Dissertatio chemica inauguralis, de duabus aeris speciebus aquam gignentibus : quam annuente summo numine : ex auctoritate reverendi admodum viri, D. Gulielmi Robertson, S.S.T.P. Academiae Edinburgenae Praefecti : nec non amplissimi senatus academici

3쪽

DISSERTATIO CHE MICA

INAUGURALIS,D E

Duabus Aeris speciebus Aquam gignentibUS. i

D. GULI EI MI ROBERI SON, .s. S. T. P.

ACADEMIAE EDI NEU R I E N AE Praefecti;

NEC NON

Amplissimi SENATUS A C A D E M ICI consensu, Et nobilissimae FACULTATIS ΜEDICAE decreto;

PRO GRADU DOCTORIS,

Eruditorum examini subjicit

Societ. Physic. Edinens. Honorar. Soc. Chemicae Soc. Extraord. Naturae Studios . nec non Physic. Americ. Sodalis. Aut acrem flammae nisum dabit,--- aut aquas in unues Hlavus abibit. Ut RG. G. iv. 'Ad diem ia. Septembris, hora locoque solitis.

5쪽

VIro eelso, et ornato.

De omnibus suis assidibus et timi imbra

ALEXA

Optime merito, a u

Regis Satellitum Praefecto, Summaς testimonium observantiae, Hancce dissertationem dicat

7쪽

INAUGUR A LIS, DE

Duabus Aeris speciebus Aquam gignentibU8.

E C U L O hoc nostro, quo, superstitiosa

antiquiorum repudiata veneratione, philosophi artes, et studia omnigena, insigiti et solertia et labore, colunt et promoVent, quis non multa nova nec hactenus comperta expectaret tCuique dubio esset, animis noscendi cupidis assidue explorando occupatis, multa utilia detectura foret His. temporibus Aristotelianum elementum aerium multae indagationi fuit causae; nec cessere conatus irriti ; etenim de eo Priestley,

8쪽

α DE DUABUS AERIS SPECIEBUS

Blach, Cavendista, et Schiele, coetum philosophorum illa docuerunt, quibus sibimet famam perennem et jure compararunt: Homines tali auxilio, quale suppeditavit haecce disquisitio, aetherias navigare regiones, et ipsas nubes superare, nemo non miratus est. EX COdem fonte, quot, tum medicinae tum reliquae scientiae profluxere Commoda, patet omnibus. Argumentum est igitur haud parvi momenti, et illius, qui, jam

plurima imbutus est scientia, aeque attentione dignum, ac imperiti juvenis eundem campum

percurrere tentantis.

No civi quidem c ectus in atmosphaeram

communem ex animantium halitu vario, putredine, et ignibus, continue inducti, luculenter monstrant quanta Cura, et rationibus quam ignotis benigna semper natura Vitae pabulum aegris suppeditavit mortalibus. Qui metalla effodiunt diversas aeris conditiones, neque sine vitae discrimine, dudum experti sunt; nec minus ii, qui montium culmina altorum petiere, ea citantem qua sit levitatem circa pectus persentiverunt: Sed causas tantarum rerum non nisi Post longum tempus quaesivit philosophorum ac cs; laboris autem impensi pretium jamdudum acceperunt ; quoniam inter

9쪽

AQUAM GIGNENTIBUS. a

inter se haud parum diversas plane deteXerunt aeri, species; et principium inflammabilitatis sub variis modificationibus, et diversa ratione, has formare, apud chemicos ratum habetur. De his quidem omnibus singulatim disserere aliquando mecum decrevi, imo optavi; multis vero aliis rebus occupatum neque smebant tem pus neque hujusmodi dissertationis limites tot aggredi. Selegi ergo duas species, dephlogisticatam nempe et inflammabilem, in paginis sequentibus tractandas; a priori exordio facto,

dotes ejus et origo primo consideranda veniunt, dein natura.

SECTIO PRIMA. De Aeri s Dephlogisticati Origine et Dolibus.

Hoc si fluidum, aer Draetiis a Schiele nuncupatum, natura praebet, gignit ars, uti eXperi-:uenta in vegetabilia instituta, chemici necnon processus, edocuerunt. Priesiley revera diu opi

nari

10쪽

DE DUABUS AERIS SPECIEBUS

nari placuit, nullum acidum praeter nitrosum aera dephlogisticatum praebere; et, quia hic illius actione in diversas terrae species semper e-Volutus sit, aliquod terrae in ejus compage semper adesse collegit. Docuerunt autem recentiora eXperimenta, quibus idem comparatus fuit, nihil vel acidi nitrosi vel terrae esse omnino necessarium; verum et acidum vitriolicum, et muriaticum, atque etiam vegetabile, idonee tractata, idem suppeditare. Aer quinetiam dephlogisticatus sincerissimus, et chemicis experimentis melius aptatu8, eX nitro crudo, adjuvante igne, paratur ; quicquid enim inter Vegetandum plantae, et alia ejusmodi, emittunt, raro experimentis conVenit, propter heterogenea quibus fere semper corrumpitur. Fluidi vero hujusce, quomodocunque comparati, hae sunt praecipuae dotes: i mo, Pelluciditate gaudet, et perpetua vi resiliendi: et do, Aera atmosphaericum pondere superat: 3tio, Animantium respirationem multum adjuvat, ut et combustionem: 4to, omni vegetantium generi vitam aufert: 5to, Atmosphaerico aere quiu

quies purior est: Et, 6to, Aqua nihil ejus absorbet.