat: S piens autem quia singulos homines, ipsumq; oratorem ad sui admirationem excitet, scd tutius, & oportunius Logicus, qui omnibus modum cognoscendi, oratori argumenta ad suadendum accomodata, de sapienti ordinem philosophandi exquisite,& diligenter praebet. In foribus Plato- .nicae Academiae traditur inscriptum: Nemo Mathematicae ignarus ingrediatur huc . In foribus Licet Aristotelici, qui nimo etiam cuiusq; literariae Scolae omnes viri eruditi inscribendum putant: Nemo Logicae Ignarus huc accedat. Nam haec facultas docet quo pacto unicuiq arti comunissima principia famulentur, quae sint uniuscuiusq; propria,an singularis scientia suamet principia,an altera alterius,an comunissima omni u primordia probet, & quomodo Itib una scientia possit alia complecti. Quo pacto Geometra , dc Arithmeticus scirent se potissima demostratione conelusisse, aut ea, quae ex iam probatis emanat, vel ducit ad incommodum 3 ni I. ogicus ostendat,quae," uplex demostr
tio sit,& qui scrutari posset,quae ex Geometria Perspectivus quae ex Arithmetica Musicus, quae ex naturali Philosophia Medicus sibi usu veniant, ni ex Logica petat,que alaernatae, quaeue alternantis scientiae condictiones sint ι' Apud EnniuPythius dicebat Apollo secum esse,unde sibi omnes sui ci-
. ues, de ipsi met reges consilium expetant summarum rerum
incerti: quod actuosa Philosophia hominum consilia dirigat , furentes passiones disponat, ac deprauatos mores instituat; adeo ut ipsa duce, quasi caelesti oraculo consulto omnes hominum actiones ad suauissimam frugem deducantur. Logica moralem Philosophiam methodo dirigit . exactissima, illius singulas partes apte disponit, rationibus ad docendum oportunis abunde instituit. Et quid plura . non ne , & legum peritia moralis Philosophiae non inculta propago licet auctoritati duntaxat innitatur, praecipuas uti
litates capit λ. Docet enim Dialecticus quonam odo ab auctoritate argumenta proficiscantur; quae praeponenda auis choritas , quis in hoc argumentationis genere seruandus sieordo. Cur frustra tempus contero ea maxima commoda perlustrando, quae ex Logica humanae scientiae percipiunt
non ne, di Sacra Theologiae hac facultas summo emolume. s. q. to est