Casparis Contareni patricii Veneti, De magistratibus, & repub. Venetorum libri quinque

12쪽

th de magistratibus N republica Venetoru, liber

Primus. .U AE PENUM ERO animaduerti c5plures aduenas , pruins detes homines, nec bonarum artium ig/naros: quum prima Venetias uenissent,ae amplitudinem eius urbis contempla ti essent, adeo sunt admiratione 5c uoluti stupore quodam perculsi, ut nihil patrandum magis, aut illustrius se un/quam uidisse prae se tulerint, ac totius iis significatione ostenderint. Non ta naen omnes admiratio eiusdem rei ca-Piebat. nam quibusdam mira quaedam res, ac prorsus incredibilis esse uidebatur, tam magnam mercium omnium copiam, ex omnibus terrarum oris ac regionibus, perpetuo quodam ac costanti

13쪽

s DE VENETORVM tenore, in hanc unam ciuitatem invehi .indeque in longe diuerssissimas gentes terra marit deduci. At alios detinebat urbis frequentia, Sc omnium propemo

dum gentium conuentus, ac si commi ne orbis emporium, Veneta ciuitas es.set. Nonnulli mirabantur magnitudianem imperil,latamq; & terra di mari diationem. At plerim omnes politioris taacrioris ingenii homines, hanc nouamstus urbis rationem atq; adeo ad om/nia oportunam, ut deorum immortali um potius, quam hominum opus atque inuentum suisse putare soliti sint,acob hanc potissimum causam Venetam ur hem omnibus aliis praestare, quae usquagentium sunt, aut unquam fuerunt. Ac nimirum,si superiora perspexeris,etiam hac tempestate nonnullas urbes inue nire facile poteris, quas cum hac no stra conferas. Non paucas uero seculis

retro actis, quae & imperii magnitudine, ecfrequentia populi, rerumq3 omnium copia 5c magnificentia urbi Venetae longe praestitere.uerum post hominum me moriam , nulla unquam gentium ciuiras

14쪽

ras extitit, quae tam opportuno, tam tuisto, ac tandem tam alieno ab hominum

fide, si tu condita fuerit. Plerique in eo denda ciuitate satis se fecisse arbitrati sunt si locum delegissent, ad quem dissicilis oc incommodus hostibus accessus esset ad inuadendam obsident in pura heniande euenit,ut complures ciuitates conditae sint,aut in montium salebris, a/

spero difficili4 accessu, aut locis palustri

hus. diuersa quadam ratione nonnulli nihil praeserendum censuere commodo oportuno 3 situi ad importanda expor tanda* omnia, sine quibus stisticere clauitas sibi nequeat, tum ad necessitatem, tum ad molliorem quedam uitae luxum. Qui uero utrique rei studuerint,paucos admodum inuenias, pauciores uero qui id prsstiterint,nullos autem quos sciam, qui omni ex parte id fuerint assequuti. At Venetiaru situs diuino potius quo dam consilio, quam humana industria praeter fidem eorum omnium, qui eam ciuitatem non uidere ab omni im Petu terra mari* tutissimus est,nec non etiam aptissimus omnium ad cuiusq; rei F . copiam

15쪽

xo DE VENETORVM copiam, siue ex mari, siue ex continem te ciuibus suggerendam, atque ad commercia omnis generis mercium, cum O

mnibus pene nationibus habe da. Nam

in recessu penetralio Adriatici pelagi

est sita, ubi qua mare attinet ad contianentem erram, magna aestuaria panduntumntro artificio naturae munita. Nam X I I .millibus passuum acotinente mare incipit esse uadosum, intra ua/da breuiaque littus assurgit ueluti agger quidam . Haec fluctibus fremituit mari no obsistentia, uniuersam eam statione internam, longe lateq3 fusam adeo tutam reddunt, ut non tantum maris impetus, quum assurgit etiam ualida tempostate, ad interiora non nisi fractius pene trare possit, uerum etia neq; nauibus aduentatibus liber aditus pateat.Quin potius opus est, nisi leues admodu fuerint, ut his in locis, ubi uenientibus occurru tuada, in anchoris consistant: na 'ae deis inde tranquillam tempestatem a periatis Q gubernatoribus, seu potius uadorum exploratoribus circumactae anguincta quadam dc implicata uia, qua scilicet altior

16쪽

REPVB. LIB. I Haltior est unda, haec uero singulis sere

diebus estu maris mutatur ec uariat tandem ad urbem perueniant. Littus illus quod assurgit post uada, sexaginta se

me milibus pastuum extenditur, at iii teriora aestuaria concludit. Non ita tramen cotinuum est,quin septem locis diruptum mari aditu ad internam statione praebeat. Distat autem a continente sex millibus passuum. Hac ergo ratione Ue netae urbis aestuaria partim continente rerra, partim littore ac uadis conclusa sunt, in quibus mediis, ea regione quae Riuoaltus dicta a maioribus , in huc usq; diem nomen seruauit, condita suit urbs Veneta: quo tempore Hunni duce ADttila totam oram Venetam, insignem Ita liae prouinciam, quae hisce aestuarijs finitina aest, igne ac caedibus devastabant.

in qua calamitate Palatiij, Aquicae, Opitergit, Concordiae atq; Altini illustrisum Venetiae urbium ciues, qui & nobilitate, &diuitiis aliis praestitere, pri naum se cu familiis recepere in non ullas insulas, seu potius tumulos, qui in aestuarijs ijsce paululum e mari eminebat: ibiadem si

17쪽

et2 DE VENETORVM dem. oppida extruxere in quibus tamquam intutissimo portu turbulentissis mamillam Attilae tempestatem effugerent . necnon eodem tempore in litto

re de quo supra meminimus nonnul

Ia oppida suere, eo conurnientibus e iusdem orae incolis, qui primas item des reliquerant, ab Hunnis direptas, ac dirutas: tutumque locum quaesieranti uxoribus, liberisque, ac ut ita dicam γλ dijs penatibus. Postmodum Caroli PL, pinii, regum temporibus communi cois

silio omnes in Riuoaltum couenere u l luti in locum omnium tutissimum, re maxime commodum: sici eo loci con uenientibus omnibus, quicunq; Uma tionem di deuastationem eam Italiae illatam ab omni barbarorum illuvie essu gere pQtuerunt, in eam magnitudinem

quam nunc cernimus excreuerunt V

netiae. Vrbis igitur Venetae situm maxime tutum este liquere omnibus p test, uel ex ipsa ratione eius urbis constituendae, quum sibi homines illam condiderint, qui eam Italiae cladem atrocis simam effugere: ibique incolumes cum fami

18쪽

samiliis in tantis calamitatibus perstit re . quin post ea tempora quod nulli unquam ciuitati legimus contigisse ) a

prima urbis origine ad haec usque tempora per mille sere ac centum annos immunis semper ab hostili ut urbs Veneta Perseuerauit, quum tamen opulentissi/ma ditissimaque auri argentiq; ac rerum omnium ciuitas ab extremis etiam oris his regionibus barbaros ad praedam potuerit inuitare. Quo sit,ut non male se tire existimem eos, qui una hac ratione Venetias caeteris ciuitatibus praestare censuere. Verum aliud quiddam est in hac ciuitate, quod longe omnium prae

stantissimum censuerim ego: mecumlomnes, qui ciuitatem,non tantum minis

nia ac domos esse putant, sed existimant ciuium conuentum ac ordinem potissumum hoc sibi nomen uendicare: reipu-hlicae scilicet ratio ec forma, ex qua beata uita hominibus contingit.hoc ego re or esse eximium illud ac prsclarum, qu

Venetiae maxime eniteant, atΦ omnem antiquitatem superare uideantur . nam

ec si compertum est, nonnullas respuis blicas

19쪽

hlicas extitisse, quae imperio, ditione necnon militiae ac bellorum gloria rei, publicae Venetae longe prsstiterint,nul la tamen institutione ac legibus ad bene heateq3 uiuendum idoneis, cum hac nostra conferri potest: quo effectum esse

perspicimus, ut neque adeo diuturnatilla unqua perstiterit. Quam rem cunimecum ipse considero, magnoperemi rari soleo maiorum nostrorum sapienti am, industriam, excellentem animi uiratutem, atque adeo incredibilem erga patriam charitatem. Fuere Athenis Lac daemone ac Romae nonnulli ciues uitae

Probitate, atque in rem publicam inmgnes pietate uiri:sed adeo pauci, ut inubtitudine obruti non multum rei patriae Profuerint . At maiores nostri, a quibus

tam praeclaram rempublicam accepi mus, Omnes ad unum consensere in stinidio patriae rei formandae, 6c amplificanodae, nulla prope priuati commodi & honoris habita ratione. Huiusce res con

iecturam facere quiuis facile poterit,mbnime inquam ambitiosos suisse Ventatos homines, sed patriae commodo tam

20쪽

REpVB. LIB. Itum iuiditisse: quod nulla, aut admodum pauca , antiquorum monumenta Venetiis extant, alioquin domi foris mPraeclarissimorum hominum, & qui de republica bene meriti fuerint, non se/pulctra, non equestres statuae, non ro sera nauium, aut uexilla ab hostibus dis repta, ingentibus prael is superatis. Hnum ex innumeris getilis mei Andreae Contarent Ducis exemplum adferam. Genuensi bello grauissimo ac longe mmnium periculosissimo, cu dux hic nostrae reipublicae praeesset, incredibilisa pientia animit magnitudine singulari rem patriam seruauit, hostes Q iam uictores maxima clade illata profligauit:

omnes p ad unum, aut trucidauit, aut captiuos fecit. conseruata patria, Te au-

ista st mala republica diem extremum clausit, ac testamento cauit, ne eius se/Pulchro, quod ad hunc usque diem uisitur iuxta templum diuo Stephanodica tui'ulla ducis insignia, ullauegetis no serae affigerent. quin neq; tam magni ducis nomen inscriptu ibidem uideas:quin

eius modestia effectium est, ut uiri cele herib