Theotocodia siue Parthenodia opus eximium in laudem Deiparae Virginis. Auctore T. Prospero Martinengio Brixiano, monacho casinate

2쪽

minum Dei parae Virginis in hoc opere

declaratorum.

De ferra,ct eius Pprietatibus, quae Virgini attribuutur. De eaelo. Mi agitur etia de Nirga Moyset,et columna nubis.

N Sole, ct eius miris proprietatib. q Virgini adscributuri De Lima perfecta, ct ipsius qualitatibus, quae eidem Vimni aptissim8 applicantur. De aurora, ubi agitur etiam de nocte, o di multisque

Iiisscitu dignissimis.

De luce, ubi ostenditur quomodo lux illa primaria, quam mundi exordio iussit Deus exoriri, referebat Virginε. De stella maris,seu nautica,ubi agitur de arca de Aquilone, O Austro. De Lucifero, siluestella matutina, quae etiam Diana, ct venus a philosopbis dicitur,ct poetis. me stella Magorum ubi itidem agitur de rubo M 'si, de virga Aaronis, de vellere Gedeotus, ct ali s miratilib. De niue, ct miris eius proprietatibus, ct cur celebretur miraculum Virginis ad Niuer. De Paradiso terrestri ct horto cocluso, Mi qnoque agitur de flumine quadrifido, ct arboribus vitae, ct scientiae. De palma, ubi agitur quomodo migrauerit Virgo a corpore, ct quomodo in caelum tertia die conscenderit. Item de Margarita pretiosa, quam caelestis mercator omnibus rebus venditis sibi comparauit. De arbore pulcherrima, seu citro, ubi simul declaratur

quid significet festum apud Iudaeos olim menseseptimo A a septem

3쪽

'septem Lebus sollemniter celebratum. Item de arbore quam Rex Persarum vidit apud Panielem. De cedro exaltata in Libano. De oliva speciosa in campis.

De cupressὸ in monte S3on De nardo suaviter spirante De myrra electa. De platano iuxta aquas in plateis exaltata . . De Rosa, ubi memorantur causae, quibus Regina eaeli notuetur, ac protegit. De lilio, ubi quaedam declarantur obscura ex cantico ea

De vite fructificante suauitatem odoris, ct eiusdem vi is' floribus, ubi etiam agitur de virga Aaronis, quae pente reviruit, floruit, amndalas protulit. De columba, ubi etiam pulcra quaedam referuntur. illa columba,quae ramum olivae detulit in arcam. De aquila auium Regina, ubi similiter agitur de metu

sto gagate lapidibus pretiosis.

De ape, ubi etiam ostenditur, cur Zosimus summus Pomtifex innituit caereum accendi tempore paschali. De domo Domini, ubi agitur de scala, quam Patriarcta Iacob vidit insomnis ad caelum pertinentem. De sanctuario, seu tabernaculo, quod instruxit Mosso. Item de rea foederis. De teplo Domini mirific8 descripto, o Virgini adplicato. De Solio, e throno Salomonis, cuius structura mirabilis explicatur, o virgini adplicatur. De ferculo Salomonis, ubi declaratur quid sit lectulus S lomonis, o qui nam erant heroes,qui custodiebant illa. De candelabro aureo, descripto a Zacharia propheta, Mideclaratur quid significent illae binae olivae, quas idε propheta vidit iuxta illud stantes , addito mirisico Virimis encomio, quod Apostolorum princeps Petrus

in eiusdem Virginis funere cecinisse perhibetur.

4쪽

Argu

5쪽

Mrgumentum huius operis.

N hoc opere in laudem Mariae Dei Genitricis constripto, quaeda praecipua nomina ipsius Virginis συμβολικως explicantur: quorum explicationes magna ex parte desumptae sunt ab innumeris propemodu priscis catho.

Iicis patribus, Ecclesiaeq; doctoribus,qui hanc diuina

puerperam summo studio, ac deuotione celebrarunt. verum quia Esther Reginae, qnae & Edilla vocab tur, nomen dc acta ipsi Reginae caeli mire congruunt, utpote quae ipsam veluti quaedam umbra suum μ .ipus praecesserit; visa est potissimum digna , quae hoc opusculum auspicetur. Nam Esther , u interpreteris, abscondita sonat, & propterea hoc suo nomine ipsam augustissimam Dominam designat,& exprimit; qui Pe quae etiam ab Isaia propheta abscondita siue abdita virgo nominetur.Id etenim significat ri Pyn .Qu tenus vero Esther populu suum ab imminenti clade liberauit, & hoc praecipue sacto Sospitae huius nostrae praestantissimae notabile quoddam praeludium pra tulit, & figuram, nam dc ipsa non quidem Persarum, Medorumque Regi, ut Esther, iugata, sed Regis caeli sponsa facta genteis perditas, ac plane conclam

ras ab aeterno exitio vindicauit. Quod autem ad carmen attinet, id est trachaicum tetrametrum catalecticum, quale est. Da puer plectrum choreis, ut canam

fidelibus, Dulce carmen,& melodum gesta Christi insignia, vel l ut ethnicis utarin Punico bello secunda Musa pennato gradu Intulit se in bellicosam Romuli gemtem seram.

6쪽

QUAE pvIT REGINAE CAELI .

MARIAE FIGURA. E c Dei praeclara Mater Christi οι

si spitat,snstitui suis fideles supplicationibus Facta magni sponsa Patris, ponsa summi

principis.

Vnde Iuno incesta nomen non meretur

sospitae,

Quod eiustas eaeca quondam addebat olli perperam, Sed Maria Soticena, sospitatrixq; nica est. Nam prius quam parturiret aenuans incendio Feruidae deuotionis deprecabatur frequens Pro redemptione magnum gentis humanae Deum sunt q ; rerum qui sacrarum scriptitent interpretes, Quando eam conuenit ardens repperisse Archangelas Lectitantem rite psalmum quartum, se octogesimum. Hi bi iam comperisset corporandum maxumi Filium Patris profusis expetisse Iacrumis, NesupersederetUtra,sed veniret protinus. Sisq; pro cunctis puellastruida exaudirier Prosua fide meretur, quodque censebat fore teri dandum, potitur ipsa munus digniori

Nymq; permagni aestimabat, si Genetricis Dei Seruola infima esse posset: sed parentis inchlaevo adepta est dignitatem, nomen una S pilae . Nec modo ante Regis ortum supplicabat principi Caelitum pio, sed que nunc quoq; ardens supplicat, Dei nos perdaι trafacta nostra ob impia.

7쪽

ro THEOTO CODIA.

Quod reis exemplar huius,is babere idoneum , Pulcrae Edissae ne pigescat paginas euoluere,

Adsiamq; veritatem imaginem transducere.

Haec erat, quam dico, Edissa patre apella profata, Dicta.Enher pusi pollens formae inaestimabilis Dote, o ore praeter omneis liberali praedita. Ergo tali formae honore Virgo conspicabilis assueri delibuta Regis in cubiculum Ducta alijs plus allubescit, plusq), amatur aeminis.

Nym priore contumaci repudiata conilige, Quamlubet forma eleganti, propter insolentiam, , Hancsibi despondet omni praeditam modestia. Sicq , Regi electa coniux pluribus de milibus. R iam capit coronam regijs cum cultibus, Particeps fit una regni,fitq; opunn regalium. MDisq; amplum adparatur atrapis commium Nupi s pro pulcrae Edistae,proq; fausta copula, Feriantur oppidani eriantur rustici. Riera iam nemo colebat, saecla cessent bucera,

Rex iubet prouinciatim larga dona diuidi. Sic suos tuendi Edissae it tribuleis copia. Hi neci proscripti acerbae dandi erant crudeliter, Sed prece eius immerentes liberantur supplici, Cum suaq; infensus hostis factione plectitur. Forte apud Regem potentem barbarus quidam insolens I um locum summum tenebat dictus Aman splendidit 'Non sua uirtute nactus,sed dolis fastigium. Hic honoris culmine auctus factus insolentior

Regem atrox necare tentat,atq; regnum inuadere,

Sed nequit per Mardochaeum machinis patentibus. Hic erat formosae Edis e patruus, puellμlamast sibi adsciuit relictam patre defunctosuo, Atq; pro sua educarat filia cari ma. Sic latro furens in omnem stirpem Hebraeam hostiliter,

8쪽

Impetratq; internecari regio psephismate. Quam qi idem stiragem cruentam Mardochaeus sedulus Comperit, neptiq; curat indicandam protinus, Admonetq; Regem adire pro propage patria. Ergo ubi resciuit omnem, detegente patri 9, Funeri cognationem deni tam flebili Per dolum furentis Aman perduellis pessumi, Patrii Dei inuocato praepotenti nomine, Magnum adiltpectanda Regems ossa uoltusorido, Illiusq; extinguit iram, gratiamq; apiscitur. Nam throno descendit aureo Rex in occursum obuius Prodiens Reginae, o olli quod manu contingeret, Indicem regalesceptrum porrigit clementiae. Dic, ait, Regina quae nam nunc tua est petitio'Qued tibi uis' pande Regi namque nomum aequabili, Si petas, tecum lubenter sorte regnum diuidam. Illa ad haec, peto salutem Rex meam, o gentis meae,

Quam malus proscripsit hostis, s neci addixit ferae

Criminator noster Aman nostru apud Regem optum.

Si tibi iratum quid egi, dulces quid est meum,

Litteras iube rescindi, fac eas quaeso irritas, Quae meam censent perire nationem funditus. Qui queam uidere caedem qui pati gentilium Tot meoruo strage iniquam, praenat ipsam occi bere,cudm supernitem manere crimini nefario. Ille vero dixit. Uber fide coniux Regia, Nil maligustabis ipsa,nec tuorum quispiam, Cum suis sed asper Aman pascet in cruce alites. Haud enim delere tantum discupit gentem tuam, Verum ita ipsum machinari perfidum in caput meum

Comperi, uita uolentem, meq; regno euertere.

Hocce dicto, extemplo uerbum fit ratum quod dixerat. Quoq; atrox uolebat Aman Mardochaeum ad gere, Is statim portas gabalo pendet ante Susias. Quin opum quodcumq; habebat cum domo advorsarius, B α Trad,

9쪽

μ THEOTO CODIA. Tradidit formosae Edissae Rex ad uni filiis

In trabeis atras adactis, interemptisq; omnibus. Sicq , nactus quod parabat alteri suspendium Interit malignus Aman, sic apellae innoxi Liberantur clade tristi cumfauore maxumo . Inde lux noua exoriri Misa volgo proditur, Proq , luctu informi, O atra mentium caligine, Gaudiumq; adfulsit almum, laetaq; ore faustitas. suae fere conlata reddunt cuncta sanctam Virginem. Haec enim Regi iugatur non quidem ipsa Achaemeni, S ed supremo intacta Patri, Atq; consors imperi, Imperi terrae Uirentis, atq; stellantis poli, Caeruli a preti, s una turbulenti tartari, Ceu decet sponsam beatam conditoris omnium ἀ

Nec gregem uerpae popelli peste crudeli eripit, Sed deleis uniuersos orbis huius sospitat Adsidens Deo precatrix pro salute gentium.

Ni quam enim patrocinari desinit mortalibus,

Cum suis profana saecla iamdiu piaculis Trusi in Orci stagna a bissent, Diua ni intercederet. Huc facit quod adcidisse Regis Esther proditur ii pedes, petisse'; Aman abrogari litteras,

Quae suos terras per omneis interire edicerent.

Sed quid e t nece imminenti quod piae genti Israel Regia iniressae tetendit limina Esther supplici

Persicus Rex, lenitatis ceu uadem, irgam avream

Nempe quod Maria in ipsa publica clade omnium, Per fidem caelestem adluit Patrem,o ille filium Tradidit, placationis ceu suaesitum obsidem. Tunc enim porrexit almae Virgini sceptrum aureum, Mox ut is a Gabrieli dixit intereuncio En heri summi ministra,quod refers sat mihi. hin potest per sceptrum. aliud rite porrectum accipi, Nempe apex regalis ille,quem Deus sponsae suae

Detulit relatae in astra cum corusco corpore Iam

10쪽

THEOTO CODI A. G

Iam cape, inquit, dignitatis Diua uirgam regiae. Possideto caelum, somne quod patens caelum obtegit. Esto caelitum Imperatrix,atq; princeps gentium. Adse de Regina dextris a meis ingloria, Sempiterna, dextra semper quaestetisti ingratia, Et mihi serui Iliam ictu culta uirtutum omnium.

uod priori reprobata pulcram Edissam coniuge Duxerit sibi Asuerus, dat loco Hevae turgidae Virginem adscivisse mitem prouidam mentem Dei. Id dabat fontis pusilli quam scatebram uiderat

Patruus decentis Esther per quietem ortier Magni in undas profluentis, uorticesq; I3mpidos. Quodyuae nepti periclum Mardochaeus indicat Omnibus uitae imminere,quae mala impendent suis Virginem admonere clamat virginalems tritum.

Namsonat confusionem tale nomen mγrream,

Sive wrram electiorem, spiritu quod Virginis Congruit nil adpetenti, nilq; amanti terrelim. uod diploma uero mortis Rex prece Esther abrogat , Turbaq; omnis liberatur, submonet chirographon, Quo rei tenemur omnes, per Mariam scindier. Porro quod res hoHis Esther interempti traditur , Et domus, nostruesalutis signat aduorsario Us ademptos deputari Virgini peculium. Quippe atrox calumniator, carnufexq; pessumus Hic t)pum tenebrionis adfigurat orcij, cui genus mandare nostrum flagrat erutum chao Caeteris quod optionem larga liberalitas

Eggis ampli principatus sorulentae coniugi obtinendi portionem dimidiam sui facit,

Duplicem vigere partem clamitat regni Dei, Alteram iuris seueri, ita alteram clementiae,

Virginemq; optasse partem, quam secundo diximus. Haud enim oena gaudet iuris adpellarier, Sed benignae lenitatis, undesiquis senserit se