Galeni In Hippocratis librum de humoribus commentarii tres, ejusdem Reliquum sexti commentarii in sextum de vulgaribus morbis, itemque septimus et octavus, nuper in lucem editi ac latinitate donati, Jo. Baptista Rasario interprete

2쪽

IO. BAPTIS T A

RASARIUS, NICOLA O

OPTIMO S. P. D.

buerim, quantumq. temporis in eo posuerim, ut OmneS

Galeni libri, qui ad

nos adhuc peruenerunt, in apertu qua emendatissimi pro ferrentur: cum plerique sciunt, tum uero tu, Nicolae ornatissime, optimus, ac locupletissimus esse testis potes. me enim naturae ardore quodam,atque animi propensione eius rei percupidu ita tu semper auctoritate tua, quae ualet apud me plurimum, hoc ad agendum cohortatus es, ut facile fuerit uoletem,& totis in hoc studium uiribus incumbetem urgere ,& ad rem conficiendam impellere. Itaque prius mea sponte,studiosis medicae artis hominibus ut prodessem, atque ipse pro uirili parte in pulcherrimae artis, quam semper,ut salutis humanae praesidem,libeter exerse a cui,

3쪽

cui, cognitione progrederer: post uero tuo impulsu inductus,cetera missa feci omnia,ut hoc opus , quod tantopere expectari a cunctis,& a te etiam expeti intelligebam,omnibus, si possem, numeris absolutum, ad finem perducerem. Sed tanta est in rebus obscuritas, & tam alte depressa est ueritatis ratio,ut, licet omnia susceperim, ea tamen praestare, quae rei magnitudo postulabat, nullo modo potuerim. Mihi quidem conscius sum, me neque labori, neque operae, neque diligetiar pepercisse, ut quicquid ex ueterum libroru, quos nactus sum,collatione: quicquid ex sapientissimorum hominum consilio consequi

potuerim,aut si quid fuit, de quo, meo ingenio, quod non admodum acre esse intelligo, facere coniecturam coactus sim, nihil plane omiserim: sed omnia summo studio peruestigarim,nihilq.intentatu reliquerim,quod uel inueniri a me,uel excogitari posse uideretur. Nihil addam de magno sumptu in libros ueteres facto; nihil de longissimo temporis spatio, quod in conuertendis innumerabilibus libris posui: nihil denique de aduersa ualetudine, qua sum diu, ac saepe in hoc munere gerendo conflictatus: quando tu omnia cognita babes,atque perspecta: & Dei primu concessu,

4쪽

cessu,post uero te potissimum auctor et medico pristinae sum ualetudini restitutus. hoc tamen extremum tempus tacitus praeterire non possum: cum enim, impressis iam omnibus Galeni libris, qui extabant,ad me delati essent Galeni tres in Hippocratis librum de

humoribus commentarij, egoq. costitutum non haberem, utrum eos conuertere, ne diutius desiderarentur: an, quod nondum satis firmo corpore essem,naeae salutiS, ac uitae rationem ducerem ; tu proposito summo fructu, qui ex eis ferri posset; explicato admirabili ordine, quo res omnes fere, quae ad medicinam pertinent, exponuntur: & singulari quadam Galeni in his commentarijs diligentia sub oculos posita, omnem dubitationem sustulisti, effecistiq. ut publica utilitas longe fuerit priuatis, & meis commodis antelata. Multa enim me deterrebant: primum infimmitas ualetudinis: deinde calor, qui ingruebat: tum rei difficultas, ac magnitudo, praesertim cum primis diebus unum modo eXeplum, idq. mutilum, ac plerisq. in locis decurtatum , neque admodum uetus mihi suppeteret: deniq. quod hisce interpretationibus iampridem uale dicere decreueram.Sed

cum uetustistimus liber in manus meas haud

5쪽

ita multo post incidisset: tum denique facere non potui, quin & tibi, cui debeo plurimum,& ceteris idem efflagitantibus morem esse gerendum existimarim. Quam ob rem factum est,ut ad alios Galeni commentarios hi tres, quibus de agitur,adiecti sint.qui quidem,ut plerique omnes eruditi homines sentiunt, sic alijs utilitate,& accurata quada res omnes eXplanandi ratione excellunt, ut uel hi seli integri, quamuis multa multis in locis desint, ad nos peruenisse: alij, qui ad Galenuauctorem referuntur, ab ineptis quibusdam hominibus non raro deprauati eue uideantur. Quotus enim quisque est, qui ferre possit,quae sepe in commetarijs in libros uulgarium morborum, & praedictionum, ut alios 4nterim omittam, iterata, inculcataq; fiunt λat in his, quos nunc edimus, nihil est huiusmodi: est autem, mea quidem sententia, pura oratio,&Galeni maxime propria: tum sententiae omnes ferme ad Hippocratis, que ipse sequebatur, mentem accommodatae:ac cetera omnia, ut secum, & cum ijs, quae ab eodem alibi dicta sunt, conueniant. Hunc igitur librum, & duos in sextum de uulgaribus morbis commentarios, ac dimidium sexti,

6쪽

cu bibliopola , ut uestris medicis inseruiret,

seiunctos ab alijs imprimedos curaret:quod tuo potissimum hortatu, tuisq. monitis in latinam linguam sint conuersi ; in tuo nomine apparere debere censuimus: ut tuam istam praeclaram Ornandae medicae artis , quam summa cum laude , ac felicitate prope tractas, uoluntate testatam omnibus faciamus:& quam diu maneat ipse liber, tam diu meae in te maximae obseruantiae , & pietatis monimentum extet. Vale. Veneths, xv. Kal. Octob. CID ID LxII.

7쪽

Privilegiorumsententia.

cΑvTvM est auctoritate Pij I m. Pont. Nax.nequis ullus,praeter Vincentium V ubrisium commentarios tres Galeni in Hippoc. librum de humoribus, er dimidiusexti in sextum de uulgaribus morbis, er item septimum, Er octauum in eundem, ex Io. Baptistu Rafar interpreα tutione, ante decennium imprimat: ne ue alibi impressos vendat: ut ex Motu proprio constat, dato Romae xxv I.

Decemb. M D LXI.

IDEM eduit Imp. Caes. Ferdinandus, Aug. priuilegio concesto Pragae die ultimo Decemb. anno exeunte M D LXI. quod notatum est bis uerbis , Vidit Seld. Hoc ipsum censuit christianis. Rex Francorum Carolus, extat autem priuilegium in diui Germani oppiodo datum die xx II. Ianuari Μ D LXI. est, notatum hoc nomine. Buravit. ILL VsΤRIss. Senatus Venetus hoc amplius uoluit, ne eosdem libros quispiam intra uiginti annos imo primat, aut alibi impresbos sua in ditione, praeter Vulagristum, vendat. Priuilegium autem concesbum est die v. Mai . M D L X I I.

8쪽

INDEX M,

AC VOCUM MEMORABI

s CVLO CONTINENTUR.

Aerimonia ubi alere eorpus studemus vitati er cur 42 Acrimonia incommoda que qz. et que Ad distinctionem medicamentorum, mustum refert an ad naturam uniuersam causam compares,an ad hominem tantum 36. et 3TAegroti ad purgationes inepti qui s

Aer optimus . prauus qualis 3IOAer urbanus peior eo qui ruri habetur eur 31 Aestatis principium quando 333Aestate qua parte purgandum er eur IOA. et I O sAetas asi imitatur anni temporibus 297 Aetas

9쪽

Aeus ad morbi eurationem magno usui est ps Aetatum quadripartita diuisio 8 , sectarum partium incisionis terminus quis η31 ectus in singulis morbis cognoscendi 2 si uectus differt a sanitate ex morbo ex quomodo 2 2

fectus quid 212, et et s sectus quando fiat et 13 affectio ab affectu differt , ex quomodo assAlienum duplex 407 Allii exporri incommoda 33a Asterationis duplex genus er quae 3 S. 36

Angina autumno, er uere a quibus humoribus fui 33οδ nimi perturbationes quas appellauerint ueteres 28o Animi actiones ab humoribus er temperatura corporis immutari. 38

Animi diuisio 218 Animus rationalis differt substantia er Deo ab hastibili fol. 2 8 Animi aries er intelligentiasequitur humorem biliosum.

Animi simplieitas a sanguinest ibidem

Animi constantia ab humore melancholiso fit ibidem Anni tempora quomodo differant inter se et 'Ante mi onem sanguinis quae consideranda 66Aνθεον tripliciter exponitur si Anxietas quid er eius causa I 3 8. et

μαρτι quidsignificet 218 Aquarum quae bonae, quae mala 377. 378 3 7'Αqua pluuia optima 3 7 λεqMi cuiuscunque generis bibentes, quibus morbis G piantur

10쪽

IN D E ,πω piantur 379 Aqua non minus morbos parit ac aer 3I Aqua optima qualis esse debeat 31ΣAqua psima quae 3 IaAqua psιma decoquenda antequa offeratur et eur 3Is Aquarum prauarum maximum argumentu, quod 313 Aquam uittant stum,nepita, cir actantum 3I Aquae prauae potus non solan calculum gignera ,sed morbum etiam omnibus potest communem 314 Aquae quae ex niuibus Cr glacie fiunt psime et cur 314 Aquae inter cutis cause 387 cites quando secandus q8o Atra bilis quae ex Dee sanguinis gignitur tisipasti adeo acris ut ea quae exsuperassatas a bili sit. 6 Autumnus o7bus naturis,aetatib.et regionib. malas 33 Autumnus cur tabidis malus 48 8 BBr ira curea er buxus 4erem uitiane 3II COIcularsigeneratio multis causis etquib. 31 .et 3I6 Calidi mus sensius in aegrotis quid gnificet. fol. 8calor cordis quomodo ipso maior er minorfat 212 carbunculus quid Aoo Κατ οπον quid asscavse morbos effetentes duplices 3Q8Cerebrum cur aptu ad exeipiendas fluxiones clo 3 cibi cur bieme er uere plus dandum IT Ciasteribus quando utendum er eorum differentiae. I 2O.

I 2I. Orsequentia.

cognitio loci affecti deicilis σ quomodo cognoscatur . fol. 98