장음표시 사용
101쪽
Liber Singularis. Apud BARTHOLOMAEvM MACRUM, in monte D. Hilarij,sub scuto Britanniae. M. DCV.Cam Friuilegis Regis.
102쪽
Thrano Cclio, Parisiensis Senatus Praesidi, B. Brimonius. S
VΡFRIORI pvs temporibus hac Satyrici poe a querela aures nostrae personuere, Vbi nunc lex Iulia dormi Insiderat videlicet imperiatorum animis ridicula q idem , sed tamen quae maximam ad nequitiam fenestro patefecerat opinio, adu ea crum in Galba impunita esse peccata, qu pactum corruptis moribus laudi iam du-ei,stin preti. haberi id vitii cu erat. Hanc tu Reipub. perniciosam opinionem editis non ita Dd m de al/q ot adulteris exemplis eripuis perfeci lique, ut non tam p*nierari vol-tatem, quam accusatores maioribus nostru antehac defuisse iηdicemus. Quo periticulum cum maximus bonorum omnium pia fus consecurus e et, hic me laudum tuarum, ad quas hunc cumulum accessi levat gaudebam, comm moratione incensum res ipsa admonvit ut antiquam de adulteriis coercendis ab Aurusti latum legem,quae quasipostliminio in usium rediret, in ordinem dirererem, O interpretatione adhibita illuserat em. Itaque nondum a quoquam tentatam quaestio em ingressus, sm animum meae in te obseruantiae test scandae cupiditas adderet, libelrum non iniucundum, ut spero, confeci , . vltra tuo nomine appareret, curaui. Issi
tibi probabitur,mihi, qui statibigratifica di voluntate adscribendu accessi, abunde satu dium iudicabo : ad reliquos, si quis praetereaprete ex ny is Uetilii fustus peruent i, id mine in in erato lucro de tutabo. Vale Lutetia Parabismis, pridie Kalend. Decemb. I 17.
103쪽
LIBER SINGULARIS. ROBRA, quemadmodum Vlpian. scribit,quaedam natura turpia sunt,quaedam ciuiliter,& quasi more ciuitatis. in illis adulteria numerantur, quibus abstinendum esse non tam scitis legum, quam naturali ratione dictante quisque intellegit. Nec cnim, ut a Cicero. praeclare scriptum estu,si regnante Tarquinio nul- aob. la erat Romae lata lex de stupris, idcirco non contra illania ἡμαlegem sempiternam Sextus Tarquinius vim Lucretiae Tricipitini filiae attulit. Erat enim ratio prosecta a rerum natura, Si ad recte fac icndum impcllens , dc a dctrino auocans, quae non tum denique incipit lex esse, cum scripta est, scd cum orta est. Orta est autem simul cum mente diuina. Argumento est consentiens in unum omnium populorum de adulteri, turpitudine opinio, quae pro certii lima lcgc naturae accipienda est h. Nam ex quo primum a scro de agresti cultu ad humanitatem traducti homines certis inter se mata P Dμ trimoniorum legibus deuincti sociatiq; sunt,qui prius inccr-to ac promiscuo coitu libidinem explebant suas . ex eo tempore vitio duci adulterium, legibusque prohiberi coepit. Augustin. lib. i. de libero arbitr. Adulterium ab omnibus, malum esse intelligitur. Parthi plane dc si dulcedine vanae libidinis singuli plures uxores haberent, nulla tamen delicta adulteriis grauius vinclicabant ut in fine lib. xii .auctor est Lactauus Epitomes divin. Instit.c.vi. I te no adulterare: Sed hoc
104쪽
praecepto non solum corrumpere alienum matrimonium prohibetur: quod etiam commune gentium iure damnatur, verum c tiam prostitutis corporibus abstinere. ait Horatius ebaecsapientia quondam Concubitu prohιbere vato,dare iura maritu, Oppida molari exes incidere ligno. Et alias, a
oppida caeperunt moliri ponere leges, Neu qti rejur eset,neu tirro,neu quis adulter.
Quae res efficit, ut quae in iure ciuili errantes incesti crimine liberantur,adulterio commisso nullam mulieres excusationem habeant ,propterea quod lege naturali, qua ignorare eas insita ratio non permittit, prohibitam rem admiserint. Id adeo ex eo vel perspicue apparet, quod est brutis quibusdam a natura datum,ut adulteria auersentur: εί quanto ea hominibus odio esse debeant, quibus possint, indiffssiti testentur mecini merito cera huius vitis foeditatem in ani-
.. mis nostris lucere ipsam per se communis parens voluit. Et- 1. de Hist. enim v Tmnia animo ac cogitatione percurras, adulterio foedius crimen, atq; hominum inter se societati perniciosius vix ullum reperies. Nam cetera quidem ferme omnia delicta propriae turpitudinis finibus continentur: adulterium quod-iu i. α d-m VCluti vitiorum agmen trahit :& ut Diodorus Siculus. h. verissime scribit g, ad eam, quae marito insertur, iniuriam, corruptelam quoque,ac deprauationem morum,prolis confusionem , matrimoniorum perturbationem adiungit. Nec vero ullum tantum scctus,vllum tam magnum facinus est,ad quod suscipiendum libido voluptatis violataeq; pudiciti au-1 i L dδ non impellat,M. Catonem dixisi accepimush, Nullam adulteram non candem veneficam esse videlicet homo prudentissimus sentiebat nullum este scelus,cuius non facile suspicio in eam caderet, quae ut cum Apuleio loquar suo pudore postposito thorique genialis calcato foedere larem mariti limpanari macularit an famia,iamqd nuptae dignitate prostitutae tibi nomen adsciuerit. Eamq; etiam maiorum fuisse opinio- . Cornificius lib. iij. Rhet. ad Heren .scribit,dc Seneca lib. vij. controu. controu. iij. Vnius criminis probationem, alterius probationem adsesse docet tanquam cum dicimus adu .icram ut credatur cliam propter hoc venefica. Multae cum
105쪽
visceribus vim afferre non dubitauerunt,i medicamentisque 3r.6. conceptos ex adulterio partus abigere, ne materna adulteria in lucem editi liberi dissimilitudine formae proderent. Quid dicam maritorum nece adulteria cumulatat Notae su t . u iam , Candaulis Lydij x, Uriae , Agamemnonis m, Fabij Fabricia pta. i. h. o. nin, Romani Argyropiti' Coi istantinopolitaniImperatoris p L '
ex adulterio uxorum natae caedes.Sed non eli institutae dispu a i. rationis , quot ex hoc veluti fonte stes erum riuuli manarint repetitis ab ultima antiquitate exemplis reccnsere. Maneat modo illud, quod paulo ante attigimus,adulterio vincula Di M. 3.
quodam odo diuini atque humani iuris reuelli, arctissimisque ''nexibus adstrictam coniugum colunctionem dissolui, fami- OZonariis lias incerta stirpe confundi,parcnti non suo illegitimas pro- ρ A 'les eandem cum iustis libcris partem laturas adscribi. Quo ρ avt.r M.
quid singi possit hominum generi odiosius, non video. Lacedaemonios quide certe cu acerbissi ina execratione aduersus eos quos vehementer odissent, uti vellent, inter caetera domus exitia, hoc imprecari solitos traditum est q, ut eorum uxores adulteris delectarentur. Quamobrem bene sanxisse b. δακ .
mihi Graeciae ciuitates videntur,quae solos adulteroς impune occidi permiserunt, non alia ratione, quemadmodum Xenophon in Hierone scribit,quam quod αυτους νο- γωι - φιλία του; αυλας εἰνα , in qua Om nem vitae suauitatem iucunditatemque positam esse iudicant. Nam,ut ait Xenoph. lib.iij in o. ρ. neq; ij qui cum suis uxoribus adulteros comprehendunt ob hanc causam eos interficiunt,quod illas reddant impudicas: sed quia ipsos Pistimat. ab eis au serre charitatem erga viros itaque ijs ut hostibus v-tuntur. Cui pene totius Graeciae communi constitutioni hoc sapientisimus Atheniensium legissator Solon addiditi, ut
quae in adulterio deprehensae essent,mundo omni, ornamen . toq; muliebri detracto,matronarum coetu,sacrorumq; , quae P Vel ancillis patebant,aditu prohiberentur, ne earum consue- - VH s' tudine honestae matresfam. corrumperentur. Laudabilis Milla Thuriorum lex si quae Comoediis alios, quam adulteros traduci,nominatimq; perstringi vetabat ouasi haec una labes publici nota vindicanda esset. Quae omnia prouidentissimus
106쪽
Quamquam & huic vitio fuisse eum principem deditum literis proditum est quod ne amicos quidem negasse Tranquillus scribit'excusantcs sane non libidine, sed ratione ab eo adulteria commissa, quo facilius consilia aduersariorum ' Λ in per cuiusque muliercs exquireret. Sed tamea hominum, ut '' eleganter cum Eutropio Sex. Aurel. Victor. , ait,more utinat, vi ulciscendis vitiis , quibus ipsi vehementer indulgent, acres sunt,aliorum in hoc genere peccata,grauissime executus est. Nam Sc poetam Ouidium quod tres amatoriae artis libros . conscripsisset, exilio damnauit. Quod M Fre ipth. lib. ii. . Chro. tradit. Atq; hanc exiiij sui causam Ouidius pluribus locis aperit ut liba. Triste leg. i.
Inoice,dic titulum:non sum praeceptor amoris, . Quas meruit non iam dedit illud opus. Et eleg. VI. Vel quod erit M usas ut crimina nostra persus. .Et lib. II.
Carmina secerunt ut me moresique notaret
Iam fidem inxis Caesar ab arte meos. Alibi tamen duas affert causas quarum unam Tacitus preterit ac dissimulat, Perdiderant,are,cum me duo crimina,carmen oe errori lteriu facti c. asilenda mihi:
Nam tantino am renouem ut tua vulnera Caesar
Quem nimio lus es in tal-is emel. . Altera pars superes qua turpi crimineiasius. Aguor obscorni iacitor asiliet ij. Et lib.3. Eier. . Iusicia quod crimen viderunt lumina , teritor. P eccatumque oculos est habuisse meo. Et alibi, Cur aliquid vii cur noxia crimina feci. Et alibi, Nec bene nec tutum est quo sunt mea dictis casu Luminafunesti consio facta mali. Ac ne filiae quidem neptiq, suae,quae hac lege commiserant,
ut parceret,adduci potuit. Ita Dinam est,ut adulteriorum accusationibus fora per aliquod tempus perstreperent. Quae cupaulatim conniven ibus magistratibus & dissimulationet epotu remitterentur,senescente iam legem Iulia renouasse
107쪽
Domitianus dicitur,nfullo'; nobiles ac locupletes viros ea ι Y-. - lage condemnasseb. Ea res Martiali, assentandi honoris aui-- m. i. dissimo principi multis locis materiam dedit. Sic enim illei lib. vi. Epigram. Lusus erat ne connubia fallere tedae,. Linus imm iratos execu e mares . Viraque t prohibes caesar , ρ ρ-lisi se faturis Succuris nasci quospe fraude iubes. Nec Iadorum,nec mur hi:3 erit, e praeside, 7Missuam:
. . Ostprius , o mores Γ ado marchus erat.
Alio quoque loco eius in Rempubl. sita gula merita persecutus,quae ei & spectacula,& ludos,& triumphos,& deos de beat, tandem ait,. Plus debet tibi Roma quodpudica es. Idem lib. uri. Sis Ia ducis semmi probibet censura,verat iMoechari. Et aliaSς, Iulia lexpopulis ex quo, Faustine,relata es Atque intrare domos iussa pudicitia: ' . ut minus,ast certe non plus vigesiima lux est. Eoq; reserendum est & illud Iuvenalisa,
Qualis erat nuper tragico pollutus adulter Concubitu,qui tunc leges reuocarat amaras
Omnibus,atque V si Marti Venera i timendus . Ceterii lex ista interdum ς De adulteriis coercendi , interdum me pudicitia appellatur. Cuius verba haec fuisse mi
. . h. ib. ' Ne quis posthac stuprum, adulterium facito sciense dolo malo.
II. Qui stuprum, adulterium sciens dolo malo secerit, in imulam releeator.
III. Patri,qui in potestate habet adulterum quemlibet, quem in lilia deprehenderit domi suae, generiue . sui, occidere ius esto, dum una cum eo inconti-
108쪽
nenti filiam occidat. ε. IIII. Viro deprehensiim domi suae in uxore sua adulte rum , qui leno fuerit, quiue artem ludicram fecerit, vel in scenam saltandi, cantandiue causa prodierit, iudiciolae publico damnatus, neque in integrum restitutus erit, quiue libertus eius mariti, uxorisve' patris, matris, fith, filiae, v-triusque eorum fuerit, propriusve eorum, vel cum alio communis, quiue seruus erit,occidere licito: Qui eorum aliquem occiderit, Uxorem
Viro adulterum cum uxore sua deprehesum, quem aut nolit, aut non liceat occidere, retinere per horas diurnas, nocturnasque non plus quam Vi-. ginti testandae eius rei gratia, ut uti sine fraudestio iure possit, liceto.
Viro patrique, qui in potestate habet, sexaginta
dies utiles ad accurandum dantor , intraque cos dies cuilibet praeferuntor. Post eos die patri, maritoque lapsos, extranei quilibet admit
. VII. Ne quis inter reos eum, qui tunc sine detrectatione Reipublicae causa aberit, referto. VIII. Minoribus xxv. annis adulterii accusare ne li--
109쪽
IX. Si seruus adulterij accusetur, & quaestionem in eo haberi accusator postulet, iudices seruum aestimanto : & quantum aestimauerint, tantam pecuniam S: alterum tantum eum qui nomen eius ierui detulerit,ei ad quem ea res pertinet, da
Qui post maritum & patrem accusare possimi, si
ad accusandum plures simul prosiluerint,is cuius de ea re notio est, de iusto accusatore consti tuito. . XI. Reos adulterij marem & seminam ex eadem causane facito. XII. si mulier ante denuntiationem nupserit, qui accusare volet, ab adulterio incipito. Nec ante ad mulierem quisquam peruenito,quam adultorum reum peregerit. XIII. Adultero absoluto,quae nupsitiquamdiu nupta erit, aduersus omnes secura esto. . XIIII. Si vir, qui uxori adulterae repudium misit, vel extraneus quis mulieri, antequam nuberet, adulterijse acturos denuntiauerint, eaque post denuntiationem nupserit, ab ea incipere accusare volenti ius esto.
110쪽
XV. Si vidua sit, de cuius adulterio agitur, accusator liberum arbitrium adulterum vel adulteram': utrum prius velit, postulandi habeto. XVI. Qui domum suam pDebuerit, ut stuprum, adul
teriumue cum aliena matreri. vel cum masculci
fieret, stiens hac lege tenetor. XVII. Qui pro comperto stupro pretiumacceperit, quaestumve ex adulterio uxoris suae fecerit, hac lege
Damnatam adulterii si quis sciens uxorem duxeritia hac lege tenetor. XIX. Qui deprehensum in domo sua adulterum dimiserit, uxoremue in adulterio deprehensam retinu erit, hac lege tenetor. XX. Mulierlaccusandae sex menses utiles dantor, postea
XXI. Adulterum, adulteranaue post quinquennium co-tinuum quam commissum este adulterium dicetur, accusare ne liceto, eaque praescriptio adultero, adulteraeque utilis esto.
XXII. Deseruis ancillidiue eius, 3e quo vel de qua quaeretur, parentisve utriusque eorum, qui eis ad usum a parentibus dati sint, si accusator postulet,