장음표시 사용
11쪽
uertere gaudeo , scilicet excelsum cognitionis ac doctrinae in uiro cliuino Alligium, insignem de se sentiendi modestiam, mirificamque aci omne sapientiae genus propensionem. PerspeXerat uirtummΝ ingenii ornamentis rerumque infinitarum
cognitione et experientia exercitatissimils, maXirnam partem eorum, quae diuturno illiu eXjm laque
4nclustria iam tum addidicisset, longe minimam esse particulam illa um rerum , quae tibi perdiscendae adhuc restarent. Huius ergo defectus aegritudine pressus, tantum aberat, ut inmoderatae quidquam confidentiae aut in Blentis adrogantiae uel super
biae inde sibi sumeret, ut potius nefandae istud sibi ignominiae duceret, stulta iactantia: qui animi
turgentis aut dementiae aut utriusque criminis notam incurrere. Verum enim uero tenuitatis suae conscius non poterat non mai0ri semper cupiditate inflammari, ut minorem illlam cognitionis suae particulam insignibus accessionibus augeret, et nouo in dies rerum bacidiscendarum incremento adcurpularet. , ita iraesi 'seu' sapientis cognomento
ueluti ollapsus et absolutissimae eruditionis fucum simulatamque speciein fastidiens potius, hoc est, amatoris sapientiae titulum, si quo nomine , adpellandus esset, aucupabatur. Et sane quidem hocce eXtra omnem dubitationis aleam posittim est, uiros praeclara rerum dissicillima um sapientia cet
12쪽
exercitatione praestantissimos omni uirtutum genere maxime abundare, et prae aliis probitatem iustitiam, honestatem, mansuetudinenti, iii lustriam iucunditatem, elegantiam, et quidquid praeter eas boni uel natura uel ars uel conditio silandet; nossmodo prae se ferre; sed ueluti suam sibi possessio mem uindicare. Ideoque uere dictum esse uel etiam ex hoc Pythagorae facinore adparet, qu0dtrito illo circumfertur prouerbio: dicticisse fideli ter artes en tollit mores, nec sinis esse feros. Nullum consentiens n0bjs Plutarchus ex Musarum, in quit, placiditate ferunt mortales maiorem Dudium quam qu6d ingenium doctrina et institiitione quasi mollescat, ut per illam deinde lubenter an plectatus mediocritatem, et omne id, qu6d iii modicum estι deponat. Quandoquidem autem strenua et praestans rerum pulcerrimarum scientia omnibus omnino uitae humanae generibus mirum in modum est proficua , lopge tamen uberiorem insigniorem que fructum et felicitatem adfert ciuitatibus publi cisque rebus optime gubernandis, iisque ati coiia munem omnium salutem, tranquillitatem ac prae Caeteris eminentiam evehendis. Ol quam ueris sinitim ergo est illud Marci Antonini inperatoris ex Platone effatum: tum demum florebunt citii
tates, ubi aut philosophi regnabunt. aut inperatores phil0s0phabuntur, nec prius desiturum est
13쪽
humanum genus in malis uersari, quam quum aut homines uere recteque philosophantes rerumpublicarum gubernationem fuerint adepti, aut hi, qui gubernant, diuina quadam sorte uere philoso- phentUr. His rite ponderatis, AVDlTORES omnium ordinum aestumatissimi, quicumque V Ε-STRVM florem illum eximiamque terrarum Brandenburgicarum felicitatem ingenii acie mecum intuetur, confestim is absque errore uerissime statuet, prosperrimum: harum regionum statum ex nullo alio quoquam fonte suam trahere originem, quam quod in his terris uere philosophantes Subernacula teneant. Ipse REX noster Corio- lissimus, sapientissimus patriae admiranda SVA in . scientiarum culturam propensione ac munificentia
propriam recte philosophandi peritiam in omnibus regiis suis conaminibus adeo luculentissime pr0dit, ut nemo tam uecors sit, quin inter sapientissimos Princjpes loco supremo EVM conlocare, EVN-
omni iure meritoque adpellitare nullus dubitet. Nae res mihi de orationis argumento hodie meditanti adeo iucunda, adeo excollens, adeo mirabilis . . conparere debuit, ut de febritate terrarum ex
' Q lem olim Iustiniantis Imperatorem, talem nostra aetra REGEM nostrum κXII. Diuifroo iis Corale
14쪽
Ss, Principis Philosophi regimine oriunda ad Vos
uerba facere exultabundus mecum constituerim.
Pollicetur mihi ipsa huius argumenti praestantia adtentam a VOBlS auscultationem, quam si te utor forte ingenii mei modulus in eius rei anplificatione non ea, qua par est, dignitate merebitur, singulari VESTRA benignitate. eam ut haud grauatim sustentare uel conpensare uelitis, omnia VOBIS humanitate et oro atque contendo.
sermonis mei summam repetens, proxime ab illo derivandum esse omnem rerumpublicarum florem selidissimis conuictus rationibus existimo. Ex di- uersis uariorum uitae generum ac studiorum, facultatum conditionumque membris respublicae Conditae et conflatae uint, non secus atque hicliniuersus, quem conspicere licet, mundus ex dii uersis et contrariis admodum elementis mira quadam harmonia per omnipotentis creatoris ma- - num temperatus et constitutus est. Certe , Ouem
ad modum nauis multis ictibus conpingitur clauis, paxillis, deinde ad tempus relinquitur aliquantum, donec cohaerescant uerticuli et conmissurae, ac tuto postmodum sulcat maria: sic ciuitates multis conditae curis, laboribus, innumeris inmutatae
ibus, uariis presta calamitatibus,plurimis auctae
15쪽
r mendati0nibus, tandem jn persectum corpus coalescunt, ut tuta et tranqujlla uita ciues fruantur: Luius quidem sententiae auctor est Pthitarchus dea eis tibiicae administrati0ne. Adeamus Romam, Omnium Olim terrarum caput . et reginam, et ςX- ploremus cui fortunae aut casui natales stlos debeati Transeamus ad ditissimas l0cupletistimasque hodie ciuitates, regna, prouincias. Pervel jgemus extremos Indorum atque . Garamantarum ij mites,
et de p0pul0rum ac ciuitatum originibus, confluxu. et coalitione d qturam usi Non aliud singu rum est principium atque illud, qup homines diuersi ingenii, morum, sollertiae, uirium, artium, famae, opum ac rationum dulcissimi mutuis ne audiutorii Maussa, foedus ac societatem inter se inierunt, ut tanquam fides diuersi siqni atque tenoris jn unam 'harmoniam c0nspirarent; .et s.cuti manus nostrae propter ea n0ii exsistunt jnfirmiores, quod in digitos quasi dissectae sunt, sed exinde multo ad operandum agilibres deprehenduntur; ita negocia multis conmunicata in uno rei pilblicae Loetu ple- nius rectiusque .conficerentur. Palam autem est
ipsoque sole meridiano man ifestius, haud facile .contineri et in optimi status, ubi quemquam adquisiverunt, fastigio nullatenusi cons ruari posse
reipublicas, nisii iusta et concjnna partium ringu
larum inter se coordiuatione . diligentisisaque
16쪽
gradus, loci, seriei, modi et conpositionis ad unamquamque illarum pertinentis designatione et Coninstitutione. Vestrae ipsorum sententiae, AUDI, TORES, rem diiudicandam relinquo. Ad quid, quaes , lapides, lateres, ligna, tegulae, calX, sabulum, inordinate quidem proiectae, aut nulla distinistae artificiosaeque constructionis conpagine
coaceruatae, ad quid, quaeso proderunt, aut cui demum usui uel conmodo inseruient, nihil omnino,nili confusum et inanem rerum inconditarum cumulum et inutile terrae pondus repraesentanteS.
Quodsi uero hae omnes atque singulae decenti et ad amussim relata conlocatione ac situ, adhibitis genuinis aedificia condendi legibus ad firmitu lunem, conmoditatem et symmetriam inter se ordinentur et conteXantur, ut aliae illarum deorsum, quae nedue putrefiant, neque ab inbribus diffvant, aliae surtum, quae a Coeli iniuriis defendant, aliae in medio, quae obportunam aedificii inhabitationem suggerant, dispositae conspiciantur, nae, quaeso VOS A VDlTO RES, an non ita conp0ssitae et in ordinem redactae plurimum emolumenti et obportunitatis iucunditatisque adferent, feljcitD. rem inquilinorum adprime promouentesi Aut,
quid, quaeso, proficere arbitramini uel domi uel deinceps ingentem militum multitudinem, si nulli , eorum constiterit, cuius sit centuriae uel legionis, B aut,
17쪽
Caut, si singuli ineptis bellandi exercitiis praepostere operam dederint, aut, si sordido agrestium
armorum adparatu confuse ac temere concursea ruerint i ita quosve perspectu est facillimum eam demum optime florere rempublicam, quae legum adstricta obsequio, munitissimarum urbium nitido exornata habitu, exquisitio bonorum uirorum et ad egregia quaevis adspirantium delectu stipata, aequissimis uirtutum lavorumque praemiis excitata, optatisque omnium ad huius uitae necessitatem spectantium rerum adfluentiis locupletata, ad perfestissimam singulorum membrorum inter se locietatem arctissimo pjetatis h0nestatisque
uinculo contineatur. Ad omnem uero hancce rerum publicarum ,,
dignitatem, perfectionem ac felicitatem ordinan- . dam, dirigendam atque conseruandam aliquod necesse est summum caput, quod PRINClPlS . nomine salutabitur. Hic scilicet est, qui ex di- itersis quidem inter se chordarum seu fidium senis ac uocibus, scitissime tamen summae prudentiae. 'clauicula ad iucundissimam inuicem Conspirationem intendendis uel remittendis iustam omnibuS-' . .. que numeris abklutam harmoniam & concentum conciliabit, ut singuloriam membrorum exacti sima inter se conuenientia pulcerrim usque nexus
18쪽
producatur. Princeps, inquam est, qui ad rei phi-ulicae puppim sedens prouidissima gubernaculi
moderatione in pelidentia forte nauigantibus nocumenta non selum auertit, sed etiam in apertissimo salo nauem fortunato tramite an bulantem constituit. Haud licebit dormitabundum esse, qui clauo adsidet. Nullum autem mare tam graues umquam habere solet tempestates, 'Ham Omne regnum adsit lue. Semper itaque principi uigilandum, ne quid erretur, aut cum plurimorum pernicie de
linquatur. Qiid quod Quem ad modum aut
magnitudo nauis, aut mercium pretia, aut uecto' rum numerus neque elatiorem reddunt neque negligentiorem nauclerum ingenuum, sed potius adtentiorem et de ossicio suo recte obeundo magis magis ue sollicitum, ita nec reipriblicae gerendae dissicultas, nec domesticarum fortunarum opulentia, neque subiectorum ciuium uaria mixtura uel perturbata multitudo principem de partium suarum gradu deiiciat, seu ad inperandum, grauissimi sui muneris curandam expleti0nem Usque quaqUe alacriorem reddet. Oculus est politici sui corporis princeps, prouinciis suis adoptatus atque a Deo dest inatus pro administratione eorum, quae Omnibus usui esse possunt. Principem igitur oportet sibi subditis uel uti propriis corp0ris sui membris omni cura prospicere, ut in quiduslibet bonis pro-
19쪽
sciant, neque ullo malorum aut calamitatum offendieulo illi dantur. Pulcerrimum potius illud sui simulacrum nempe solem imitetur, ipse In reipublicae suae expanso anplissimo constitutus, uiuamque eius imaginem repraesentet. Collustrat illud nitidissimum lumen orbem uniuersum splen- .didissimis suis radiis, fouens ac refocillans Omnia,
eaque insigni sua uirtute adtemperans atque e Citans, ut conmodo tempore et iusta ratione ex perenni naturae foedere innumerae frugum opes mira foecunditate effundantur ac producantur.
Pari princeps ratione fulgentissimo sapientiae suae
lumine singulos prouinciarum suarum tractus perlustret et expleat, clementiaeque suae calore iustitiaeque suae temperie subiecta c6rporis sui membra recreet ac dirigat, ut suo quodlibet fungatur ossicio, uberrimosque genuinae integritatis ac felicitatis fructus maxima largitate procreet et conficiat.
Qua uero alia re adiutus princeps hoc ipsum eXcellentius feliciusque praeitabit, quam uero SAPIENTIAE prudentiaeque studio et adminiculo Θ Quum enim principi nihil possit esse iucundius, quam si contempletur ac respiciat suam rempublicam sua opera redditam et meliorem et florentiorem, plurimum omnino perspiciat oportet, r
20쪽
ueluti qui unus prospicit omnibus, plurimumque
sapiat necesse est, utpote qui solus consulit uni uersis. PHlLOSOPHUM, inquam, oportet esse principem, qualem diuinus olim Plato, cuius initio mentio facta est, postulat, eam pronunciando
sententiam: tunc demum respublicas exstituras
felices, ubi aut Philosophi regnarent, aut reges philosopharentur. Equidem tanta sensus diuersi late laborare cernimus modestissimam illam plibl0sophiae uocem, ut uix mirandum sit, si ali 'uando et a nonnullis uel odio uel saltim despectui eam haberi forte contingat. Eximius philosophus ipse Cicero eiusmodi philosophiae tum abusum tum an biguitatem acriter reprehendit , dum is, quotusquisque, inquit, philosophorum inuenitur, qui sit ita moratus, ita animo ac uita Constitutus, ut ratio postulat; qui disciplinam non ostentat onem scientiae sed legem uitae putet ;quique obtemperet ipse sibi, ac decretis suis pareat; uidere .licet alios tanta leuitate ac iactatione, iis ut fuerit non- didicisse melius: aliqs pecuniae cupidos, nonnullos gloriae, multos libi dinum seruos, ut cum eorum uita mjrabilitet pugnet oratio, quod quidem est turpissimum. Verum enim uero absit ut in deteriori eiusmodi sensu philosophiae uox a bonis uiris accipiatur, utpote quae omnem omnino potius tamentiamque Cogni