장음표시 사용
11쪽
' pus spectamus.Benigne tamen ,ac singulari iure Iustinianus
cui in c. constituit si visi curialis fortunae exortes vitio sese 3c sponte . bis..- .sua curtae dederint,ab iis vel postquam curi adscripti fuerint ' concepti liberi non curialem, sed pristinam patrum coditionem sortiantur. Ceterum fili; appellatione etiam filia conti- . t. si quis iactur. 7 Et tame ut ne Senatoris filia libertino nubere posset,
senatusconsulto specialiter prohibitum fuit,t licet ad hane
g.L ε--ει- quoque speciem lex Iulia porrigi potuisse videatur. Ait lex 3 H NE posv E. Fili j appcllatione, si nudam ac propriam ver borii significationem, extra voluntatis causam spectemus, ,
de domu. -- nepos non continetur. Et ideo nepotem exprimi nccesse
fuit. Porro siquis M patrem&auum habuerit Senatorem, Sc . R. quasi filius, & quasi nepos senatoris intelligitur. Et quanquam pater amiserit dignitatem ante huius coccptione, aut nihilominus dignitas ei proderit. i Sequitur in lege. NE Quis
Di a. EORUM SPONIAM UXOREMVE. Senatorcs igitur, Se
natorsimque liberi, libertinas in matrimonio habere prohibetur, ne amplissimi ordinis dignitas huiusmodi coiugih co- sortio vilescat. Eaque de causa cum Acten libertam iusto sibi
matrimonio coiungere N ero cuperci, Cosulares viros sum- '--β' misisse dicitur, , qui regio genere ortam peierarct. Et Seneca 'r' '' in, vij. Controuersiar.clim probare niteretur, magnos Viros secisse,ut libertinas uxorcs ducerct,veluti cxcpli loco subiu-xit. M. Cato coloni sui illam duxit orem,sid in enuain. Ideoque exemplum propositioni non quadrat. E quo apparct, quod Diocletianus rescripsit, uxorem liberta suam manumissori, τ δε NV . Sinonsit ex his personis, quae siecialiter prohibeantur, ducere non esse interdictum, sic cum Accursio accipi cndum csse,si non' . Senatorsit senatori sue filius, nepos: Tam enim suas, quam alienas libertas uxores ducere qui Senatoris dignitate pr diti, Senatoribusu corti sunt, prohibentur, Proinde siquam ex familia sua ancilla, Senatoris filius , xx. annis minor ad libertat in matrimoni j causa perducere madeat, no erit concede- dum quonia indigne illiciteque huiusmodi conditionis mu- , herem sit ducturus Iussie ergo non sunt nupti ,quas Senato. l. ' i. ris ordinis viri cum libertinis contraxerint. Cui consequens est, nec dotem esse quae in ca matrimonia quae conssistere no' possut,minime cadit. Nec enim dos sine matrimonio essep
12쪽
test. Ubicunque igitur matrimonium non est, nec dos est: s. l. i. D . d. proinde ex hac causa cadu ea dos fiet: ιNcc tamen quod Ac. cursius existimat,fisco vedicabitur. Hoc enim in incestis demum nuptiis locu obtinet. ν Quo fit, ut si libertina Sc nato- r L. tat axem quasi ingenua deceperit, de ei irupta sit, actionem in fa 'ctum doli nomine in ca ex diui Pij rescripto 3 copetat,quod 3. L. Adiis, ex dote que nulla est, vir luctu nullii fecerit. Quin nec actio D . . .
de dote competit viro qui contra iuris alic Oritatem matri biria o rimonium contraxit l. r. C. de cond. Ob. catis. Et quoq; , quod posuimus conseques est ex eiusmodi matrimonio iustos pa- itri liberos no nasci. Sequitur etiam, resum amotarum actione inter personas quae ita coierint, cinarc.' Ac pec viro iure . mariti adulterii accusatio ob stuprum ab ea,quae qua uis uxoris animo habita fuerit, uxor tam cesse non possit,comissum copetet licet propter qualecuque matrimonium violatium, ne peccatum suu mulier impune auserat iure extranei acchi
satio admittatur. Quam qua aut e nuptiae non sint,no eb ta- ::-, zmen donationes,quasi inter non coiuges factae, ratae citu ne ad item lucro eis sit illicita coiuctio. A lioquin meliore loco res eoi u b' essent qui cotra leges coueniret,qua qui iustas & ciuiles nu--m .ptias cotraherent,quod utique ratio DO patitur. Quapropter quasi ab indignis ablata,quae donata tcstamento uerelicta c- runt in fiscum cogentur. Plane si quis in Senatorio ordines. D. ἡ δε-
agens libertinam In matrimonium acceperit, quamuis mic-rim VXorno sit, attam cinea conditione est, ut si vir dignitatem amiserir, uxor csse incipiat. sic euenici,ut quae ab initio non consistebant nuptiae ac moto postea obstaculo impcdi-D. Ari iumentoque conualescant. Atquin,quae ab initio minus valet, 'T - temporis tractu non cofirmari pro regula traditum est. ν Cui i. I Aobiectioni quidam interpretcs ut occurrat,iis nuptiis quae ab initio nullius momenti erant vires: non solius tomporis lap- su atquc tractu,sed perseuerantia consensus, qui post amotu impedimentum durat, accederc dicunt: Eoque pacto rcgulam contrariam flexu eludunt magis, quam elidunt. Mca li csuit semper sententia&sic ita animum induxi m cum regula illam iuris Se productam longius,& latius acceptam csc,qua pateat. Ad ea namque dκmtaxat,quq testamentis dantur rClinquunturque pertinere eam,&nsilem propc cu Catoni a
13쪽
regula finibus ac terminis circumscribendam esse censeo. In qua me opinionem etiam Rufinus,impellit, qui eam regula tax ρε-9. ita extulit m ab initιο inutii uir injbtutio, ex poes facto conu s sestere non pote)f. In ceteris vero speciebus atque causis fal-
eam esse perspicuum est. Constat si quidem inutiles ab initio nuptias, multis postea ex causis conciliari: Vt ecce, si ancilla libero nupserit,& apud eundem viru libera facta sit, IEL 'matrimonium ab initio inutile, conualescit.' Pari modo, si minor. xii. annis domum ducta sit, licet ab initio nuptis non, i si tamen apud Virum decimum quartum annuimpicue-n Z a. iit, iusta & legitima uxor fiet: Similiterque,quod cotra m 'C ἡ.. abbis qui ossicium aliquod inprouincia gerunt, contractum fuerit matrimonium, si eo deposito in voluntate
nupt. coniuges perscuerent,conualescit., Ac ne in solo nuptiarum sermone hereamus,etsi pecuniae alienae numeratione mutuui non contrahatur, consumptis tamen nummis nasci condictione minime est ignotum. Sed etsi aliena pecunia soluen. , L in O di causa detur quamquam liberationem clusinodi solutio ab H-r D si initio non pariat, consumpta tamen ea ab eo qui accepit,liberatio procedit i Longum esset, exempla omnia quae ex li-s-mm in. bris nostris promi possunt xeccnsendo enumerare , quibus in copiobetur multa quae ab Origine cffectum non habuere,po. stea sublatis obstaculi impedimentiquet causis confirmari ac corroborari ut extra tellamentarias quaestiones,superiori rcgulae locu non esse,verissimc pronuntiare mihi polle videar. Atque haec fuit veteris illius interpretis cuius non ita pridein lucem missae sunt breues in Tit. dedi vcrsis rcgulis iuris antiqui notae, siue is Placentinus est, seu quis alius nihil e- .nim praeter conterutram habemus sentcntia. Verum quae ad alia excurrit ad institu tum iam ia reuocetur oratio. Si Se natori indulgentia principali suerit pcrminiim libertinam . t ullam uxorcin habere,posse eam iustam uxorem esse, Vl-
prodidit' Illud olim in diibuum venit, si quis libertinae nuptiis deuinctus,deinde in collegium Senatorum cooptaretur, Du matri momu dirimeretur: Vct' qui de iurisprudentia ob superuenientem dignitatem nuptias solui credebat, quando in cum casum res cecidissct a quo incipere utilia ter non potucrat. Quod iustiniano displicuit, qui matrimo-
14쪽
nium nihilominus manere & hoc bono euentu uxorem frui voluit. iEnimuero si libertino Senatoris filia nupserit, licet postea pater Senatu ob turpitudinem moueatur, nihilomi- Lovi. . nus ea iusta uxor fiet clim invidiosum simul & iniquum sit quaesitam liberis dignitatem, propter patris crimen auferri. Senatoris certe filia, quae artem ludicram, vel corpore qua - .stum fecerit,aut uidicio publico damnata sit,libertino impu- ne nubit., Nec enim huic honos seruandus est, quae tanto se C, o 9. dedecore macta lauerit, nominique suo Ia insigne ignominiae notam inusserit. Sed de quae Senatorio quidem sanguine creta non est, ob matrimonium tamen cum Senatore contractum clarissimae foeminae nomen adepta est,mortuo marito,
libertino recte nubitis Nam solas Senatorum filias, neptesque CG a libertinorum nuptiis lex repellit. Indignos aute huiusinodi nuptiis libertinos haberi licet se patrono homini ingenuo adrogandos dederint, Marcellus lib. j.ad L. Iul. scribit 'Qua- , im L doquide publica ingenuitatis iura huiusmodi adrogatione D Graiis
non sint adepti. Quo pertinet Massurii Sabini a Gellio relap
potest. Et hoc est quod ab Vlpiano definitur, Eum qui selibertinum fatetur, nec adoptando intenuum facere patio um ρο see. Ta metsi enim patrono libertum suum causae cognitione adhi- 'bita adrogare liceat, tamen in elufi tantum Vmus perniciem, damnum ac pretiudicium, priuataque eius iamiliae iura,ca a- , i C-drogatio valcr.iCeterum ingenuitatis ornamenta omnia a ' drogato nequaquam confert ac tribuit. A quo non abhorret
quod Synesius Epistola prima Iubenter se, si per leges acerrimas ingenuitatis patronas liceret spurios tuos liberos in locum legitimorurn adoptaturu scribit in hunc modum, παρ
potestatem quidem patris p tincipis bcncficio redigi posse,.
15쪽
libertinum tamen semper manere Vlpiani lib. iiii. ad I .
Iul.& Pap. traditur. 3 Plane liberti alieni adrogatio nonmb. . mittebatur, ne rure tuo manumissor fraudaretur. Qua relici li P libertum eum csse liquerct, qui se adrogandum non patrono A. dare studeret, nequaquam serenda haec, quae patrono facta fuisset,iniuria credebatur.Quodsi per obreptionem conditione sua celata, statuque dissimulato in alienam familiam eum capite suo fortunas libertus transtulisset, patroni t ' men ius integrum nihilominus manebat. 1 Quaeri potest,annM. V. de in si aureos anulos ab Imperatore libertus acceperit a S enat 6 - rus nihilominus nuptiis submoueatur. Quam quidem quae-s a- stionem ab Vlpiano lib. j. ad L. Iul tractatam fuisse suspicor. . Eoque referendum esse caput illud quod sub Rub. de tu e
.u me auri aureor anulor. a Triboniano relatum est, in haec verba. Li- 'M bertinio si ius aureorum anulorum impetrauit,quamvis tura ingenui-
iis . ri tato sal so ture pa: roni naritus fit, tamen ingenuus intelligitur. A W- - .L.seisi reorum enim anulorum beneficio liberti omnia ingenuitatis munia, saluo tamen patronorum iure, cui per principem mi M. u. nihil detrahitur,consequuntur. Eaque de causa in is anulis - honorem libertorum augeri, conditionem non mutari tra-- ditum est. Denique viuere eos quasi ingenuos, mori vi. i-' L ' C 'bertos, ' quod in corum bonis, omnia sibi patronatus tui a L , iam patroni vindicenti . Longe minor de eo qui natalibus sit relli-D bρ - - tutus, dubitatio est. Hic enim per omnia ingenuus fit, per i indeque habetur, ac si medio tempore macul am seruitutis
troni volutas de consensas exquiri, ac explorari solet : cui iu-r C δε ra omnia quae ex manumissione copetebat, deperciit. l'rX- 'i' terea Senatores,Senatorumve filii,cas ducere prohibentur, quae ipsae,quarumve pMer,mater, artcm ludicram fecerint. De patre autem matreque tantum lex loquitur: Et ideo auu3. DrIMia vel auia arte ludicra secisse nihil nocet. In odiosis enim qu F i i oreratione adiuuanda non sunt, patris appellation ς
riis, qua patri filiam in adulterio deprehensam occidcndi ius datur, patris appellatio ad auum minime porrigitur. s Aliter atque iii his quae benignὰ atque fauorabiliter constituuntur, in quibus patris appellatione auum cotineri Iura interpreta.
16쪽
tione recipitur. Et ita patrib' i egePapia seruatu ius antiquit e. t. r. aliis quoque, Nerua,Plinio teste, 7 indulsit.Secundu qu lGD..ti verti ruge municipale Parisiensis privsecturae,quς patri, filii sine liberis mortui certam bonorum specie defert, Parisielis curia ad fis. auum producedum esse pronuntiauit. Sed & illam principis constitutionem,qua cessiones actionum mutadi iudicii causa, praeter quam a patre,filio, dc aliis exceptis personis factae, inhibebatur, auum coplecti obtinuit,licet de patre dutaxat loquatur. Patrem autem hic Iustum intelligini',siue is naturalis sit, siue adoptiuus. In matre, nihil refert iusta sit,an vul-gb conceperit Nam mater quide semper certa est , etiam vulgo coceperit: vulgo verbqu.aesitorum incertus pater est,.. '' 'cu solu populit patrem ciere possint. Vnde sestitio scommate Diogenes quendam vulgo editum lapides in vulgus iaciete
repressit. cauendum ei esse admonens ne patrem ictu offenderet. Quod belle quoque Synesius Epist.iij. de vulgo quae
AI bolius ergo matris, qua partus ipse indubitate demonstrat, merito turpitudo spectatur, non etiam patris qua promiscuus matris concubitus, aut ignotu aut certe incertum reddit. Quod si post legitime copulatas nuptias Senatoris socer,socru sue arte ludicra facere coeperit, no idcirco ab initio recte contractu matrimoniu dissoluetur. At si ipsam et uxor artem ludicram facere coeperit, utique dimitted acrit. Honeste enim in matrimonio retineri non potest. Ait Lex, ARTEM LvDICRAM veluti mimicalia iistrionica & qucmcunque alia scenica. Artem enim ludicram facere dicuntur,qui operas suas in scena filiandi gesticulandiue causa locant, vel etia extra scenam gesticulantur ' Ath , t vis, sletae planὶ thymelici,xystici, agitatores,dc qui aquam cqui Smis D. La- refocillandorum eorum causa sparybant, ceterique Omnes qui sacris,&in deoru honore institutis certaminibus descr- ubi. ias . utebant, item designatores,quos CeycΤευτας vocabat,arte ludicram facere non existimabutur quemadmodum Vlpianus ad edictu Praetoris de his qui notantur infamia explicat. F o- Da. his dem iure etiam Atellanaru actores lubitos obseruaui: quod no. Q
17쪽
2.bb. vii. ab. V. C. 3. lib. 1. c.t.
genus ludorum ab Oscis acceptum iuuentute tenuita, nec ab histrionibus pollui passam, e6que institutum,ut earum a
ctores,velut artis ludicrae expertes, notaeque Vacui, neque tri bu moverentur,nec a stipendiis militaribus repellerctu KLiuius cu Valerio Max. scribit. Proinde de his ius erat no cogi in scena personam ponere,quod c teris histrionibus pati necesse erat, quemadmodum ex Fello Pompei Paulus adnotauit .. Erant vero A tellanae ut est a Donato x Diomedes scriptum salibus atque iocis composicae fabulae , ouae vctusta in se elegantiam, delectationemque Italica seueritate temperatam, lasciuia ac petulantia vacuam habebant. Estque ab A tella id earum nome Oscorum ciuitate,in qua primum actitatae sunt, ductum. Quas non in libera tantum Repub. sed vel imperatorum temporibus in usu fuit se duo Traquilli loci arguunt. Quoru Vnus cli in Tyberio in haec verba. Vnde notam Atellanico exodio proximis ludi adsensu maximo exceptape crebuit, hirci vetulsi capreis naturam lituri e. A lter in Galba his verbis. Siquidem Atellanis notissimum canticum exorsus,venit Io- simus a tilla cunctisimul bl ectatores confinitente voce reliquam p ir-tem retulerunt a cpius versu repetito egerunt. Hoc idem Spartia. in Hadriano comprobat. In couiuio Tragoedias,comor i tegi-nssambucaspro resemper Exodiavero huic fabularum generi inserta ex superiore Tranquilli loco liquet. Quod Miuuenalis indicat. Rhisicus, inquit, exodio risium mouet Atennae. Liuius qualia ea suerint exponit,' in hunc modum. Inuem tus hispionibu/fabularum aditu rebrito psa interse more antiquo ridicula intexta vel siibus DKAtare cepit, quae inde exodiapontea 'pellata cyert huefabulis potissimi Atellanis siunt. Atellanarii utique probatissimos actores, Nonium & Pomponium, Macrobi' me morat. post quos, diu iacentem artem Atellaniam suscitasse Mummium scribit. Ac plane Pomponii celebris Atellanarus criptoris apud Sciaeca fit mctio. Enimuero Mimi Pantomimi, histriones, ιρὶ mi, qui fracto molli atque effoeminato
gestu motuq; corporis, S muto manuit sermone res quascu-que fictas,geliasue exprimebant,& ita oculis subiiciebat, ut manibus quodamodo loqui viderentur artem ludicram facere proculdubio censebatur. De quorum artificiosa salta-
18쪽
tione, si quae cogitatione complexus,aut obseruatione consecutus sum, ea hic effundcre vellem, latissimus certe digres.sionis excursionisque campus pateret. Sed ne Parergis liber hic turgescat, magis cst,ut proprium ei tra ctationi librii aliquandos Deus dederit, exiturum destinem'. Interim vero, quo loco ac numero eiusmodi voluptatu artifices olim fuerint, scire interest.Idque ipsa legis in qua constuimus, prohibitio exigit Hoc enim exposito nemini dubiu relinquetur, cur ab earum nuptiis quarum pater artem ludicram fecisset, Senatores Senatoruque filios lex Iulia repulerit. Arte plane ludicram scenamque totam veteres in probro duxisse genuseque id hominum non modo honore ciuium reliquorum carere, sed &tribu moveri, censoria nota tione voluisse, Cicero
lib. iiii. de Repub. scripsserat ut a B.Augustino lib. ij. de Civit. Dei cap. xiii. refertur. I demque lib. j. de consensu Euagelissicap. XXX iii. Nonne Cicero,ait cum Iroctu quedam Lutaret histri nem,ita peritum dixit ut solus est et dignus, qui in scena deberet introra ita virum bonum,etet solus es et dignus, qui eo non deberet accedere. Quid aliud apertissime ostendens misi illam secenzese tam turpe,ut rat ominiιs ibi esse homo debeat quato magis fuerit vir bonusλVnde T cr-tullianus in lib. de Spectaculis. Etenim,ait, sita fores. administratores herilacusiru ocu, quadrigarios cenicos, Nasticos, harenarios illos amentisimos, quibus viles anima feminae,aur illi etia corpora sua pulsi i nunt, propter quos in ea c omittunt qua reprehendunt, ex eadem parte qua magni faciunt,deprimul, ' diminuut : Immo ni ny este damnant ignominiaγc quis mutatione:arcentes curta,rostris, Senatu, Equite,cete lique orYinibus simhi γ' ornamentis Quiritium.
Arnobius lib. vii. aduersus gentes. Exi limatur tractariis hono-ν . e Flora Uuis in ludifflagiti ti consipexerit res axi migraruma livanaribus in theatra. Itane Ulud non est deoru imminuere dignitate,dicare ecrare turpisisimas res Diis,quas censor animus ref Npuat: quarum actores inhonesos e se ius mesb um inter capita computari indicauit infamia. Quam veluti anactatam hastam verissime Arnobius ex ipso Quiritium iure, in cos torsit: Edicto nanque Praetoris infamia notabantur, i ut artis ludicrae, i. LI. D. Apronuntiandiue causa in sccnam prodiisset: Quapropter AE milius probus in praefatione libri de vita excellci. Imperator. Magni ,inqui laudibus tota fuit Graecia,victore obmpiae citari. I u
19쪽
scenam vero prodire,m populo esse hesiaculo,nemini in eisdem geria
bim fuit turpitudini et quae Omnia apud nospartim infamia, partim hu- ba atque ab horestate remota ponuntur. Huius rei argumentuest , quod qui ad principem prouocantem,cum qui artem ii dicram faceret, torsisset, verberasset,condemnasset iudex, lege Iulia de vi publica cotra atque si idem in reliquorum ci- os, it 5 uium corpus admissici,non aprehendebatur: α ipsamet le- ,.sei uentiam gi S eXceptione nominatim tutus: quae genus id hominiam 'r' beneficio suo indignum aspernabatur. Quin etiam Hylam pantomimum qu rente Praetore in atrio domus suae Augustum flagellis quod erat scytile supplicium ve beraste 1 ranquillus memorat: ' ubi de illud refert magi- AG stratibus omni loco omnique tempore coercitioncm in histriones lege vcteri pcrinissam, Augestum ademisse. Marito etiam cum paucas omnino personas uxoris adulterio deprehcnsas occidedi ius lex i ulla de pudicitia daret,id ci lice a re in eos qui artem ludicra faceret, noluit. Acccusandi quo-
lagi , ' que & publico iudicio reos postuladi, has qui artem ludicra
s. L. α -- fecissent, potestas denegabatur. F Proinde de huiusmodi arte, citra capitale flagitium exercere miles no poterat. Tiberium quid cm certe Dio auctor est, ε histriones vibe expulisse, a teque ea interdixisse, quod S seminas ignominia adficerent&. turbas excitarent. Contra, Caius cos statim atq; imperio potitus cst ν eode Dione teste reuocauit. Rursus Domitia ess cenam his interdixit ut Sueto. in eius Vita memorat intra domum dumtaxat exercendiartem iure conccsso. Fuitplane tempus, cum nec Equitibus scena indecora cisset,ut cam illis Senatuscos ulto Augusti temporibus interdici necesse fuerit Quod Suetonius in Augusto docet , dis verbis. Ad scemcas quoiue m gladiatoria: operas Equitibus Romanu aliquando usus est, merum riu quam Senatuconsulto interdiceretur. Quod Idem Dio
ordinis profligatissimu qucque quo nim' in operascenae harenarue edenda Senatus coiulto teneretur famosi iudicii no-
20쪽
tam sponte subiisti narrat Postea tamen quod &mirum vita p su iri praemonet Equitibus gladiatorium ludum indulgentia quadam permissu in fuisse, Dio auctor est. Aiππεῖδεν,ait,.
ronem quadringentos Senatores,sexcentosque Equites Romanos de quoidam fortunae atque existit nationis integrae, ad ferrum exhibuisse narrat. 1 Proinde Vitellio imperate,queadmodum Tacitus scribit,scuere cautii fuit ne equites Romani 3 in
ludo de harena polluerentur,cu priores id principes pecunia dc saepius vi pertulissent: Ac Domitianum quoque Quantorium viru quoad gesticuladi salta lique studio teneretur, Senatum ouisse traditum est. Qu9d autem ait lex,F ΑCIT p E- . - tu C ER IT cum essectu accipiendu est. Et ideo qui operas suas locauerit,ut in scena prodiret,nec prodierit tamen, lege cotineri non videturAFactuc nam non voluntas apprehenditur. -
Quo pertinet apud Quintilianu7propolita quaeitio, an theatrali lege quae eum qui artem ludicra exercuisset, a xiiij. pri- hmis theatri ordinibus arceri volebat,is qui Praetori in hortis ... 'ostensus esset,nec tamen producitis,cotineretur. Cui no ab-7 M.3 sim ilis & alia quaestio tractatur apud eudem aut alium Quin- tilian. Declamatione cccis. Ccrte in Senatusconsulto depo- g. r. ins
stulando de in alio legis Iuliae capito,' sola operarii ad bestias depugnandas locatio,etia nulla pugna lectitanotat. Ita quip- .pe utrubiq; verba scripta sunt. In edicto aute Pr toris defamibus,quod asi ludicra artem attinet,colitia ac conatus no punitur. Ceterum huic legis Iuliς capiti congruenter Costatinus sanxit,ut ne Senatoribus, praesectis, Duumviri sue, vel in sacerdotibus municipiorum, libet tam , libertaeue filiam, sce- . nicam,Vel scenicae filiam , tabcrnariam , tabernariaeue filiam, vel lenonis, ut harenari; filiam uxorem habere liceret. Qua constitutioncm Valentinianus 5c Martianus in Novellis laudant.i Ei vero Iustina anus,quantum ad scenicas personas at tinet derogauit constituens mulieribus quς pudorem suum scena aut ludo quandoque polluissent,si derelicta inhonei a m a