장음표시 사용
21쪽
Qui architectorum polypasti siue Rechami usum intelligunt.Hi sine declaratione possitatis figura propositum intelligere: sed partes huius machinamenti dicamus.
Ad septentrionem est compago deseres tornum quo omnia mouentur, is enim tornus ab occidente ducitur in orientem, in cuius parte occidentali est rota cum manubrio, multum autem potest ut lapius dictum est motus maioris rotae in hi s. Rursum est trabs axi parallela, in cuius exu mitate utraque est trochlea.Deinde ad meridiem videtur situla in cuius apice adest polysinon duarum thoclitearum,circa quas ut circasuperiores voluitur chorda ita ut pars orientalis chordae circumuolutae circa trochlea orietatem inseriorem, reseratur ad trochlea orietatem superiorem, deinde ad occidetale superiorem,& rursus ad occidentalem inferiore,ut tandem conueniant, ad tornu ambae in circumuolatione.Experiatia docebit veritatem huius mam cum mouetur tornus,
subleuatur polypaston duabus partibus,quet tota est subtilitas.
Teclaratis Aio: Explicabo ea quae hic apparent quorum utilitas non parua est quandoquidem multa poterit hauriri aqua vel toto die, modo adsit hominum duorum opera Igitur uidetur in linea meridionali in iando putei tympana v ibit ψώ, quod pii cathena infinita quae voluitur xirca aliud ei simile quod ad septentrionem est syr puxeum, in ea cathena sunt multae liberae pedentes stulae, qui infinitae adduci & reduci possitanti modo intelligatur motus ratio.Hςc aute est. Tres sunt in compagine axes quorum medius a linea meridionali distat α m.αα. p.in quo est tympanum iam dictum ad orientem,& aliud etiam ad occidentem clauicularum, hic axis semper uniformiter in uetur, alii vero duo tantum dimidio motu, in quibus sunt ad occidentem rotae duae in quarum media parte unguli sunt dentium loco. In parte orientali sunt duae rotulae partim dentatae in quarum altera fixad trutina,cuius motus ducitur& reducitur.Illa autem trutina impulia omnia monent. α tantum duo axes exteriores dimidium motum persciunt: sed opera dentiu rotatu in tympanii ingredietium semper mouetur axis medius una rorula in una partem altera in alteram intent independet excellentia abricet huius quam diligens e Plorator non contemnet.
muniaeli mentiris γ ωον uolpi misi i tmn Iesceniam se misso sinam piarit uis dems et atqueindeextrahere et scae a. Teclarum Huius machinae subtilitas in cochlea quam diximus infinita est haee autem est in parte orientali in machina qui cathena suspeditur distatque a linea septentrionis i. Lo. p. & ab occidentalii.m.1 p.Ratio ex iam dictis patet,&reliqua facilia sentinam cuvoluit cochlea ut sursum seratur,
Neira extrHi ergam quo, quaad remm tolliti albiud se teria iis rigandum inundat, Xota inter intraquam . datam est sumiat. Primo hic est notanda trutina in cuius extremitatibus sunt duae situlae quarum una in aqua est versias occidentis & meridiei ansulum,altera eleuata vergit ad angulum orientis & septentrionis mediu trutinae distata linea meridionali tim. 8, p.& ab occidentalii .m. .p.coacta autem interliti
22쪽
gna compaginis eodem modo& eleuatur & deprimitur, aqua rotam inserius ad meridiem postis tam pellente.Haec autem dum mouetur,mouetur quo pari illa rotae quae ioconstituta est ut eius .vna pars inserior sit altera vero superiosivi cum ad inferiorem incidet trutina paulatim eleuetur
ad superiorem parten Reliqua ex ipsa fgura videri possunt.
Iacile ex virum a re impia e d gentetrarti . Dedanum 47.D MDuo hic precipue sunt notanda, scilicet compago superior & insitior. Vtramque autem una explicare iuuat. In superiori quς vergit ad septentrionem, axis est in cuius medio est cochleainterior bipartita circa quam sunt duae exteriores quς simul ad medium conueniunt & simul ab ipso medio recedunt:ex utraque autem exteriori pendet allelabi brachium, in cuius parte altera est pertica tui iὸntermedii quae aquam haurit. Ei autem tubo suppeditatur aqua ab aliis, lut sunt duo brachia qui in axe trutinet eo modo uni Vt cum pars Ina deprimitur altera eleuatur, in horum finibus sunt cathenς quae ducuntur ad fundum putet,in quo duc sunt trutinς alit paruet quarum medium distat i linea meridiei 1
r. dc ab orientali i.m. 13. p.in harum fine protensς sunt cathent dictet. ita ut cum eleuatur Pars orientalis brachiorum pars illorram etiam cir Hritalis eleuetur,& ita in aliis brachiis: Ad orientem autem est tubus parallelus tigno trutinas deserente,Vt etiam ad Occidentem, in quorum virumque imponuntur duo alii quorum figura est in Vacuo orientali&occidentali, in eorum scissuristum tubi utriusque eum trutiniam uo.Ab his tubis proxime dictis ipletur tubus maior qui tendit ad 'ru ex quo valis garum operavi in vulgaribus aqua hauritur. I
hie sunt duo consideranda, motus scilicet & extractio aquae, de utroque dicamus ordine. Motus causa est rota maxima quae vergit lisic ad orientem,ea aquae fluctu movetur, in axe au- tein illius est rotula dentata cuius dentes tympano ingredientes mouent illud: axis vero tympani fertur ad occidentem,in cuius fine occidentali est manubrstim ita reflexum, ut pars altera sit virori parallela non autem in eam incidat hete pars canonem ingreditur distantem a meridionali linear.nmi.'γ ab occidentali Erp.Hic canon in trabe mobili est quae trabs in parte media ad septentrionem ligno distante, a linea meridionali tim. i 1.p.decussata est,illique lignum illud assi-xum est, In huius autem ligni extremitatibus duo sunt foramina in quibus mouentur duo bra chia vectem constituenti quorum sitis meridionalis distata linea meridionali. p.si & ab oecidentali 17.p.ubi est axis circa quem mouentur. Altera vero parte brachiolis annulo inter se coherentibus arripiuntur, duo autem illa brachiola iuncta sunt annulo ut flagellum messorium, ita ut motu comprimantur aut deprimantur,cum comprimuntur eleuant perticam quae aquam haurit Motus autem horum causatur maxime a manubrio,hoc enim manubrium attrahit aut pelli lignum quod canoni adheret. Pars autem inferior quae ad meridiem est, valvula est reli ilia sunt vulgaria dc ad firmitatem & coactionem machinae spectant
23쪽
Deda rutra ' σπα. Diligenter hic annota eandem trutinam dupli et brachio constare& vectis formam si peti ii de quo diximus in praecedente figura similem esse, motusque causam equi pondium esse. In septentrione igitur sunt trutina & tubus, trutinae sulcrum est ad occidentem in cuius parte occidentali cathena est,cuius cathenae pars ultima ad meridiem sertur ubi canon est, in quem ingreditur pondus alligatum cathenae. Mouetur vero canon ut liber sit ponderis motus in circulum. Cogitur tamen duobus sulcris ne pondus hac illac seratur. Deinde a trutinae parte prima, altera illius pars ad orientem producitur, in cuius fine est corda ab homine tracta ad motum ei ficiendum. Rursus de annulo huius nouis imae partis trutinae pendent tres perticae, quarum duae exteriores ad vectem ducuntur,altera est tubi pertica cuius opera hauritur aqua, vectis autem finis distat alinea Metidionali i s. p.& ab occidentali L 16.p. Vbi est clauus circa quem voluitur.
Is autem clauus non est fixus sed mobilis quemadmodum de qui illi quoque est oppositus. Alii verὁ sunt duo laterales claui ut moueatur attetabulus,in cuius parte meridionali est brachium cuius ultimum est in tigno orientali: illud brachium ingreditur tubum in quo est v lvula quadrata ut sunt in . figura seorsum duae depictae,iam quae ad reliqua attinent sunt perspicua , pondus' enim iuuat x vulvula implet aquis tubum inseriorem,ex quo sursum suppeditata aqua hauritur. Omnia nunc ex figurae aspectu patebunt,si vero petas quid sibi velit baculus ponderi assidens, ille est ad ponderis motum retinendum.
I sadinam mimia empstio , in qua rata telis in ussa oe ventermis iguae persaris input 2 assasta testudine turru, qua ex mis loco in m maritia nem extrahitur. Declaratio so gur
In hae figura subtilitas est ut hac aut illae vertente rota semper suppeditetur aqua, sed omisit pictor collicias seu canales ligneos qui prope tympanum superius esse debebant,in quos sundantur aquae,male enim hic sunt descripti inserius ad orientem, sed videamus partes specialiter.
Superius ad septentrionem est rota telis instructa duobus ni κα eardinibus ut libere vento stente moueatur, in cuius axe est alia minor rota dentata eo modo ut moueat tympanum ut videtur
in moletrinis vulgaribus,in axe tympani est aliud timpanum minus in quo sunt paralleli radii instar serrae serre . Aliud quoque tympanum est in fundo putes ei simile dc mobile,circa autem duo haee est cathena infinita in qua sunt calices opposito fixati ut semper quovis motu unus aqua impleatur. Reliqua perspicua lunt omnibus quae dixi intellectis.
Fons Gli pere mucum musico ce πιι oemam Helio πι 1MP -- ,1 est Iiis applicaretinerit. Sed utio uer bor Intelligendum est aquam sponte altiori loco subleuari non posse quam unde oriatur. In hoc fonte qui sunt ad meridiem vulgaria sunt reliqua autem minime, horum placet aliqua
Superius ad Septentrione picta sunt ventoru capita quae statu aquam emittant,quod ut fiat ab altiori loco adducenda est aqua,& sunt in ore istorum capitum multa iacienda foramina vi motu instrumenti ad id acomodati eiiciatur aqua,deinde ad motus horam si ex canalibus aqua effisa Gii.
24쪽
rorulas mouerit multiplicatione motus fient tu libet, plura iam describere non possum sed alias deo fauente scribam.
Rotis duabus nititur instrumentum instar conoidis iactum euius apex vergit ad septentri nem,prope basin autem est semicirculus cuius opera eleuatur aut deprimitur. Ad extremitatem septentrionale est insundibulum quo aquae insunduntur,& ad basim siue partem meridionalem instrumenti est quidam monem manubrium in cuius fine est cochleae pars interior, qua ducitur& reducitur lignum interius in quo sunt stupae, ut in apoticariorum stringis Reliqua patent. P x o L L I I I. rei umno comemendum,' Macci mercitas inportu depresse nonias mems, i m 1a, quenalogium Hlimg-xeldiscerpti extraliqueatura impia tuo Elmturi Decianaetio 33. AM . Nihil noui in hae machina est, etsi tamen subtilitate non caret,quae est in modo & ratione qua pars interior cochleae mouetur. Apparet autem modiolus ad septentrionem ex quo radii eminent quibus mouetur modiolus de illo moto mouetur cochlea interior, cum modiolus ipse sit e terior, sunt etiam duo ligna inserius scilicet&superius,quorum foramina sunt ad instar cochlet exterioris fabrifacta ut in eis cochlea interior verti possit. In euius cochleae interioris fine meridicinali sunt manus ad ponderasursum trahenda.Omnia sunt facilia.
relisa -b-Id male ἀγdo S raecisis exhilist rchimedes cum verae aes,o' inica manu; terram n ne a gemma', enarum aduxit,spectanteries roticu nplebem buta sua omni Dribis c uncta idem niuiuite cere. Maeream s .fgur Quanta sit huius machinae excellentia nemo verbis dicere potest eum certorum instrumento cum triplicatione vis eorum penὸ in immensitam augeatur. Hie est una trium trispastorum id cst cochlearii infinitatu epstitutio,quae est in naui fixata ancoris quae vergit ad meridiem,in cuius superiori compagine lignorum,quinque tigni a meridie ad septentrioile apparent, in quorum primo quidam est circumagens manubrium quo moue tur omnes trochleς trispastorum,ita dispositς,ut ea qui in tertio tigno est prima moueatur de moueat hane quae est in secundo, quae denique moueat illam quae in quinto tigno est circa cui maxem cireumuoluitur lanis naui deducendae ligatus Quae patent ex figurae lineamentis.
25쪽
sint trasserti, igno eo quod vergit ad meridie parallelo lineae occidentali,& ab ea distate i.m. ii ueque pellut duo hoinines: caetera ad firmitate niachinae,& ad eleuationis motu spectat. In patie illa quae a linea occidentali distat i. m. c. p.&a meridionali I. m. 17. p. trispaston est,a cuius torno duci cur chorda ad extremii rostri machinae de quo funibus pendet polypaston architectorum, in quo ut ante dictum est maxima vis est trahedt,reliquum est moneamus iactorem senem depictum praeter eum quem diximus inanem esse.In caeteris autem immitandam esse picturam.
Quata sit vis trutinae triplicat & militiplicatae hic osteditur. Pars haec quae distat a linea septe-
trionali i. m. i p. est fulcimentum machinae quod axe intermedio nititur ut libere moueatur, reliqua ad firmitudinem motus pertinent.Superius ad occidentem,cst rostiusve prima trutina quae trahitur secunda,in cuius basi apparet trianguli angulus,est autem hoc triangulum ad cogendas trutinas & mouendum sulcimentu in basi trutinae secundet in puncto distante alinea mei idionali xin,'. p.& ab Oriente i. m.6.p. cardo est,circa quem voluitur pertica tendens ab angulo occidentis & meridiei ad septentrionem, in cuius extremitatibus sunt cathen ς cu annulis ad pondera imponenda. Haec autem tantii quantu Pi trutina alias iuuat, ut tandem maxima sit omnium vis coniunctarum. A cardine autem Per tacα iam dictς verius meridiem est clauiculus cogens pertica, in cuius extremitate septentrionali sunt cathenae cum ponderibus ut operarius adiuuetur in tollet da naui apprehensa.
ni Numa dum statum Emetimi insentis 3 uu qua admittitura amaris ae motu nouagintatae rotu impulsu bbrutis in s confecti latium exacte definit. Tecta is x7.R. e. In naui canalis est quo intromIttitur aqua quae motu nauis mouetur,moultque rotulam quae aliam deinceps ut in horologiis, mouet, ita ut index multiplicatione rotarum & numerorum,t dem miliaria annotet. Scio autem dispositionem rotarum, sed quanto dentium numero opus sitatundum sum expertus. Illum autem qui nauigationi operam diat scrutemur.
Nisum aerificium extrahenLeprofundomam, nauis me me mers mois aquarum in tritias Mi excedat tridinia uuas, aut nisi nauis nimia mole simi larena draca penitin confracta LDeclaratis 18 gurae.
Cochleae infinitae duplicatione hoc absque difficultate st. Subuersa autem nauis sit ad lineam orietatem senibus,ut in istum eleuetur alligata quorum quatuor ad aquae superficiem tendunt ut tornis glomerentur. Sunt vero torni in prora & rurpi duarum nauium aqua innatentium supra demersam navim, quae inter se lignis iunguntur, in ungulis autem compaginibus proris & puppibus nauium adiunctis est duplicatum tris pasto quod poterit explorare lector meis intellectis verbis, si diligenter figuram consderer.Videbit ei iam orientalia trispasta motum accipere a duobus illis hominibus mi in naui sunt, de occidentalia ab eis qui intra ipsam sunt compaginem: rursua C. ii l.
26쪽
nauis septentrionalis est,ne quid periculi accidat aliis,& It ad portum adducantur.
Vetaodem mmmΓσogustisterim exhibemus. Jus stante Heris,' di istunae vindem ,γpimur enia, linge a mi chartis excutiendis, imprimoά - ωperusseu me misi te Secta a Nemo no intelligit quanta vis sit cochleς vulgaris in torcularibus, qui hie saepius multiplicatur,nam axis & paries exteriores cochlearum sunt tria trispassi operarius autem inoccidete motu vim manubrio affert, quam multo magis multiplicat,qui ab inferiori parte radios vegentes ad orientem ad se trahit harpagin e longa, cum vis illius &pondus viribus motui addantur.
qvissimari simpumoueat, O remiso γροπο - accelem immis iaperet, m msue dignaros ristitia. Declaraenoso lavr Nauis hie bi prora est ut in prorarum medio imp onatur machina hic ρος est ad meridiem,in qua ad caput compaginis sunt duo cardines quibus nixa liberum habet motum, in parte ultima est rhobus orbicularis instar dolii sere facti cuius libet est mot . Rursus est penica de cuius fine Pendet sun es, qui in maiore naui apparent & torno r. m. ia p.a linea septentrionali distante, Be ab orientalii .m. . p.circumuoluuntur, atque hi cum suerint satis circumuoluti repente ab operariis emittitur unde fit rombi motus. Brachium autem dictum in cuius extremitate sunt senes cum reliqua compagine tutina est,quae bis apparet hic nempe in naui vergente ad septentrionem & in maiori ut nihil lectorem lateati Haec sunt quae de horum instrumentorum compositione & via
nunc volui dicere: Quae ut candi' le res boni consulant oro. FINIS.