Natalis Comitum Veneti De venatione, libri 4. Hieronymi Ruscellii scholiis breuissimis illustrati.

11쪽

ILLVS TRIS S. IVLIO ROBORIS J A Rodinati Reiurendi Z Vrbini, Natalis Comitum, Salutem. G in quaedam,atqs ampli lima exeracitatio, Reuerendi si Iuli eat cum a maiori bus uueFn, tum ab huiusce tempestatis Priu ipibus si equelitata es venatio. Pod A maximo armumento esse pote i di antiquorum, iuniorum de ea re scribentium mulliturdo.Qutis e Penim omnium eorum, qui ad nox sis usque tempora uixeriit, grauisimorum philosophorum, qui hanc uenandi artem ueliguorarit omnino,ue praetermiserit siquidem Ar 3.ille uilicus naturae fosculus tires, quos de animalium historia libros conscripsit parsim,no terrestrium solum sed

aquaticorum etiam nonnullorum uenationes attigit quasi aliuqua ex parte ex intimis philosophiae penetralibu uenalio sit exiscerpta. Praetermitto Xenophontem exactis imum in iis, quae attierit uenationum scriptorem Vcutus solertia una cum diligentia conivnspa nullus est isem praetereat. Nec sane Pythagoras mei, dissima uoluptate uena di interdixit,qm a carnibu ,caesarus ferarum uisceribus homines absterruit quasi necessariambienationem, crudelissimam me bestuarum interitum erui limarit. Taceo curiosissimum Oppiani studiu ni,quo in uenationibus descriheli in usu es J. Nihil dicam de B leo,nihil de Plinio grauissimo

aquaticorum, terres 3rium, , aeriorum animalium scriptore.

Neque hoc sane his briarum renus quod, o 'rixe pellant,aut a Latinis, aut aecis poeti penitus relictum esse uideo, ut philosophos nunc praetermittam. At, siquidem de his oria ipsa atque uenandi ratione scripserunt, ali modo quodam

comparationes facientes eam attigerunt. Nec debunt complures iuniorum scriptorum, qui multa de hac ipsa uenandi ratione monumen tu literarum tradiderunt: alijj id summatim alii alie qua ex parte tractarunt.nec desunt,qui uenationem aliquam cis

ius iam Principis scribendi argumentum sibi alium serint. ex quibus omnibus manifestum e se arbitror quam magni laressiit quam praestans, quam vel 'rauissimo qucque uiro digna uenai di uercitatio.sed quonia noti nulla eche ratus sum tot scriptoribus,quae nunc exercitatione ipsa,nunc peregrinorum sermo

12쪽

ae cognoui, tui siqvid priscorum scriptis mea indu Iria arae, re poscin sumptu interim,qu a ab iis dicta furit,exprari.quod tum ita sit comitaui saepim cuilia potissim mutator in priuaeipum opuscidiim hoc de uenationibus elargiri, coueniret Neaue arbitrabar sane eum a est omnino se oportere , qui hoc munere dignin ei et existimandiu neqii erudiuis talus tempe/flatus incipes in liberalibm artibus temptus ullum co sumere intelligebam et quoniam eo usque deuenit no irato tempore deis mentia,ut quihin maxime in Uemus, is ipsis Maxime abundais re nos censeamus. Nam multi nec sibi scientiam iudio compa, rari opu et e cotendunt,quam natura unicuiqse comparari posse affirmant,nec in iis elaborant studijs, quibubo doctiores, i, meliores fortat e fieri in dies pocent seri bene se res habere puretandum si si liberalium artium scientiam sebi dedecori etsi non arbitrentur.his ita animaduersis dubius fui dudum cui opusculum hoc dicarem,atque cum hac de re sermo inter re claris, simum Comao. Iacobum Leonardum Legatum fratris tui illis stri 'apud euetos, cuius uiri praestaritiam tu optime nosti, em elariss Comitem Horatium Carpiueum,quos honoris gratia, smino, me incidisset,nullum per deos immo tales te aptiorem est dixerunt: qui ret, his uenadi exercitationibus non mediocriter, di bonarum literarum studiis admodum d lectabar, . His auditu gauisus sum certe primum,quod turn omnino ex aviis Principum liberales artes exulassent,atiis aliquis nunc.eticlocus musis inter honoriscentissimos uiros relicctus sit.deinde horum inrauissimorum uirorum inactuoritate, e tu licio commo-im si tua potissimi ni tutela de uenationiblis libellum edidi: quem tu pra us lari tua prudentia,qua tu rebus omnibus uti consueuisii, considere uelim.non enim dubito quili magnam ex eo uoluptatem, si legeris, si capturus. o quoniam id tu est iningeni acumen, ut facilius qudni ego dicam, tu animum nostrum dijudicare posii , te rogo atque obsecro, ut omnia ea, qua dixi, Fcui debet,iu bonam part in accipias.

13쪽

AT ALIS COMITUM

in lib. i. argismentum. arrantur primo quae uenatoribus arma

Conueniant , i , Ibrma canis spectetur habenu, mi quales iuuenes qui Delia castra seqisuntur. t quales poscuntur eqbi, qua passia, uel grumo

empore uenandism meliorpars quai diei EN AN TvM canimus fraudes, ra monatibus altis i Fersas genim hominum Reca v numci labores. oniugia, ei veneris stimulos, Q.

celsi H menaeos.

e t mores, odium , agrestis tempora paribi. is magni, tu nata Iouisaeditherea pharetram Me capis interdum nato, fessum ab tepentii in gremio refoues, i, amanti gaudia praestas um facilem pia diva ferum prece reddis Amorem. N unc Paphon, Idalisimi tuum , nunc alta thera inquit et nunc mecum uenias ad ultra ferarum D um canimis thalamos, nam certo tempore cisisi is iras tacite blandum per pectora amorem. is quocine venantum qua fortunata uirorumutatas acis, s luis errans et retia, cras,

14쪽

in v fi ic age uenant eis homines , roburi ferarum,

ipsi defendunt fugiente tristia fata.

ic genus acre canum , variorum robur equorum. Considia alta uirum , usigi lucra reperti. ic odia inter se , , duri certamina Martis.

Lub ides facilis coepti illabere nostris, magnanimi proles Francisci, clara propago

oboris. Eximie quo Petri cardine ualuae v ertiuntur non ingentis tu cedis auitis.

Cirtutis fautor, recti defensor, et aequi. a facilem cursum o felicem porrige dextram,hum rate tranquillum sentisci faisentibus aequor ulcamus , madida si uias Aquilone secundo. N am de potes tibi regna patent Neptu ea, et alti m

eri regionis iter , terraei iacentis. Miltiplici petitur certamine turba ferarum c uae mare, quae terras habitant, quaei aetheris oras.centosum quaecunque fretis m, aliis humentia regna Cercurrunt, rete , , duris capiuntur ab hamis.

Cunt quibus obscuram fert impia fuscina mortem. Aes uolucres uolucres olua , campoq; sequunt dr: ernitiemq; ferunt miseris , captasq; trucidant. H aud secus atque urbe in magnas saepe potentes c um ciueis inopes stoliant di fraudibus, ct ui. H in ev odorisequi discurrsint aequora campi ata canes auibliis necem , mortemi petentes. xitium si ferunt his denso retia filo consanguineum melli uiscum allaci chorda.

t quae praeterea captantia multa uolucres V nuenit mortale genvs per rura votantris

i bi t

15쪽

IN VER PRUM US uomenim diruum, quae tanta insania menteis tallicitat ae tanta fames, tiae tanta cupido A ma. itferitate uiros insuetas corda v icimus en feritate feras , leuitate Olucres. nihil est tutum coelo, mariue relictum.

am nihil est quo non penetrauerit impia uentris I ngluvies alius saltus indagine cingit. st alius lato committit praelia campo. anguine caesarum gaudet maduisse ferarum. o sequeretur eum e cunctis animalibus unum nuentum, sceleris p comes, cadiis nefandae. o docet ' dominos uestigia caeca ferarum. A que ad histra trahit, uocat in certamen 'ambos. nterdum aut ipsum campo pugnabit aperto, statuerimur si nos invadit sepe petita mille dolis fera, crudeleis diuosi vocamus.

H aud equidem credo quin sint primordia belli H in exhausta viris miseris hinc impia cades,

A tque cadaueribus campi pernuntur aprica lanitie caesorum alti cumulantur acerui. Veris ubi aduentum mollis cantauit hirundo, t Zephyrus Boream gelidum legauit ad axem, auita cum primis scindit freta lata carinis, raetendens leuibus uolitantia carbasa ventis, T empora tota die sunt uenatoribus apta am neque tunc horrent torpentia frigora bruma. ec nimio uruntur florentia prata cadore.

um suile est reperire feras, quas undique mollis

ogit Amor cunctae stimulis agitantur amoris.

studio cuncta sobolis generis, parandi.

16쪽

DE UENATIONE N il adeo, immane, ferum nil saltibus errat, Ct blando uinum non et mitescat Amore. ic natura dedit no quo breuioribus ulla. lauduntur uitas stiis numerosior illari creparat proles, est unica machina mundi

P erpetua. Et multos uiuendo praeterit annos licenix, a sola reparatur denique prole. in querulis uolucrum complentur uoci sis ars mi incidiluae resonant, hinc pinetatisimisi aether. N ecprius aut saltus, ignora ue rura petam hi, Quam fuerit notum quae uenatoris Marma onueniant,aures dextra uiris armetur, et ipse ueli sine non potuere ferae caediq capisi,

, primis laquei pidice, longum, panagrism . int, et falx, , lato, nabula ferro.H is iacti amenta , huic robora pennae. ugnaceis arcus, uallos, furcas, bicornes. tque lasobolion e dextra flexile ulmen. t quodcunque genus retis uenantibus aptum. v iginti ualli triginta, retia Frment. it retis duplex illis mensura: feraci

assibus adueniat lectum carthagine linum. hasidis aut campis rapidi mittatur aquosis. nulus hinc caseis fus enses plurimui ipsos

ontineat pred ut concurrant retia capta. t si uallorum fuerit minor ullus in altisi unc poteris dorsis elata figere terrae. H inc atque inde canes teneant qui retia seruantvritima, dextra quibus iaculis armetur acutis.

mnia nec nostro complicti carmine possunt.

17쪽

LIBER PRIMUS metia non eadem cunctis animalibus apta.

unt diuersa uiris pariter piscantibus illa, es uariis confecta modis nec casse in eodem c um cephalo saltat thynnus, cancrii marini. on illo trahitur uitulus, quo sepia rete. ec cum passeribus ueniunt ad littora cune tr.

A de quod plumbum suspendit retibus imis

riscator, quod uallus abest , qui mergat, in unda. nsummis retinetur aquis subere retis A ltera pars hominum ualuit solertia tantum t uelut in terras tensio in fluctibus altis irmarint casseisi umantis in agmina poni

ontra uenanti nulla et penuria terrae

metia nec pisimbum , nec suber molle requirunt. bdfrmae fixis uallis, furcisci tenentur. ommoda nec durae desunt anteridis ipsis cucupibus pariter non desunt uimina longa. ecfurcae uirides, natiuo cortice valli. Haec ubi parta, canes quaeruntur cissi, si acres, i ij probi generis sint, in certamina fortes. unc age quae paruo catulo sit cura legendo, is color , ' species, quae forma in corpore toto onueniat, referam scolor est deterrimus albo. ec placeat niueis maculis signatis atris. ut longis nimium et illis f: sco si colore. est torva facie cilio situ lumina nigro. habeat latum , quos ' dixere caninosci atuor infracto, estentur robore dentes. tamina magna placent, es e tora lata , caputq; rande sitis, collum longum , uillosae cauda

18쪽

DE, ENATIONE

L onga placet, collina caput qua I ectet honestum L .l iram , latiq; humeri sints ortia crura. rassa magis sint ipsa tamen post ema micant is int aures tenues, pallitis et naribus Usset. is animaduersis nimium nec crassa legantur

.embra, nec in tenui quaerantur corpore Mires.

ac catuli Fecies, haec laudatissima forma, ite prae se fert saeuitiem : hoc est aptior ursis

uo .rgis accedet, fueritq; simillima toruis. .ecropius catulus,' quem dixere parhippum. I rudicus, Arstolicus, Thrax,cT Craetensis, anus. elticus, Arcadicus, Spartanus, Thessalus,atque orsitu, o Ausonius, Bretreus, Amorgus, berus, L ncola arundifer Nili, quem curta nutrit. a lorises uenatori gratissima turba. magnetes, eregibus custodia fida Molossus S unt quos diapono dicunt,uenantibus apti. elitiis Melitaeus eris, non cursibM aptus. si quos ad studi sim uenandi legeris, alios ixeris hinc comites cursus, caedis i ferarum uaere mares maribus maior uis est, animus i . melius tolerare ualent certamina longa. raecipuum hinc inde a teneris impende laborem, v suescant pugnare feris hi cernere adultos.

t uideant cornu, et uoci parere uocantum.

um Phoebe decies nitidum compleuerit orbem, aulatim suescant cursus tolerare laborem. it facile a teneris quo primum disicitur annis.

nihil est quod plus longa assuetudine possit,

e ni ita hinc merces sequitur te digna laborum

19쪽

LIBER PRIM S cI loca dura canes si duxeris, assiera montis sciet , o uestri populo uix perui , saepe. cilicet hinc ungi es solidae, corpusci labori A tibi est paruo, magnum quod pertulit ante. M agna laboranti frustra sunt praemia parta.

L nde ubi creuerunt , maturaci uenerit aetas, in os legis armento clauis armentur acuti

A t quos uenandi siti di delegeris, aprim ulmineum ut uitent dentem , morsusq; ferar; m, H is face diploides, quas molli uellere comple. ed neque dura nimis collism collaria cingant, ataue Zelmoniae catulis, ' lora parentur. Aes ubi iam boreas invadit frigidus arua, si glacialis diem currentia flumina sistit, Ascendae a plantis concretaefrigore crustae. tque armandus erit pessi ne mala frigora laedant, t tellus concreta gelu i inaei rigentei. is actis, quoniam labuntur tempora uitae, ra ptima quaeq; dies subit improuisa senectus, i morbus rapit, rasaeuae inclementia mortis, s proles reparanda tibi pecus omne nouandrim sim licet hoc studium uiuentia cuncta recisiirunt. am pater omnipotens qui nutis regna gubernat alorum , di terras, o rati marmoris undam, H aud facilem cursum miseris mortalibus aereii se dedit, uariis torpentia pectora cκris mouit ora ingenium fecere incommosa cautum.

ere nouo poscunt genitalia semina terrae. e re magis tener curatur uulnus Amoris. onueniunt Veneris captae dulcedine gentes

20쪽

DE VENATIO Nas quammigerae, totus pontus tum feruet amore. mpia tum posito mitescunt ora Meneno. ere sonant diluae uolucrum concentibus altae. t totus feruet Veneris dul edine mundus. andida tum quaerit cornutum bucula taurum.

tque inter flores iungunt sua rostra columbae. v referae , , catulis Veneris sunt gaudia curae. um cisicunque canum pudium, cui Delia curae astra sequi, canibus Abiit iam cura parandis. eloces celeri iungantur, fortibus acres. ortibus eximi, nascuntur Alanus berae, Cares Threicia nymphae iungatur, ra Arcas si is gens una tamen felicior una ascitur ex oecie ponantur nomina cliique eri cani, teneatq; ad summum ollaba bina

rotinus ut noscat uoces, re uerba uocantlim. raeterea misitsim refert, cum uenerit hora L cinae, C partus tenueis in luminis auras diderit connixa parens, plena ubera matris iccent nec primum laesentes ora bouino,

ut ovium imbuti tibi Di, uel lacte capessa.

atura, ramos nutricis cum lacte bibuntur. eruarum siccent, damarumve ubera, matris

opia si desiit, uel toruix dura leaenae. n Aius uertenda tibi est natura et videmus S ronte sua res in peius ruere , arbuta Bachi, i desint cultus si laxis palmes habenis Id c, illuc eat, ' nullisiit cura colono, it feret , aut duris et labrusca racemis. ocaboque uenanteis primum monuisse sagaceis