Commentariolus de statu confoederatarum provinciarum Belgii. [By Marcus Zuerius van Boxhorn]

121쪽

de Derdadcrinoe an de Staten vana lol: landi clade adesi friefandi vocatur.

26. Legati, quos hujus causa mittunt singulae civitates , tres rer numero sunt,

nempe unus consulum, unuSeXScabinis aut

reliquo ordine Senatorum, quibus adjungitur tertius, qui Acthita sive Pensionamus civitatis appellatur, estque hic semper Juris- peritu, disertus, quasi lingua totius ci-

27, Modus autem celebrandorum horum Comitiorum sic se habet Assessor sive Pensionarius magnus Ordinum director est horum Comitiorum , is solus menses, capite semper aperto , anadet, irimo Comitiorum die breviter aperitin exporii indolem eorum negotiorum, de quibus in his Comilitiis agendum est. Dein singuli ex ordinibus,l praestito ante omnia solenni ridelitatis: si lentii juramento, de oblatis negotiis delibe Irant, Tententiam suam expromunt. Quod a majore parte decretum est a magno Pen-ssionario in acta refertur. Horum actorum exemplari , quae copia vulgo vocant, Octavo post peracta comitia cie Nobilitati&a singulis civitatibus mittuntur,quo unicuique embro, ex quo Comitia haec constituuntur , in promptu semper sit notitia rerum ab Ordinibus Hona alae actarum atque decre

122쪽

os STATU FOEDERAT. 28. In rebus tamen maximi momenti, ut novis tributis sivectigalibus, bello indi cendo aut finiendo, novis foederibus ineundis non ratum habetur, quod sola major pars

decreverit, sed omnium consensus necessario cXpecta Er.

29. Si qua nova , dum celebrantur haec Comitia, sese offerunt , de quibus Nobiles aut Legati Urbium domi deliberationem cum suis non institu pre de iis non agitur ii, his Comitiis sed res differtur in Conventum

3o. Primum votum aut jus ferendae pri mae sententia est penes Collegium Nobi Iium , qui Nobiles tamen, licet 1 a , vel . numero sint, pariter unum tantum suffra xium aut votum constituunt cum e contra singulis civitatibus sunt autem 18. numero , quarum Legati in illis Comitiis comparent singula vota sint. Quanquam dixerina a singulis Civitatibus tres plerumque huc destinari Legatos, sciendum est, tres illos Pariter, cum unius Civitatis sint, unius tantum sui Tragii conficiendi habere potesta

tem.

3 et Verba nobilium nomine facit, eorumque super propositis sententiam exponit Pensionarius Magnus, tanquam Pensionarias Ordinis Nobilium .inter Legatos singularum civitainua sententiam civitatis nomine

123쪽

BEt si PROVINci AR. p. XI. Io tamine et seri ac commendat ensilenarius uniuscujusque civitatis. 32. Penes unum ex Nobilibus custodia est majoris sigilli Ordinum , quo foedera dc ejus momenti alia negotia majora obsignantur minoris sive quotidiani penes eum, qui ordinibus est a SecretiS. 33. Atque ita se habent hujus ditionis Suprema Comitia. At super sunt duo adhue alia Collegia, quae Collegia Milionalium O- dent appellari penes primum est admini astratio publicorum Comitatus ollandimbonorum, quae plerumque Regalia aut dominia solent appellari. omen illi est Camerae rationum , sive Caim vali licet e iuno letti Constat illa ex quinque meisoribus, abor limbus ollandiae in ea dignitate constitutis Penes alierum est cura in inspiciendi rationes vectigalium , tributorum, aliorumque redituum ollandia Comi latus. Constat illud uno ex ordine Nobilium Legato, duobus Legatis exordine civitatum. CAP. XI.

De ingre :ri Vrbire vi lunaicarum Regimine.

Actenus vidimus quomodo in uni

stra io ac Per Orcones curatio. Re -

124쪽

quum est ut egiminis sormam, qualis in plerisque civitatibus est , nunc vidcamus. 2. Urbium regimen constat ex Proetore , ex Senatu, ex Consulibus: Scabinis. 3. Praetor in singulis unus est, qui non quidem juris dicundi aliquam potestatem habet, sed in criminalibus, quas vocant, cata sis, idinum nomine quasi publicus vidam est accusator, qui adversus reos actiones apud Scabinos instituit senes quos eXaminandorum accusatiora capitum atque dicundi juris est potestas Praetoribus utillum stipendium publicum est , quicquid enim in gerenda illa dignitate lucri tepor rant, id totum resultat ex mulctis pecuniae riis, quae reis quibusdam indicuntur. Acida rudenter inprimis Majores nostri instituisse

videntur. Ubi enim ex convenienti accurata cura satis lucri referri potest curae isti m posito nullum stipendium debet decerni,hoc enim decreto languidior, ac remissior in curi administratione muneris sui est futurus. q. Senatus Urbanus amplisiimus ille est,

mi vulgo tela Dpecten- raeti appellatiar;

constat plerisque in oppidis numero, ut Leidae , o , in nonnullis , praeter propter Optimatum .ditissimorum civium Tales enim solos ad eum admitti volunt antiquae Leges unde apparet ringularum Urbium ordinum totius ditionis qui constant,sic uti

125쪽

ntroii PRO Vr Ner . . cap. I. Ios ui praecedenti capite diximu e equesti or-ldine, Urbanorum Magistratuum legatis plane Arido craticam esse administiandi Imperii rationem. . Hic Senatus convocari non solet, nisi

ubi diliget dia creandi novi Consulis, O

vique Scabini sunt ad ista horum convenistus quoque indicitur, quoties Omitia Cr-dὶ num con Vocantur, qud expendant capita rerum, de quibus in iis Comitiis erit deliberandum. Nam quicquid majori hujU Senatus parti visum fuerit, pro sententia totius lillius civitatis in ipsis comitiis exponitur atqlque habetur.

6. Iidem Senatores quasi publici Ceisso

res sunt Consulum ac Scabinorum, si naui eris sui administrationem, atque adeo in ipsis Ordinum Comitiis limites datorum mandatorum excesserint Et quo majori libertate ac promption hi Senatores ea in re uterentur, jam olim prudentissime cautum est, ut perpetua esset horum dignitas, neque possent removeri loco, nisi ob crimen cesse Majestatis, aut delictum quod infamat Libertatis enim custodes, ejus causa caeterorum Censoressiactueri necessum fuit adversus odium&invidiam eorum, quorum mores actionesque ut adversas libertati ac Reipublica perstringendas suscipiunt. Adeo ut in hoc Senatu

siit sulcrum libertatis, norma ad dam

126쪽

caeterorum consilia is facta exigurrtur T. Ex his Senatoribus deliguntur Consta Ie dc Scabini pluribus ipsorum Senatorum

suffragiis. 3. Consules alibi . alibi numero tantuni duo sunt Ad horum curam pertinet ea omnia decerneres, qua politiam civitatun concernunt , controversias civium primo omnium excipere, iis componendis arbitro

se interponere , aut ad eam rem e civium

multitudine deligere, si per arbitros ad pacem prosectum nihil fit, tum demum ad scabinorum tribunalia litigantes partes a mandare. Quod ea de causa institutum est, ut quantum fieri posset, consulari hoc arbitrio

inter dissentientes interposito forenses lite longi earum tractus, plurimae in eas faciori ex impensae praevenirentur. Hujus rei causa iidem Consules quotidie hora una alterave in eam rem stata , in consulare conclave admit tunt cives omnes, quotquot volunt, cujus que ordines sint ac conditionis. 9. Scabini numero alibi septem, alibi novem sunt Sunt autem hi non alii quam Judices civitatis, qui in foro ac tribunali suo statis diebus terve quaterve hebdomadatim co- noscunt civiles causas a litigantibus civibus, criminales ab accusante Praetore obia es: Omnis enim causae, nisi vel per se , vel per

Personam privilegia a sit specia iter huic

127쪽

BELGI PROVINci AR. cap. XI. rizontautioni exempta, cogniti prima com-

et it Judici loci, in quo domicilium halbet is,

qui convenirur neque hoc in oppidis tantum, sed ei in pagis agrisque obtinet judicaturq e per arre ita in oppidis ad summam quinquaginta florenorum in agiis 'agis

ad viginti Sententia delimitivae in civitatibus majoribus, quales sunt 0r rechium, Harlemum, Leyda, tam Modamum molida imitero amum, executionem suam sub cautione sortiuntur, nisi summam ter centum in minoribus centum quinquaginta, in agris sexaginta in pagis quadragilata floren O-rume Xcessierant, ii quis gravatum se ejusmOldi sententia putat, liber uim ei it appellare; i primum ad consessum judicum interiorem quem curiam Horandiae vocant: inde ad

consessum superiorem quem Supremum e natum dicunt si nec ibi ibi satisfacturi putet, ad revisionem ejusdem Senatus duplicato Judicum numero ad dira tamen temere litigantium poena ad mulctam quadraginta lo- renorum, in Curia Hollambae septuaginta quinque, in supremo Senatu , ducentorum invisione, si nullum fuisse in sententia comissum errorem reperitur. Et haec quidem quae ad causas Civiles. 1 o. In criminalibus absolute e per arrestum, tam in oppidis quam in pagisi agris nidicatur, nisi quatenus in civitatibus prae

128쪽

res aliique parem urisdictionem sub alio:

tuto in pagis ci agris exercentes nomi Principis id est supremae potestatis toti ditionis, cujus vicem gerunt interveniuniis petitioni suae nimis detractum putant: graviores reo poenas imp i per appellatio nem postulant, Meo quidem casu permiti

tur etiam reo ad sui de sensionem per in udum quem a minima dicunt, procedere

se veri appellandi us nullum habet. Tali est administratio in olla dia juris, quos ibi receptum est, partim in ipsa ditionen axum, partim aliunde invectum Natum in sipsa ditione jus dicimus , quod ipsi princi pes, vel supremi magistratus per constit'

tione S, privilegia. deci et a Lli milia consti tueruzit observaturque in omnibus causis ia quas se extendit Aliunde invectumn 4hil aliud est quam illud quod Romanorum civile appellamus , ad cujus uberrimum fon tem recurritur , itoties in nostro quod hic natum diximus leges decisoriae in quo ostione aliqua deficiunt. II. Porro ne in civitatibus, singulis mi anoribus causis ac litibus ad Scabinos delatis, a majorum cognitio differatur aut impediatur, i deligi solent e corpore meliorum ditiorum

que civium nonnulli, qui Conanais aris assi e bl 2 Decben vulgo appellantur quasi dicas, judices datos ad causas minore caenos

129쪽

BELGI PROVINCIA . C. p. XI. 73 noscendas. Horum cognitioni subjiciun causis omnes, qua non Xcedunt pretum florenorum seXaginta. Praeterea actio-ies , quae injuriarum nomine inter cives, tuae inter heros herasque famulos famulas lue & hujus gener: aliae instituuntur. Pratasti isce judicibus semper aliquis Scabinorum,leligiturque inter alios ex civibus ad hanc uram semper aliquis Romani uris Peritus., quis tamen in hoc judicio laesum se arbiretur , ad ipsurn Sc binorum tribunal proin o candi habet potestatem. 31. Denique Senatu Urbano: Colle io Consulum ac Scabinorum contindo ad-

itus est Asses es, quem Syndicum vel Pen

ionarium vocant vulgo, in quo facundia, Romani uris peritia inprimis desidera-ur, utpote Os,4 in arduis ac difficilioribus legotiis oblatis veluti commune quoddam 3 iaculum civitatis. CAP. XII. e tributis ac remigalibus quot pli ia it is vit. Dem I de eorum colligerulorum per nuper in Hollandram ratione. Um, ut breviter alibi Tacitus loquitur, non sit ales gentium sine armis, nec armasiae stipendiis, nec stipen- d:a

130쪽

dra sine ilibutis, idque in Foederatorum Bera garum Republica cum primis habeat lo

cum ac ditiones singulae annuum Canonen, quemadmodum in praecedentibus dictum est, ad tuendam communem causam praest: ἡre teneantur: quomodo igitur tributis e

Hollandiam opes illae colligantur , Obis tandem propius inspiciendum est. a. Tributa in usu hic sunt duorum gene rumn quorum alia ordinaria, alia extraordi inaria solent appellari. 3. Ordinaria dicuntur quae semel impe

trata semper exiguntur. Σtraordinariatem quae pro diversa ratione, vel superata vel imminente Reipublicae necessitate tu, linde exiguntur, subinde non item.

q. Extraordinaria illa tributa tripliciis: r invenio. Primum illud quod singulorui

capitum Secundum, quod singulorum ca minorum Tertium, quod omnium opum ac possessionum in universum pariter est timatarum nomine exigitur. Istud oosset

deli alterum chaoNeen gesti tertium detiuee-houdeis penningli appellatur. S. Centio capiti ita peragitur , ut unius

cujusque capitis nomine Florenis unus Rempublicam conferatur: quam rem aerario inprimis augendo facere in ex infinita qua idam hominum frequentia hanc ditionem incolantium cuivis cile potes apertum A