Ordinis Iuridici In Academia Vitembergensi H.T. Decanus Ioannes Gottlob Weidlerus ... Lectoribus S.P.D

2쪽

m in fi

e P δὲ straecedentem de Confusione et consolidatisne dispu.

ornatissimo Candidato, nuperrime. in scriptis oblatam, perlustranti in mentem mihi Δ uenit opportune alia quaedam species confusiohis quae natura quidem sua ab illa prorsus differt, Ῥed in io. xis tamen nostris Pariter, atque uicinarum prouinciarum, frequenter occurrit, et in Actis ad Ordinem nostrum missis semel iterumque a me fuit Obseruata, confusionem 'puto iurium, seu, .ut clarius loquar, praeposteram illam . peruersamque iuris patrii cum legibus peregrinis commixti -: . A a nem

3쪽

neni, illarumque sinistram ad facta controuerIa applicationem. In quo iuris articulo quam turpiter saepe in iudiciis, praesem tim inferioribus, erretur, quotidiana docet experientia, ita ut in hoe Augiae stabulo purgando Dieasteria non nisi maximo eum taedio saepissime, ac serie nunquam fere interrupta, o eupentur. Confundere igitur iura hoc loco mihi dicuntur omnes ii, qui ordinem iurium, in decidendis fori controue sis obseruandum, mel invertunt, uel obseruantias legesue germanicas, a genio Romanorum prorsus alienas, e iure Ciuili explicare, modo extendere, modo restringere conantur.

Ex qua descriptione per se patet, mihi in praesentiarum sermonem haud esse de singulari illa confusione, cuius mentionem facit illustris de LEYs est, in Meditan ad Pandis. VOL A . Spec. 6 6. p. 3 ρ. ubi a superstitione maiorum recedens, ingenue fatetur, inter alia, quibus corpus iuris Iustinianeum laborat, uitia et hoc esse, quod fines iurisipm- .dentiae legislatoriae, consultatoriae et iudiciariae passim con- sundantur, addito uoto, ut tandem aliquando tollatur ista confusio, et finium quasi regundorum iudicium instituatur. Licet enim hic iuris Romani naeuus multa imo innumera, mala in sora nostra inuexerit, instituti tamen praesentis ratio temporisque penuria, ut pro dignitate hoc argumentum

perseia

4쪽

persequar, haudquaquam permittunt. Missa igitur hae, de ista potius, quam supra descripsi, confusione mentem

meam breuiter exponam. Scilicet cum Germania nostri, speciatimque Saxonia, uariis utatur iuribus, tam patriis, quam peregrinis, magna omnino opus est circumspectione, in applicatione illorum ad dirimendas lites, ne fines utrius que iuris temere confundantur, sed necesse est, ut iustus ubique seruetur ordo, cuius summa capita hac potissimum regula continentur: In disceptationibus sorensibus respiciendum est primo ad consuetudines et statuta cuiusuis loci, et

his deficientibus ad leges prouinciales, tam antiquas, quam recentiores, deinde ad iura imperii, eaque siue scripta siue non scripta, ac denique in subsidium ad iura illa extra. a, Romanum, Canonicum et Longobardicum. Quae doctrina licet tam clara atque perspicua sir, ut nulla pro sus explicatione indigere uideatur; in praxi tamen, nescio quo fato, uel parum, uel nihil curatur. Admittunt et- . iam hunc ordinem, imo praescribunt illum, tam aduOcatis, quam iudicibus, maximi nominis ICti, inter eosque illustris olim BERGE Rus in oecon. Iur. Lib. L Tit. L Thes XXVIIL Verum enim uero, si ipsa Germaniae fora spectes, o dine prorsus inuerso et iudices et patronos causaruna saepe. - A 3 numero .

5쪽

numero procedere animaduertes. ' Nam placita Romano. rum Germanis, eXtranea Patriis, antiqua novis, obsoleta utilibus, sacra profanis, et, ut Paucis multa complectar, summa imis miscent, quo se uertant, et utrum ex iure subsidiario, an ex domestico, decisionem rei controuersae petere debeant, nescientes. Quam late igitur pateat inepta haec iurium mixtura, et quot species illius dentur, in propatulo est, ac quilibet rerum forensium gnarus, uel me t cente, perspiciet. Qx apropter exemplis atque responsis ordinis nostri rem indubitatam et cuiuis obuiam illustrare,' superuacaneum esse arbitror. In originem potius mali h ius inueterati ut inquiram, mearum esse partium duco, quae

quidem non ex Jonginquo petenda mihi uidetur. Nam, nisi . me omnia fallunt, ex triplici potissimum fonte manavit imselix illa et absona iuris patrii et peregrini commiXtio, partim ex nimia atque superstitiosa iuris Romani ueneratu one, et neglectu Germanorum Saxonumque legum ac consuetudinum, partim ex errore illo populari, statuta ac.

iura prouincialia ita declaranda et restringenda esse, ne numis recedant a iure communi subsidiario, Partim ex Prae- . . , .concepta illa Opinione, quod antiquum ius Saxonicum hodie eatenus saltem valeat, quatenus usus eius et obseruan-

6쪽

VIItia ab .llegante probari queat. Ne autem temere uel partium studio et iuris patrii extollendi causa haec proferre uidear, hon meis, sed maximi nominis ICtqrum, uerbis errores modo dictos castigabo. Ita enim Meuius ad Ius beeense ratiocinatur: Est aberrandi cause, quod i dices defeetimi patrii iuris explere uolunt per iuris Romani leges, non intelligentes, harum rationes ab illius x gulis et rationibus multum distare, ideo inepte applicari;

neque magis ex istis nostra explicare, quam ex pristinis Romanorum institutis immutatam reipublicae formam regere et definire uelle. Cum quo consentit CARPTO v I in Praes. γλ. Part. ut si es .CIX. dicens: Qui iurisductionis modernae notionem, iuris Romani peritia, Bartoliue et sequacium traditionibus fretus, euoluere tentaverit, nec - statum reipublicae eiusque iura fundamentalia politico I hrauerit iudicio, is aedepol ab asino lanam quaeret, Operamque Omnem Perdet ac oleum, cum multum interfit inter id, quod fuit, et id, quod nunc est. His adstipui tur BEYERus 'in Delin. Iuris Ciu. praef. Hanc densam satis

ignorantiae segetem, hunc probrosum omnibus Germanis neglectum peperit communis opinio , Leges Saxonicas et Alemannicas nullius usus esse, nisi qudusque earum rece-

7쪽

VIIIptio hodierna probari possit. Tandem agmen claudat testi. monium omni excePtione maius, quod in elegantissima illa

disputatione, de Superstitione iuridis, Cap. IIL I. VII. legitur: Quid autem in praxi intersit, leges ex propriis

declarare, an alienis principiis, tunc demum plenius intelligitur, scum eiusmodi casus occurrunt, ubi alter ex iure Romano, alter ex rationibus domesticis, obiectum controuersum interseretari conatur , etc. Et paulo post: Vulgaris opinio, quod iura Saxonica ex iure ciuili sint declaranda . . aut plane restringenda, nullo fundamento nititur, nisi v

teri illa superstitione, .qua multi ius Romanum uelut oraculum uenerantur, Nec latum ab eo unguem distedunt. Stat iuri Saxonico sua aus ratas prae iure Miuili in locis, ubi antiquitus EDdsbtinuit, nec iuris ciuilis ibi alia, quam subsi diaria erit auctoritas, nisi proba tum, explosas esse Saxonum consuetudines, si ius ciuile ita exclusiue esse receptum.

Verum enim uero longius nunc excurrere haud licet, adeoque in rem praesentem, cuius causa hanc scriptionem suscepi, uenio. Nempe, ossicii causa, NOBILIssIMI ORNATISSIΜIRVE CANDIDATI NOSTRI vita. more maioribus accepto, I epraesentanda est, cuius curriculum .

8쪽

patre PHILIPPO FRIDERICO TRIER, Potentissimo Polo. niarum Regi et Hectori Saxoni a Congiliis aulicis et mmtallicis, matre uero IOANNA FRIDERICA, filia GEOM II GOTTLIEB RITTERI, in Aula Serenissimi Piamim rem Regis Vis Caucesiarii, qui, cum , tertio huius seculi de cennis , apud Frisios orientales, Commissarii Caesarei partes obiret, ibidem defunssus es. Auus paternus fuit I O A N N E PRIDERI Cus TRIER, etiam Comsiliarii Aulici dignitate es

munere conssicuus. Glorior ceterum, me, cognationis rure, ad gentem CARPTO VIAM po tinere, squidem inter

proauos maternos numero SAMUELEM BENEDIC Tu M

CARPTo v I v Μ, H Auia Regis Poloniae summum stacrorum Antisitem, et Senatus eccissastici Assessorem Optimi parentes, quod gratisima mente agnovio, satis a teneras annis me sudiis humanioribus, linguarum etiam uariarum aliqua mentia , a domesticis praeceptoribus imbui , sedulo curarunt. Hac institutioue usique ad am num aetatis decimum Ootauum usus, iussu Parentum, mei semper amantissimorum, in Academiam Lipfensem, adima' rio mihi Ephoro , a CHEIpaei o, me contuli, ubi fer per

9쪽

quadriennium commoratus, Praesam4simos Visse , sciem. tiarum interpretes, audiui, nempe in Philosophicis, κAEsr. NERvM, BELIUM et WERNS DORFFIvΜ, Θι Mathemat . cis HEINSIVM priuatim, priuatissime uero saeo YvM, re l

in Algebraicis o ECH LITE IvΜ. Drium mentiam mihi

Nee, citra ingrati notam , praeterire possum, me, per boc

quadriennium, tu hositio et conuictu Idustris Domini FRIDERICI OTTONIS MEN CRENII egisse, eiusAemque ex eo quiis , quibus quotidie interesse dabatur, magnum frinctum cepisse, cuius quidem res, multa antis cum oblectationne, recordor. Tum marime hic memora uae missis uenis

Honorasissimus Patruus, CAROLUS FRIDERICUS TRIER,

Serenissimi Regis Poloniae cingitarius Aulicus, et Ampsissi' i

mi I siensium Senatus Proconsul, cuius is me collata bene ficia, amorisque uere paterni documenta, cum aesimo, non Fossum non , quini animum gratissimum publice profitere. Finito deinceps academico stadio, operam naIaui, ut rem . metallicam, etiam qua artem metalla igne liquefaciendi et

purgandi comprehendit, is ipsis, qui metia fodinis celebressulit , s

10쪽

sunt, locis , πω in Saxonia tantum , sed etiam is exteris prouinciis, addiscerem. in finem iter , per Germisiam , in Belgii foederati prouincias, m Angliam et Gai, fiam, suscepi. Primum quidem Vltraiecti , A elodami. Lugduni et Roterodami, commoratus , quicquid ibi visu dismum , uarii generis incisas, machinas , rei muticae an ratum , cetera , uidi, eademque uidisse, quod tamen abseque iactantia dictum sit , glorior. Ad Anglos delatus, Lonini, praeter reliqua, quae ab exte sis lustrari solent, praesertim Societatis Scientiarum apsaratum, nec non Celeberrimi S

IOANNIS IS LOANII, qui nuper uita concessit, rum naturalium aet artefactorum Mollemqnem, rerum tum , numero , tum ordine , tum pretio, maxime memorabilem,

ipso quidem Equite non modo monstratorem, sed etiam interpretem, se D aebente , attente pertus es. Debine, Imlutatis Oxoniensibus , ibidemque uises, Theatro Scheldoniano,. Bibliotheca Bodleiana, Mitisque rebus memorabilibus, in Cormae alliae prouinciam iter feci, et metallifodinas soni et eupri, in regionibus urbium, Volemuti, Rehuth et Trino, nec non fodinas bibanthracum Brisolii, uidi, me, saltem uidisse, sat duxi, sed aliquoties per puteos descendi, ut προ

narum et Assurarum indolem accis alius explorarem. Pr Ba - , . fectus