Onuphrii Panuini. Veronensis Augustiniani Reipublicae. Romanae commentariorum libri. tres recogniti, & indicibus aucti. Accesserunt in hac editione Sex. Iulii. Frontini Commentarii. De aquaeductibus et. coloniis itemque alia veterum scriptorum, .. 1

2쪽

iMP. CAESARI. FERDINANDO

AUSTRIO. PIO. FELICI

ONVPHRIVS. PANVINIVS. VERONENSIs FRATER. EREMITA

V i Dcaussae sit Perdinande A guste, cur ut quaeque ars maxima, maximeque laudanda sit, ita maximo sui studio omniti hominu mentes inflamet, re iure quaeri,& quaesitum haud dissicile a nobis inueniri fortasse poterit. Etenim quum no solum in iis rebus, quae a natura procreatae, sed etiam in his quae ab hominibus gestae sunt, veritatem ipsam exquirere dissicile sit, dissicillimum autequidque constantissimo omnium hominum testimonio gloriosissimu habeatur, quid est, quod miremur aditioncstissimas artes huius laudis cupiditate plurimos quottidie homines incitarie Adde quod quum in his disciplinis tantum ad dignitatem praesdis consti tutum esse illi intelligant, non mediocre in fidem ad utilitatem etiam positum esse momentum, quod ea vix ab honestate seiungi possit, existimant. Quae igitur studia incre-

3쪽

dibilis spes gloriae, ac non minima commodoru expectatio excitauit, ea deinde aemulatio Ic quaedam etiam principatus cupido confirmauit. Siquidem hoc homini a natura tributum est, ut quocunque in studio elaborarit, is in eo, modo libero, atq; ingenuo animo sit, se longe antecellere ceteris velit. Itaq;

non modo in his praeclaris doctrinae studiis nobis primas ingenij cupidissime vindicamus, sed in rebusetia bellicis periculorum quoque nobis, si ita res tulerit, principatu deposcimus Atque haec una res hoc tempore bonaru li terarii studia, quum iam pride afficta erexit,

tu etiam erecta corroboravit: quii multi interea sese ad ea celebranda, reru omnium quae maiores suos oppresserat expulsi barbarie, conuertissent,atque veritatis indagadae studio, nouas ipsi semper aliquas inferre sentetias studuissent, alienas vero, ut res postulabat ipsa , repudiassent. tiam ob rem eoru ingenio, quantum ad antiqua litterarum gloriam progressus factus sit, nemo est tam ignarus reru, qui non facile etia, me tacete peripiciat. Hoc in asiis disciplinis nostra, aut patrii memoria factum; ut ab excellentibus ingenio viris, qui eiusmodi studia colueriit, multae incognit earteS inuentae, multae ex antiquitatis te se-bris erutae, atque in luce productae sint; mo-

4쪽

do aute in antiquitatis Romanae studio se ri coeptum videmus. Quod quidem ad illustrandum,qua multi praeclaro ingenio pra diti viri, his decem annis se contulerint, qUatum eorum indu stria subleuarint, difficile dictu est. Horum igitur & ego praeclaro exe-plo adductus, non gloriae, cui quidem in tara singularium virorum copia vix locum esse possie videbam, incensus studio, sed incredibili rerum Romanarum, quibus ab ineunte adulescentia deditus fui, cupiditate quadam inflammatus, ad huius me excellentis, liber lisque doctrinae studium applicui. Itaque quum in magistratuum & triumphoru Romanorum Fastis digerendis summopere aliquot annis ante laborarem, ad eum laborem hunc quoque mihi non inutilem, ut sperabam,adiungendu esse cxistimavi, in quo breuem reip. Romanae a multis quidem tractatae, non tamen ita ab omnibus explicatae descriptionem, tribus libris comprehcndere. Vno enim labore, & res praeclare gestas,& earundem auctores colligebam . Fastis publicatis, nunc quo ab antiquitatis studiosis maiorem gratia ineam, hos ipsos tres libros, quos etiam eodem fere tempore expleui, in lucem edere constitui; quorum primo priscae

urbis imaginem, idest vetusta aedificia, sum- iij

5쪽

complexus: urbisque originem, situm, pom

rium, portas, Vias, montes,&postremo regiones breuissime digessi; altero ciuitatis rationem , id est populi Romani publica ta sacra, quam profana instituta collegi:tertio imperita in ipsum extra urbem uniuersum explicui. Me autem, ut hoc facerem illa res praecipue adduxit,quod Romanam antiquitate, quam merito omnes gentes tantopere admiratae sunt, me subleuaturum esse maxime a

bitrabar,quum nihil ex his quae alij scripserunt praetermitterem; multa ab aliis praeterita adderem; S non pauca quae hi praue,aut obscure scripserunt,emendatius,atque ape tius traderem. Libro constituto, quum diu cogitassem, sub cuius praecipue nocupatione eum in lucem ederem, dubiusque aliquo do fuissem, in eam postremo deueni sentcntiam,vi unius potissimu mihi nomen deligere, quod diutissime & viuere,& florere posse mihi persuaderem, cuius beneficio liber ipse ornamentum, splendorem, & si fieri posset,

aeternitatem cosequi valeret. In quibus mihi cogitationibus versanti,Maiestatem tuam huius potissimum operis patronum deligenda esse existimavi. Quod cur facerem, multas omnino caussas habui: quam praecipua,

quod imperij Romani breuiarium, non nisi

6쪽

imperatori Romano dicari oportere duxi.Lux enim quaedam orbi terrarum affulsisse visa est, quum percrebuit Male statem tuam in pientissimi omniumque sae cui orum memoria digni fratris tui Caroli Augusti abdi

cantis locum, summa omnium volUntate, in

credibilique plausu, ad supremum imperqfastigium evectam esse. Quo exoptatissimo

nuntio orbis terrarum recreari visus est, cui

humanitas, beneficentia, animi magnitudo, iustitia, religio,&excellentes in omni genere virtutes tuae cognitae sunt, Set perspectae: qui litteris omni tepore a tua Maiestate cultis praemia amplissima futura esse cofideret. Tibi enim summam iuuandi humanum ge

nus voluntatem,& maximam cum volunta

te deus tribuit facultatem. Quare quum nihil exoptatius mihi contingere potuisset, existimaui me neminem conuenientius deligere posse , quam Maiestatem tuam, cui mea haec ingenij monumenta nUncta parem. Considerabam enim eum librum, qui vel ris illius omniumque maximi Romani imp ris gesta contineret,nulli praeterea magis co-

uenire potuisse, quam ei qui eidem imperio dei voluntate praefectus esset.Qui hoc praesertim tempore ad supremae istius dignitatis apicem evectae, tanquam gratulatum as

7쪽

ueniret. Cuius lectioni, si quandoque a grauissimis tanti imperij curis animus paulisper

avocatus vacare poterit, minime vereor, quin Maiestas tua, quam veterum monumetorum studiosissimam esse ab Antonio Augustino, Sc Marti no Gusmano viris sanctissi- .mis, iisdemque cruditissimis accepi, voluptatem aliquam non percipiet, quum in iis multa vetustae purioris illius, sanctiorisque antiquitatis arcana cuulgauerim, S in luce produxerim. Quare Maiestatem tuam supplex Oro, ut meum hoc audaciu s fortasse ergailla studium, in optimam partem accipiat, ZO benigno Augusti numinis tui nutu labore hunc

meum comprobet, sic cnim me SI maximum

ex hac mea industria studium tulisse putabcr, . Ac ad maiores etiam res, quas iam dudum in manibus habeo , perficiendas vehementius incitabor

Venetiis Κ . Augusti m D L VIII

8쪽

PRIVILEGII SUMMA

: E o i s Privilegio cautum est ne quis 'a ter Egidium Gillium Bibliopolam Paris. Onvbra, Panuinii Veronensis fratris eremitae

tugustimani Rebi lucae Romanae Comment. lib. I II. emendares,ac certis indicibus, re opusculis subbusdam partim antehac non excusis, partim notis recens ilii risiis auctos intra sexennium ab editionis die numerandum imprimat, aut venales habeat. Qui secus

faxit confiscatione librorum, & poena fisco regio exsoluenda mulctabitur, ut latius in Regio diplomate expressum est, Dato Parisis . Nouemb. Anni domini is ST . Signato ci

COMPANT

9쪽

IN L I B. I. continetur Urbis Romae descriptio

Rutilia Claudii Numatiani itineraria duoi N I I. L I E. De Suerdotijs De Tribubus

De Magistratibus .

De Coin iiijs IN III. LIB. De Prouinciis populi Romam De Coloniis & municipiis De Legionibus pop.Rom. In tac editione ob argumenti semilitudinem

accesserunt: I ibro primo Origo gentis Romanae, incerto auctore sex.Iulii Frontini de aquaeductibus commentarius pag. 121s

10쪽

r bro III. Eiusdem Frontini de coloniis lib. nunquam editus Legis Mamiliae, Rosciae, Alienae, Peducae capita quaedam De agris assignatis & constitutionibus limitum P.Vellei Paterculi ex lib. i. his . Rom. Itemque Vlpiani & aliorum quae ad colonias P.R. pertinent, fragmenta sed in haec licet dubiae auctoritatis et dei,

antiquitatis tamen non omnino contemnendae, adiicere

' sum est

M.Porcii Catoniis Originum lib. et Fabii Pictoris de aureo seculo & origine urbis Romae lib. ii C.Sempronii de diuisione Italiae lib. rMyrsili Lesbii de origine Italiae & Tirrhenorum lib. II