De bello et pace oratio. In qua de origine, natura & incommodis belli, item de pacis encomio disseritur, ... recitata Gardelegiae Senonum, jam verò denuò excusa

1쪽

CUM VOTO DEVOTO ET

Salute P . Salutis Forue

Mmplissimu Consultis u Prudentissimis,

Horum Gravitate, Virtutum Auctoritate, diruditionis Prastantia, Multo rerum νου Experientia Pra- flantissimis,

HALBERSTADIENSIS TuM CAMERARIIS,TUM SENATORIBUS,

CIS SUIS SUSPICIENDIS MuLTuM, ET AETATE VENERANDIS, PRAESENTEM DE BELLO ET PACE DISCURSUM,

Amplis.

2쪽

ctatissimis Positissimi Dnn camerarii

Senatores, troni, Euergeta, Fautores

es Amici sertissimi:

VOD aDEO immortali

, iam per plures annoru decursius ardentissimis precibus ac votis magitavina iis, id summa DEi Ci inclusa Mense Octobri, anaai XLVIII.cum maxinio totius Europaei orbis gaudio cumulatissanae siunius consecuti, dum MONASTERII PAX fiat supcramus firma, constans, non imponens fucato nomine, divinae misericordiae aura adspirante, publicata ex proclamata. Quae quidenires eo solidiore amictissimam nostram GERMANIAM erexit gaudio, quo minus hac ultima mundi senecta tale alia quid expectassemus. Pleriq, enim nostrum, qua senes, qua uvenes, paucis abhinc annio pacem prorsus csperabant. lam citius paritaram statuentes, quam hunc diem futurum. Sicuti autem nos omnes amoenitate amoena amoenissimus hie dies oneravit Ita etiam nunquam vel nobis, vel posteris illius memoria animo excidere debet, quin potius beneficia per aureae PACIS restitutionc nobis collata, grato animῶ

3쪽

nun qnam non recolere par erit at cur non lubentes etltoq; vitii laremur ut veteri Plautino verbo utar cum tam amabile&suave sit nomen Pacis, res vcro ipsa longe a maia. tissima suavis ina, uti nemo insiciabitur, qui praeteriti ten poris spatium,& belli illius minime belli memoriam ultimam secum recordabitur. Corrumpebaturne omni vitiorum genere juventus ' Damnabantiae longaevitatem suam luctuosi senes Quis honos honestis habebatut iterarum studiis Paucis multa, quid aliud crat bellum illud, quam commune homicidium latrocinium hoc sceleratius, quo latius patens Hoc tantum incendium,quo toti re conflagraverat

tae confirmationem, cxstinctum est. Icilicet lacrymae, querelae dc gemitus hominum cum terris non caperentur ampli- iis, coelo recepti tandem PACEM, omnium bonorum parentem iutricem, nobis restituerunt. Hoc ergo tantum

DEi beneficium,indignis nobis& peccatis nostris longe aliud merentibus, exhibitum, oblivisci aut dissimulare nequaquam debemus, multo minus negligere dc susci deci habere Qu. admodum enim illud infelicem imprudentiam argueret, ita hoc manifesto esset impium, addo, perniciossim, cuias nihil niagis nos Christianos deceat, quam divinorum beneficiorum, quae praestitit, memoriam sancte semper custodire. Homecum pensi habens, praeter solennes pro impetrata Pacgratiarum actiones, in coetu Sacro iussu Illustrissimi nostPRINCIPIS ELECTORIS habitas, postridie Festi illius Eucharistici in Schola GAR DILIGIA NA, cui tu

praefectus cram, convocavi cum Rev. illitis loci Ministeri Amplissimum Senatum, Collegas tum aenarotis meos, n

4쪽

non C ves iteratos ritudioso aliquot, iisq; nemissa hon

vulgari Musica 3 Instrumentali Vocati, hanc meam dei 'ELLO & PACE recitavio attonena,certo statuens,non tam Parentes, Praeceptores&Cives,quana ipsos etiam liberos d discipulos nostros ad vera animi gaudia&debitamDeo gratitudinem exhibendam,hoc ipso cxcitari,& quid beneficii nobis praestitum, Panegyris hujiis recordatione nunquam oblivisci posse. Hunc meum discursum typis ante hac Helinae- Odi exscriptum, demio ob exemplarium desectum, typis in1- primi, cumprimis aliis sumptus suppeditantibus, curavi. Vobis vero P Ru DENT si MI CONSuLTISSIMI DN. Coss SYND. CAM.&SENATOR Es, iteratam hanc editionem sacram esse volui,tum quod dilectae nostrae patriae fata,vi inter illa dirum Reformationis opus, quo Pontificii sitium in nos dudum conceptum odium palam Sc re ipsa exserebant, in ea attigerim, tum quod Patriae per Vos restitutus, Schola vestrae Senatoriae regimen indigno mihi' immerito demandare volueritis, imo hacteuus ei iam singulari benivolentii&munificentiam affeceritis Accedit privata quorundam, e Spectatisima vestro ordine benignitas, quae in me perpluit sce-cundo octaciorum imbre, Ut religionem duxerint esse, totve stra pracessisse bcnencia, nec aliquando meum sequi facium. Tantumq id in non est,fateor,ut suo merito aestimari post i, sed supplebit hoc facile summa cstra in literas& literatos ben volentia, quae, quam a se sibi polliceri nequit grati-

an facile ipsi indulgebit, Sut inter αξιο ινημιον AG vestra hunc de BELLO TACE discursum reponatis, suadebit,

D petrabit. Habe cnim haec praeteriti doloris malorum, quae exanclavimus secura recordatio peculiarem delecta-

5쪽

tionem, ut scite patiter Wvere Amphitryon apud senecam

Hercule Furente dixerit,

Quod fuit durum pati, Meminisse dulce est Ergo Forsan haec olim meminisse juvabit.

Interea me meos, studia mea, ut hactenus, ita porro vestro patrocinio' favore ut ne dedignemini, imo omnibus Juvem tutis vestrae insormatoribus, ut facitis, faveatis,ossiciose rogo,

Vt vestris curis porro Schola Curia, em

observant.

6쪽

DN SAMUELEM

GEL HVDIVM amicum

disserentem

Quae te bella movent, pΑCIs studiose GEL-HVDI, Pallade quave Dea bellica signa movestri Marathonus age seu te Catalaunica castra Seu Poeni stimulant fortis Amilcaridesῖ seu clypeosin, Roma suos hastasque cruentas Suggerit in gremium, Marte corusca,tuum Aut MARs ipse suae cessit tibi jura pharetrae Strenuus,irarum plenias Marte valens pnomptus ut ad plausum, velut alter PHORMIO,possis , Almatas acies scribere quarque libet,

7쪽

Aut tua cinxerunt quae tempora laurea vittae, Munera qui PACIS numine plenus agis i Quam rediviva novam laudum G EIN ANIA plaustris Faxis IH OVA dius prorsus ad astra vehit. An DEus ipse DEus PAClytibi rore rigavit Ora sacro, PACIS praeco novus fieres pQuicquid id est rerum, dictis placidissime, BELLI

Tu satisdc PACIS pro ratione facis. Divitis est genii,causa pro pondere pondus Suaviter ωgraviter condere posse suum. Scribebat

Quod

8쪽

uod Deus bene vertati

Lluxit tandem , aspirante divini nu

minis aura & felicissimo exortu desideriis nostris respondit Octava Iduum Novembris, quae scuti ex mandato Serenissimi nostri ELECTO.

RIS AC DOMINI DN FRIDERI CIIo II HELMI, autoris hodierni gaudii ac dedicatoris, per universum Electora luna Brandenburgensem, unam a festivitate&singulari omnium laetitia celebratur cita etiam ob rem tot anius, ro precibus,tot votis,tot lachrymis gemitibus expetitam, Au REAM PACEM dico, omnibus nobis, imo toti Germaniae Letissima est,& albo ssignanda calculo. . Quotusquisq; enim cst, qui nesciat, Auditores, Osna brugi Nonasterii, cum per se satis 3lendidis, tum vel ob hoc ipsum nunquam satis celebrandis urbibus, pridie Iduum Octob. nostro calculo, anni supra millesimum sexcentesimum quadragesimi octavi, inter Inrictissimum

Imperatorem FERDINANDUM TERTIUM , CAESAREM VERE PACIFICtlM, VERE A lGUSTUM, inter Sereniss- mamin Potentissimam Principem CHRISTINAM VECO RVM, GOTHORVM QVANDALORUM REGINAM, magni parentis GuSTAPHI AD PHI, eius nominis Secundi

gloriosissima memoriae prolem unicam, unanimi omnium voto nitam pacem, publicatam&proclamatam csse. Nunquam profecto Januariae Calendae tot ominibus cxceptae,nunqua m aetioribus aucuctis ac votis libertati illuxerunt, quam praesens, de

quo loquimur, dies. Ecce enim, cum ob varia nostra dehista, hinc

9쪽

hinc atqtie hinc instructas serratas acies vidissemus, formidabila marmorum crepitum audissemus, inamabilem tantae multi tudinis fremitum, oculos minaces, terrificum tara tantaraeca

tamin bombardarum tonitrua exhorruissemus, barbaras, hortes ipso vultu Qnoci vocis horrendas aluissemus, Ictantum non periissemus, benignissimus Deus tristissimo huic bello se mi scuit,&consultantium animos caelesti igne inflammavit, ut nil nisi pacem, ceu persectissimum omnium bonorum pcnu itae r rent, quae sitam invenirent, ii Ventam probarent,probatam cin firmarent, bellum autem impium, ad vastitatem untaxatdc perniciem paratum, detestarentur. Muaercs,qui dubio procul amictissimae nostrae Germaniae, singulari DE munere ac prori dentia concessa est, nunquam,ne in extremo quidem vitae nostrae

tempore eam oblivisci aut dissimulare debemus. Hoc enii quid es et aliud, vim aut non agnoscere divinum munus, quos infelicis imprudentiae, aut negligere ac parum curare,quod manifeste impium d valde perniciosum, cum nulla res alia aeq' nobis obstringat Deum, amicumq, magis ac benevolum reddat, quam si memoriam beneficiorum, quae praestitit, sancte sempe inustoditamus. at hercle si in caeteris rebus nihil prudenter suscipi nihil finiri seliciter&prospere potest manca enim est omnis mortaluim industria omnisq, conatus, nisi favor adspiret divinus quis quaeso dubitare vel ausit vel possit, hoc tana arduunt,

tamq; distacile pacis negotium, qua omnium bonarum rerum Sc

parens est, i utrix , vel deliberari vel obtineri potuisse, nisi sun mum, quud omnia moderatur Numen, tot precibus , tot votis, quae inter quotidianas belli calamitosillimi cala initates tot hominum myriades asTidue fuderuntd nuncuparunt,adductum fulget&commotum, ut tandem aliquando iis opem ferret exo

Ptatis

10쪽

ptatissima pacis tempora reduceret, quorum tot documentis patientiana probasset , Deum immortalem liuis nostrum naucis abhinc annis putasset, se pacem rem Omnium Optim .am, omnium iucundissimam iterum visurum esse Scilice bellum illud riginta annorum gravissimum ci calamitosis mi ira effecera . ut ominis spes occideret, nec quam stabulum confidentiae Tet,imo ut arbitraremur, nec ipsam Salutem nobis si luti esse si cuperet, posse,iant nempe malorum agmina, tot malorum ni olites ex hello quotidie in nos irruebant,non sine ingenii omnium co dolio. Memini ego, Aud, non semel dc hic ec Soliquellis c. pulares senes, homines octogenarios dicere mihi se tot annos heu lorum aestu iactatos,dc ut in undos mari non uno veni agitatostiirbarum seditionumq; si vel Jupiter autor spondeat a unquam habituros hujus belli finem Mediae reconlianti a ia i homines desperabant pleriq, pacem diem se suum pri 9 Obituros rati,quam sticis aliquem portum Visuros ex tam longa bellicarum temp. sptum navigatione. Et quid multa' quocunque ocu los mei l in q; convertcbamus, suspensa omnia iuspecta, Mutin domo malet ulta signa plurima ruinae. Ad summam Audit ut amnium omnium confluxus in oceanum sic cladium I miseriae videbatur in hoc aevum. Mediis hisce belli motibus mediis hisce miseriis, rapini caedibus tributis,his non corporum tantum,verum etiam animoru opprcsionibus Deus, quae est infinita ejus misericordia, ως γ μηχανης intervenit, tantas tanti belli dissi

cultates,perSicra C tua reae M aject aias: Sereniminiae Syenonum Reginae lenipotentiarios aegatos sericissime

expedivit. Quod si igitur alias res praeclare gestas&ore occa-Iamo praedicamus, quae tamennesi, temporum sunt, neq, aeta a tum