Nicolai Beraldi De vetere ac novitia iurisprudentia oratio recognita ab autore & aucta : cum erudita ad antiquarum lectionem ac studium exhortatione

11쪽

non minus frequenter testatus sum,suisse ex eis uidinti aet quosda excellenti tum ingenio,tum memoria singulari, pene incredibili,qui & prsclara multa acute excogitauinint2c inuenta ab alijs o iudicio examinauerint.Illud etia addo,tanta eos diligitia at acrimonia in suis studiis esse uersatos, ut omnino nihil eis, Prarim temporis felicitate, defuisse existimari pax sit.Quamobrem α enim uenimus,quo haec potissii mum spectabat oratio)uos b optimi ac generosisiimi iuuenes etia ato etiam hortor es obsecro,ut seculi huius,in quo nati estS,selicitat grati ac memores ample vietamini,neue eiS credere sustineatis, qui haec studia taangusto ac circvtab aeuo hoc satis esse putant es perficiendo,qui sit timis destinatus. Vehementer, icredite,erram,quiita sentio, si qui modo ita sentiat.

Enimuero quum doetie ac ueneradae uetustatis cumscripta ac monumeta res quod certe ubi licet agna cum animi uoluptate facio) tum uero cuiuscini genis instituta acmores expendo, tum donumino olei cluantum ab ea posterior aetas enci merit

inam pHIosephom omni um prin s in Ciceroni indetur in Gorgia suo multa argumentis confixinmat m-s tibus ac Rerum b. Tectoribus non

eloquciniam modo, set philosephiam etiam esse ne talariam Cuius distipulas Aristotcles inirem posteri

in primis obseruarum, cui recentiores philosephi Primas magno conisina tinnierunt in Eth tum

libris ad filium Nicomachuse metis, Politicen,ides ;

12쪽

Mendariam ciuitatum ac iuris dicundi scientia manscam atque imperfectam esse censet, quae sibi philoses Phiae partes omnes,dicendi. facultate, ac rei militas ris scientiam socias atly adiutrices non adsciuerit. At

hodie quotusquis p eloquentiae praecepta sese desiderat et Imo uero quis eam curam non ridet,non modo

ut inutilem ac superuacuam, sed stultam etiam ac ridiculam: Quis hodie ex iis etiam, qui prima obtinent ac mia tribunalia nosse siladuit ea,ac intelligere,quae de aequo,iusto,bono uero,de. iis,quae sunt illis contraria,ab antiquis acute ac prudenter scripta sunt, ac nobis uaditar Quae quanquam Pnt oratori cum risconsulto communia, a philosophis tamen rivi eos rum tractatum, id est publicam materia priuati iuris

feceruno sunt ea omnia petenda. uidem neminem esse puto aut humanarum rerum ita imperitum, aut ita reseactarium accontumacem,qui Ciceronem pushlicis muneribus obeundis oci ari,aut Respub etiam

praeesse sine iuris ac legum dis lina potuisse pulm se tamen ad regendam administi ad ἐν Remp. pretinen accepin se a philosephis omnia latetur, &pluribus libris ac epistolis testatur incendi facultate, regendarum. ciuitatum seienti dis intimis sepientiae Mutibus defluxisse. Nec, tamen in-sententia haec dico quod i Monsultos ac magistatus ad phis

losephoru innisus ac gymnasia mitte cra aut releagandos esse putem.Non enim eo haec pertiriciat, inultimi ut ossic mi am neni omnem inns perenda Vidit B , existi

13쪽

existimem, ques ad Rempubi nunquam nisi inuiti ac

coacti accesisunt. Sed euoluendi tamen eorum libriiunt,qui expetendarum ac sugiendarum rerum rationem nobis praescripseritii ut non alios modo melior res magistratus faciat,aut iuriscosultos, sed ut utrius que uita cumdiuinarum rerum humanarum. scientia sit coniuncta. Quid enim tam abstudum, quam

cum philosephiae pars quaeda 8c sit, & ab ipsis etiam

iurisconsultis iurisprudentia dicatur, ese tamen iurisi 'consultos nonnullos,quibus philosophiae nomen ita sit sispectu acinuisum,ut eo audito modo, uel protis os adantur,us in risis ac selinos etiam ac fluentra cachinnos, nonnunquam effundantur. Quod si iuris ac l*um enarratoribus definienda quaeda sint,

quaedam reseluenda,distingueda quaedam, diuidenda,illicienda,implicada,colligenda,quibus omnibus arris etiam cuius p explicatio praecipue constat,quid iurisconsillis tam necessarium,quataea philosephiae para,quae dialectica aGraecis,a Latinis disinatrix dici recte,ut inito,potestet Si iuris quaestio omnis,ut Fabio se et,uessitarum proprietate, si aequi disputatio,

ne , si uoluntatis coniectura continetur, an non illa

14쪽

Iustres etia legumlatores uno eodem p tempore Anaxagorae physici auditores fitisse costat: Si Academiae spatiis Cicero plusquam Rhetora ossicinis ac sinolisse debere fatetur: Si in Platonis auditorio Demosthmines diu sedisse traditur,cur rivulos tantum sectamur, abhorremus a sontibus Neque porro ea idcisco cos memoro,qub metiusnodi artibus instructium esse,

aut eruditum quisquam fuisse credat. Abstim enima stimmo illo ac plane illustii loco, 8c certe quam lingissime absum, cui per fati nesbo cuius iniquitatem ad hunc us p tam humilem gradum adrepere uix th erit. Quando uero aliis bonum,quo careo, inuides re nec uolo,nec debeo,nihil ingratum uobis,ne mo1estium fore spero,si adolescentes melioribus annis natos, cellentiori. ingenio, quam quod mihi coligit contuit autem perqua exiguum) praeditos comm nefecero,iit resuta trulgari ista uia,inuia plane ipsa,ad

antiquorum se exemplar ac imitationem accingant, Praecipue uero caueant,ne ci assos istos, cp ut uerius dicam, rediet, praeposteris literis imbutos audiat,

quorum sicut inepta at inerudita, ita pestilens uox iampridem ubi agno tur, Scientiam,quae de pune luctando non sit,stientiam non esse,sed institiam,

ac dementiam. Iam oper retium fuerit animas uertere, quantam in molem excreuerint inepta sesio

Iliad arbara comenta,& glos Data plane stulta imis rum,qui hodie soli Iurisconsulti nominantur: ut Hevre fateri necesse sit, de Iurisprudentis usitam esse , nisi

uellege

15쪽

uel lege,uel regiis edidius eorum stultitia coarguatur, uel compescatur temeritas. Quod enim disciplinae longe omnium splendidissimae adipiscendae ac pera

discendae ab initio obstare iure creditum est , id isti

tam pertinaciter agunt, ut rem ab antiquis sebrie ac Prudenter animaduersam ac tractatam,immesis,infinitis paginis ac libris scribendis obruere ac labes etare uelle uideantur. Didymum grammaticum,qua librorum quatuor millia consci ipsisse dicitur, serudieneca fuisse tradit, qui tam multa inutilia acsupersuacua legisses Ego uero no eos modo,qui in eiusmos

si nugis .mniis legendis otium aciem Somne perdunt, seros: sed illos etiam,qui in excogitassis, contaibendi cosuendis illis occupati Sc sunt & Resrunt,cum de studiis communibus,tum des ipsis male meritos puto. In iis quae a Didymo uaria ac mulata scripta sunt, necesse est otiosa etiam multa fuisse, si in illis,ut quidam tradunt,quaerebatur, Athenariasisne an Rhodius, Smyrnaeus an Chius, Colophonius an Salaminius Homerus fuisses: centum ne an plus res uini cados abeuntibus e Sicilia Troianis Acestes

dedisset. Pudica an impudica Sappho: Libidinosior

Anacreon an ebriosior Misisset.Sed non minus ineristis otii, priuersae subtili xis sunt ea, quae de paeta nudis,uestitis, scitatibuS,alijs non minus abstes ac ridiculis, nullo seueha,m m. temporis impendio ab istis disputantur. .: Nil ere ac peremises uis uelit, immensuin ut uolumenexpleat, in

16쪽

ptuini ac perministu necesse est. gem,reeti inquit Latinorum Stoicoru princeps, oportet esse breuem, quo facilius ab imperitis teneatur,uelut emissa S uinitus vox: quoniam 1 nihil frigidius,nihil ineptius, quae cum praefatione aliqua legitur. Quod si leges nihil aliud sunt,quis minis mixta precepta ,Praecepta uero omnia breuia esse debet: merito hanc quo Gσmendatione ac dotem suis legibus ueteres illi legumlatores adesse uoluerunt,quae ut breuia ac circumsi i opta quaedam oracula ab illis & diet ais sint, Sc ab hominibus exceptae. Lacedemoniom Rempub. idcirco beatam fuisse quidam scripta ut,quod Lycurgi leg paucas, eas* breuissimas haberet, 'sch sanississimis

uteretur. Nunc non modo innumeris, iisdem. sit. peruacuis legibus,sed eo' etiam, qui lWum interpretes uocantur,immensis paginis, uillationibus,inductionibus sie enim uulgo ab istis appellantur) amspliationibus, collectontibus, illationibus obruimur, circumscribimu , illaqueamur. Ecquis erismodus et Verum enimuero ut Didymi,ut Appionis,grammaticorum4 ueterum perimulto vicinina:ut item philosephorum,quoam & nomina uaria fuerunt, & dispures di Mesep familiae, multis n6rebus elucubrata

uolumina aut per si a corruerunt, aut contempta, succedentibus. at is optimis probatissimis, neglecta interciderunt: Stoicoru ueterum, Epicureorum, Pyrrhonio',Cyrenaicorum,& eom, iSMegarici

dicti sunt,& Cretici : sic quae multis i sanis. uigiliis ac sua

17쪽

ac sudoribus aut Hipta sitnt ab istis, aut hodie etiam

scribun ultro mox intercident,nas etibus iam optimis cessura. m quemadmodum hodie4 sunt,qui nondum eam insaniam exuerut,ut is qui in Senatus consulto Syllaniano explicando iam consenuisso di icitur:ita no desunt,qui ut artium omnium, ita huius quo praeclarae ac sanctisi te distiplinae dignitate ac splendorem nobis reddere studeant, & a barbaris uindicare. Si umbendis in legem Aquiliam comen 'ams paginas iam se propemodu mille gloriatur inssumpsisse,& rem seriam se posteritatis: p negotiu age Heputat, no intelligit nugas suas,simul at* editae natarch fuerint,velut exitiale aliquod monstrum ex insguendas.Eiscere non possum,quin quod mihi, Narbonensin hanc prouinciam obeunti nuper accidit, uobis attente, ut uideo, madiose* audientibus refrixam. Incidi in magnum, ac toto hoc tradita notum ac percelebrem Iuri Ponsultu, sed caluitio ac rustico uultu deformem: is quum me in domus sus interius cubiculu, multis pro ota magnitudinis libris ac uolaminibus oppletum,inuitum ac reluctantem pertraxisset: opes. sitas nam eas sibi istas opes esse dice, hal) ostentasset,mela insertunatum diceret,qui eiusmodi thesauros contemnerem, S Ciceronem unum assidue in manibus gestarem habebam enim tunc Ciceronis Academicas exiguis tabellis circundatas )ego uero causam intelligere me negarem, cur quum tam raris capillis esset, innumeros tamen libros maes

18쪽

gno emptos domi cogestos seruaret: Excanduit ille, ει me ex aedibus suis furens eiecit,& ne puerilia Cicoronis deliramenta domum sua referrem, grauiter est Peracerbe interminatu Postridie, quum tam mishiae iniuriam ab illo illatam qua maxime occultam

esse uellem,per uicinia sparsit uniuersi ,quam belle gramaticum nesboque, abs quo sibi caluitium esset obiectu,accepisset.Cum p e uestigio ad me uenissent honesti ciues aliquot, qui impudeter a me factum dis 'cerent,qui iuris peritum hominem idoneum esse piis

tessen,quem probris lacinti em: Quam sit,inquam,rium ac iuris ciuilis peritus,nestio: parum certe dis liter mecum egit hesterno uesperi.Qua pudentia igitur,quo cosilio, qua circumspeetione praedi sint noη mcrao,de quibus nimis iam multa, quicu pro posteris literis elementis. imbuti nullam humanitatis partem ait erui, tum demum perspicietis, quum Heganicis dis linas,artes p ingenuas ad hac,in qua uersamin iuris Eentiam adluxeritis, uobis persua niuerit perficiendo homini ciuili no unam aliqua artem satis esse, sed aureum orbem illum, ut dixi, sculum. ci qurrendum,qui idoneum sese ac dignum

Praestare uoluerit,qui ad shmma tribunalia,aurcis. ante icta lilii aulaea adsismatur. Humanitatis mistem nomen cum auditis, cauete etiam at F etiam, ne,

quod nonnulli faciunt,eo poeticas modo ac rhetoriscas literas inteum putetis.Sunt illae Mide perhum me, nec Perhumanae modo, sed saninuam utiles ac

19쪽

quae Optimarum artium omniu ceu se mina quaeriam miri spersa habeant ac recondita. Sed

humans runt &issae ab antiquis magno studio cubi ,ax' in lumino honore positae ac dignatione,quae

liberales& 1unt,& iure uocantur. Philosophiae enim quaehumanitatis parens est, quar. nos a barbariS, ab indoetis, a uulgo separat,iacit4 uere ut homines 11mus. uel partes illae sunt,uel comites ac pedissequae Inicum humani ingenη uitae* huius secundu eam quae nobis e coelo data est,do fit inam) ornamenxu ac praesidium. Das qui ample fiunt & amant,idipium Hssequuntur tandem,quod est in studiis omnibus,in omni actione, in omni uitae genere longe primum Rc praecipuum.Iudicium dico quo uera a fessis, incera ab adulterinis,germana a nothis,perfecta in inchoastis,exculta ac perpolira a rudibus, selida ab infirmis, sana a languentibus, a caducis stabilia , uina denim ipsa a uirtutibus intemoscuntur. Hoc excutiuntur 1atenti exuuntur abdita,illum antur obscura inplexa explicantur, nodosa soluuntur, sparsa colliginur, confusa distinguuntur,expediuntur impedita,lauantur aspexa,obli qua rcguntur,nuentia sistuntur epos nurum luxaxa,luxuriantis c estuntur, ema ianitur,sedantur turbulenta.Deni. haec ipsi Guaurius,

20쪽

ad eana. animae part proprie pertinet,quae cu generosa ipsa ac nobilis, tu diuina etiam a philosephiscensetur,& a ratione,quae sua propria. est hominis, nomen habet: arte tamen praeceptis , ac lactione, meditatione. iuuatur. Ab ipsa uero Iurisprudentia

eius p studio ita acuitur ac perficitur, ut ad eam lata dem ratione accedat,quae sapientis est hominis,5 se pientia etiam appellatur. Sed mementot tamen Phulqsephis decretis id praecipue deberi,qu Mim qui : dem iudico,obsbarata in nobis natur iem illa indes lem ac lucem,pene* oppressam restituunt,ingenii pium non Mixer exuscirpnt,quam γ' o ω leqi ais tas Muscinulla neni ipsa suu oplicat, ac in lusem emicat ac flammam. In x enim philo phoivplacita ea duntaxat quae ad sin my0din m*xes periinent, Scleges humanas,mbit omnino interdia autor est Plauto: nisi quod illa adsxaecepta illa quae Catholica, id

est uniuersalia uocanIux . ad ea quae specialia ab istis dicunt, propivsputamx accedere In utris naturae leges quasda uidere est, quae praeceptis Haptis prationibus alunt & formamur.Semina enim illa nos bis a Natura optima pamrite insita, cultu ac diligetia iuuantur, & adolescunt: mca ita, in filicem lolium degenerant. Ium it 1 lanx appestandi sint, qui iurisprudentum xctonsis adimi i multa cauent

desse student ac costulere. A Iustitia quidem uiri boni olim nominati sunt. Sed quonia sine ii dicio Iustitia

C , ipsa