장음표시 사용
451쪽
LIBER VI. 607huic te debet Imperium.Cedat li is terris terra Cretensis, parui Iouis gloriata cunabulis , S geminis Delos reptata numinibus, & alumno 'Hercule nobiles Thebae. Fidem constare nes ' cimus auditis,Deum deditHispania, quem vi dimus. Quod certe praeclarum de Hispania viri Galli testimonium est. Similiter scripto-
. res Germani de ea loquuntur &sentiunt Nauclerus cnim celebris historicus: Hispaniarum inquit, regnum,Isidoro teste, Hubal ortum habuit:isnamq; ex Armenia egi essus, primus , Hispaniarum regnum obtinuit, ubi & sedem constituit Haec primoa Tubal,Iaphet filio, Γ beri re nomen accepi t, regi o Europana a Py rem
Deis montibus,& per columnas Herculis circumiens, Vique ad Borealem Oceanum protenditur.Terra serax frumenti,Vini, olei auri, gemmarum atque metalibrum omnium,
homines gignit belliccssissimoS. Sebastianus Munsterus : Suppeditat , inquit,Hispania in multis locis abund) ea , qui
bus homo opus habet, ut sunt frumentum, Vinum, fructus,oleum, pecora, linum , seri,
rum, metalla, mel,cera,&c. Non coquunt sal,
. sed effodiunt e terra. Non fatigatur terra tot Ventis yr Gallia , nec inficitur aer pestiferis paludibus & nebulis. surum argentum, & ferrum bonum & probatum , nulli bi in tanta in copia, Vt in Hispania est inuentum non enim effoditur solum aurum . sed & flumiana, praesertim I gus, cum intumescut ex plu-
452쪽
ri genti,cupri, stanni, plumbi, serri , omnium metallorum fodinis abundare,nec non arge ti vivi. & salis uberrimam esse. Inuenta sunt olim in Hispania fragmenta auri depurati, magnitudine dimidiae librae, unde quidam dixerunt,infernum non esse sub terra illa,sed
Plutonem .Pecorum quoq; magna copia, Π dum domesticorum,verum etiam sylvestriu, e praesertim autem semper cO imendata equo trum pernicitate, quos a vento conceptos p
tabant. Suhi quoque diuersis in locis calidi &
frigidi sontes ad diuersos morbos curandos emcaciam mirabilem habentes. Nocentibusi que animalibus non abundat , praeterquam . T terram perfodiunt,& terrae nascentium radices laedunt,&c. Quod Vero quin
dam in Hispanijstuca inculta lint duplici sert
de causa fieri ex Damiano probat. Primo qui
sylvestribus, melle, & herbis laute vi- uere possint,&ad agriculturam non magno-
perς cogantur. deinde Vero, quod armorum magis Vsu,&rebus bellicis afficiantur , quam aratro,& studio excolendae terrae. Tam enim bellorum amantes suisse Hispani l guntur , ut bellum quam otium mallent, a Risque hosti cum deesset, inter se decertarent spe nimis rei familiaris & agrorum cura bellatricem,armis vi
453쪽
LIBER VII. 'risque sobilem Hispaniam. Vocat: quae ante Romanis obsessa fuerit,quam seipsam c*gnosceret; &sola omnium prouinciarum vires suas postquam victa erat,intellexerit. Vnde &nostra aetate sub gloriosissimo Carolo V. Romanorum Imperatore Augusto, eiusque
potentissimo filio Philippo rege Catholico, magnam a bellica fortitudine gloriam adepti,
praeter alias prouincias,nouum ψcciduum orbem imperio suo adiecerunt.Laborum famis& sitis tolerantissimi,in stratagematibus cauti,corpore veloces,ut hostem facile & sequ1- tur&fugiant, a propter frugalitatem ad res deXtre peragendas,literarumque studia aptis simi, Herculem cum Musis veterum Romanorum exemplo egregie coniungentes. Cu-
ergo&ditistima,&potetitissima.& sertilisi,ma Hispania sit, amoenissimo saluberrimoq; coelo praedita,eius quoque Philosophi acerriamo ac perspicaci ingenio propter naturam,&egregia sapientia, propter studium atque industriam praestare creduntur: maximisq; His pania in ingenijs semper abundasse historici produnt. Cantu enim Seneca. Fabius Quintilianus, Iustinus historicus , Paulus Oroii uS, Pomponius Mesa,Averrois,Avicenna,Columella,Higinius,Sedulius Ralmundus vultus, Rasis,Fulgentius,Sanctus Laurentius, Vinc tius, Dominicus, Isidorus,Viues,&c.rem lit rariam & religionem promouerint,nemo est qui ignoret. Antonius ergo Panormitanus I
bro quarto de gestis alphonsi regis:Aliud,i
454쪽
quit aliae Prouinciae, Romae Italiaeque lup- peditant,sola Hispania Imperatores & Reges dare solita est, Traianuari Adrianum, Theo dosium, Archadium, Honorium,Theodosi- Umque alterum, postremo Alphonsum vidi a tutum omnium Vivana imaginem, qui cum saperioribus his nullo laudationis genere inferi'r extet, tum maxime religione, id est, Vera illa sapientia, qua potissimum a brutis distingui: Mir, longe superior& celebrior est , Aeneas quoque Sylvius. Hispania, inquit,terra optinris comparanda, no Imperatores tan- tum, atque Reges Romae Italiaeque dare so-' lita est: sed Cardinales etiam, ac Pontifices maximos, quorum Vita emedatissima, & do: Ictina admirabilis fuit. Blondus etiam plurimos ex Hispanijs prodijsse affirmat Pontifi-
ces, mperatores,l eges,& Cardinales,&Priri. cipes, qui non bonas literas tantuna & veram religionem conseruarent ac propugnarent:
sed ipsum quoque Romanum imperium pri- stino splendori & gloriae restituerent. Ionas Aurelianensis Episcopus, qui tempore Caroli Calui Gallorii regis floruit, affirmat, inuictos& disercissimos Apostolicae & Catholicae fi- dei defensores produxisse: etsi multos quo- lque haereticos dedisse dolet. Praeterea Erac: mus Hispaniam vocat fatalem fidei nostrae murum,& Christians religionis unicum propugnaculum , opibusque, amoenitate,& viris, vix ylli terrarum cedo' nec ullum hoc tem-
455쪽
p.re regnsi sole aspicere vel latius parens. Vel
florentius. . iLiteras vero & religionem primus post diu luuium in fisc prouinciam intulisse creditur rubal,Noachi ex Iapeto filio nepos.Huc pertinet quod Strabo scriptu reliquit eos Hisp-'niae populos, qui Beticam siue Turditaniam
incolunt, reliquos sapientia excellere, memorandaeque vetustatis volumina habere, poemata quoque & leges versibus conscriptas, a sex annorum millibus: idque ipsos ex suis annalibus referre. Unde Annius affirma
philosiphiam,& literas in Hispania fuisse sep
tingentos fere annos antequam in Giaeciam
peruenirent:& Saguntum antiquissimam Hispaniae urbem a Sagis, siue Ianigenis authori. bus denominatam scribi plurimaque in Hispanijs vetustissima monimenta reperiri, V de id apertὶ colligitur. Diuus quoque Hieronymus partim in Genesin, partim in Ezechielem Prophetam, a Tubal, filio Iapeti, Iberos siueHispanos ortos refert.Porro Iubet da te tius Hispanorum Rex, Iberi filius, haec om nia quet Tubal introduxerat,egregie promo- j uit,Vt vel ex ipso nomine colligit rinnius: Iu-belda,inquit onuertitur in Latinum, magus deificae voluptatis, id est, Theologus, Philo sophusque: quia primus Theologiam & s cra auxit, & in delicijs positit apud Hispanos, tenuitque montem circa Beticam, &c. Deinde ab Iberis Asiaticis ita occupatam
scribunt Hispaniam, Ytabi, Iberia denomi-
456쪽
nata suerit. A Celtis Celtiberia, ab Hispali, Hispania, a Luso Lusitania nuncupata.
Nouendecim exteras Nationes reserunt, T . ' quibus ante Rom. Imperium detenta & asim Eta suerit Hispania. Romani per annos 2yo. Varijs praelijs conciderunt. Vnde Horatius lib.3. Ode8. Seruit Isi stania vetvibolia ora. nCum per annos mille quingentos tot in illam Nationes erupissent. Sub M. Antonio Rom. Imperatore iteru eam Vastarunt Mauri. Gemmani quoque Gallieno Impexante diripue
Tandem 1mperante Constantino ab anno sit. Vsque ad 4i . magna in tranquillitate ste
Veteres ergo Hispani, in tranquillo otio ' Vt plurimuphilosephab atur,& sub praestatis
Iimo eruditione ac probitate magistratu, de . : -deoru,ratione naturq,& virtutib' cr diti hqmines statis dieb' publice disserebant, Vt sceminae etia & mulieres interesstant. V Phoenices,caeteriq; aliiq& Graeciae populi optimorum metallorum gratia frequentes in Hispaniam nauigabant, ideoq; Asiatica & Graecanica scelera irruebant: pr ' pter metalli admirationem & curam, liber les artes ut coli desitae, ita sere extinctae sunt, quia literis perpaucis continebantur, sed au- ditione magna ex pa rte tradebantur. Hoc tiam iudicare vid9tur Gel ius, quando Grae- eos antόnicia,Iulianum rhetorem insectatos
457쪽
LIBER VII. esse ait,tanquam barbarum & agrestem quod ex Hisipania ortus esset.Sed quanquam pace a
Romanis parta, reuiuiscere bonae artes coeperant tamen Gothorum & Agarenorum ; Saracenorum q; tyrannide funditus iterum perierunt,Vt tenuis admodum priscorum temporum notitia Graecis LatinisVe literis consignata stuperesset. Antonius enim Panormitanus author est, quod Alphonsus Rex Hispanos summo labore ad studia literarum reuocarit, a quibus quingentos iam fere annos sic abhorruerant, Vt qui literiS operam daret, propemodum ignominia notarentur. CUmq; audiret quendam Hispaniae Regem dixisse: Non decere Principem scire t iteras, respodit: Eam bovis n/n hominis Vocem esse. PapΘr. lib. I. cap.6.Viues ad August. de Ciuitate Dei F. Dominici Baves hac de re testimonium in Academia Salmatica referetur.Pulcherrimas quidem scholas extruxit,&omnium literaruatque artium docti sisimos profestares ex v- i
niuerso Christiano orbe magnis stipendijs
uocauit, pauperioremque iuuentutem libem 'raliter institui curauit, & plurimos Romam atque utetiam, ut absoluti Philosophi & pes fecti oratores euaderer, mittebat. Postremo Vt ipsum quoque vulgus erudiretiar, Senecae i& aliorum philolophorum libros, in Hispa
nicurn sernaonem transfundi curauit. Sing laris Vero eorum patronus, qui sacrae Th eo-
458쪽
maioribus suis in Hispanijslatas, cum Variae
adrnodii&consuta essent, in certum ordine redegit, atq; septε integris libris quam com P modissime digessit ,ut stribit Volaterranus Didacus Couarruvias praeticarum quaestio- num cap. 8. refert, iussu Alphonii Regis doctissimos viros leges iregni congregasse, &o- pero septem partito degessisse.Vera Christi, es ;)iaia nam philosophiam ab ipsis Apostolis didic, roliuio in runt. QIasid enim diuus Iacobus eam in His. Hlpis. imi- Pania tradiderit, notius est quam probare dira ab ψ- porteat. De beato Paulo Epiphanius haeresi. . imstptii. a7. Dorotheus in Synopsi, Simeon Metaphrastes, D. Hieronymus in caput3. epistolael ad Ephesios testatur: & ipse Paulus capite II. epistolae ad Romanos, in Hispaniam se pro-' fecturum affirmat. Quod Apostoli Roma in Hispaniam miserint Torquatum, Isefontem, lic ecilium, Eufrasium, &c.Beda& Vsitardus
in Martyrologio probant. Ἀod sanctus Pe-
qui eos Christianam religio-trus Apostolus Episcopos in Hispanias miti scribit Clemens epistolai. ad Iacobum fratrem Domini.Quare diuus Hie-
ronymus, partim ad Lucinu Beticum, partim quoque ad Theodoram de Lucinii Epit . phio Hispanicarum Ecclesiarum honorifi
cam mentionem facit. Sicut earundem a
thoritate nititur Epiphanius contra Gnosti- icos. Tertullianus contra Iudaeos scribens, in omnibus Hispaniarum terminis, si1o tempo
459쪽
. Li B E UL 21sIigio ubi egregie constitiiset, Gothi Atriana mam haeresi misere corruperunt,desnde Agar ni & Saraceni tabefaciatam phorsus oppressis sent,nisi Carolus Magnus, & optimi potentissimique Hispaliorum reges, esus patro initim defensionemque suscepissent: qui expulsis th-dὶ tam haereticis quam paganis, multisque Iu- 'daeorum millibus,per Dei gratiam sic eam rω1tituerunt. A cadem larum vero Hispaniae etsi accuratam perfectamque descriptionem habere non potui , quod & tenuis priscbrum temporum notitia supersit, ut Nauclerus etiam &Viues conqueruntur , &recentiorum scripta pauca ad nos peruenian tamen & ditissimas hoc te, por re florintistimas esse, doctissim'rum ire omni artium genere hominum libri . qui si perioribus annis in lucem prodierunt, apertis
Pater Antonius Pos uitius iis t.bibliothecae selectae cap. r.Salmantica,inquit, Complu- tum, Valleolotum,Granata,Hispalis,Cord ba,Valentia,Ebora, Conimbrica Hisipaniaruillustres habent Academias. Cumque erudiatissimis hominibus ac liberalibus studijsas fluant, stabilissimum fides ac disciplinarum non solum iis regnis, verum etiam disiunctis simis ab orbe Christiano prouincijs lumen
De singulis ordine Alphabet1co aliquid satitem attingemus. Salmanticensis alioqui prae
460쪽
COnimbricensis in Lusitania, a Ioanne ULrege Lusiitaniae extructa. De qua Iacobus P ua Andradius ad Sebastianum Regem sic loquitur:Conimbricεsis & loci natura amoenissima,&omni literarum genere clarissima academia est:in qua ipse ab ineunte aetate literarum studijs incubui . Idrianus Ro in theatro Vrbium, a Ioanne III.Rege Portu galliae XV. & Cathartha uxore, rore Caroli fundatam putat. Martinum Nauarrum hic Ius Canonicum
, docuisse, refert Didacus Couarruvias inepN, tome decretalium.Conimbricae mos eri,ut in . i
, anniuersario scademiae dedicationis die or tio habeatur, in laudem authoris seu Institu-
toris. Mod dicendi munus impositum fuit L.andreae Rese ndio Eborensi,anno LI.
Qui in praesentia Episcopi Coni mbricensis,&Lamecensiis Electi ait Cum ex maiorum E . instituto solene vobis sit, anno Ieriete adRe- gis nostri optimi Maximi, huius academiae conditoris ac parentis, laudes audiendas co nouenire,aggrediar rem, eoq; confidelius,quod l adiendum alacriores vos esse animaduerto. H