장음표시 사용
121쪽
dect. I. p. o. ra est. Etenim si imago in oculo delineata suerit clara, ab eodem visibilis puncto radii multi in oculi lando uniuntur ; sin minus clara, pauciores f. 73. Optic. . Quoniam itaque radii plures fibri Illa nerveis celeriorem motum imprimunt, quam pauciores ; si imago visibilis in oculo suerit clara, motus fibriblis nerve is impressus celerior est, quam si minus clara extiterit. Idea igitur visibilis clarior est, si imago suerit clara, quam fi planus clara fuerit f. I 23. .
Si imago visibilis in oeulo clara esse debet, multi rilii ab eodem objecti puncto manere. adeoque objectum multo id mine illustrari debet. Unde patet ratio, eur viso elara pen' deat a quantitate luminis & eum lumine deerescit visionis eli. ritas. Experientia enim loquitur in luce erepusculina visio nis elaritatem plurimum imminui ae ingruentibus tenebri sensim sensimque deficere. Hine & objectam ieroseopsti tu mine illulfri persundimus, ut viso reddatur clarior.
i. 133, Si imagines singularion partium visibilis, ex avibus duimaeo componitur , fuerim clarae, idea visibilis distincta est 'minus clarae fuerint, nec haec fatis Astiussa est. Denim simagines lingularum partium visibilis fuerint claret; idereama dem quoque clarae sunt l. 332. . Idea igitur totius visibilis componitur ex partialibus claris l. s. 6 ctit empir. I Digitur disti iacta 3. 41. PDchol. empir). Quodsi imagines singularum partium visibilis, ex qui eius imago constat, non fuerint satis clarae; nec earum ideast iis clarae sunt f. 3α ), consequenter partes visibilis vires ta M. M. Ei
non satis agnoscimus ci a se invicem dii inguimus f. 3Lm . empis.). Idea igitur visibilis non satis distincta est f. βd Mi. empir. .
Propositio praesens multum hibet utilitatis. D ea epimperspieitur, cur idea visibilis distinui smia esse debeti clinti quod clara esset possit, etiamsi diluata uua sit. casib ni
122쪽
mirum distinctae visionis supponit eausam elarae . seu eidem superaecedit tanquam determinatio spee. fiea generi . lmago redditur distincta, quatenus radii a diversis palitibus objectimanantes in diversas retinae partes deseruntur s. I 27 ; claravero, quatenus radii multi ab eodem objecti visibilis punito egressi in eodem retinae colliguntur G. I32 . Atque adeo patet, ut distinete pereipiatur visibile a diversis visibilis pantiis emanantes radios sufficiente quantitate in diversis retinae pullactis eolligi debere: quod ubi eontingit, imago elara atque distincti in oeulo delineatur. Differentia idearum & quat euineadem eoincidit notionum maximi momenti est in Logiea &omni philosophia reliqua. Quamobrem consultum est, ut intimius perspietatur. Plenissima autem lux eidem assun8btur, ubi rationes ex mutationibus, quae in oculo accidunt, p. tuntur. Praeterea quoIue praesens propositio usum prorsus insignem habet in usu mierosiopiorum S telescopiorum. Constat per mieroseopia & telescopia amplificari imagines viis sibilium: quo ipso obtinetur, ur, qui a diversis visibilis partibus egressi radii in oculo confundebantur. jam ad diversas retinae partes deferantur. Et hoe pacto imago fit distincta, quae niea erat confusa. Enimvero eum eadem tamen maneat cantitas luminis, pauciores jam radii eandem fibrilIam ner-veam seriunt, quam ante distrat ionem luminis : quapropter claritas deerestit. Ea hae pacto imago fit minus elara, dum magis eseitur distinita. Claritas vero eo usque deseere potest, ut iam ob eam imminutam non agnoseantur & d. sceris Intur, quae antea ob eonfusionem radiorum agnosei & dister. ni non poterant. Et hine idea imagini respondens minus distincta est. quam si ea parvior esset. Maxima usus est haee norasse presernm in observationibus micro Picis.
f. IS .is imago in miluuerit obsecura, id a s que vi bilis o ob dis hama. Si erum imago vissibilis in oeulo fuerit obscura, pauci vi, Alis 3 Rodum radii a visibili ad oculi sundum pertingunt. Motus unac. ς αι inpressus fibrillis nerveis admodum lentus est, cons O a. qu a
123쪽
quenter visiile obscure percipitur sq. 129. , adeoque idea ejus obscura est l. 95. PDciat ent pir
Εxperientia idem elarissime loquitur. In luee enim ere pera obscura videntur visibilia: tum vero paucum aem04um lumen ad oculum Iestediunt. Immo camera quoque oblaur
loquitur, im gines objectorum pauco lumine collustiatorum fieri obscuras ij. 79. Optic. . Idem vero in oculo actis', quod in camera obscara ib. si h tie .
f. I35. Gissum γυῖ- Si imago in oculo confusa es, ii a quoque visibilis conse abitis uar. v. est. Si enim imago col sula est, radii a diversis objecti parti bus manantes in eodem retinae puncto colliguntur ti ita comsunduntur. Radii adeo a diversis visibilis partibus venientes iisdem fibrillis ne eis motum una imprimunt. Quamobreri idea visibilis consula est 3. 128.).
Denuo idem experientis loquitur, modo eam 1 geras allea tionem. quae lassicit ut loquentem percipias. Objelia minui admodum confuse percipiuntur : id quod aliunde non ea quam quod r dii a divertis eius partibus egregi in eodem re tinae puncto colliguntur. Unde si imago ope lentis innutiat ampi licatur, ut ad diversas retinae partes jam deserantur ri ' dii. quae ad eandem antea pertingebant , dilliori jam 1spi rent, quae antea erant colafusa. Et experimentis in timeri obscura institutis idem confirmari potest. Quod si vero jua persenderis quae de ideis visibilium earumque differentii di hia sunt . quatenus ratio disterentiae in mut itione organi ita sorii continetur; mmifestuin est, eur ideae visbiles. immo pereeptiones omnes sensuales, dividi debeant in eluisti vita ras, di cur et ire subdi vadendae snt in eonfusis di diluassis, nee alia admittenda st disserentia. Etenim radii luminis aut tele rem imprimunt motum tibi illis nei vel , aut lentum. in pririte ita idea vi I bilis et ara est. in posteriori obscura. Porro utra dii a divei sis visbilis partibus mammes in eodem telinae pedicto eoIliguntur, aut ad diversas deserumur. Si prius acedit,
124쪽
Iliniti est : si vero in easu tibi duritatis Ioeum haber, distin:la fieri nequi . Atque adeo patet ideam quidem vis bilem ela. ram esse posse vel distinerim, vel eonfusam ; sed hane disse. rentiam applicari minime posse ad ideas obscuras. Liquet etiam, si ideat elatae atque obscurae, distinctae atque eonfuse eo modo explicentur , quo nos eas in Logiea atque Psychologia empirica expl.cimus. veritatem definitionum nominalium ab ipsa natura animae ρ. 67 & lege seii si rionum in ea fundata s. 78. R Mol rat & β. 8s. POMM. empiri pendere. Quod vero idem ad ideas sensuales promiscue applicari possit, quod invisibilibus adeo evidens est; non mitius Onifestuci est l j. ias. σέII. . Et in his, quae modo diximus, continer viam analyticam, qua ad disserentiam idearum S notionum perventum est, alias jam monuimus cημ. 9. 76. P chri. empir. .
f. 336. Si ris Dodiais major fuerit, sensitio fortior est: si illa Sesisse pio.
'o' Me ibilior. Sestabile agit in senirium , quatenus moi fortior fibrillis nerveis motum imprimit. Quodsi ergo vis major fue- ves Abιtior. it, fibrillis ne eis celerior motus imprimitur quam si minor fuerit: ecquis enim insciari audet, mobili eidem motum Celeriorern imprimi vi majore, quam minore 3 Est igitur sensitatis idea, consequenter sensitio 6 9s. PD u. empiri) clarior, si vis lensibilis maior suerit, quam si minor extiterit f. i 23. qua nobrem sentesio sortior est, si vis sens bilis major fuerits . N. ' choc empiri ; debilior vero est, si eadem minor suerit f. 73. luc A. m r. .
Tonitru pereeptio in vie nia sortior. quam si idem e lon. ginquo aud:tu pereipitur, ubi sepius dubius lueres. an sit toeni-rru, quod jam auditu percipi , an sonus quidam a Lus : quo in ea se claritas ideae in obscuritarem degenerat. Tonitru vero vis in vieinia major est. quam e long quo advenientis, eum sonum sensim sessiimque tinguetare constet.
125쪽
q. 137. Quoniam luminis intensi vis major est, quam minus illiensi 3. Si. Optic. : ideo viso fortior , s lumen fuerit inredistis; debilior, si minus tmens .
Ita visio Solis fortior est , quam Lunae, quemadmia jam distinct.us expostumus . eum a posteriori evinceremus sensationem sortiorem obscurare debiliorem I. 76. pis Mempir. . Huic vero instituto eondueunt quae de intentate laminis demonstrantur 3. 86. is seqq. Optic. . f. 138. II.a tu e Idea sensibilis sortioris praevalere dicitur, si eum idea ἐγfusibuι qua P bilioris consula parum inde mutatur, ut mutatio vix ac ne vix do prat μυης quidem, aut prorsus non percipiatur.
dicaIur. E. gr. Ponamu duos colores diversos invieem eommiliori, sed per hane mixtionem unum eorum parum immutὲri, ita ut vix appareat, colorem alium eidem fuisse almixtum dicitur coloris istius idea praevalere adversus hujus deam.
p. libri Si δι' mi GH, piorum vires inseriter imeo ualdisse, , t a iis con . in easdsm sbrillas lic essi Huil unt; idea Ire illi fortioris Iu Aue pra, prae Palet. Etenim si Vires sensibilium infimiter differunt, mo. iustas. ius fibrillis nervuis a sensibili sortiori impressus idem lite es, debet. qui actione sensibilis sortis ac debilis sinu lanea in ea, dem fibrillas producitur. Quamobrem cum a diverfitate mo- hius sit, quod idea nascatur consula disserens ab unaquaque ei. J C ' rum, quae confunduntur l. 28. I idea quoque sensebilis iaactione adeo inaequali diversorum sensibilium in easdem si blas parum mutationis subire debet, sed eadem vel propero. dum eadem maneat neeesse est, quae foret, si sensibile sorte A. luiti in organum sensorium ageret. Idea igitur sensibilis sol. tioris praevalere debet cf. 138. .
126쪽
Ita in exemplo, quod dedimus ante t. f. Gq. praevalebit eolor caeruleus, ubi parum alibi eidem admiscueris. Si infiiso trifolii aquati ei perparum saetiari addas; sapor amarus parum murArur, ita ut sacharum admixtum nihil mutationis induxiste videatur. Idem exempla alia innumera confirmant. Saetarum in exemplo posteriori singulis guttulis quantumlibet exiguis, dum solvitur, admisceri, suo tempore experimen iis elarissimis ostendam, qualia iam dedi in philosephia experimentili idiomate patrio conscripta.
β. I O. quoniam vires visibilium a quantitate luminis pendent, Id vi quod A iisdem in easdem retinae partes desertur ; s lumina P Mu distalium in easdem sis das nerveas ΛηιI Mentium' ' adHodum inaequalia fuerint; idea vi bilis lumen modius in ocu- G.ab his αδη immittentis praevalere debet 9. 339. . 'Egr. Si interdiu oeulum in eoelum eonverras, lumen ab atmosphaera reflexum in ocuIum incidit suaque in retinam actione in musa est, ut eolorem illum cceruleum videamus qui ectio inesse videtur. Idem vero lumen rotam occupat retinam atque adeo toto obtutu eomprehenditur aliqua eceliearulei para . quantam scilicet ille capere potest. Nullum est dubium interdiu quoque lumen stellarum eadem quantitare per atmosphaeram demitii & in oculum incidere, qua de. mittuntur S in oeulum incidunt nonu . Incidunt autem im 'terdiu in easdem fibrillas, in quas agit lumen Solis ab atmosphaera reflexum. Enimveio idea coloris caerulei citii praevalet ut stella prorsus non percipiatur; nullam adeo mutationem sensib lem isti inducit . dum cum ea confunditur. Viautem praesentis propositionis colligitur, lumen stellarum admodum debile este debere, si eonferatur cum lumine solari ab
Si amones sensebilis Ionioris ac debilioris propemodum qu ' fuerint, nisi quod pradu disserant f mmmque in eas-: si mitis Iunia agas idaea nasitur parum Hufer 1ab ea, quae
127쪽
vicem parum differant, u differet.
129쪽
organum destrui potest vel a natura, ita ut prorsus desectat, dum homo nascitur, aut ad usum suum non sit aptum; ves casu quodam , vesuti si oculus vulneratur, ut humores inde essiuam omnes vel totus bulbux corrum2λIur.
q. IM. Si quacunque de causa organum sensorium ad fisioneri sumn pr Vus ineptum reddiIur ; ces at idea materialis s se suasis. Etenim si ad functionem litam protius ineptum est organum , nulla ipli amplius mutatio induci potest a sensibili, qualis ad sensationem requiritur, aut, si mavis, nullus amplius motus imprimi potest fibrillis nerveis, qualis alias ab iisdem lem sibilibus imprimi lolet. Unde eodem, quo ante, modo patet, quod di in cerebro idea materialis, ct in anima idea sentialis cessare debeat.
Impedimentum hoc denuo vel naturale est , vel steiden tale. Fffectu aequi pollet organi destructioni, atque privatio ni, seu ejusdem absentiae: in se tamen ab eadem differt. Fidiri enim potest , ut impedimentum remove tur: quo facto locuq eiit ideia materialibus & sensualibus Sed quod pror sus descit, nunquam restitui, & quod pro lsu, destrullum est, inlisum integrum nunquam restimi potest: quo in titi staspes uIla superest lore. ut unquam excitetur aliqua idea male xialis atque sensualis illius sensus, ad quem spectat org num, Casum vero Propositionis utriusque esse possbilem experi' entia loquitur, quemadmodum in Phy sicis distinc vis ostenti
mus. Quamobrem di utriusque veritatem experientia coa firmata
130쪽
.... M talis in cerebro oriri, nee phantasma qtioddam 'im. , δ ηλ .nima pro ei potest cf. m. 0 chοί empir. xi 'q*8. yyςquit , ut natura coecus ullam habeat ideam visibilem N ulla in cerebro ejusdem oriatur idea visibilis materialis.
Ita caelis nullam habere potest ideam eoloris, qualem nos lia mu', quibus oeulorum usus eaneessus. Et si enim non desuerint eoeei. qui t clu dijudiearunt colores; non tamen id eo eaedem ipsis suere ideae colorum, quales sunt nobis. Immo si vel maxime visu antea gavisi suissent; tactis tamen non pro ἡucentur ideae. quales antea visu produtae fuerant: quemadmodum mox ostensuri sumus. Similiter eaeus nullam hahere potest ideam luminis, quam nos habemus qui visu pollemus. Propositio praesens intelligenda est de ideis potissimum eon. susis & de notionibus distinetis, quatenus in earum resolutio. ne devenitur tandem ad ideas quasdam consutis seu imagi nervis bilium. In resolutione notionum probe diseemendae sunt ideae eonfusae, ad quem sensum reserantur, quando in iis isdem terminatur resolutio , ubi agnoscere Volueris, quaenam cognitio rei in hominem natura caecum cadat.
f. I 6. Si quis frumi natura surdus , idea milia Gudibilis mate- surdiata,rialis s sensualis in eodem dari potest. Etenim si surdus sue- nulum .nt, organum auditus vel prorsiis destruchim est, vel impedia sit Me in mentum quoddam adest , quod ipsum ei scit ad surustionem σμή- . tam ineptum. Eodem igitur modo patet, nullam locum habere posse in anima ideam sensibilis , quod auditu percipitur, pullam quoque materialem ejus in cerebro ideat tuo in propo-stione praecedente evicimus, nullam in homine natura coecodan ideam visibilis materialem S 1ensualum