장음표시 사용
791쪽
modo communia rerum principia , ut rotae quaedam se se mutuo mo vent, perficiunt, quo praestantiori muneri destinantur, hoc ima. sis excellunts tamen possunt, Ut automata separari, atque iterum restitui adeo ut sola compositioin modus, functionum, munerumessiciant varietatem Modus autem ille, mensura, vel temperatio principiorum talis est, qualis supremo artifice cuique speciei, aut generi est definita. Sed de his jam saeperi nunc quae jam ab initio proposuimus argumenta , adversus hanc, quam tuemur, sententiam, diis
II. Negant elementa simul permisceri posse, nisi alia ab aliis retun- Variato dantur; hoc utique concedatur. At retundi, inalterari non possunt, ciliaistur nisi ut contraria sibi sunt, infensati id sane non dabo Alterantur opinion, enim maxime, cum dispersa, dissipata aliorum interjectu vires suas multa miniis exerunt. amo quodammodo pereunt, cum nullum ex iis ve- solountur stigium, nulla forma sensibilis apparet ut si perparum vini, aut mo-aetamen dicum salis in aquam, vel aliquantulum scobis ferreae in arenam conia. deceris sed tamen illa, quae oculis nostris evanuere, aut distillatione, aut praecipitatione, aut si ferri limatura cum aliis metallis consus sit, magnetis beneficio educi possunt. Duo quidem modo omnes fere de mixtione sententias defendi posse jam diximus. Elementa enim alterantura neque ignis disjunciae atomi, terrae, inaquae corpusculis obrutae adurunt; neque aqua terra, sale terminata diffuit. Sic alia ab aliis infringuntur, ut sentit Averroes Integra tamen sunt, ut Avicennas existimates ex iis nova forma, seu compositio exsurgit, quam certaei specificae vires consequuntur et nec jam elementa proprias , congenitas actiones exercent sed totius compositi ac iisoni praecipuae serviunt adeo ut non tarn elementa, quam earum virtutes, eaeque temperatae adesse videantur. Verum molestius insistunt, instant acrius , non alterari elementa , quatenus salsa, aut acida, sed ut calida sunt, aut frigida in contrariis inter se qualitatibus pugnant. Duasi vero mixtionem non rnor potius , quam odium, aut contrarietas elementorum perficeret. Cum sales acidi fixis affunduntur, ebullitio queedam , ut diXimus, exoritur, tum arctius quam antea inter se devinciuntur an forte putas hos sales sibi esse infensos, qui ex eadem velut stirpe prodierest An cum priritus nitri butyro antimonii affusus ignem procreat, ex occulto distidio, aut obitus is oritur ex utriusque mobilitate maxima, sulphurea natura, quae in antimonio, nitro est uberrima , quaeque a nitri spiritu penetrantissimo commovetur. Quae contrarietas inter spiritum vini inoleum te-re bynthinae intercedites Simul tamen incerta ratione consula ex aris descunt.
792쪽
descunt. Neque omnino verum est fermentationem , quae in i Ter sis liquoribus inter se commixtis cernitur , ex antipathia potius, quam amicitia quidam, .mobilitate partium, quibus salini, aut
spirituosi humores constant, pro Misci. Elementa enim cum in IX- torum gratiam condita sint, nihil tam ambiunt, i quid amant quam aliorum societatem : simul juncta se se mutuori, strictissimo nexu complectuntur spiritus quidem in liberiorem auram evolare gestiunt, sed alia elementa velut iniectis compedibus eos retinencis Hinc ebullitio quaedam, hinc tumor, hinc calor persaepe, nonnunqquami fiamma oritur, maxime cum sulphur uberius est. Salem elementaremus fixum fluido sale, aut spiritu acido persunde, tum lese invicem cum fermentatione quadam atterent; accessione aquae haec ebullitio nonnihil sedabitur: adde terram, quae uberiorem aquam sistet, corpus aliquanto erit compactius , sed adhuc fragileri donec oleum insuderis, id enim corpus efficit magis ductile in flexile catque ita corpus obtinebis ex ele inentis compositum, quae non tam odio, quam propensione quadam, xvelut foedere a natura sancito
Neque necesse est, ut hae fusius inquiram, qui esticiat ut quaedam elementa, vel corpora facile cohaereant. An similitudo quaedamnaturae, an atomorum accommodata figura, an serie suis irretiunt hamulis, an solo contactu, nec alio gliuine vinciantur. Haec forte non absurde dici possunt. Res specie dispares arctius inter se connec ii, quam si ejusdem forent naturae nam humida cum siccis, ut aqua cum calcei arena , melius quam humida inter se cohaerent. Inter metalla stannum partes habet molles , facile exhalabiles quod ii cum aere conjungatur , quam firmum, qu1m durum, quam Xum et-ficitur. Nec sorte alio glutine opus est, quam ipso contactu, apta figurarum convenientia. Clim argentum inauratur, quid haec metalla connectit, praeter immediatum utriusque contactum Multa inter lemisceri non possunt, quia horum figurae interie aptari non possunt. forte motus habent omnino dissimiles Exemplum affert erigardus plumbi liquatis otii, vel olei ebullientis cum cae parum succo: nam asseti manibus lotio perunctis plumbum fusum,(alii portulacae mercurialis succum malunt, ut imbutis caeparum lucco frixos in sarta ei ne pisces, oleum fervens impune contrectari. Idem existi, mat omnium miscibilium atomos, vel partes similares esse humidas fluctuantes, ut facilius cum aliis permisceantur; illam vero fluxilitatem sisti,& partes fieri solidas, ubi cum aliis consociantur fic aqua pulveri, vel hydrargvrus sebo mixtus concrescit. Imo narrat drach-
793쪽
mam pulveris. qui salem adustum odore referebat, sibi ab amico tam in decem hydrargyri drachmas injecisse, ex quibus brevi deeem fere auri drachma coaluerunt, quod pulvis per hydrargyrum dissu scis, intincturam infirmitatem auri effecerit quanquam sorte citra ullum emolumentum, magnis potius impensis haec tinctura praepa retur. Eodem pene modo ligna in quibuidam sontibus lapidescunt, quod tenues substantiae, tanquam lapidum semina ligni, aut alterius corporis subeant meatus, decursu temporis lapideam firmitatem impertiant. Contra saepe evenit,ut corpora solidissima cum aliis mixta omnino volatilia fiant. Sic idem author refert, se vidisse argentum pri is calcinatum, una cur sale communi per deliquium soluto,in oleo tartari abluto phialae oblongi colli impositum, per i 8 menses
igni admotum ita volatilei fugax facitim, ut in auras evanesceret, obvia naeque argenteo colore inficeret Non placet Erasto res commisceri, vel alterari, ut acidae sunt,
aut salsae sed ut calidaei frigidae, humidae sunt, siccae. Quid igitur
dicturiis esset de fermento, cujus pars vel modica totam farinae a fam pervadit Uis ejus tota non solo calore continetur, cum acida potius frigida sint ex Galeni sententia. Nec sane in aceto, aut sali-hus fluidis, aut acidulis spiritibus magna vis inest caloris sed verisimile est horum solidiusculas partes vehementius agitari, c(im ruulis carceri bis sui fiunt uristi hinc alias itidem congeneres piarticulas, quae in farinae massa inertes erant, velut sopitae excitant, atque in ejusdem motus societatem trahunt. Hae quidem incitatae dilatari, extendi affectant unde massa intumescit, variis foraminibus pertunditur. Interim ne effluant hi fugitivi spiritus, eadem farinae a
s manibus subigitur; tum in clibano excoquitur, fit panis levior, gustu jucundior, qui clue facilius digeritur. Nam ubi deest fermentum, elementa quae sunt activa, sal, sulphura spiritus non se exerunt: sed aquae affusione fit massa gravis viscosa, indigesta. ei menti accessione eadem principia exaltantur,mfugam adornant. Quare ventriculi calore se se explicant; cumque sint in is fixa , aut rebellia, ad statum fusionis, aut volatilitatis citius efferuntur. Hinc sanguinis in corde fermentatio steterior, aequabilior est spiritus adeo pia gnuntur uberiores, ac totum corpus suavi calore perfunditur. Secus accidit, cum sali reliqua elementa in chylo sunt fixiora nam cum sanguine confusa fermentationem inhibent spiritus figunt tabem, atque alios inducunt morbos sed longi is excurro. Redeo igitur ad id, unde excesseram, non unius caloris, aut frigoris vi, sed etiam salis fluidi, aut volatilis, aut spirituum mobilitate sarinae
794쪽
farinae massam intumescere Wiermentari. Nam quae his abundant, ut flores cerevisiae ova quassata inalia id genus fermentationem admodum promovent. Quibus autem multum inest viscosi sulphuris, ea quidem leviorem efficiunt panem, dum caletes sed ubi resedit calor, gravis, coetu dissicilis evadit in hoc censu butyrum, adeps, atque alia ejusmodi plurima sunt, quae viscidis, ramosis constant partibus: hae quidem ignis calore incitanture sed ubi calor excessit, tum subsidunt, atque aliae alias suo glutine implicant. Itaque non tam calidae , quam solidiusculae in firmae, aut alis , aut spiritiis aro
mi, ut fermentationem , sic mixtionem omnem perficiunt. Nam ne ne ratio, corruptiost vitai interitus fermentatione continentur,
quam saepe promovet calor, frigus temperat sed ingenitus certis elementis motus, quidam velut libertatis amor aut certe subtilis alicujus corporis agitatio illam est icit. Nam coelestis illa Cartesii materies erit in subsidium vocanda, si sit omnis motus artifex. Haec o te spiritum vini libere permeat, ejusque partes ita disponit, ut motus suos non interpellenta sed olei tere bynthinae accessu consueti illi turbantur motus hinc pugnata velut quaedam inter liquore rixa oritur, quam excitat subtile illud corpus, cujus aequabilis motus im
Quare qui liquores sunt simplices, iniusmodi diu cura corruptionem, aut fermentationem asservantur sed ubi cum aliis non tam infensis, quam diversis confunduntur, statim fit ebullitio quaedam fermentatio, interdum corruptio Jam reliqua, quae nobis opponunt, videamus.
Quaerunt, uirtim in eadem parte ossis elementa in sint omnia. Quid nil cum in ea pars quaeque mixti corporis resolvatur. At contraria sunt inter se ignis .aqua, neque in eadem sede morari, o sunt. Primum id negari potest. Non est quidem in elementis eadem agendi ratio alia concitatius, alia tardius feruntur; quae dari forte in orbem, alia in rectum moventur et sed non idcirco contraria sunt. Verum id demus ea sibi invicem esse infestari nonne aliorum miscibilium interjectu temperantur Ergo , inquis , non omnes ossis, audi igni partes sunt homogeneae, sui similes. Nulla, inquam, est pars sensu perceptilis, quae non sit homogeneari sed ubi corpus ignis, aut caloris gladio minutius conciditur, tum demum intelligimus partes singulas sensu, vel minimas ex variis elementis, aut atomis esse compositas. Neque instar acervi tritici corpus illud aegregatum quoddam per accidens futurum est quandoquidem elementa omnia accurate mixta in unius naturae compositionem veniunt, atque ex iis,
795쪽
una res, una essentia, quae in se habet principium motus, inquietis. exsurgit, inumquodque elementum alteri se tradit, ut mutua pes sectionum &motuum comunione distinctaru ab omnibus aliis natu ram, uni praecipuae actioni destinatam efficiant. Ac demum inter ele menta unum quodda in excellit, quo reliqua devinciuntur, quod ea ab interitu vindicat, cui denique omnia fere, quae formae tribuuntur, omnino conveniunt. Id enim principatum tenet nomen saepe inspeciem, V vim agendi praecipuam composito impertit. Cum excesserit, tum mixtionis solvitur vinculum a singula elementa quasi gregarii milites amisso Imperatore in varias distrahuntur partes. Sic spiritus in animantibus, seu is naturae unius implicis, seu multiplicis siti variae, potissimum regnat, huic ortus, incrementa rerum, ac viret primariae tribuuntur Spirituum quoque nomine intelligimus, subtilissimas elementorum particulas , quae sunt maxime mobiles quaeque mixtionis i operationum fontes existunt. Nam si elementa in se habent sui motus principiuna, clim ex atomis constent, haec sane minuta corpuscula non erunt omnis motus expertia lino quo sunt ab aliorum vinculis solutiora, he, celeri is moventur. Cumque omnis a Stio Inotione quadam contineatur, quis non videt elementa horum spirituum beneficio simul permisceri, moveri, reperari. Nisi forte malis omnis motus fontes e coelesti quadam &tenuissim materia ducere. Verum id suo loco excussum est interim illud merito contendimus elementa, quae sunt in mixto nec solitaria operantur, sed junctis viribus in eandem incommunem conspirant actionem, longissime abesse ab aggregato per accidens, cujus saltem pars aliqua in se sistit Osui omnino est iuris ac plerumque singulae partes suas, ibi proprias exerunt actione S.
Quod autem quaerunt, quibus ansulis nectantur elementa jam supra fecimus satis. Nec veremur, ne nos irrideant, cum miscibilium corpuscula mutuis vel ramis, vel contactu solo, vel tanquam serica fila convolutione quadam, vel aliis modis inter se devinciri dixerimus. At, inquiunt, partes diversi generis innaturae non continuae, sed continuae futurae sunt. Qtia vero partes viventium organicae, tam diversae, tam dissidentes non continuae sint. Quasi et earum ex auro argento compositum partes non habeat
796쪽
De Trincipiis rerum naturalium juxta
universum juxta Platonicos p TI. Avid inter Platonico es e. ripateticos intercedat discrimi-nb. OSII. Tripartita Philosophiae ratio. ibid.
III. Euidie quotuplex principi
IV. quot lex causa. IO. V. Opinio quorundam , qui nu iam praeter effectricem agnoscunt causam ibid. I. Di mers conciliantur opini
VIII. De primo rerum gradu seu deprimo uno. IIIIx trum unum sit ente v
AI. Idem in genere causae exem plaris colligitur, ubi multa de humana cognitione e f intuitu veritatis addidimus. spIII. Ut finem extremum Eliu existere ostenditur. fg IV. Ex congenita DEI notion
illius existentia coirigitur FIst. V. Ex prima mentis functione rationes plurimae depromuntur. s OVI. In omni cogaeitione noctra
797쪽
VII. Ex secunda mentis actione idem coletigimus. I a. VIII. Idem ex tertia mentis operatione ibid. u. Ex voluntate es appetitu idem conficitur. 1 a. R. Huc etiam pertinet artesii demonstratio ex iis entis summe perfecti. m. n. Hanc DEI notionem ment,
bus nostris esse i ulptam sos. RI L. Quod expentia tabe
sentiae divinae conceptu includa
CAp. III. De deis, Numeris, Iulchritudine sy I.
uid sit mundus inteilectualis.
II. I uid sit idea s a. III. Omnis silentia ex Platone incognitione idearum posita B.
V. Qui ibi velint Platonici per
unitates, vel numeros divinos.s T.
m. De pulchritudine ibid. V Triplex pulchritudo FZ . VIII De pulchritudine corporum. ibid.M. Vnde icdpu hritudinis cri
CAp. IV De mundo animali, inseminario. Ty
I. De mundi anima juxta Platonicos. IpsD a vi de mundi anima serit
Plato spo I Resessitur il sententia. I, s. I natura ibid. V. De Providentia es mundi regimine. IXI. VI es VII. quae ab Epicureis in
VIII. Resondetur Epicureis FSs. u. T. I. Ob ecta diluuntur. sys. NIL Fatum triplex. IS . ISp. XIII. Alia se itur objecesi de mali permissione. Sp. IV De concursu divino. Iso. TV Aliae ducuntur ob ectione de providentia quaedam. ss. m. De natura eclipa Platonici cum aliis conciliantur. Is s.
CAP. V. De mundo sensibili, ubi fuse de mundi ori
I. Rr in tempore mundus conditus sit ibid. II. Multa in contrarium opponuntur, te Phuntur ob ecta. ss . III De creatione mundi in universo. Is . IV Disinctio partium universi
m De principiis mundi sensibilis materia, videlicet et forma.
798쪽
De Principiis rerum juxta Peripateticos, Epicureos, es Cartes nos.
Principiis IV De frmarum notione, s
Peripateticos. 626.1 misi, sit Phil phiae Peripate-teticae character ibid. II. Veterum de principiis placita explicantur ibid.
III. Principia esse ex risotele
IV. Tria esse ex Aripotele gene III. Stiae sit causa animalium,
CAp. II. De formaruin origine, ubi de rerum ortu&interitu. 62 I.
I. II Sententia Fernelii de for- formarum origine ibid. Refelli
rationis principia cOT. V. Argumenta in contrarium, V
quomod solvuntur. Od. VI a uia nobis de numero principiorum videatur. Ost. VII. De materiae prima existen
VIII aut sit materia prima HIV. Opinio Themisi es caligeri
V. uomod haec opinio defendi possit cas Varia objectiones,s
re. Utro materia sit pura po marum impugnatentia omnis aetus expers. II. sis r. ae Materiam non esse e pertem vim myiarum vinionum con- omnis actus Asci. Ia. m. Materiam nihil forte esse
XII. Varia proponuntur, C diluuntur objection, OI . Muid cons ituat in Giduciliatio oso Suid sit forma .re Objecta diluuntur. 6s . Lversae de formarum natura es origine sententiae compon trar. 6s F.
XIII. um. Ibs.per se es per accidens. re Conciliatio opinionmu
799쪽
CAp. Il. De Principiis suX VI ibra rationibu materiatata Democritum' Dicu Dptili persuadeatm. cci .
III. An continuum sit infinite di erum immur Uprimum de
IV. An parte sint actu in conti R. E TI. De triplici dimensionenuo sede continuitas es uni corpoTri juxta Cartesium g o.
V. Nuila esse in conlisu puncta. II. Res itur sententia. 6 r. q( MILIA inteaeritate corporis Chri. I. a uomori inter evinciantur i. et ' 'i' IV De accidentibus orporum VII. Unde tanta rerum varietas c e atomus ubi degeneratione M. Cartesianae Philoseph.
atomorum 6 r. . a. mo Tiani de re. Salus obiectionibu ibid. - μmmentadium. 6 s.ci g. VII. arias esse acceptiones si/θ- p. IV De Principiis re flantiae es accidentis. g R. rum juxta Cartesii, ili XVIII. Vici sententia. 6 8.orum juniorum placita . u. Deseriebus. 3'. 6s c. A. Alia opinio ibid. Ita me sit forma Philosephiae tam aen. Fides non issigatur decretis traianae ibid. philosophorum ibid.n a ui natura, quomodo na x II. Rationes omne diluuntur. turae opera ab art actis disse g8o.
Ire id materiis, quid bbis. Heterodoxorum opiniones.
800쪽
CAp. V. De tribus elemen Trium elementorum origo ex
I. Mementi notio . cys. II. De numero elementorum vul-
ualitate elementorum ex communi hententia. 'T.
V. De mercurio, stuphure sale in unmers m. yy. m. De qualitatibra Elementorum, Chymicorum placitis.
VII. Utrum elementa in se invi
cem transmutentur I. VIII. De numero elementorumdivariae sententiae conciliantur.
T. 1 ualitate elementorum explicantur. OG. n. P ripateticorum opinionG ib.
I. Triplex ignis di serentia ibid. II. De motu ignis por. III. Ignis generatio ex Epicureis. ibid. IV. Agnem esse actu in mixto cor
V. Epicureorum e Chimicorum, de igno natura consensio , essutrique cum Aristotele concili
VI auidflamma. prs. VII Cartesii de igne sententia, j
VIII si rei' hac opinione nobis iussicitia videantur. IT. IT. Euaedam sammae phaenome
R. De caeco ignes qui in calce, iis ines corporibus. a. s.
I. Suo sit aeris usim, quae forma.ibi d. II De natuina aeris. a III. De natura aetheris es. IV De vi elastica aeris, ubi varia experimenta proponuntur. pa a V De novis experimentis circa vim elasticam aeris Ra