장음표시 사용
1쪽
F. Thomas Pallavicinus Bonon. Magister, i& Reudirendissimi P.FLudovici Ystella Sacri Palatii Ap stolici socius, orae Praedicatorum.
2쪽
IACOBUS SE GUERIUS S. P. AB VL nuper, Vir Illustrisiit , coram
Summo Pontifice, & consessu amplissimorum Carilinalium, aliorumq. nobilio simorum hominum breuem Orationem de laudibus HENRlCl l U. Regis Christianissimi, quem per hosce dies magno bonorum omnium m*rore violenta mors iiividit publicae utilitati. In quo g nere ita versatus surri, ut pauca admodu ex tanta copia delibaverin plura enim dicere, neque temporis quod mihi concessum erat,breuitas patiebatur,neque digi*tas loci: dc certe sinsilla percensere,quae de tanto Principe dici possent, opus esset multorum dierum. Mihi autem haec quantumuis pauca pro tempore sufficere visa sint: nihil enim ego aliud in toto hoc negotio mi-bi proposui, quam imperata facere, dc superioribus obtemperare. Non deerunt qui is a grauiore,atque O natiore dicendi g nere persequantur, sed qui maiori, quam ego pietate si id Patriam, atque Regem rePe tum iri puto neminem. Use Romae ex aedibus S.Lu-
qui ad diem VII. Mensis Iunij M. DC. X.
3쪽
I fust ros anim e letantur, ut aeqaum s redere audari cum sua facta vident. cumpie sui memores cernunt, quostriribus obmia i ruuere iuruis , eo lioque Uros Indues,exulsa Rex ιnuictissime, noHris .aὐ tua ea in lacrimis gaudia iunge, precor , : cnim di Romano elhquio tu iacta SNucri ε σψμε - e:ί- . . t bet a Dic. re,quos decuite tulit ore sera 'Po. - ,r Scilicet at trylis quis enim n sitra lia fundat . Verba,cuima no corda dolore tument ρ V. Qttamen hoc unum eaelo mirere necessen, Nil D sque animi grati odissita signarai P dio tWil οῦ γ. aeui potuit tantam verborum fundere molem ' i i Pontificem ante i um,purpurωρ e Patres. lauisl Ul . . .. cum tua mors lacrimis obaraxerit ora loquentum ui Plenaque terrifico simi loca cuncta metu. l
mirum dositi di Lacrimae fecere risertum.
Sumriit oe a populi mutua verba metu. . 'ia sic tua mors mutauit,ut ordine in s si ita vas azit
4쪽
D N dubito, Beatissime Pater, te acerbissimum doloris sensum percepisse, posteaquam tibi renunti
tu est HENRICUM IIII. Regem Christi
nissimum inpiorum grassatorum , ac scelestissim rum hominum gladiis per summum nefas occubuisse. Neque vero tu id obscuris argumentis significasti, cum totam eam noctem , prae doloris magnitudine pene insomnem duxeris, de ut communem totius Ecelesta Catholicae parente decet, tanti Principis animum Deo Opt. Max. Sanctissimis, & ardentissimis precibus commendaris. Quare nemini dubium esse potest, te comm moratione maximarum virtutum Regis Christianissimi magnopere istari,cupereque,ut illius memoria immortalis,aeternaq. sit, qui nihil vehementius, aut ardentius,quamdiu superstes fuit, desiderauit. quam ut sacrosancta Apostolicae, & Romanae Ecclesta apud omnes nationes, auctoritas permaneret. Dicam ergo fietus illa tua solita benignitate, quam quotidie omnes magni, mitrimiq. experiuntur pauca qua breuissime potero de innumeris,ac propemodum infinitis
laudibus H E N RICI Quarit,efficiamq. praeceptionibus Rhetorii
omnium valere iussis,ne breue admodum tempus quod ad me com parandum datum est,in re parum necessaria, aut superuacanea a me consumptum esse videatur. Atque ea praecipua causa est, cur d L Regum nostrorum nobilitate, splendore, claritate, antiquitate,Orationem mihi insti tuendam nullo modo esse existimem, eum enim a communi sensu alienum atque abhorrentem esse oporteret, qui tot Summorum Pontificum sanctitate & doctrina praestantium grauissima testimonia monumentis nnalium omnium, & historiarum con-sgnata, ct perpetuata de Regum nostrorum dignitate, ac nobilitate vocare auderet in disquisitionem . Certe ex ipsis potentissimi Regni legibus, & institutis, atque ingentibus muneribus Diuina libo. ralitate illi concessis, firmissimum, ac tertissimum argumentum d ducere posse mihi videor, ut demonstrem euidenter Regum nostr iram nobilitatem Ionga, consertaque, & nunquam interrupta maiorum serie ad nos usque propagatam, acidisseminatam. Sed nol
5쪽
otio intemperanter muti praesertim imjs reboperuestigandis,quae
illustri,atque edito loco possitie porrigunt sese,atque eminenti aeque patiuntur quemquamnisi sorte malevolam, aut ignaru in sei im ratione vertari. Maiora me, atque augustiora quae in H E N RIC ORege ab ineunte aetate emicuerunt, cum vera , solidaq. gloria coniniuncta,nullisq. sertunae casibus obnoxia ad se respicere iubent, qui
bus ille memorabili in posteros exemplo docuit, nullo modo in salilacibus ac caducis bonis acquiescendum . Nam , ut a cultu Diutiunuminis, in quo pietas familiam ducit, principium surriam, ineredibile est quam magno, excelim . animo in eam incubuerit Rex incomparabilis,perfeceritq. adhortatione,exemploq. suo,Ut omneSO di nes,omnes aetates, in eam unam intuerentur di id solum , & maximum bonum sibi ducendum putarent, hoc verum es e Christi an iram patri uicinium ; cetera omnia externa,vera bona non esse,& pla nimque ijs,qui eiuscemodi nimiopere gloriantur ingentia deti inremta importare. Excellcntem hanc eximiam l. pietatem testantur mulinta aureorum rutilia sacris maiorum monumentis,templisq. toto lue-gno nobilissimis instaurandis,& iti pristinum splendorem restituen dis, attributa, quae superiorum temporum impria, bellorumq. ciuilium furor disiecerat, inflammaverat; selo aequauerat . Quid iam Xenodochia, aut Religiosorum hominum, vel sacrarum Virginum Coenobia ab illo vel instituta , vel inagnii redditibus aucta comm morem Quid reseram adorandum Mime sacrificium trecentis Vici bibus,& eo amplius, a quibus vera religio totos quadraginta anno exulabat,sine serro, sitne sanguine restitutum Quid ardentissimum studium in reducendis, de ditandis doctissimis,& sapienti semis virilsocietatis Iesu, qui in illa atroci bellorum ciuilium tempestate, rectu in cuisum tenere non potuerant, sed propter, nescio quam rerum nouarum suspicione non satis firmam solum vertere iussi eransemq. modo sapienti sitime proussum est , ne deessent privstantes viri , qui iuuentutis animos, quod in omni Republica maximi momenti semper est habitum, omni libetaIi doctrina excolerent, & probis at que incorruptis moribus, ad omnem virtutem & lim ianitatem in . Drmarent. Quin etiam scriptis peri e litteris ad Turcarum In peratorem, ab eo tandem obtinuit, ut iisdem Patribus Societatis, Constantinopoli, in Urbe totius Orientis Principe, nobile Collegissextrueret Aa 1. ratione Christiana religio, qpae in illis partibus is i ta re pr
6쪽
ὰ prostrata, atque amicta iacet, erigeretur, pietat . X eruditione qua plurimum possunt apud omnes viri illi Sapientes confirma-iretur, ct stabiliretur. Quibus exemplis hoc periecit, ut plusquam sexaginta hominum millia inter quos permulti erant primae nobis litatis, qui sese in varios, & inextricabiles pestiferarum opinionum,
laqueos induerant resipuerint ,& discussa errorum caligine, verael tandem religionis lucem aspectarint. Cum autem Turcarum Imperator augustissimum Christi Seruatoris nostri Sepulchrum dirui, atque aboleri iussisset, vasa sacra in profanos usus conuerti, aedes 1acras, & Deo dicatas, spurcissimis Mahometanorum ritibus e n. taminari, viros religiosos in compedes duci, atque in seruitutem redigi imperasset, admonitus Rex tam atrocis, ct nefari incoepti. per suos Legatos effecit, ut quam primum tam immane decretum rocinderetur, honos'. tam sancto loco debitus in mentibus horninum magis quam unquam antea glisceret,&augeretur . Eius rei locupletem testem habeo Franciscum de Breues ad hanc Sedem
Apostolicam pro Rege Christianissimo Legatum, qui tum quoque in Oriente legatione pro eodem Rege fungebatur. Testes habeo Antistites, di Proceres Generales ordinis Sancti Francisci, & san cti Sepulchri custodes, qui tam egregium facinus in obscuro laeere
minime voluerunt: sed plurimis, digrauibus mqnumentis immortalitati commendarunt, eundemq..de Breues religionis Christianae in Oriente conseruatorem,bonorum Omnium perfugium, re ligiosorum omnium tutelam esse declararunt. Testem denique habeo omni exceptione maiorem Clementem UIlI. Pontificem. Maximum , & prudentissimum multis litteris scriptis res pro Chri mana religione ab eodem Francisto praeclar8 gestas collauda tem . Clementia vero ipsius, & humanitas tanta fuit, ut non modo semper admirationi nostris , externisq. hominibus semper fuerit, sed multis etiam qui sese inexpiabilibus sceleribus obstrinxerant salutaris. Quosdam enim qui non tam ignoratione quam malo rum contubernio , aut rerum potiundarum cupiditate adducti eontra ipsum gladios distrinxerant, insidi; sq. appetiuerant, benis gne, comiterq. exceptos bono animo imposterum esse iussit
diceret, grassari usque ad sanguinem non Principum Christian rum esse, sed potius immanium Barbarorum, & alioqui illabum consita Diuiua uoluatatevila superata . Quid ego iam primu
7쪽
inimumq: de eorporis animiq. incredibili sorstudine, de ad sumpnvim perducta rei militaris scientia H EN R ICI Regis comm
morem an metuo ne quis me in hoc genere versantem, ea dici rum contendat, quae ad turpem quandam assentationem propiusquam ad ipsam veritatem accedere videantur; imo vero id mihi magis metuendum esse pro certo intelligo, ne me sapientes, &aequi rerum aestimatores res maximas a maximo Rege pretclarissime
gestas, ingenii inopia, ac tenuitate obscurasse potius, ct imminuisse quim amplificasse, & Illustri loco posuisse merito reprehendant. Ut ut sit, mihi persuasissimum est, fore semperquam plurimos grMues, ct cordatos viros, qui nos antiquum illud elegantissimi Poetae sequutos approbent,in rebus magnis fatis esse voluisse. Illud ce dubitari non potest admirandum quiddam atque singulare est Drtitudinem, quae mortem, de dolorem, aliaq. horribilia, & fommidolosa contemnit, magiioq. ct inconcusso animo esse iubet, in prospera, aduersaq. sortuna constanter, & aequabiliter perferenda . Itaque cum omnes reme animi affectiones, virtutes appelle tur , haec tanquam omnium excellentissima id consecuta est,ut vi tus simpliciter a viro nominaretur: atque ob eam causam in omnibus rebus publicis bene constitutis, sortissimis viris, ouationes, supplicationes, triumphi, statuae, arcus, trophaea, annuae laudationes, singularia denique omnia, & diuinis honoribus proxima Ornamenta decreta sunt qualia nunquam aut perraro reliquis virtutibus legimus attributa. Quamobrem cum olim in Graecia duae essent
Respublicae inter se simillimae, optimi'. legibus, & institutis temperatae Cretensium, & Lacedaemoniorum, utraque id praecipuet spectabat, eoq. referebat omnia, ut ciues quam fortissimi, ac bellicosissimi euaderent: Ideoq. scripsit Plato, omnem morem Lac daemoniorum inflammatum esse cupiditate vincendi, neque alio
pertinebant conuiuia illa in publico, aut laboriosae in Gymnasijs,
tum puerorum, tum virginum exercitationes, aut venationes, aut 'dolorum perpessiones quam ut ijs in pace facile serendis assuesce rent,quae belli necessitas afferre solet. Sed audeo dicere si earum duarum gentium sortissimi omnes viri in unum locum conferantur, vix cum rebus ab HENRICO gestis esse comparandos. Ita que quod interdum diserti homines augendi atque amplificandi
causa dicere solent, id ego postan hoc loco stoe meodacio dicerriti dies.
8쪽
a dies me, devox, &latera deficient, si ab HENRIm gesta sigillatim,&minutatim enumerare tentavero. Et sanE quid attinet recensere vobis ter collatis signis ab eo inimicos iussis, fugatosque 'Centies, ct quadragies pugnasse eum non sine magno aliquando,&. praesenti vitae periculo Tricies, & quinquies ingentes exercitus cum apparuissent,/virtute militari magno contemptu depulis ITrecentis urbium, aut variorum locorum obsidionibus phaenisse , aut, interfuisse, aliaq. innumerabilia, atque mirabiliapraestitisse is,lquorum laudes iisdem regionibus quibus solis curius conrinentur Padeo ut hoc vere dicere possimus HENRlCl IV. si cuiusuis alius quorumcumq. Iemporum Regis fortitudinem, di scientiam misi. tarem propriam, & peculiarem extitille. Laudatur atque in Cimium tollitur a veteribus omnibus, Thebanus Epaminondas, . nota modo rei militaris scientia praestantissimus,fid etiam praeclararum omnium, artium cognitione instructissimus, qui cum ad Manti. neam tbrtissime pugnans lethale vulnus accepisset, ubi victoriamasiorum esse intellexit,lum deuique iussit sibi telum, quo transissus erat, de corporei educi , aequissimo se animo mori dicens , quod Patriam Imperantem Laced emon s reliquisset, quam. acceperuseruientem. Sed HE JUCUSnsn tantum Patriam agro Tluba,no mirum quantum augustioren, de ampliorem,imperantemees, quit, Verum. etiam MDum longe maximum, & opulentisilinum pace, ubiq. parta, compressis, atque elisis ibris omnium contes
sionum, ac dissidiorum in ea felicitate collocavit, qua laetara Monaiorem expectare debeamus. Prudent a autem ipsius, quamis inristoteles vere assi at Regum atq; Impexanuum sequabilitas st an imo deratioso prosperis duersis. reb -- ani magnitudo in Ompibus casibus, eadem animi quiexe atque inbmobilitate perferendis , qqas virtutes antiquissimi sapientum, nou- ulg/rium, aut qRQrumcunq. ho num sed Heroum proprio ς si in tu utar, a me P Iermitte'tμr, iqui i3 pro myaN eqv
dicam I hic autem nequis erret, cum de auctoritate loquor intehligi volo excellentem quandam, atque eminentem potentiam
9쪽
ripntiae , di rectum. p clare Πstartim opinione compar tam ima,
aut , quanta in hoc Maximo Rege fuerit hominum nemini marigis, quam tibi , Beatissime Pater, comperitim, ac exploratum csta rubitror, ut merito scripserint aliqui historici nobiles rdiu experiat
educti , fuisse HLNRICVM prouidentiae quadam & dispensationς
Diuina Hecthun , praesidium publicae tranquillitatis,uoinamentum, Ecclesiae catholicae, arbitrum Principum Christi norum psasq. d
licias orbis terrarum.Quo magis aequum est Christianos omnes tota orbe dispersios comuni consensione,ac conspiratione, letestabile illud atque abominandum parricidi si, nulloque cruciatus genere fatis ex piandum,a stelastissimis hominibus comissum exsecnti, atque deum uere, qui nullas leges,' neque humanas neque Diuinas i cucriti ausi sent in Optimum Principem tam magnis virtutibus ornatum,h Deo t. Max. Vt tantum populum regeret constitutum damnatas it Ias,ae furiales manus inijcere. Ec-quae vobis erat mens desperatiissimi sicari, ὸ cum inuiolabile illud corpus immanissime trucida.
batis quae furis ex tenebricosis illis Inferni antris in mentes ve stras immigrauerant, ut in communi totius regni laetitia tam horri . bilia,& vel solo auditu resemidanda auderetis ut totam Remp blicam Christianam quae tanti Regis salute,& incolumitate, magna ex parte nitebatur concuteretisὶ Qui culei,quae rotae,qui ignes, quae saxa, ac robora satis esse possunt vestris illis immanissimis facin ribus expiandis Vere enim hoc possumus affirmare quo tempor perpetratum estatrox illud , & nesarium parricidium in procinctu isse Regem,ut cum ingenti exemitu in Germaniam traiiceret, ob id maxilis, ut publicam pacem, d tranquilitatem quam inter suos exterosq; semper studiose conseruauerat,procuraret . sed auocanda a nobis est tanti sceleris atrocitas atque immanitas, & acerbi sit mira
dolor,constantia,& virtute superandus . Tu vero , Beatissime Pater, quem natura ipsa ad honestatem, temperantiam, iustitiam ad ma- gnitudinem,& mccelsitatem animi, ad omnes denique maximas vi tutes conso auit Qui. Henricum viventem Paterna quadam
'beneuolentia semper dilexisti, comismere eadem Ludovicum ' lium Christianissimum Regem , qui etiam si in ea aetate est, quae
cum nondum confirmata, & corroborata sit, plurimum experientia valere non potest, ea tamen est indole , ea sorma Regia atque liberali iis oculis quolibet iaculo penetrabilioribus , Quanaiestate Mac