장음표시 사용
1쪽
3쪽
DE MILIARI Miliaris morbum sistit febrilem, primarimn, contagiosum, qui nomen habet a vesiculis, quae in summaeula sudoribus comitatae copiosis et loelidis erumpunt, varii saepe coloris, modo rubrae miliaris rubra), modo perlarum colore non absimiles miliaris crystallina 4ero repletae limpido, aut sero purulento miliaris lactea
sive purulenta, saepissime discretae, rarius confluentes, milii granum magnitudine aemulantes Antiquissimus esse morbus a nonnullis miliaris ereditur nec desunt qui asserere ausi sint, nescio quibus sussulti argumentis,lepram in Pentaleuco descriptam nonnisi miliarem fuisse morbum Burserius M. Fantoni et Caroli Allionii vestigiis inhaerens ΙΙippocrati et Aetio notum fuisse morbum sententiam tuetur juxta illud: Tirca septimum, octavum et nonuni diem aspredines quaedam nullaceae, culicum morsibus lare similes, quae tamen
4쪽
non admodum pruriebant. in summa tute subnascebantur et ad judicationem usque perdurabant m Galenum qumque Avicennam et Petrum Salium hunc cognovisse morbum alii perhibent Verum contraria prorsus recentissimorum prostat opinio. Hi enim veteres sulummodo omnia vidisse et recte vidisse atque perpendisse minime concedunt, ita ut eorum sententiis contradicere netis esse non credant. Atqui istorum sane observationes numerosissimas morbus enim totam sere peragrat Europen ea quae nunc in honore est animi aequitate, caeterarumque scientiarum
omnium collatis opibus, institutas aequiori serendo judicio
pares esse non dubitamus. Revera quid unquam allatus comprobat locus Synonymiae omnes illae et loci qui reseruntur ut misiarem innotuisse veteribus comprobetur, minime ad rem faciunt, eo quod quum exacte exanthematis formam depingunt, illiusmodi characteres asserunt et signa, quae cum miliari descriptum morbum confundere non sinunt reipsa, ut unum tantum, quod assertur re. vocem exemplum, de miliari agi quis credat, quum aegroti narrantur pustulas praeselerre in ulcera abeuntes: nonnullique, pudenda, manuumque et pedum exiremitates, ne non oculos iisdem exesos uideribus postquam amiserint, iterum reconvalescere quandonam miliaris tanta praestitisse visa est qnod si nonnnua tantum reserunt signa quae miliari quoque non impropria videntur, alia semper sunt quae aliis non minus conveniunt exanthematibus. Quam rem libentissime assero, preaeter Supra jam exposita, ut nemo ex hoc quoque non id rit, ut velerum haereditariae addictissimus sapientiae. quantum neoterici in morboruin tulis si is veteribus
5쪽
praestent. Quod si miliaris adeo antiqua est, ut de Isppocrate, Aetio, Galeno, Avicenna caeterisque sileam, cur, ex quo lux illa in Italia assulsit, quae tenebras harbar rum incursibus inductas ab universa mox Europa dispulit, cur, inquam ab illa aetate usque ad an. 65a, quo miliaris Lusiam populariter assecit, nemo unquam morbum retulit, cujus non indubie facies cum miliari conferri posset,innamvis tot tantique ubicumque floruerunt
auctores dum e contra numerosissimi huic morbo illustrando operam navarunt, ex quo esset, Lypsiam depopulantem narravit miliarein, unde mox universum serebatur in orbem Sed redeamus ad rem. Plerumque his ingruit morbus phaenomenis prodromis Delassatio universalis cum inappetentia aliquando juncta, dedolati artuum contundens, crampus inessabilis dysphoria, horripilationes caloris insoliti et sug,
cis sensu intercurrentes somnus implacidus, vigiliae, insomnia inordinata et horroribus stipata aliquando somnu Supra morem protractus torpor gravedo vel d lo capiti, transitoriae spiritus oppressiones, quae Suspiriis excipiuntur aurium immurmuratio rigores in Spinae decursu, cordis palpitationes, deglutitio dissicilis: aegri fastidiunt, vomituriunt pulsus interea varii, in sudores proclivitas. Post aliquot dies corripilur aeger se-hri; frigore scilicet praegresso, calor succedit modo ardens modo milis prout individuales conditiones incau- Sa sunt et morbi gradus. Aliquando novae se se addunt febres typum praeseserentes tertianum aut tertianum duplicem Saepissime una cum febri dolor insurgit in thorace cum tussi, aut alibi, ita ut suspicionem injicere pos-
6쪽
git de loeas partium inflammatione qui dolores ex una in aliam vagari solent cavitatem, insimul sudores addum tu consueto copiosiores odorem spirantes peculiarem acidum, absque ullo phaenomenorum levamine nisi eum augmento quoque uncti angor et dolor in epigastrio: sub his aeger male ominatur lingua interea semper u .mida, plus minusve sordet cum marginibus et apice ru.hris sitis plus minusve molestat Cephalalgia aliquando tanta est ut de meningitide deponere videatur dum interdum satis lenis et intermittens est immo jure de initiari suspicabimur si cum modica cephalaea verba inconcinna sagit aegrotus, dein splendent oculi sursum
convoluti obtutuque haerentes fixo. Praeterea myrmecismus in apicibus digitorum aut puncturae nec minus pruritus et puncturae passim per cutim aliquando subsultus tendinum aut convulsivae succussiones Pulsus seequentes et irregulares valide pulsantibus carotidibus: sanguis elicitus alta plerumque coopertus crusta aliquoties tamen resolutus. Dies vero qua stlorescent vesiculae omnio incerta ; et si aliquando quarta die erumpunt, Possunt quoque multo serius apparere, sicut videre cor tingit urserio eruptionem trigesima quarta a morbi initio prodeuntem Frequentissima ver dies a practicis notata undecima esse solet maculis incipit parvis, rubris, quae postmodo in vesiculas attolluntur milii magnitudinem aequantes hae secus jugulum prim et supra claviculas, nec non summo in pectore et dors apparere incipiunt, mox passim per universam cutim Durationis estorescentiae variat tempus pro morbi aegri temperamenti anni tempestatis, aliarumque circumflaliarum ra-
7쪽
tione mole increscunt maturantur rumpunturque, Siccantur, et demum in squamas magno pruritu resolvuntur. Quod si pro votis efflorescentia absolvitur, mox Sensim Omnia leniuntur phaenomena, sin vero imperfecta sit, nec Omnis secesserit materies, tunc vesiculis prioribus exsiccatis, febris et symptomata recrudescunt, ad nova iterum eruptio contingit. Si ἀοrbi gravitas evolutionem vesicularum intercipit, vel tanta sit materie miliaris se se efformaniis copia, ut totam recipere eam cutis apta non sit, tum febris increscit, sudores deficiunt, delirium tendinum subsultus, convulsiones in conspectum veniunt, facie tumet cutis, oculi sanguine turgentes micant, donec mors scenam claudat. Si vero morescentia quacumque de causa extemplo evanescit phaenomena tunc exsuscitantur illius organi propria, ad quod morbosus desertur processus si sint pulmones, spiritus
oppressio, si cerebrum, delirium, si spinalis medulla, convulsiones, si ventriculus, aut intestina sint, cardialgia, vomitus, diarrhoea si de puerpera agatur, secretio lactis imminuitur vel plane cessat, sistuntur lochia et venter meteorismo inflatur quae omnia symptomata iterum ad cutim pulsis vesiculis e medio auferuntur. Obscurior et implicatio res est cum miliaris morbus aliorum mori, rum adspectu prodit, unde larvatus dicitur interdum hysteriam hypochondriasim , nunc febrim intermitientem, aut catarrhalem aut rheumaticam, inflammatoriam aut biliosam, aut gastricam simulat nunc etiam pleuritidis, peripneumoniae, anginae, rheumatismi, arthritidis,
apoplexiae, pileptici insultus, cholicae nephrilicae, sed modo memoratorum frequenlius signis apparet. Sed hic
8쪽
observandum venit quod morbus sub cujus adspeetu miliaris obvelatur, semper habet aliquid quod illius legitimae naturae non est praelera quod remedia quae ali, qui aliquid boni aegro praestare solita sunt, suos e sectus non edunt, et praeter consuetudinem parum vel nihil perficiunt; semperque quaedam phaenomena mili ri propria in conspectu veniunt proximam eruptionem Ininitantia, uti sunt sudores profusi, continui, acidum spirantes, vel foetidi, pectoris Oppressio, respiratio laboriosa, stupores artuum et crampi, et reliqua de quibus jam egimus. Celeberrimi utrinque medici miliaris contagium impugnant vel tuentur qua tamen re minime perterriti lucubrationem aliquam, quae liti dijudicandae citra ill rum repugnantes opiniones conferre valeat, aggredimur; hoc tantum ab illorum discrepantia deducere sacesse a hi trantes vim miliaris contagiosam, quam nos admittimus, minoris certe esse gradus quam compluribus iualiis morbis, e g. in variolis, morbillo ecci nec minus naedici attentissimam quaeri animadversionem ne in re tam subtili decernenda miliarem morbum eum erupti nibus tantum miliarisormibus confundat. Allionii, Burs rii, Tissot, Rayer, Bodei, rerae Peuolaggi, Secondi, Beroaldi, Liberali, tot tantorumque aliorum medicorum nomina ut sere integrum ab sola ant numerum illorum qui de hoc morbo peretractarunt, contagium in miliari tuentur. Quorum praeter auctoritatem nos brevi sermone hoc idem defendere conabimur a dissusionis ratione ex una in aliam regionem, nec non ex una in aliam amiliam, et demum ex ejusdem familiae uno in alium indivi-
9쪽
duum, et postremo a periculis inoculationis ope institutis argumenta deducentes. Dilsusio enim ab hac in limitropham semper regionem nonne contagium criminatur reapse a Lypis in caeleram Germaniam prius dis-- sum miliaris abinde in Galliam, Helvetiam, Pedemontem et Longobardiam denique non interrupto itinere migravit. Si igitur contagium desideratur, cur non a Lypsia in aliam quamcumque dissitem regionem transilire debuisset morbus minimeque semper propinquam aggredirHunc autem migrandi modum non solum e regione regionem, verum etiam e civitate in civitatem proximam constantissime servavisse penitiori instructi morbi historia asserere possumus. Ita e g. a propinqua Mantua iubliaris Veronam translata suerat, ibique longo jam tem-Pore grassabatur, dum Vicetiae penitus adhuc deerat
cuum anno i 8 immercator quidam Veronensis eo veniens
ut suis prospiceret rebus, hoc morbo decubuit, cujus amici quum illum inviserent aegrotantem eadem correpti aegritudine primi in urbe exstiterunt, qui miliarem proderent. Nec aliter ex uno in caetera ejusdem flamiliae individua dissusum morbum ipse egomet pluries vidi ita, ut de contagii praesentia nulla inihi supersit dubitatio. Sic morbo correpto patres amilias quodam, bre- e Post tempus, uxor, quae prae caeteris illi administrabat, miliarem ab illo contraxit; snbinde silia natu inajor quae assidue aegrotae adstabat matri, et denique ejusdem frater, amicus meus, qui propinquum incolebat cubiculum, quod cum decumbentis cubiculo portae ope communicabat Innumeras istiusmodi historias propagationis modum declarantes in medium proferre possem, nisi
10쪽
tot quoque apud auctores extare ut ut Upervacaneum
omittere munus facile mihi liceat. M lubet sequentia referre Allionii loca quae rem extra dubitationis aleam ponere mihi videntur: μ constat itaque morbum qui L psiae primum adparuit ad proximas remotas, DOStras que regiones longo annorum circuitu penetrasse, si quibus requentior erat cum morbum habentibus agendi familiaritas citius morbo prehensi is et subinde mor-hi vero eontagiosa naiasmata non ab aere simpliciter sed ab iis qui in morbosa regione venenum contraxerunt, ad alia loca translatum fuisse is autumat. Non ne hinc contagiosa miliaris eruetur natura, quum aliunde nulla sulis nulla aeris mulatio, cui adscri-hatur ditasio accuratissimis institutis Dbservationibus,
adduci possit Quod si allata exempla contagii naturam nondum satis explanare quibusdam apta videri possint, insitionis essectus indubie hoc praestabunt. Haec enim pluribus experta mp is morbi transfusionem saepe saepius attulit quod si non semper hanc inducere valuit, hoc de cetitissimis quoque contagiis ut variolae et syphili sunt, evenire neminem latet Sequentia vero
sacta insilionem firmissime demonstrare reor. Nobilis Inatrona ut narrat Allionius, filiae suae hoc morbo detentae diligentissime assistens, et frictiones ipsa exercens retulit pustulas miliares in manibus et brachio sine incommodo essiorescentes. alis essorescentia quum
aliquandiu perdurasset et ea improviso evanuisset, Simili morbo paullo post laboravit . Sitnili modo mater quaedam narratur, quae quum oculo lacrymanti detergendo linteolo uleretur quo filiae miliari detentae fron-