De interesse, ad L. un. C. de sent. quae pro eo quod interest &c

2쪽

Vanta sit varietas ustis instrumentoruta vitae,quibus nostram iii digentiam satagimus explere,quotidiana edocemur exprerientia. Nonnulla enim eorum deprehendimus, quae praeter usum proprium,&communem fruetum etiam habent, tum proprie dictum, tum etiam accessionem .sive natu, raliter, sive per arte ni , sive forte fortuna. Alia itidem pro diversitate temporum, locorum etiam, aliorumque accidentium dijudicanda xeniunt,quorum omnium respectu,tu lucrum acquirentium' commutantium, turi idamnum Ddetrimentum augeri infinitis modis manifestissimum est. Alia demum ratione etiam diversorun i hominum distincti stimum praebent usum cujus ratione diversis hominum generibus majus vel minus damnum infligi apertissimum est. Sane Studioso aliisqye ejus sortis hominibus, libri longe alio modo aestimantur ac rustico: Rursus huic ligo rastrum Malia instrumenta rustica, quam nostro ordini Praeterea internos ipsos una eademque aestimatio librorum locum habere non potest. Codicis enim quem recense bibliopolio pronai mus, haud est id pretii,quo aestimamus eum, quem diu legendo familiare nobis reddidi my, multis subinde adscriptis te notatis, quae nobis quidem insignem usum, reliquis vel nullum, imo impedimentum praebere possunt, ut vero in his paucis rem se habere, apertissime constat;

ita si de aliis, quorum infinita est multitudo, idem diceremus esse judicium , a vero ne quidquam abierimus. Λ a Propter

4쪽

Uanta sit varietas usus instrumentorum vitae,quibus nostram indigentiam satagimus explere, juotidiana edocemur exprerientia. Nonnulla enim eorum deprehendimus, quae praeter usum proprium,&communem fructum etiam habent, tum proprie dictum, tum etiam accessionem, sive natu raliter, sive per artem , sive forte fortuna Aliaritidem pro diversitate temporum, locorum etiam, aliorumque accidentium dijudicanda veniunt, quorum omnium re- speetu,tti lucrum acquirentium' commutantium, tur' damnum Ddetrimetitum augeri infinitis modis manifestissimum est. Alia demum ratione etiam diverso rugi hominum distinctissimum praebent usum cujus ratione diversis hominum generibus majus vel minus dam,

num infligi apertis imum est. Sane Studioso aliisqye

eius sortis hominibus, libri longe alio modo aestimantur ac rustico: Rursus huic ligo rastrum Malia instrumenta rustica, quam nostro ordini Praeterea internos ipsos una eademque aestimatio librorum locum habere non

potest. Codicis enim quem recense bibliopolio promimus, haud est id pretii,quo aestimamus eum, quem diu legendo familiare nobis reddidi my, multis subinde adscriptis notatis,quae nobis quidem insignem usum, relJ- quis vel nullum, imo impedimentum praebere possunt

ut vero in his paucis rem se habere, apertissime constat; ita si de alus, quorum infinita est multitudo, idem diceremus esse judicium , a vero ne quidquam abierimus. Propta

5쪽

propter hanc erg5 instrumentorum eorumque usis ra. tione utentium, temporis,loci c. diversitate M, exstruxere nostri Inter ita loqui liceato quod Re obiicere posse eum,qui in Contractu vel alio aliquo negotio, aut ex deliberato animo aut neglectu quodam , vel cunet hunda socordia ignorantiaque illius, laesus fuit, aequum justumque visum est. Haec autem spinosa satis Interes materia,cum necessitatem maxima eum utilitate conjuncta propter frequentissimu ej9 in foro usum in sei tineat, prae reliquis mihi digna fuit via, quae diligentiori animi trutina examinata,disquisitioni publicae subiiceretur Ingenue quidem fateor,hanc sublimem materiam ab ingenio meo primitus non esse excultam iptim Onim constat.

i aleant humeri nostri, quid erre recusenta

Sciat tamen B. L. me hoc saltem annissum esse, ut quae de hac materia apud Dd. hinc inde sparsa delibarim, in hane disputationem collata certo ordine sub titulo Exer- eitii Academici saltim ad disputandum proponerem. Age ergo a quo omnis Salu aeterne DEus,4 hisce Cona. tibus ex alto benedicere clementer dignare l

Erum quidem potiorem, nominum tamen prborem esse habendam rationem , tritissimum est axioma r iam juxta Donest. Comm. Jur. Ome.3 rem definire non pomimus,nisi significatione verbi distincta,quod semper observarunt Iurisconsulti summi, ceu exemplo suocomprobantia=.ί .inyr. aed.Ieae' Pauc f.a .R. QSac. p. stm.9.2.JATut.corJ.ἀTest Ordin. σι Parili modo ab instituto nostro haud ali num fore putamus, si istorum vestigia legentes, notati nem nominis hujus vocisi teress praemittendo, exeaqivina

6쪽

vam vocis eruendo intrinsecam, hujus rei recessus at quatenus patefaciamus. In natales quidem hujus vocis intere facile penetrare licet 'An autem latine dicatur interein pro sebsantivo, non multum refert, id

quidem existimant Fumaei s Corasti sest. s. Forcat. Diale Lin ρr quos sequitur Tr. Vol. 2. D. I. ώ. I. lit. Ribiq; Han. ex eo,quod dicitur latine, tuum scire, tuum severe uru veste sec Fulos tarrier, Alciat. alii, quos adducito sequitur Bach add. hanc dictionem interesse nominaliter c bstantive posivan impuram ineptam ωbarbaram autumant. Sed cum apud ICtos receptum sit, ut pro eo, quod interest, interesse dicanti non usqiadeo superstitiosi esse debemus, ut hoc vocabulo uti cum Interpp.addubitemus,licet verbum hoc Interes eo modo ac sensu,quo vulgo utimur,in jure nostro vix usurpetur juxta Ammu b. α eo quod interes. Donesi in Comm. ad Lin. C. Ont qua pro eo quod inter es bis.c. Osen. in v. d. eo quod interes citin. i. alii quos allega tintinn .LII. De illo autem dubium non est quin,in LL et, am nostris Interesse verbaliter utatur , more aliorum vocab itorum, quae raro in nativa sua significatione adquiesscunt, sed ad res varias significandas transferuntur, varie usurpari soleat. Primo enim accipitur ita, ut idciri

sit, quod di versium vel Nostium I merentiam

esse ut in Os. d. d. r. 17. inprώdd. Contr.empl. L3 ω.M. O . at . d. V. S. LIar drid. R. J. Sed hanc vocabuli ae eeptionem cognatam nostrat intentioni plane non agno .

scimus.Deinde paulo elegantius Interesse ponitur pro eo,

o ooertinet adutilitatem vel ptiblicamI totii

Aelauussic ex L s. g. II. d. a .rat e probatur, totius publicae rei interesse, deberes rerumjudicatarum autori-3atemhryήr , velheminis dotessopas conservar/: ut ha

7쪽

bemus in lege spartan .Lycurgi divino adinventa genio,

has enim non perire publice interest p. l. r. d. o mat. cum dotatas esse seminas a obolemprocreandam, re replendam liberta civitatem maxime necessarium esse Pomponius Jcius ait. Et in hac significatione illud voeabulum etiam adlaibetur in l. s. g. a.dae admium Trebest. l. ιδ M. d. reb. aut ud pos VI. g.I.d. Incend Ruin. Sc. Vel Ariet a tam alicujusj cybia serυ export. G. d. Evici en. f. d. ne quis cum eo qui injus voc cum semit III. In lac autem acceptione qua sic utilitatem de . notat alicujus privati, rursus duplicem liabet significationem primo enim hoc dicitur laete es indesinitὰ, ut

complectaturvi rem principalem omnemque causam &accessionem, sive producta ex res, sive extrinsecus emergentem, quo generali modo variis in locis adduistis accipitur, pro eo quod utile est Secundo specialiter eΥre-oemoe ad differentiam rei s debiti principalis, sc ρ

accessione extrinseca ob damnum acceptum flucrum amissum ivve pro eo quodextrinsecm accedit in damno emeris gentes lucro cessante, nec tantum rem ipsam principalem, sed etiam aestimationem eius excludit. Et haec significatio specialior in jure nostro frequentior est&habetur in L . LII. g. y. . d. arit empl. l. a 7. I r. ad a. fura. se. Unde recte ivsert Molin. r. d. eo quod interes ue- mittentes damna&Interesse non censeri remittererem ipsam principalem. Qua in significatione sumpto 3 oc bulo Interesse nobis in considerationem venit. Pro Drnonymis a nonnullis vendi tantur Poena atque Uur , qyae tamen longe ab eo quod uteres disistrunt, ut ex infra dictis constabit. IV. Excussis nunciis quae ad Onomalologiam spectant,

8쪽

ria Definitionum, si brte promptuario aliquo opus rei, postat ex Tu chi cardiBalis mente ne alicuius mititatis non habita inratio,propteroessatibῆe- absolutius nominato Ini Hsse μου en, egeri lucrum nessens Mic Brunem. it n. Hair, em is tὸ ustam, vanobis abest, quam ha trepoti, semiv, divinum δε-ium non esset, aut lucri non esset inferespicia. Deberemus jam quidem esse prolixi circa ipsa alticularia vel rerum spieilegia,in male audiremus Laur. m n. egant. e.31. dum ipse male alἡtat Coos in descriptione testamenti, nec nim,rolix illo, arguit crassae cujusdam ignorantiae, quasi haesita erint in desilitionibus logi dandis: sit ita, ne que eo corruet pia juris substantia&dari vix semper possit ta acdurata in jure nostro definitio .l.etori .d Ira eImini Aecu andum quod propo nil eloquentissimi,.M NE El.Ad orac& lib. A. LL. non essecum fructu sesentiri ait is quae circa stillieitala vel pariόtes si dissicilis, horive solos ἡgulajos qui negligant Eobilibrem ejus parie m. Harum ergo in de finitionunt expiariatioἡε, cum ex infra positis satis emerserit, opus noti ὀst, ut diu inimoremur. Persendum potiusElobis erit ad divisiones e iis quoddit Mensissimas. . ,

V. Diluhi diu, Misi per divisiones illud

quod tractandum Si quisqvam sumit, prudelitissime civit Rom. Fontis in ea . . Ext.d. Res t. Et quae di stinguntur facilius percipi solere non latust Paulum,nec Accursinua excepi. E contra vero non ali unde obscuritas oritur, nisi ex conturbata A indistineta tractatione. Primo autem hic sese offert communis illa

Dd. Distinctio, qui id quodi πω s dispescitur in con '

9쪽

mune, conventum Singulare. De harum autem

specierum expliciatione, ut apparet ex Ba aes GDdM. an. Cmpristu. ibid. n.s. Inter Dd. non satis convenit. Communiter tamen primum ordine vocant, q- eae communi valore retineu ex utilitate cae ψιmatione homi num communi ducitur. Altera ordinis species Doctoribus Sicitur, quoties aliqua resplus valet uni quam aliis omnibus propter qualitatem aliqvam inhaerentem, qua non est transmi bilis ad alios. Hoc itertim duplex faciunt xii. in αἱ tin. C.n δ Cyn .n.I4. Fe.c. ectionis tantum

S ectionis ac Utilitatissimul Illud dicunt, tu quo

de nuta agitur utilitatepratervalo rcm rei sed de quadam Uectione Hoc volunt, quo rater assectionem ommunem rei vaserem etiam uticlitatem continet. Prioris lgeneris Interesse, quod fectionis si ocu Interes appellatur,exempla proponunt ipsi Dd. citati n. Salicet. aliique inc31daed. boniM.7 daed erv. export. Posterioris specie exempla ponunt in libro, quem habet tudiosus, valentem communi aestimatione I flor. sed quia longo tempore in eo legit& bonas appostillas manu propria scribendo adjecit atque in eo localis, non venderet eum v. stor hoc dicitur iis Interesesingulare propter illam qualitatem quae Studioso competit, non aliis. Denique Conventum Interesse vocatur de cujus vantitate

interpartes conventum fuit, ac proprie Poena dicitur. VI. Hanc autem divisionem reiiciuntDonest in . deis podinterest .s Alciat de eo quod inter.L quaero Iob. Denen. in M. c.,na. q. Emul Ferret dIun. Cna L8sq. 6c ibid. Molin n.u.statuentes, Unum esse reverate' mas eius quod interes verba illa ac terminos Interes' ommune, singulare, Conventum esse plane inaudita e

xpribus Ctis&a quibusd/m Interpretibus Juris de naum

10쪽

excogitata madinventa. Nec enim Interesse communis si inguiaris conventi ullam fieri mentionem in LL. nostris. vid. Hun. ad Tr. d. D. I. tk ait B. Q ires nos hanc divisionem, utut magni nominis Viris probata sit, a Ba- chori imprimis ei. &ab aliis communiter recepta , cum tamen ad veritatem juris Civilis examinata sabsistere vix

poterit, ex sent. ante Cit. Atit reiicimus.

VII. Praeter hane, restat ad huc alia , quam Dd sep- peditant ejus quod interen in Extrinsecum'intrinse-

eum Sub divisio, quorum membrorum explicationem etiam accensebimus, deinde ostensiiri quid veri falsiq; contineant Intrinsecumergo dicunt communem aestimatione eius quodprasiari debet rigore obligationis inita inter partes Extrinsecum, quod ex re,de qua agitur , prove 'nit,prout es augmentum rei castimatio quantiptarimi. mereructus ex re, qui omnibus debentur. JUints. d. d. iis lit0ur. n. 3. Sed quicquid dicantilli qui hanc divificinem admittunt, vix certo possunt consistere fimdamento, novam plane vocem& distinctionem fingentes, quae prorsias etiam nec exjure, nequed. l. un. intellectu, dici potest,uel si possit, minus ad ejus explicationem conduceret, ut ait Astiat. d. . in te eum Fulgos in L I. pr. co 4.daeae t. Empi maxime cum etiam contra mentem auris agat,quia recte jura pensando, non attenditur, an aliquod interesse sit intra rem per clar texi in I. I. g. d. a. Act. Empt.Qvaec.autem utilitas proprie circa rem consistere dicitur,ea extrinsecus venit. Eam ipsam etiam

reiicit Althus insita Dicaeolog. liba. c. 3ώ. v. G. Tandem Glossa alias in Schemate adae l. v. subiicit M. Species eis ιρον interes,aestimabis 8c inaestimabile petilio, convenis

tum,certum Se incertum, mutationis fori de persen , ultio

nis xhonorta cf. quas vid ibad. Sed quam male haec omnia dicuntur ostendere, nunc non licet. 8. In