De re rustica lib. X. (Comm: Pomponius Laetus)

7쪽

Lucii unii Moderat Columellae de Culti hortoru Liber. XL uem.Pub. Virgilius. .m corgicis posteris edendum dimisit Ad eiusdem Carmen Praelatio. Oenoris tui Silvine quod stipulanti spoponderam tibi reliquam pensiunculampcrcipe Nisuperioribus decem libris ac minus parte destum quod naturae persoluo reddidera. Supercstcrgo cultus hortorum segnis ac neglectus quondam ueteribus agri collS:nucucro celeberrimus. Siquid c parcio apud priscos esset frugalitas largior tamcn pauperibus fuit

usus epularum:laetis copia ferinal ac donacsticarum pecudum carne uelut aqua frumcntoq; sumis atq; humillis uictum tollerantibus. Mox conssequcnsa praecipua nra aetas dapibus libidinosis praecia constitvcrit. Cinnael nonaturalibus desideriis: sesces bus aestimetur Plebeia paupertaS summota prcciosioribus cibis ad uulgarcs compellituri Q uare cultus hortorum quonia aructus magis in usucst diligetius nob su tradiderunt maiotcs praecipiendus est. Is i cui institueram prosa orationc prioribus subnc Reetur cxordiis:nisi propositum Apugnassct frequens postulatio tua quae pervicit: ut pocucii numeris

explerem georgici carminis omissas partis quas tamen ut

ipse Virgilius signis cauerat post se meorandum,cliquit.

Ne haliter istud nobis fuerat audendum lex uoluntate uatis max1me uenerandi: cuius quasi,uic instigate pigre sine dubio propter diflicultatem operis: verumtame nosine spe prosperi successus aggressi sumus tenucia admodum cicne uiduatam corporc materiam quae tam cXil sest ut in consumatione quidem totiu Operi annumcram uelut particula possit laboris nostri:perseueroci quasi suis finibus terminata nullo modo speciose confici. Nam ct multa sunt eius quasi mebra de quibus aliquid possus assari: tamen adcin tam exigua sunt aiunt graeci ut xicomprchensibili paruitate arenae finis sic non possit.

quare quicquid est istud quod elucubrauimus ideo a priam sibi laudem non uindicat ut boni consulat sit si decori prius editis a me scriptorum monumentis: scdia praefati desinamus. Nunc ad Carmcn.

8쪽

IVLII pOMpONII FORTUNATI INTERpRETATIO IN CARMINIBVS COLUMELLE

Emorabiles horti in sabulis narratur fuisse hesperidui in qbus non pomariinde aurea: scdiatum oleastri uiruaut Ante omnis uero regis di alcyno natic puel silς patris fibulis celebrati sunt Reges persa*hortensi cursantctilucre Tarquinius superbus Q horto de

Hortorum quoque te cultus Silutae docebor lectatus sIt: respotum cκοAt ea quae quondam spatus exclusus inluvies citis: liliis adblium indicat

E, '' In. xii tabulis hoὲ timcn uom caneret laetas segetes remunera bacchi non uillarum babctur Et te magna pales nec non caelestia mella. Epicurus primus horrivroilius nobis post se memoranda reliquit magister scillimatus est

pinguis ager putres glebas reiQluxat terga holtis incuberct eADe uiuexit Saossus gracilis imitatur arenas scant. Signa saturnicii Atque habilis natura soli quae gramine to hortis olim posita tute se

Nam nes sicca placer nec qu stagnata palude mic auxiliante adcitcrpreperpotitu querulae semper conuicia ranae rationc u lauS. Qia Cac

Tum quc sponte sua frondosas educat ulmos lymo uarrone Catone

Ae rados aut pruni lapidosi obruta pomis In 3oemio relictaS a Gaudet: dciniussi consternitur ubere mali l . P. Virgilio georgici carminis partes cxpleturum se fatetur. Hoc frequenSpetitio. P.Siluinu eZigebat: urgcbat it facile Iaudis cupidum Virgilius tam assumendas posteris curam reliquit in hoc uCiba. V ut ScipitCCquidcm spatiis eκcIusMiniquis Plactereo at aliis post memoranda relinquo. Multu Pollexitati tribuit qua adco dignas putor ut agricolationi sus terminOS ponat in ergo iniuria hoc negociu Acqucdiauctu rusticaticis

artifeκcosumato iam operi submadauit quod liberuiaste trissimCniu quantu colonis clitori husinac uinitoribus tradiderit C lcstia mella Multa Tu affert de origi capus poetice mam decora fabulis: Arustico obscrualidi: aut diligentiae: no tamC pro intcrpretatoediccus Aiunt mulierem specie pulcherrima nomi Melissam iove in apem coucitisse Homerus ex scabroibus natas dicit: qua NymphSphryXOideSeducaucit. Mowi cretestatio ouis κtitisse nutrices: Δ pabula diuinitus ortitas: quibus isset in educabat. Hoc uirgilius dicat inqc Dicico cli regem pauere sub antro. Et in qua regione natae sint: ad agi icolas minime ptinet an in thessalia sub aris cao: an in insulitea an eriirci temporibus sub monte hiinctio an incrcta sub saturno,ut mcnaiadcr ait Nec adnOS pertinet perscrutari utrua ut alia animalia gingatur ani floribus progenicm inquirantio utrum euQmant mel an X alia parteidatur pricipio scdcm: clipatur ab olitore non macilentum solum acuente: cui facile terga. i. cespites 1 superficie resoluantur. Numerois: ab numero herbarum ci cum sit fossuSager: ita teratur ut sit instar gracilis barcncruci si tale situ non facile reperitur: alia an ratinc benignitas inculta: tamcndcuuida: ut Varro scribit sabuce rami inflar: uitandum semper illud solum est: quod siccum ubi rana inculi uiridi tergo saltant. Tum qua sponte sua laudat solus quod ultro ulmos nutriat:&siluestri palmite istet. Et acradc: quod spia genus est. Et gaudet atris pruynisi obtegi: di convcrni siluestrio indigcna malo.

9쪽

sed negat besseboros posthsc amara ferreneget ut bellebori duo genera albus ci nigra

optimum est: ut Plynsus meminit in anthicyra Dus sunt urbes nomineanthicyre Alte/ra phocidis altera sinumaliaco ad oetam montem: ubi optimu nascitur helleboru: ct i5 dici octia liue anthicyra potio: cuius causa ut mortales purgarentur: locum celebrescccre insanientibus: paret sumptu utile hclleborum: aliter ueratrum appellatur. Sed negat hel Metapus medicus Amythaonis filius hclleborum ivcnit q6 metapodium uocant,aIii dicunt pastorcm eiusdem nomis inumisscrcu capras pasecret. Et Sed negat helleboros &noxia galbana succor

potes fugat. c ccci a Mandragorae pariat flores: moestam ci cicuta. xos moestas: Usunebres Nec manibus mitis ferulas nec cruribus aeque arbores: quibu thcss li Tereta rubi: spinise ferat paliuron acutiS' docentesplunio maXime abundat. Qua et libra lac quo P sint amnes quos incola durusci succus loctu asscrt ude Attrahat auxilio semper sitientibus hortis. toxica quasi taχica suta Aut fons illachrymet putei non sede profundarpellata. Fumuscita in V Ne grauis hausturis tedentibus ilia uellat.

goram: qu naturain adi i liis humus uel parietibus uel epibus hirtis.cu homibus mixta habet laudatur, neu sit pccorticu pervia furi. cum ci mas sit re focinia I Ieu tibi daedaleae querantur munera dextrae:

to cauet:&occatum spe N polycletea uel fragmonis aut age daerat pus tribus circulis gla Arte laboretur: ed truncum forte delatum dio scpvir. Vis eius uapo ibori S antiqua num cucncraxcithyphalliculo Ionifcracssac et Olis Terribilis membri: medio qui semper i horto

scribit theniensium poena uenenum est epota Socrate sustulit EX. ea illic tesse loca circa pubertate uenerea cohibentrCicuis aduersatur uis pericapi herbo simili papaueri cu cructissima sit: acit fugis simile ime diu asscito 'panaces S tbus. crruis: puero Vio Crasut Socrate in libero patri: alinis a. pidissimos ut dic ictis iumctis ueneno ideo asinu grato hostia baccho cadit. Ribi: spinoso dorso cruribus noκiistit vim siccandi: ο stringedibnt. Ini ad cibuSrana nutriunt: quam est suo note rubeta dictit: ideo ad malcficia magiciSauκiliu pstat: decocti In in austero uino dcte, firmat. Est genus rubirq6 hiosa gigit Paliuron aphri uiton uocat genus es pinsici essicacissimum cotra Ioepetes. Vicini quo sint amneSisit horto uicinus suuius aut i co sol scrupant Aqua. n: alimentum herbiSprSbsit. Puteus in hQxt si utilis: multo in labori olitoribus aqua auricntibus cesci sic non facile locu irrigatur, igat locu horto idoneu uel paricles uel scpes: quς hoc mo sui plantatur sabuci spatio metali: inde semia choriis oblogis inserta pastillis ordinati pontitur: sepe trimi faciunt suri Siori in uias: post trinatu gaudet singulis annis rubi aduri oc adustione asperiorς uersipunt DSdaluSigeiosus suit interlictos, laudatus pueros suos distri gentes se fecit Huiu dSdaliriuera telligit muncta: no illius athciensis Policletus: sityonius Agcladς sculptorii discipulus fuit: diadum cneu pue; expressit molliter cubate solus Dolum: ut meminit plii tu lis arte ipsa secisse arti opere iudicas sculpsit distringcte se di nudii talo inccssete Phr)gm Q sculptor ictor fuit: crgo opiphragmonis ci ci cladς, policleti dςdali fretarisi querat rustici siloceti medio horto magi nc papi trucocκpssa uti etiam' insici Tibulus cu ait: pomosis ruber custos ponati hortis Teneat ut saeua falco Papus auos Columella, Papuis ibo estior uocabulo thyphallu ris minar prianus filius bacchi 5 ueneris suit: qa uinu uenere cit Nucenptus thiphallus nomiat Alii Tiphoa: ut diodorus scribit hic deuSputatur sacratii ab nde cum inrcrempti mas

10쪽

ritio syridis mcbriola legisset: nussi restit inrite mcbrsirio tepluihuic propc nilii statuit cu sacerdotibus Ergo age rcpus sationis dicit Pestu opiduatucania cuius moeniarpe mai magni spatii adhuc integra videtur Iatitudieri altitudie mirada: a tuscis coditu possidonia diκerunt: Meius sinu postidolatc possea Oani missis huc colo is pliaucrut: ut ait Strabo. Hic rhosa sere albicas bis ano prouei malo epicbri Foditur hortus post occasu canicuis Stelis cum occidiit finxitur a poetis ad Oceanupotus gra ruisse Canis hic ut scribit Igius erigonis fuit, inligua bct lclla una: cais

Ergo age nunc uirus εἰ tempora quael serendis Scininibus: quae cura satis quo 'dere primu Nascant fores pestiis rhosaria gement. uo bacchi cus aut aliena stu pe grauata Mitis adoptatis curvetur frugibus arbosi

Pierides tenui deducite carmie musae. Occani sillans cum iam canis hauserit udas: Et paribus litanorbem librauerit horis. uom satur autunus quassans sua tempora pomis Sordidus & musto spumantis exprimet uuas: Tum mihi serrato uersetur robore palae Dulcis humus: si iam puluiis defossa madebit: Ais cruda manet caelo durata scrino: Tum iussi ueniant decliuo tramite riui.

Terra bibat fontis dolitati compleat ore: uod si nec caeli nec campi competit humor: Ingeniumq; loci uel iuppiter abnegat imbrem:

Expcci eiu hyems dia bacchinaxius ardor Aequore caeruleo cclaretur uertice mundi Solis dbaduerso metuant athalantides ortus:

Alci ubi iam tuto necdum confisus olympo

Sed tepidus profugit chelas ac spicula phoebus

appellatur. In capit unas qua nonulli syrion dictit: plymus ut ita fert aqloes atecedit calcul eκortus quos Odroinas appellant posscκortu ide Aloes conatius spirat ethesias uose

cat Oritur. vii. cal augu

sti. Occidit sqn tota pol xl dies. Dia bacchi naxius ardor corona dicit Ariadna coronas dono accspit a Thescoeside nupo sit libero patri: ct possci'

i csto collocauit. Alii dicut hac coronas dedisse bacchu Ariadns: cum ad minoem i crctaucit alii dicut corona suisse data a uenere baccho i nuptiis deoru Hsc cacrori lcoe ooncte occidit. Eκori cusscorpioici uellas noue in rotundo dispositas: Alii dic ut hac corona oriri Inostnis octobris Celcrct

Aa sol Opter brcuitate dieria ccloare uidet Atlatides: uergilior quo mctunt ortu solis: qa. i. Ral. noucbris occidui solq. Atta eXPlioe oceani filia ait istius: ut alii deucalionis filias huit. χvo uno uocabulo allatides diar. Veruinc νεκhis hyades notatς a fratre .suit hyas: si roribus plurimu dilectus e R liqvs Pliades a mi edicte Vergilie diirria ciuere exoriunt: ita ea; exortus,stald significatio occasu hiemc Aleκadcr ait byadas dictas ga suerit filis Hyses 5 Boetia: o si septe: una uero sagisypho nupsit nvidet: c his di electra dardani obiasti m fuit,qus post diruta troia sparsi c)pillis lugedo 1 co meteucrsac: 16 desolatione regno idicat Ci. ait hyadas a pluedo dicta deipe ritcnpi suculas dicula suibus. Ego puto qm sues luto gaudeat. Hsiuens ei rut a lucurgo: oc collocatsi effigie Tauri pluviam idicat Trepidus fugit chelas: scorpi dicit: cuius iapars durci,cle: sol igreditur scorpiu. xiiii Kal. nouebris tr piduS: sarpter breue,dies fugere uidetur sol: ci quis it simu pbetitoris Spiculapi oebu dira negat Olcidrediere sat tiariu dicit. xiii. Kal. decebris. Alii celauru huc ec arbianus ait fuisse crotum filium euphemis nutricis musarum id habitasse in parnaso cum musis rit uenationi accrrime incubuiss et unde de usum sagittis 5 equo insedisse Post monem praecibus musarum a Ioue iter astra relatur&uaria forma ascriptu: Equia a pleruiu quueator: cauda satirica: quia carmibus satira eκercuit Corona hcti pedibu ncua 1 vii. pceps

titit