De igne subterraneo physica prolusio D. Ioannis Nardii ..

2쪽

DE IGNE SUBTER

PHYSICA PROL

3쪽

- . .

4쪽

ILTIOR A me non νε-

ro, caelumve peto temera-'

ria stultitia, sed quae vesti-gijs premo,& perenno me assicere beneficentia dudum experior, serb curio. sus inuestigo tandem, atq; assecto. Haud dedecet mortalem mortalia sipere, neque tenellam prolem ossiciosae parentis gremium innocenter scrutari. Perfodiant impio ausu, discerpant almae illius viscera, quorupectora cogit auri sacra fames longinquis ἡ recessibus proxima sibi extorquere alimenta malorum: alios venor ego thesauros telluris in gremio reconditos, obrutos quidem, non dum tamen erutos, vix conspectos, diuq, despectos. Cautum kero est legibus, quod s- quando tam vetus sit thesauri depositio, ut eius A non

5쪽

non extet memoria iam dominum non lia.

R t sic enim fit et , qutinuenent quM non alterius sit stant ni tominus muni ipalesanctiones, meo is iuri derogant adeb, ut vix tertiam reseruent, reliquas Principi, & sundi Domino decernant. Plenum proinde Tibi debetur'nuenis rei dominium c SerenisA F di nande) integra possessio, ut qui Princeps, minus , nostiaeque speculationis Pioinotor,&Auctor, nulla portione fraudari, nec debeas, nec posse. Erogabit , spero, Tua benignitas, ambitumque diu Gratiae, de Patrocinii emolumentum no denegabit operario,saltem grato , ni industrio, qui duris mMb ligonibus humum exhaurit, quo IGNIS SUBTERRANEV stat in propatulo,inuestigetur illius indolas,necessitas, atqs opera. Nanciscetur hic sorsan humana curiositas quibusse erudiat, neq;dediscet pietas Summi Conditoris admirari, alvi

extollere Sapientiam . .

p. II. Dari nem S aseerraneum experimentis confirmatur. Srinem hanc mundi plagam, quamquam

suis libratam ponderibus inutile attame' pondus, almuniuersi recrementusn, praestam tissse

6쪽

De Igne Subterraneo. inmum omnium, aethereumque propriis in visceribus continere Ignis Elementum, haud credibile sorsan prima fronte videbitur. V rum,nisi posthabita evidentia male fidis haereat quis rationum momentis, dubio procul latebitur is non inuitus, frigidi stima alioquin terrae viscera ,seruere, iris flagrare prae indiuidui hospitis beneficentia. ruptusquisqό n, sti mest, cui videre, aut ab ijs saltem qui vibderint audire hucusq; non contigerit, extare

passim ignivomos Terrae caminos, qui patulo ore, atque perpetuis flammarum gurgitibus flagrare illam SVBTERRANEO, IGNE euidentissime confirmant. Habet suos pen unaquaeq; Mundi regio; Europei innumeros numerant. Namque Sicilia suum habet AEt-nam, septemq; Insulas, olim Aeolias, postmodum Vulcanias dictas,Campania trucem Vesib

- AEE se vicissim rupibui antrum Hetruria aidentem montem in Apennino Felsina alterum, duo praeterea obseruantur incen dia in Agro Mutinens. At Miseri, praeter flagradiem carbonum m intem, plures & recenset uisis Subterranei caminos An Loppia Repione Rusii, montes in altum eminentissimi dicun

7쪽

Ioannis Nardij

semper eructant. Non destituitur. spiraculis Gothia, Nomegia, & Istandia reserente Olao Mawo, Nymphei crater dira Apollinatis suis portendit. Flagrat in Phaselide mons Chimae. ra ,& quidem immortali, si Plinio credimus, diebus, ac noctibus flamma. Flagrat in Ba. clitris Cophanti noctibus vertex. Flagrat in Medis, & Cestia gente confinio Persidis, Susis qui

dem ad Turrim Albam, E XV. caminis, ma ximo corum ,& interdiu. Neq; ociosus Sub

terraneus Ignis,ccecis cuniculis, & in Novo Orabe respirat. Decem admiratur ardentes montes Nova Hispania r Insula Tenerisse inter Canarias non ignobilis, perpetuis ignibus nobilior, haud inuidet Vulcano Mexicanae Prouinciae. Denique frequentissimi passim, necnon

recentes obseruantur Crateres, ardente'; c

mint,no minus in nostro, quam in Novo Orbe, quorum historiam exacth prosequi decet Cos.

mographos, nos enim in praesentiarum certi sima hinc venamur tantum argumenta Ignis Subterranei. Neque minora, ni fallor,suppediatant seruentes aquae e ter visceribus ubique manantes, utpote quae nonnis halituoso in lippocausto, peregrinam qualitatem sibi lucrentur. Ridendus proscctb hoc nomine est ill Democritus , qui tam facile caeteros irridebat mortales , dum calci, atq; cineri acceptum

8쪽

De Igne Subterra' o s

pium erret Aquarum Thermalium calorem. Etenim,praeter scopulos, quibus ratem allidet, irretit sese, lateturq; nolens, praece sisse generans aliquod calcem illam, atq; cinerem, quod nil aliud esse poterat, praeterquam Ignis Subterraneus. Fumi tandem, exhalatio .es, Auerna, Charonia, Plutonia, s susque MNutes, e planicie,montibus, specubus, vel laus erumpentes,nullum dubio seciunt locum reliquum , subesse incendia perpetua, immensaq; aestuaria, quae prodromos illos flammai si, atq; praenuncios, interdiu praesertim, eructant.

'Cap. IV Auctorum Placitis idem convincitur. N Eque deessent prosectb rationum pondera , quibus rem firmare certi stimam, vel inuitis sciolis, valeremus, ni primum tractationis ordo opportuniorem in locum disser ret liniusmodi speculationes, & celebrium Atinctorum assensus sat fidei conciliaret ni Subtemraneo . Antiquissimus Mercurius asseuerabat, quia Iupiter Plutonius dominabatur Terrae,&Mari . Empedocles, reserente Seneca, Ignes nouit . quos terra opertos tegi cui Praecepto. ri subscripsit Lucretius,quod pauid post vide bimus

9쪽

Ioannis Naraej

bimus. Pithagoras tena dixit Iouis custodiam,t,.ε. s. atq3 arcem. Hunc nouit, & Ignem Anaxime loci, piusdem Senecae testimonio, fassusque est Subtereanei opera, in terraemotu praeserta rim. Xenophanes terram infinitam dixit ex ea parte, deorsum tendit, atque ex aere igne compositam esse: quid putas dicturos si raclitum , atque Hippiam Metapontinumὸ qui uniuetice Naturae principium dixere, ex omnia nasci, &in omnia desineo . xe. CertE Diuinus ille Plato Igni Subterrant subscripsit, ut qui nosset perennium nammarusub terra incredibiles magnitudines, aquarum, thin calidarum, tum etiam frisidarum, plurimumque Ignis, S Ignis ingentes amnes. Hanc excoluit sententiam mirabilis ille Naturae genius Aristoteles, S Terram continere etiam in se, ut aquae, ita es spiritps, Igni' scaturisines docuit in lib. de Mundo, monitus, cieta ab enarratis, vel obseruatis effectibus, quos inter Admirandas recesuerat olim Auditiones. Ne-ue delicatulis lisc officiant, nauseam re prae insuetudino moueant, norint, & illud non semel Philosoplisi replicasse in Metcoris, dum Ventorum ,& Terraemotyis caulas venaretur, nec-no aquarum saporem feruori huic ferret acceptum. Verum etsi breuitatis studium ciscit, ut quamplurimos rerum naturalium solertes scru

lib. 2.

10쪽

De Igne Suburraneo. γ

i. a. Nat.

Deo.

ratores praeteream, non indiuus abibit inge niosissimus Vitruvius, qui dum terrae viscera scrutatur, caloris obseruat opifices ibi delite scentes , euidentissima tamen coniectura, certaq; euidentia conspicuos . . Neve derogetipie rei dignitati,iubens, volensque locum cedit Romanae eloquentiae Parenti, qui de re proposita quandoque sci disserebat. omnes igitur

Pries Mundi, tangam ωπὸ maximas, calorsitae fluctinemur , quod primum is terrae natura perspici potest. Namst Apidum confictu, atq; attritu elici ignem videmus, oe recenti sessione terram fuma re calentem: atque etiam exputeis iugibus aquam ca-bdam trabi,s id moime bybernisfieri temporibus,

quod magna vii terra cauernis contineatur caloris.

Quid nitidius, aut luculentius a tanto Viro e pectare fas erat 'Cap. IV. Confirmatur Poetarum co/

sensu, 9 β γ thologorum .

VI verb priscis saeculis bruminum sub

larua Naturalis Sophiae arcana vela. bani,hincq, Theologi ab Ethnicis di cebantur, prosecto non dubitarunt Ignis Iares rerram constituere. Tam arcto verb iungi si dere utraq; erissimarunt , ut Vestam communi