Ioannis MeursI Exercitationum criticarum partes 2. Quarum prima curarum Plautinarum commentarium. Secunda Animaduersionum Miscellarum libros quatuor complectitur

2쪽

D. THEODORO LEEVIO,

Canonico S. SalvatoriS.

D. PETRO LEEUIO in Curia

in promptu & multae satis,&'magnae. Certe, si verum fateri Velim, cu multum quaesiuissem,no reperissem quibus 1 nagis essem Obnoxius. Tanta enim vestra in parentes meos es melinsum beneficia, non a vobis duntaxat, Verum etiam parentibus olim vestris, jam a plurimis annis exstant, ut nullo unquam tempore paria facere queamus. Postquam autem heneficiorum acceptorum memoriam non amittere,verbisque gratias agere,est quodam-

rum Quaestori.

Nimadversiones Miscellas' cum edere apud anἱ- mustatuissem, Viri Prudentissimi, vestri nominis auspiciis id mihi facere visium. Caussae non diuerant quaerendae, quipperi a modo

3쪽

modo Qlvere; quid aliud facio, quam quod callidi captatores solent, qui cum non solis vant tamen, id student ut soluisse videri pos sint. Verum enimvero in liccab illis differo, quod post ca debere se quicquam negent, ego

autem ad cxllam usque atatem debitum meum vel ultro profitebor. Hoc temporis itaque , quando aliud in me non est, habete ingenioli mei Aualcmcunque laetum, observantiae erga vos animique debitum agnoscetis testimonium. Vestrum erit benigne hunc excipeta , &adversus malignos quosdam veterat Ores authori late vestra defendere: vel potius, ne qui gratificari studeam, OnuS mo

lestissimum in ponanη .ipsemet mihi vindex cro, Omnes istos aest imando sui ille inquit)

unius assis. Ita nullus . Obis labor incumbet,& mihi munusculi hujus, quod Oisero, gr*ita constabit. ValelelVixi. Prudentissimi Spectatissimique, Ic me, ἡψ4 1acit is, amate pergi

4쪽

ANIMADVERS IONVM

MISCEL LARUM

LIBER I.

Cap.aI. Mos in vetere Ecclesiia adnotatus. LecZor. Pronuntiator. Sacri apices. Κραύαι. Sulpiatum. Manuale. Lectionarius. Lentrum. 9 ,α- λογιον. AEtas ei muneri aptat, ite electio sol nis. Castitas profitenda, aut uxor ducenda. eaque virgo. Contra faciunti quae poena. Etiassecundet nuptiae licitae, non tertiae. ENs o Rhs imitabor, dc ut illi in contadendo lustiori bono nomine ordiebantur,ira ego in Amrnadversionum his libris a more vetere, qui in Ecclesia servatus, nobisque majoribus in manus traditus, scribendi initium faciam, Qv o D BENE VERTAT. Hodie ante coiicionem videmus Auditorum animos praelectione capitum quorundam e siccis Bibliis ad attentionem praeparari, qui mos ut laudatissimus , ita peruetustus. Animadverto apud Cyprianum lib. H. epist. v. . Merebatur talis clericae ordinationis ulteriores tradus, ct incrementa majora,

non de annis βι is, sed de meritis aestimandus, sed interim placuit ut de scio lectionis incipiat, quia ct nihil magis congruit voci, qua dominum gloriosa praedica tione confisa est, quam celebradis divinis ledtionibm

5쪽

persinare post verba si blimia,qua Christi martyrium

prolacuta unc. Et quorum id munus, Lectores aut etiam Pronuntiatores dicti. Isidorus O io. lib. vi i.

cap.xta. Veneraliter autem Clerici nuncupantur omnes qui in Ecclesia Christi deserviunt: quorum oratas ct nomina sunt haec. Os hiarim, Psalmista, rector, Exorcista, ε colythus, Subdiaconus, Diaconus, Pref-byter Episcopus. Postea. iactores a legendo, Psalmi- anulmis canendis vocati fiunt. illi enim praedicant populas volantatem Dei, ct quid sequaninr: isti canunt, ut excitet ad compunctionem animos audientia

licet cr quidam lectores ita miserabititer pronuntient, ut quosiam ad luctum lamentatione 1 compellant .

Iidem etiam Pronuntiatores vocantur, quia populo annuntiant. Tanta enim ct tam clara erit eoru vox,

ut quamvis longe positorum aures adimpleat. Hieronymus etiam in epistola quadam ad Sabinianum Diaconum meminit hujus lectionis,cum ait. Orie-.batur tibi,ut postea didici,sol inuito;exanguis,marciadus pallidus, ut sufficione omni careres. Suangelium

Christi quasi Diaconus lectit bas. Et quo loco videri alicui possit ad Diaconos pertinutile, cum tam n Lector & Diaconus diversi plane fuerint, ut patet ex Isidoro, & Tertulliano , qu i libro Ad versus Hexet cos cap. x M. di serie distingint. Nusqua'cilius proscitur,qua in castris rebestium ubi ipsum esse illic promereri ei Z. itaque alim hodie Episcopua, cras alim: h die Diaconus,qui cras Lector: hodie Presbytem, qui cras Laicu . A am Ur Licis cerdotalia munera m-jungiat. Unde acutus lector colligat dignimes fuisse Diaconos,quod Jc satis suggeritCodex Iustinianeus lib. I . Titia i i l .&Theodosignus lib. xv i .Tit i i . item Novell.

6쪽

Ex et Rc. CRIT. PARs II. TNovell. Constitit. v I.xv I . CxxI II . Canones etiam Apostolici,ubi in enumeratione prςpontitur. Nam quod Isidorus postponit,nihil turbat, invertit enim omnem sacroru munerum ordinem,&a minimo, orditur. Multa autem Lectorum mentio apud aiscios Scriptores item in veteri lapide.

Codex Theodosianus loco citato Lectores divinorum apicum nominat. Divinos apices, squod facilecus uis videre intelligit divinam scriptura: scd mo-iaendum obiter est, ne quis eos confundat cum Sidonii foris apicibus. quibus ille Imperarorias i iteras designat, lib. s. in epistola quadam ad Heronium Egresse mihi Rhodanusia nonra moenibus publicus cursus usuifit, utpote sacris apicibus accito. & alibi non semel. Erant vero plures,& munus per Vices certis quisque diebus obibant. Clare colligas ex Sulpitio, lib.de viti D. Martini. Nam cumis strauito Lector. i legendi eo die o iuno erata, interclusus a populo desistet turbatis ministris, dis expectatur qui non aderat, , unus e cirumstantibus sumpto Ualterio, quem primum versum invenit,arripuit. Vocabantur porro etiam hi Lectores Κώκ-, sed tantum in Imperatoris coronatione. Codinus lib.de Ossic. Con

7쪽

berquel egebant, Le tionarius dicebatur. Itio Carnotensis lib. ii t. de Consiecrat. Episc.&Cler. uua

ipsis sacerdotibus necessaria sunt ad dis endum, id de

Jacramentori. liber,lectionarius,antiphonarius baptinerium computm,canones poenitentiales , alterium, homitae per circulum anni in dominicis diebus, Ursingulis sejtipitaribus apta .Pluteus in quo lectionarius ponebatur Lectrum Pulpitum, tanuale, in Grς- cis Ecclesiis αναλογον nuncupabatur. Isidorus in G loss1s. Lectrum, analogium, super quo legitur. I tem alibi. Pulpitum, analogium, Iectrum. Glo1 H. Stephani. Manuale, αναλόγον. COdinus loco citato.

Mos aute in ecclesia Constatinopolitana ut festo Nativitatis Domini,cora Imperatore starent in medio triclinio cum palliis,& suparis indusiati. Codi

Dixi de munere ipso: ut de aetate tam dicam ei apta ordo postulat. illa erat plena pubertas, itaque in

Novellis invenio. Nemo lectoribm connumeretur, qui minor xv I I i .annu fuerit. ErgoAttius Proculus, . cujus paullo ante in Inscript. Vet. mentio, recenter tum ad id lectus fuit. Solennis verδ ordinatio quae extiterit, egregie intelligitur ex his verbis Co-cilii Carthaginensis quarti,cap. vo I. Lector cura ordii

8쪽

ordinaturociat δε illo verbum Episcopus ad plebem,

indicans e)usdemmem,ac vitam, atque ιngentum rps hae speἷtante plebe tradat ei codicem, avi quo le-

Q I. VERBUM. DEI. MINISTRAVERUNT. Itaque ad id

munus adscito aut castitas profitenda, aut ducenda uxor. In Concilio Carthaginensi i I I. cap. xl x. Letitores cum ad annos pubertatis veniunt, cogantur aut uxores ducere,aut continentiam profiteri. Et quidem

virgo; nam si viduam duxisset, aut repudiatam , ad majorem in Ecclesia gradum provehi vetabatur. Patet ex Novellarum Constit. Cxx iii. Si lector secundam uxorem duxerit,aut primam quidem sed viduam,aut divortio separatam a viro, aut legibus, aut sacris interdictam canonibus: non amplius ad alium ecclesiasticum gradum procedito. Et si quocumque modo ad majorem gradum provehatur , dejiciatur ab eo. ct priori rectituatur.Quae eadem etiam Constit. v I. leguntur. Item apud luonem Cainotcsem lib. i i t. de Continentia clericorum. Uxorem ducere virgine cum benedictione sacerdotali permittuntur: no autem viduam, aut repudiatam, quia propter hoc deinceps nec ad subdiaconatum provehi poterit. Licebat

etiam secundas nuptias cotrahere, ut liquet ex verbis citatis Constit. Cxx Ii I . item V I .cum hac tamen

poena, ne altiorem gradum sperare auderet. Tertiae vero omnino illicitae. Constit.v i. Sed non stad tertias veniat, nuptias, satis esε enim, s ad nuptias veniat. Haec de Lectoribus Ecclesiasticis mihi observata,quae non omnibus ingrata fore spero.

9쪽

menta Lucanica. Pultes lucanicis circundari solitati Labes imbris, pluviae. Arnobius eme datus, & illustratus. T ocus est apud Arnobium corruptus lib. II.' -- 'pag.7 . Exercerent avidum atque injustissimum

foenus, ct miserorum e sanguine supputandi se angerent insania: millibuι possessonum semper producerent sines. Iaa Romano exemplari erat.1DVutandis augeret insomnia. Puto recte emedari polle. Dp- putandis angeret insomnia millibim: possessionus p . Sensus est. ldcirco animas misit ut exercerent injustissimum scenus,&iupputandis c miseroru sanguine millibus angeret feast insomnia ZId est, noctes atque dies id cogitarent, quopacto millia multa nummu per fas per nefas coacervare possent. Pomrδ hoc levi brachio non transmittedum, quod sanguis hic pro damno ponitur, recodita notione. Donatus ad Phorm. Act. I. Sc. I. Damnum sumptu, sanguinem nostrum dicimus. Sub damno autem coprehenduntur opes & pecuniae, itaque huc perii

ium & facultates significare dicit. Idem Arnobius pag. s. Ut spirulvi est botulos ficerenti, scia, castellamenta Lucanica. Vocat Lucanica eastellameta, quia pultes iis circundabantur,& quasi munieban

10쪽

II Ex g Rc. CRIT. PARS II. tur. Licet id colligere & ex Martiale. Filia Ficena venio Lucanica porca, Pultibus hinc niueisgrata corona datur. Ergo Lucanica, tanqua urbem murus castellaque, pultem circundabant,coronabantque. Et haec ipsa

sine dubio intellexit Plutarchus in Sympos Quae

stion. cum inquit. Διαπλαιαι μελιπηκτον λ

αολέως .Rursum in Afro nostro lib. v. pag. I 8o. tapiter sinquit in taurum versus, ncubitum matris1ue appetivit: ut expositum supra est, nominibus his tellus ct labens pluvia nuncupatur. Vallide vereor ut scribia serit,e' labes pluria n. Scioli isti librarii non intelligetes Namν,tam belle nobis, ut videbatur,correxe runt. Infrequens vero haec ejus vocis notio. procasu & lapsu ; sic paullo post. Cum deorum criminibuι labem imbris de caelo in telluris significare madore. Ac nescio an a veterum aliquo habeat, an potius a sui aeui soloecismo. Fortasse ex isto Ennii vi ii. Annal. apud Diomedem lib. iCertare abnueo, metuo legionibus labem. Nam -dicuntur in bello qui inferiores fiunt: etsi non eam inficiasqο labem in isto Ennii etiam pro

ignominia & dedecore, quod illos manebat si victi essent,accipi posse. Sed haec satis.

Praegustatorum duo ordines. Praegustator. EM .Cujus id munus. potione. Ocistro. Pr gustatoru procurator. Festus emaculatus. T Raegustatores apud veteres suille docuit ja olim ad Tacitum Lipsius, quibus ego alia adstruam

ipsi,