Prodomus exequiarum funestæ pacificationis pragensis nec non Gustavus, Fridericus & Landgravius redivivi, pro religione et regione protestantes & remonstrantes ... Autore Bernhardo Comenio ..

1쪽

nissimo, &c. CHRISTI NAE Designatae Reginae Suetiae &c. Husive Majestatis Regnorum Celsissimis & Potentissimis Dn. Dn.

. . .

CAROLO LUDO VICO Comiti Palatino Rheni, S. R. I. Archidapisero , Electori, Duci Bavariae &c.

2쪽

Generalibus &e.

3쪽

Omnibus publicae Libertatis qua sacrae, qua profanae intra

& extra Rom. Imperium Asserto libus& Vindicibus B E R NAARDus COMEN Ius Rem cum Deo bene gerere.

Uin vos publicae Libertatis custodes & divinitus constituti Promachi hoc perturbato Europae statu ubique rerum Vestrarum satagitis iuninaeque Paricationi Pragensi condignas exequias paratis: de dubiuscventus diuturnioris armistitii S particularis transactionis Hassiacae vigilantiorem quemque de nova boni publici convulsione 3c communis notiorun tapi rotardatione hi mium quantum solicitum reddit, Ego commoda S incommoda Mus ut aliquibus ex Fidelibus vestris notum est) nuper epistolariter primum delineare,tum paulo fusius expoes nere: non solum ut noxiam ejus fabricam pro virili disicerem , sed sin eventum Landgravianae conuantia:ὶ simul et-jamjustissimas ejus causas hinc aequiorum aperirem, hinc lividorum iunii opponerem, ne, ininjusta Libertatis defensio postulat,denuo per antiquam Calumniam inquiei 'to Reformatorum spiritui asscribatur. Ex animo condoleo omnibus iis, quibus utrinq; a propriae fidei consortibus tot annorum onera gravissima fercnda simi: sed necessarium

illud idemque transitorium malum patienter tolerandum est,ut aeternae servitutis vincula rejiciantur. quae denuo cxcuti posse certissimus sum squicquid Austrio-Hispanicus fastus sibi imaginetur) modo sub imminentem generalem praesentis belli catastrophen Celissima D'' Vidua Casset- lana male sic dictae Pacificationi Pragensi, equo illi Trojano,mille technis farto, intra suae jurisdictionis pomoeria lo-Cum non concedat, eoq; ipso oppressis reliquis Ordinibus respirandi,sese recolligendi & tandem rcsurgendi ansam&occasionem non praecidat, multo minus Communem Causam squae focos & aras totius Europae concernit) Citra necessitatem justo diutius deserat, houium fraudes Corrobo

4쪽

UE DICATORI A. ret,Sociorum. consilia turbet,detestandam aliorum inconstantiam suo, quod absit,)cxemplo palliet,acquisitam D', Conjugis sel. rcc. gloriam obnubitet, eximios progressus

relictae Ipsius Militiae retardet, sanctosque ejus manes nunquam cessaturis rei bene quidem coeptae, sed ignaviter desertae spiculis conpungat& ad Iustam succenuonem commoveat , propriam sui existimationem deminuat, se ipsam tot cxantlatorum laborum de periculorum fiumi, debitaque aeterna virtutis laude privet in portu volens allidae, aureae libertatis naufragium faciat,eamque cum purpi servitute commutet, aliosque in idem miseriarum barathrum praecipitet.

H musmodi quippiam ne Gustavus Magnus, Fridericus Patiens, Landgrayius Constans f. s. f. r. r. r. VIVI committerent,longe gravissimae rationes subfuerunt. Ex iisdem ergo fundamentis ide tam a Protestantibus in genere, quam in specie a Celsissi. Dna. Vidua Cassellana obtinere debebant iidem Heroes REDI VIVI, pro Religione & Regione hic pr0testantes. Idque vel maxime ob unicam hanc causam, quo anctas iturum Intentiones , qri visi nobis onocharissimi fuerunt,uelpost eo uis excessum promovere or esse ui δε-re,non tam laudabile,quam rebo sum longeipientissimum merito semperjudicaramsit. banctae illoruinPrincipumExuviae,cunctos quibus aliquid sublimioris aurae hauruse obtigit erito commonefacere debebant,si unquam ante hac,jam certe honestum,utile & jucundum esse pro patria mori. Vobu Patres O Resp. Patrma Patris,prafati isti Heroes vivi nonis precia sidadmiratione fuere , REDivi vos ergo semia Mnte fusi ite o sita quoqκesu

sidiis locate, ut quod V i vi νοbisium, Hem O R h D i v I v I peragant: Ne quid Resipublica ulteriora detrimenti capiat. Dominus Jesus vestri catenum magis & magis uniat & muniat ut invicti Gordium nodum iugi Austii o- Hispanici brevi quam plenissime disrumpatis,ad universalis,ejusdemq; securae Pacis recuperationem & diuturnam ejus ustiram.Exarabam v be Erasmiana,prid. sessi Pentecost. Anno

5쪽

A RouMEN Tu M Ex EnEIA Ru MNominalis Pacificationis Pragensis acceptationem omnibus Imperii ordinibus tam Protestantibus quam R. Catholieis dissuadent rationes verae seqq. quia

Pacem Religionis oubu ex praetratica sinctione Imperii, o rem ora incnium Statuum obligatiotu perruentem uisu fluis priνat,o ex irata libidine duorum Principum citra datam potestatem contrahentium mendit, nulla Ommia de covillis in futurum securitate prestita.

Eandem Pacem Religiam tam quoad Protest res quam ipsis Pontifrim, non minus quam ipsam Majestatem Imperii in risuis ima novacula acie coinuit, dam ea statis imis belli cum exteris Nati bingerendiIuribia alligat. III. Communionem Sanctorum, Chrsianimi nenum o competem ὸ medio tallisloti namque Euangeticorum partem metebris confitentiarum objicit o luce νμ

Iucem cum tenebris apertὸ misiet, meliam communionem cum in delibus in- troducit,o oemsuturi Consiensiti in negotio Rissonispraesicindit.

V. .

Communem Protestantium calism inpunctostiritualis Reservationis qOmpocant) multis modis reddit deteriorem.

Religi is utriusique paxin non ad Normam verbi Dei, non ad trassitiones mi nec lues Imperii: sic subtili sophi auo longe periculo ima insularum consequenti ad territorialem Iari dictisnem alligat. Vi I I. . Dutraque Religione Protheum sucit o novum Samaritanimum Chrisi

VIII. Romani Imperii Libertatem profanam e medio tollit e, que . Eoma Domui Austrio . His nita hastauarie transmitis: Eliatorum praeminentiam evertιt, ct absolutum illigatumque Dominatum Hil nisum manifeste insit. .

. IX.

Ferdinando absolutum quid , sed surtiram armorum arbitrium, O illimita

6쪽

Disos Imperii ordinesὸθνioribis illirio in gehennam protrudit. μx I. Horrenda foedi giactnunquam im M patrata periuria sancit, ramique Ib- 'ram ct mutua Christianorum laniena concitatrix est, s in m iis exemplum XII. Manifesto crisine falsi, non sine turpi antilogia, veram praestentu bellι caicam pervertit, dum illudful Omeniderico Bohemo Palatino Ungit, quod tamen her- . Mandus toto iacemio serius, ob bona ticlisa excitarit: ut aliena invidia morerinem suam hic dealbarestustra conatus sit. X l I I. Hastentem Dei proνusentiam se paternam pro Ecclesia is Republica curam,qua tuu toto belli huius tempore prasiens semperfuit, ex parte Protestantium quotquot

ei cripserunt . abnegat o ingratissim pe-XIV. . Reformata Resiponis liberum exercitrum occultis cuniculis ὸ R .no Imperio eliminat, ut Protestantibus Minyisemsiparatis,Reformati primi extorres agantur, Iuthera eorum νsi propediem esstis, insincussis rici ι omnes extur

bentur. . . . '

In stetis Domui Culpessana noxia est ratione cause Marpurgensis: quam tamen Lineam in cuyusAUriptione Austriatigeneraum de ordinibus triumphum qu ron ad eius appνobationem nuta comi necessias. XVI. Carsus Iustitis tirilis peream non sistitvrsed multis modis flaia toritur, dum Iudicium Camere Imperialis oblique ιmminuitur, ut Iudicium Aulisum cum temporeseolum pre liat. XVII. Feri Principes O Ropub. quaprasentis Tragico-Comoedia Actores adhuc seritagentur, Wapprobatione etenduntur, ut manum auxiliatricam pressis Imperii

Orductus nunc O in futurum Aubtractura me Eandem

7쪽

Argumentum Exequiarum Paeis Prunsia. Eandem Pacificationem Pragensem speciose commenda

re videntur rationes a parenter tantum verae,quae refutantur.

ΡRavum exemplum potinis Romani Imperii pariis si occurrit Paci istinis 'si su acceptatio caeca, coacta, Aluntaria. sivi Romani Imperii rest aevi ct autoriis, quod falsis 'pothesi ex Dan. a. O T. capp. a terram ct invisibis3uricatur: qua de causa cum Ferdinando pestis inmitam redeundum,quam exteris SMis constanter adhaerendum sit. III. Ferrinandi III. legitima is R. Regem Electis vel q. cui obedaentia debeaturi ubi ejus ad Fasces habilitas ct inhabilitas,itemque Hectorum origo potestavo iacium consucratur. I V. Rationes suaserusolius Domus ossessana conjunctim examirantur.

Seor , ratione inconsiderati netlectus oblata gratia Caesarea, qua in futurum pracluis posset, si Drtὸ Exteri,nulesta Domο Casiana, cum Ferdinando tra e-rent: ubi rationes Illarum contraris, necnon Domus Austrio-Ηistanica laques nibus Principibus ct Rebulpublisis tensii explicantur. VI. 'Seorsim agitis de areflubsidiario Militia Ian rapiane.

8쪽

PACIFICATIONIS

V M hoc rerum statu , post totius Germaniae olim fore horrendam dilacerationem , iustissima eademque post tot fraudulentos & violentos insultus,hactenus quidem nun mam non victricia,Domus Hassio-Cassellanae arma Ligae Austri Hispanicae, &ejus Adhaerentibus unguis ut dicitur int in huicerct, quae non solum sterilibus his induciis ab humeris suis remota sensimque attrita, sed & particulari aliqua transaction non sine maximo Domus Austriacae stabilimento,ad communis Protestantium causae ruinam, penitus E medio sublata vel ad silas partes derivata vellent: Celsissima etiam Domina Vidua Landgraviana ex diuturniori armistitio, post praematurum constantissimi & Iaudatissimi Conjugis obitum , in hac infantili legitimi Successoris late diversis consiliis distrahi & inter graves in utramque partem rationes nutare, quin &ab hostium suggestionibus non omninδ aliena esse videatur : ipsa etiam Transactio& Decretorum Pragensium acceptatio ex qua vel coronis& generalis Domus Austriacae de omnibus Imperii Statibus triumphus , vel fatalis ejus ruina 8c casus non minimam partem dependet favorabiles utrinque Patronos & jecto spiae,honestet & aequae utilitatis praetextus habeat; ideo rem fructuosam, quin & iis quorum interest gratam me facturum confisius sum, si potissimas ejus rationes in utramque partem colligerem, ut iis juxta sepositis, tam ipsa Celsissima Domina Vidua, eo quo par est honore praefata, dum saniori consilio locus) quam omnes alii live privati sive in Eminentia constituti, citra oculorum fascinationem , &rei ipsius intricatam & ementitam perversionem manifeste contueri possint, quid hoc passu coram DEO, sociis, subditis, quin & totius mundi & serae posteritatis conspeictu, si

ne propriae conscientiae cauterio & stigmate admitti &excusari possit. Cum autem morbi graviores & pertinaciores correspondentem ubique remediorum symmetriam requirant, nemo quoque liberalioris ingenii juste mihi succensere poterit, quod in hoc lethali Germaniae

9쪽

morbo vehementioribus alicubi invectivis usus sim. Novi,laus D go, quae Reverentia Supp: debeatur; sed eam nusquam laedunt, qui enormibus eorum lapsibiis assentatorum more connivere nequeunt, cum

id non tam Principibus ipsis quam toti Reipublicae tandem Iutauo sum & funestum sit. Ipsa ergo publica Necessitas, & patriae libertatis amor, nec non justus dolor is boni publici desertionem & proditionem, ut & tot innocentissimarum animarum publice & privatim op pressarum commiseratio, suturique servilis jugi seria praemeditatio rigorem omnem excusabunt: Quamvis aequis mentibus nunquam vehementius id videri queat,quod in commune proficuum & salutare. DUm ergo Pax caeteris ordinibus Imperii obtrusa,hodieque Celsissimae Dominae Viduae Casellanae oolata,Decretis illis,quae Prasae Anno consarcinata sunt,coiuinetur: id sib initium in genere de iis asserimus: quemadmodum Diabolus capitalis humani generis hostis; se in Anselum Lucis transformans protoplastos nostros nulla commodiore via, quam sub Specie boni fillere, dc e vera libertate abductos, maledictis sui jugi vinculis constringere potuit: Sic insatiabili Austriorum Hispanorum ambitioni dominandi libidini,quae turannide de rapinis omni jam ferme Europa sursum deorsum versa, te domesticis &exteris foetidam reddiderat, non commodior ratio superfuit, quam sub dulcissimo & ab omnibus desideratissimo Pacis nomine quam ipsi toto fere orbe Christiano profligarunt,o cunctis impon re: Verus interim ipserum scopus fisit; fundamenta 3c Basin Aureae Libertatis Germanicae quae in mutua Protestantium inter sese δc eum exteris conjunistione ec correspondentia consistit:) evertere r ad eum que scopum a ssequendum externa quidem specie Ligas, Uniones de foedera omnia tollere; ut Pro testantes dearmati Ligae Hispano- Austriae accederent,eademque absiluto Lxxx legionum imperio firmata,nota solum contributiones sansuinarias extorquere,Protestantes depauperatos partim opprimere,esminare;tum dc statusPontificios ab jugum mittere , absolutoque in imperio Dominatu impetrato tandem quoque extraneos Reges &Respublicas, si eo usq; dementari potuissent violentis armis oppetere posset. Hic ipsorum finis dum prudentioribus patesceret, generosioribus intolerabilis appareret,& praesentibus Austrio-Hispanorum viribus nondum proportionatum existeret, larva quadam externa speciose pacis incrustandus fuit: Pacis, inquam,

quae vix plus habeat pacis, justitiae, candoris, charilaus,& Christianae

10쪽

honestatis, quam vel Oceanus dulcedinis, vel ipse Infernus salutiferae lucis & requiei: de qua vere contestari queas. Neminem,cuumnque Religinis,stitvi ct conditis fuerit, ei acquisere posse, nisi diνinam vindictam in seconcitare, Ecclesiam cujus ipsi communionem profitetur, Ilae Catholicus re Euan-micussis. o dere quis O Rrmublicam Hus ipse qaalecunque membrum,defier re conicientiam propriam indeiebili macula ct cauterio consturcare; se tandemst, suos ct sua omnia ineluctabilibus periculis lubm obiicere , jugoque Austrio-Ηs'

nico siubmittere velit. Profitemur autem hac vice nostri instituti nondum esse, omnes PragensisTransustionis dolos&captiones recensere,quod commentarios M laxius otium requirit: Multo minus honestam, firmam, securam,

universalem dc minime suspectam pacem quae vere Pax sit) ullo modo retardare:Sed ea tantum in medium adducere,quae turpitudines insigniores retegant, quas Pacificatores sub dulci Pacis nomine simplicioribus venditarunt: turpissimae servitutis retit Statibus ubique locorum tendentes,& dudum praeconceptum absilutum dominatum Domus Austrio-Hispanicae palam stabilientes. Remadmodum autem falsitates & errores horologiorum Gnomoni seu Indici horologico communiter omnes tribuuntur, licet pravitatis origo malis AEdiluis pcqficiscatur: pariter virtutes Pacis Pragensis Ferdinando & Saxoniae Electori merito acceptae seruntur,quorum nomine editae sunt : quam vis nemo ignoret, utrumque a vafris Consiliariis multiplicitex circumventum & praecipitatuin esset qualem hi tandem mercedem repori tuti sunt,dies dc Deus manifestabunt. Rationes autem supradictam illam nostram assertionem confit- mantes, & Pacificationis' Pragensis acceptationem vel approbationem vetantes, sent vel communes, quae omnes in universum concernunt, vel particii lares, quae singulos sive Status sive personas privatas seorsim feriunt. Utraeque spectant praesentissimum damnum Ecclesiae& Politiis. Ubi semel pro semper monemus,nos vocem Ecclesia in sensit lato hic sumere non enim ex prosesso Theologica tractamus) procoetibusJam Protestantium quam Romano-Catholicorum Id enini tanquam indubitatum se ab Omnibus concessum assumimus: Ubicunque es de S S. Trinitate, vera Patris in nomine Christi adoratione, or/tuita peccatorum per Chri- Ium remisone inconcusa manet, iis locis omnibus aliquem Dei electorum verequos lyaesorum numerum stiversisperes: licet nemo diffiteatur, Mus codius m orem in linoquam altero λο purite tem reperiri. Nec id remor