장음표시 사용
4쪽
FERIALIA ET EVANGELICA, QUAE IN
officiis Ecclesiasticis decantantur. Necnon in Cantica Canticorum Salomonis. Praemissis inaestionibus qμinque oe eorum resolutionibus contra Iudaeos.
Omnia nuperrime castigata. Excudebat Bartholomaeus Rubinus .
6쪽
ORDINIS DIVI AUGUSTINI PROFESSI ET
In canticorum ossicialium expositionem.
Os sv MMATA & peracta cxpositione libri psalmo
rum: iterum sui rogatus, & excitatus per sacerdotes , &deuotos presbyrcros ut e X ponercna cantica, quae in diebus se risibus cantantur ad Laudes: ut maiori deuotione orarent, si ea quae in ore Versantur sane & fideliter intel-
ligerent. Eorum ergo deuotioni cupiens satisfacere suffragante diuino praesidio,ad liuiusmodi cxpeditionem accedero tentaui. Et quid sibi uelint cantica ferialia inuestigare aggressus sum. Et primo inci-.ψpiendo a Cantico trium puerorum: quod in laudibus dominicalis os scit &omnium sestiuitatum decantatur.
extera secit sibi statua aurea: & collocau t ea in soro ac secit uenire Oia genera musicorii ad cantandis,& senandii cora statua. Et tuc secie
Inedicise Omma opera domini domino: Lud te superexalare eum insecuti. Hoc calicum in titulatur: Canticu triti pueroru, Ananiae,AZariae,& Misaelis. In quo isti tres pueri inuitat s creaturas ad benedice-du Deu . Pro cuius tituli & calici declaratione sunt duo pr uide da antequa ad expositionem accedatur. Primo qua ex causa & quo spiritu C ducti, sc moti merui isti tres pueri ad coficiendum,& cantandum istud canticum. Secundo quare isti tres pueri non solum inuitant Angelos ,& creaturas rationales ad benedicendum diim: sed etiam inuitant omnes bestias,& p cora,quae carent rationes, insuper isne,3 imbreni,& caetera elemeta,& mineraliae quς nositu carent rone: sed et sensu .Quantu ergo ad primu est aduertendum prout legitur Danie.
- M.quod postquam Nabuchodonos br obtinuit
toti monarcniam orientis .s regnorii Assyrio ru,& Persarum, & Medorum, & Chaldaeorii, di totius Syriae: S postquam expoliauerat, &destruxerat ciuitatem Hierusalem,& temptu:& duxerat totu illii populum captiuum in Babylonem: tune eleuatus in superbiam fecit se adorari tanquini Deu ab omnibus regibus de
principibus, & populis sibi subditis. Et inter
edictu publicii ne rota resna stra: uret ad adoranta statua eius. Et fecisornace ignis ardetis in alia parte fori:ut si conteneret adorare flatua, illico proiiceretur in caminii ignis ardetis. Tuc aut accusati sunt apud Rege isti tres pueri Iudaei. de semine regio regii Hierusale de siliis captiuitatis: quos Rex in domo sua familiares habebat: qui edi cto regio rebelles cotepuerant venire ad statua adoranda. Q i cui a rege interrogarent qu. te . spreto regio mepto statua no adorassent: rriderat se n ee paratos adorare nisi uno I tu Deu Israel, qui fecit c tu & terra:qui poterat eos liberare de sornace ignis ardetis. Tuc rex re eius furore praecepit eosbatis manibus. & p dibus proiici in sernac itis.'gnis uero combussit uincula eoru corpora aut eors non trisit nee vestes: sed soluti ambulabat laudatis dominii p mediu sornacis lenis:& cd siletes peccata populi Israel pῖ q ille populus amigeb tur in illa captiuitate. Et tande Angelus diti informa uiri descedit de cst , in mediii sornacis: δ excussit flama ignis extra sornace,& eobuia sit oes ministros regis circustates. Illos at tres pueros no laesit nec cotristavit: imo assuit i
7쪽
etor D.Iacobi de Valentia Gessiopolitani Episcopi Exposso
Aventus ad modii roris statis: civi restigerauit eos, & expulit OEm calore a fornace. Per ql
quidem strium videriit illi tres pueri in spuprophetico qualiter filius Dei debebat descedere de Hlo in utere uirginis, & absq; issione
uirginitatis stimere carne humana ex ea,& relinquedo ea uirgine Deus,& lionio nasci ex ea. Et puideriit qualiter filius Dei factus homo debebat liberare totii senus humaina desomace ignis, εἰ captiuitate mi. Et qualiter debebat liberare sataos patres de sornace,&limbo inserni. Et sic omnes illi tres uno spiritu prophetico illustrati no solii pro sita corporali liberatione: sed pro liberatione per Apin verbii incarnatu lacte da, qua in spii praeuideret, oes tres uno ore Medo gratias decantarunt illud canticu in medio sornacis, dicentes Benedictus Deus patrii nostroruin dec. Vnde prius benedixerunt dii iii: & postea lituita -- riant oes creaturas ad bened icendum dirim,&agendii gratias: dicetes.Benedicite Oia operadni dito audate, & siperexaltate eum in iccula: prout in hoc cantico cotinetur. Et sic patus
qualiter isti pueri no solii moti sunt a s faciendum hoc si tua liberatione ipsacta sed pro liberacione Ecclesiae secteda: qua Meuiderat in spii per illam teporalent liberatio tarsuam. Sed ut cretae videndii de secundo quaesito.s.
quare in hoc calico nos b u inuitat creaturas ronales : sed etia irrationales ad benedicendumii: cu illae carere ratione,& sbius homo sit redemptus e liberatus per Christia. Ad qit respondetur, et quinq; videiunt in spu illi tres pueri in illo mysterio. N a primo viderunt infiteriit Trinitatis diuinarii perlbnarum in una simplici,& indiuiduassebs .itiae per quam ipsi in tr c,suerunt indiuili, in una simplici,&indiui dua fide unius veri Dei. Et ideo omnes tres uno ore laudarunt Deum. Secundo praeuiderunt in spiritu prophetico millerium inca nationis .c qualiter filius Dei secunda persona in Trinitate,debebat astu mere humanit te in unitate supposit per hoc videt ut illi Angelum descendent e coelo in forma viri, de quo postea dixit Nabuc.vid o quatuor viros sblutos, & species quarti sim si, est filio
-- Dei.Tertii; praeuideriit niyileri u nolirs redeptionis, S uniuersili, liberationis. c qualiter
sil u Dei in forma hois debebat liberare genu, humanu alterpetita serui tu .epcti, di de
manu Diaboli, x pi'. trua poena, & igne inserni: per hoc ut it e angelus in sorma viri a bubl-oc eo ,rc contice: et vincula eor taliberauit eos ab illo ne, qui no laesit nee contristavit De's. Dari uideriit in ipsi Τphetico destructione futura otuin id floru, & conuersione . 'iuna Imperatorii,& Principii terrς,&totius populi getilis ad fide Xpi Sc percos eques s uiderunt futura liberatione Ecclesiae de persecutione Tyranorii: qu qde destructio id lorui suit facta per eouersionem Costatini. Et
hoc praeuideriit in spii illi tres pueri p hoc FNabuc. vides illia Angelu qui liberauerat illos tres meros de camino ignis ardetis habente specie simile filio Dei: cominuit statuam auream & publice laudauit Deu coeli ciui liberauerit illos tres pueros, & cofessus est eius omnipotentia, de magnificentia sit per oes principatus,&ptates naudi: ut patet Darii. 3.Quin Sto isti tres pueri manifeste viderunt in sua li- θ
beratione obedientia olum creaturarum adsuta creatorem , & quo oes creaturae nolbia firationales: sed et irrationales obedi ut diuin aevoluntati. Nam no solii ille Angelus, qui erat
creatura tonalis , , bediuit diuinae voluntati
inquantii descendit de coelo, & libet auit eos:
sed etiam ignis illius sornacis contra naturam suam obediuit Deo, inquantuni suspendit actionem sua in naturalem , & non combussit illos pueros nec contris lauit eos. Item ille ventus rori, stantis ad nutum, & voluntatem Dei descendit dec xl O, & refrigerauite in medio ignis Et sic ignis,& ac qua,& aer obediuerunt usu ins voluntati. Et non ibitum An eli,S ci xlum,ia elementa obedier ut Deo in illo mysterio: sed etiam Nabuco.cum toto Lao populo: eo quod laudauit,& magnificauit dominum coeli, dc eduxit tres pueros de sornace, & proniou:t eos, di pr. xsecat eos
rectores in suo regno . Et sic ili pueri insita sliberatione niam selle viderunt obedientiam, quam Angeli, & e xli, & homines, &omnia elenienta,& cleii entata struarunt,
di gestarunt erga sium creatorem in illa lia latione. Per quod in ei tum praeuiderunt in spiritu pioph t co, quomodo omnes creaturae tam irrationales quim rationales
debebant Christo obedire in suo aduentu,& in nostra vin uer ali redemptione,& Christi passione,& resurrectione, & ascen o- ne & in secundo aduentu ad iudicium. Nam praeuideiunt qualiter Angeli debe- bant cantare . Gloria in excelsis Deo in sua natiuitate, es pastores ex praecepto Anneiorum erant venturi ad adorandum ipsum in praesepio. Et qualiter noui stella debebo
8쪽
Canticum iclum pia erorum. Bene diste omnia operam. todis
A debebat in coelo apparere,& Magos id Chriamini adorandε ducere. Et qualiter nosilulsi: sed etia omnia elementa debebant Christinatiuitatis signa ossedere.squaliter Romae in
eam martio sons olei erat emanaturus.Item
qualiter Bos,& Asinus in praesepio debebant ipsi obedire. Ite qualiter mare,& venti debebant ipsi parere,& omnes qgritudines,& infirmitates & Daemones, & mors a suo nutu, &co spectu debebat segere,& cedere. Ite o uidit qualiter sol,& luna,& coeli & oes stelis debebant dare signa in sua passione,& in sernus obedire in sua resurrectione &sanctoru patruIiberatione,& omnes coeli in sua ascesione: ut manifeste fuit impletu,& visium ab Apost is omni populo. Et ita pariter praeuiderunt istipueri qualiter Angeli,& coeli Sc oia astra elementa,& elementata,& oes creaturae dabunt
B signa obedientiae in secundo aduentu ad iudicium. Et ideo isti tres pueri in hoc catico multipliciter inuitant omnes creaturas ad laudandum,& benedicendum Deis: secundum quddcreaturae multipliciter possunt dominum laudare. Nam tripliciter possunt Deum laudate, Uno modo vocaliter,& scibi creaturq rationales laudat Deum:ed et selii ipsae habent sermone: 8c sic laudant Deu in utraq; Ecclesia .stri uphanti,& militanti. Secundo laudat Deuereaturae excitatiue,inquatum vestigiuTrinitati ,& diuine persectionis lucet in omnibus
creaturis.Et sic omnes creaturq ta inanimatqqua animat ,& ta irrationales oua rationales
excitae Angelos,& homines ad laudandii, dc. benedicendu Deu in eis propter diuinas pi ctiones qus in eis lucenti Na Anaeli, Sc homines contemplando vestietu Trinitatis & diuiC nae veritatis,& contemplado similitudines diuinarum persectionum, quae lucent in Oibus creaturis secundu magis,& minus psectist,laudat Deu in Oibus: inquatui bonitas artificis lucet,& apparet in artificiato.sicut ait Arist. i. de animalibus.Et sic omnes creaturae dictitur Iau dare Deum inquantu ostendunt similitudines diuinarum persectionii quas Deus in eisi spressit,& se excitat An3elos, & homines ad laudandu & benedicendit Deum: prout dictu est psal .cxlviii. Tertio dicuntur laudare Deu' no solii rationales creaturae, sed etiam irrationales inquam supra sua naturi cistediit se obedire Deo in suis operatio ibus. Et sic laudauit Deu mare rubrii quido ad percussione virge
Moisi fuit diuisium,&pr buit iter filiis Israel. Eode modo obediuit Deo, & benedixit Deo
petra quadoncussa protulit aquas in Oreb, n& in deserto. Item aquae Iordanis laudauersic& henedixerunt Deu quado obediendo Deo reueris sunt retrorsum ut pede sicco tra siret filii Israel in terra promissam.Item Angeli,dccoetu,& elemet: & elemetata omnia laudauerunt & benedixerunt Deu quado obediendo Christo dederat signa si ς natiuitatis. Ite veti& mare Galileae laudauetut Deu quando obediueriit Christo. Et ideo dixerunt holes illi. Quis est hic'uia mare & uenti obediit g illi.
Item quinque panes,& duo pisces laudaueriit Deu quando obediendoChristo silerut multiplicati ad resectione totius populi. Et se insernus,& mors,& oes infirmitates laudauerunt Deu obeledo XD.Et sic est dicendii de omnibus creaturis quae obedierutChristo in sua - 'passione,& resurrectione,& ascesione,& obedient in secludo aduetu. Ex quibus patet tri apliciter creaturae laudit,& Denedicut Deum. Vno modo metali ter,& uocaliter,ct sic coue iniis lis Angelis,& hominibus. Secudo modo excitati ae repraesentando diuinas pers ctiones,excitatio homines, & A ngelos ad laudandu Des,&sccouenit omnibus creaturis. Tertio modo obedietialiter,& sic etiam con uenit omnibus creaturis, inquam no solii naturalibus operationibus: sed etia supra natura obedi ut diuinae voluntati in electis is potibus secundu sui ordinata dispositione. Istis ergo tribus modis supradictis isti tres pueri catota Ecclesia inuitat & appellant omnes creaturas ad laudadu,& benedicedit Deli. Na uno modo inuitat omnes Angelos,& hominesve
veniat ad laudadu & benedicedu Desi metaliter,&vocaliter. corde,& uoce,& opere pro beneficio creationis,&gubernationis,& no- P
strae redeptionis,& glorificationis. Secundo
inuitat oes creaturas ta inanimatas quatiaras,& irraticiales, ut laudet Deu excitative.i.
ut repraesentado similitudines diuinarii persectionii excitet holes & Angelos ad laudandumv. quide inuitatio potius dirigitur hominibus & Angelis ut cotemplentur diuinas perfectiones quae lucent in Oibus creaturiti& laudet,& benedicat Deum in eis.Tereid inuitat oes creaturas ut laudet Deu obedi edo . ipsi in orationibus miraculosis supra natura. ivt isto modo illud calicsi partim suit Sl betaeu,qa illi pueri no selu agebant Fratias φ oesereaturae obediuerant Deo in liberatione eo irii, sed adhuc sphetice inuitabant, & excitabat Angelos,& homnes,& oes creaturas, ut
9쪽
xoro . D.Iacobi de Valentia Christopolliani Episcopi Expositi n
obedirent Christo in silo aduentu in mir sulis faciendis, & darent signa sirat natiuita-xis,& passionis:&obedirent ipsi in sua resuNdrectione,& ascensione, & in suo secudo aduetu. Et sic ad oes istos tres respectus Ecclesia cantat istud canticu in diebus dominicis, &festiuis, agedo gratias biificio creationista gubernationis,& nostrae redemptionis:inqua omnia creata Christo obedieriit, & sue-xunt quasi instrumenta Christi in nostra redeptione . Et inuitarunt easilem creaturasyt obediant Christo in secundo aduetu & in nostra elorificatione. Et per hoc patet resposo ad secundu quaesitum.His ergo habitis habetur tota intelligentia huius cantici: nec oportet immorari in eius expositione, ed ltotum cotinetur in ps i ου. Et ideo ibi patet eius literatis intellisetia, & expositio.Sed ut B seruet forma eius specialis expositionis: diu idii ergo hoc canticu in duas partes principales. Naprimo inuitantur simul generaliteroes creturae ad laudandii, di benedicendum Deu.Scdo inuitant singulariter, & particulariter oes creaturae diuisina, & iuccessive fin lignitates,& c5ditiones,& naturas suas. ibi.
Benedicite Angeli dies dilo &c. Qifantu ergo ad primu est prius aduertenduν benedicere uno moide est qδ alio bonisue aliqdgrae
consene siue gratificari,& samnificare. Et sic maior benedicit minore: puta creatura siue creaturas.Et sic Deus bndixit primis paretibus dices:Crescite & multiplicamini, & replete terra. Et ditamini piscibus maris 3cc. Gen. r.&c. I. qa tnc dedit eis uirtute genera' tiua,& ditium sep oia creata inferiora.Item Gen. 2.dr in Deus bndixit diei sabbati,& san C ctificauit ictu.i. ad ora sua facieda dedicauit. Et sic et Eps bndicit Ecclesias& altaria,&ornameta ccclesiasticas. dedicat ea ad usius,& opera sista sacienda: S hoc inuocado diuina potetia Et sic ex parte Dei Eps bndicit populo indulgetias costredo tanqua minister Dei: qa solus Deus per se dat gram, S gratificat,& miscathoiem.Iuxta illud ql ait diis. Ponite manus sis filios Israel: eso aut benedicam eis Et a ibius Deus est ille ' gratificat,& benedicit,& sistiscat p se: io ait David
ps66.Benedicat nos Deus Deus ni benedicat nos Deus,& metuat eu oes fines terrae.Secudo mo benedicere ide est ql comendare: aut beneficia reserre, & comemorare, aut , ptalib.beneficiis receptis gratias asere.Et illo oo minor benedicit maiore, dc stariore icteatura creatore,eius Oipotentia,sapientia, D& miam,& iu stitia commEdando,et praedicado:aut beneficia recepta ipsi,et aliis resere et memorado, aut pratalib' bnsciis gratias agedo. Et isto lilia David ps. io 2. 1icit.Benedicata meadno,& noli obliuisci oes retributiones eius. ini propitiat omnibus inistratibus tuis:q sanat oes infirmitates tuas &c- Et isto et mo isti tres pueri in hoc cantico inuitat, et appellant oes creaturas ad bndicendu Deo creatori suo, & ad agendii gratias bnficio creationis, et gubernationis,et coser luationis eo mo quo supradictu est. Et eta illi. loquebant no ibiti m persena sui, illa te porali liberatione: sed et in psena totius Ecclesix S generali redeptione. I si Ecclesia catat hoc cilicii inuitando oes creaturas ad benedicendu Deo.Vnde ait. vos olaopa dial: ta inuisibilia q visibilia. sit periora,& inferiora be Anedicite domino, eius Oipotentia, & sapientia,& miam & caeteras psectiones. Primo comendado & praedicado . Scad beneficia v bis ab eo collata memorado. Teritio tali-b' beneficiis receptis gratias agedo. Et sic laridate& supei exaltate. i. loge latest, in secula comendatu, & exaltatu proclamate.'.d.vnu quodq; uestrii laudet,& superexaltet Deu in ordine suo, & Fin naturn & coditione sua: puta rationalia,& intellectualia laudent Deumentaliter, & vocaliter: caetera aut laudent Deu .i. excitet homines ad laudandit Deum diuinas persectiones ossedendo. Et laudent Deu in miraculis obedi edo, & in primo aduentu Xpi super natura signa demostrando.
Benedicite Angeb domini domino. benedicise corsi domino. Lenedicite ore e oes praesiper carsissint domiam benedicile omnes uintiues domini domino. Benedicis es, er lumi domino benedicite LM 'ersi domino:
Haec est secunda pars principalis: in qua specialiter, S divisim omnia genere creaturaru invitantur ad benedicendii, & laudan- u Deli. &hoc unumquodq; in ordine suo, incipiedo a superior. dus ,& procedendo ad inferiora usq; ad holem qui est finis omniucraturaru corporearii. Et io primo inuitant Angelos,& corpora coelestia.becudo inuitat ne S aerem ,& oia meteorica quae in aere generantur. Tertio inuitat terram , & aqua
S omnia quae in eis seneratur. Quarto specialiter inuitat popula Dei. Scδm ibi.Benedicaber & ros Go. Tertiu ibi. Benedi.terra dominum
10쪽
In Canticum trium Peucronim. Benedicite omnia opera Io27
dnm.iiij. ibi.Benedicatisraes .Quantum ergo ad primum dicit O uos Angeli dria laetae iscite duo agendo gratias. Primo pro bene iam creationis: quia teneti primum gradum in ordine creaturarum. Secundo, quia suistis P gratiam praeseruati,ne cum daenionib.apoliaticis caderetis.Et sic laudate,& supcrexaltate eum in secula,non solum pro bliticio creationi sed et pro benescio redemptionis, 'uia in X po futuro fulsis redempti, & gratificati inquantum ipsi tali aerere, & obedire ab initio decreuistis. ideo qn veniet X ps in ca ne benedicite, & laudate, & superexaltare eum in secula,ipsi ministrando.& obediendo,&insta natiuitate Gloria in excelsis canendo Magos ad irm adorandum dirigendo, α inoib.miraculis sbi ministrando, & in sita passione totam terrani continouendo,& vectes
ferreos & portas aereas inferni an ip m confringendo , & in sita reserrectione lapide ab ostio monumenti amouendo, & cu odes exterrendo & resurrectionem mulieri D. annuciando,&in sua ascensione cum nobili pompa ipna tanu diim in cflo recipiendo,& in secundo eius aduentu Antixpm perimendo,&c luna,&oia elementa commouendo, &ioes
mortuos ad iudicium vocado,& finaliter diabolum cuin Oib.suis sequacib. in infernum pipitando. I tem vos oes csti biidicite dito, &Jaudate,& stiperexaltate eu in secula. Et prim disium Em reum emittat illum silauissi anum, S si licissimum splendorem ad gloria omi beatorum. Scio cu e teris c lis mittat sua insuentia,&virtute ad esse,& conserua tione oim inferiorii. Et nota, in quolibet versu repetit ly Laudate, & super altate euin secula. ite quia c tu crystallinu siue aqueuest primu mobile super polos mundi trahes secit oes csos inferiores ab oriente .in occidente .coplens gyrii Quin Σ .horis si spatiter inuitati; in ad laudandit Deu dicens.Bndo,& obed do Sc. Litera ista est clara: ideo
Benedicite reret, ct pruina iam ino : benedic gelu,ct frigus domina. Benedicite glacies,o muri domino: benedicite ν-- diei domim. Benedicite lux o tenebrae domim . Benedicite Diagura in nuris dae tuo. Hic inuitat aere, &oia meteorica a in eo gnantur.De qui b.tractat Ari. i. S L. Meteo.
Vn inuitat oia ista ad bndicendum, & laudadum Deum. Primo virtutes, & persectiones ruas Deus in sua creatione contulit oliden-o:vt holes excitent ad laudem Dei. dd, viola ista serviant & obedirant X po in utroque aduentu sui demesi.Dicit ergo: Benedicite imber,de ros dilo: eo generant in aere adseruitutenam utilitatem nostram:benedi .vis
sinis Dei dno,& intestigit per spm oesve Us,& drias eorum. Benedi ignis, S aestiis. i. et mentum ignis, S calor solis stellarum. Esto subdit. laedi. si igus,& .estas. Et intelligit et
per ista quatuor tra anni. cver,aestatem, autumnia,& hyemem.Et subdit. Benedia ores,
bc pruina dno.Bndi .gelun frigus dilo: ed et ista generant in layeme. Etsubdit. Bened dux,&tenebrae. Bened. fulgura,& nubes dilo: eolista generant non ilum in hyeme, sed et in aestate. Oia at ista dupliciter laudant Deum.
Vno mo suas uretutes ondendo. Alio modo Deo in utroq; te.obediendo prout dcm est. Benedicat terra dominum: lodes, o superexaltet eum in sicula. Benedicite monte .colles domino: benedia;is
minersa germinamia interea domino.
Benedicite finies domino: benedicite maria, o dicite aquae oesq luper cfossunt diro, & fit flumina domino mutatio per ri e per figura iri dr sinepte sis. Benedicite rete, ct omnia mis mouentur in a Sed quia Angeli siue intelligentiae de ordine Pir domino:beneditate Oei volucres coeli domino. virtutum mouent c los Pi Deli amatum, & Benedicite omnes feriis,o pecora domino. be desideratu,ut di ni Σ .Meta.& dcm est ps iv3. iacite φῆ h miminis dιmino.& i R. ideo subdit . benedicite oes virtutes Hic inuitat terram cum Oib. i in ea gene-dni dilo. Et intelligit at per virtutes oes vi- rant ad laudandum Deum: in terra est mares,& influentias quas cfli per suum motum ter Oim gnabilium,& corruptibilium,&recemittunt in haec inferiora. Item sequit. Bene-- pit ac lo saetitias influentias excitates rodiei te si,l, S luna dilo: benedicite stellae c*li nes seminales in principio ipsi terrae inditas