De consuetudinis potestate in animalem œconomiam accademica disceptatio habita a Vincentio Tomada medicinæ laurea honestando

11쪽

naribus absque neommodo immo vero cum aliquo oblectamento usurpant .aureae sensim in usu opii eo perveniunt, ut in te diu ingentem illius vim sumant,

euius vel vigesima pars quemlibet illius sucei insuetum hominem e medio tollere valet quandam mulierem

pedetenti ita cicutae assuevisse, ut pro alimento uteretur Galenus prodidit. Pueri tenebras liorrent quibus postea paullatim suescunt, indeque minime amplius urbantur. Ita pariter qui primum mariti ima itinera suscipiunt, principio saevis vomitionibus angore, e

tigine ex inaequali navigii agitatione assiciuntur, at

deinceps easdem agitatio nos absume molestia ullaque perturbatione sustinere valent. Neque tamen me latet praedictas duas consueta

dinis leges mutuam sibi mutuo vim inferre videri. Qui

enim fit, ut diuturno usu ita oculi acies in pndatur, ut minimas inter diversas res disserentias discernere vat ant, qua vulgi sensum praetervolant, cum jam ex secunda praedictarum lege diximus longa stimuli νε- petitione nervorum sensiferam potestatem obtundi Et re quidem ipsa ex lucis actione retinae sensifera pote stas, ac proinde visus ipso sensim minuitur, et nisi ea utio adlii beatur, tandem omnino deletur. Ad istius rei explicationem duo animadvertenda eis censeo sellicet sensi serae potestatis vis, et attentio, qua res ipsa conspicitur, atque scrutatur. Vis ex frequentiore stimuli actione remittitur, quae secundae consuetudinis legis causa est attentio Contra usu magis explieatur, atque perficitur, quare illius essectus prima reguntur lege Quapropter potest usu frequentiore perspicuitas, quae a rerum distantia, atque a majori ex illis ad oeu-

12쪽

lo luce appellente pendet, minor fieri et eodem lempore augeri illa discernendarum diversarum partium facilitas, atque praestantia, quae a majore adhibita ab

tentione nanant. Eadem ad caeteros externos sensus

referri debent. Ex jtismodi autem esse et uum ex dual,us praedictis consuetudini lcgibus proficiseentium societate, obscuritas aliqua in eorum explicatione sexi-siit, quae tamen sapite diluitur ad Libita diligentia

quibus an ii adversis, ad alteram meae disquisitionis partem animum convertam, nempe qui opis consuetudo in medicina facienda assere queat, et quaenam o attenta illius ae habitus inde orti consideration utilitas manar . Primum aulem inter omnos auctores haud convenit, utrum satius sit Itominem sanu in optimis atque saluberrimis consuetudinibus illigari, an secus. Iam vero quae in usu rerum salubrium versantur diae qui dem ei sanitali et longaevi tali conserunt et qui ejusmodi consileti id milius se addita erint done istis examussim obsequuntur, incolumi, integraque sanitate fruuntur; eruntamon si casu aliquo ab illis aliquantulum deficiant, aut declinent, errorem illum potus quam aeteri serunt uabemus nimirum illustre exem plum in vita sobria Ludovici Cornelii veneri, qui usque ad annum quadragpsimum gulae praesertim deliciis indulgens, neque sibi a noxio ciborum potuumque usu

cavens, plurimis in pommodis conflictatus suit, quae adeo increverunt, ut omnia remedia ad irritum adorent, et prope nulla sanitatis recuperandae spes assulgeret, quamobrem Optimo sane consilio sobriae vitae paullatim se obstringero statuit, qua non solum cito

13쪽

eonvaluit, Verum etiam vitam incolumen, alacrem,

jucundam usque ad extremum senium produxit at si quando a salubri illa consuetudine discessit, statim erroris poenas luit. Ita quo in tractatu, quem de lio evita genere Omposuit, ait: od et hoc quoquo pore orientiam cognovi ordinatae uri regulam diu

obserpatam non sinetrat issimo incommodo stiolari. Ex mala autem consuetudino oponomia animalis turbatur, unde ocius serius variae plus minus graves morbosae assectiones consequuntur. Quapropter multo maxima medicorum pars e

sot hominem sanum nulli consuetudini vel ei iam optima se addicere debere qua de re celebre est illud Celsi praeceptum: Sanus homo, qui et bene ualet, et suae Non is est, nullis se obligare legibus debet, ac neque medico, neque atro tia egero. Ita pariter Hippo erate dixit vorte igitur ad insueta, Vmtιliari.

Μ odio autem magnopero interos suorum ae M o

tantium consuetudines probe cognoscere, inde uim saepenumero et quid faciendum, et quibus abstinendum sit saepenumero intelligit. Jam vero non raro usu- venit, ut consuetudo ita mutet pariis alicujus vel alicujus systematis conditionem, ut speetem et similitudine in aut morbi, aut peculiaris diosyn rasiae reserati Quare observantur saepe edones doliuila quadam hora prandere issuetos, ex longiori eii, abstinentia adidi algia corripi, an uni de et u tremore, pulsu in Ordinato, parvo deliciente, altis tu pei turbationibus quae omnia cito omnino eossant a cibo assumpto. Ita pariter si piis veter uia Aegyptiostlim more singulis mensibus emeticum futuere consueverit, solito temporis curri

14쪽

eulo recurrit ad vomitum dispositio, immo vero nomnunquam vomitio sponte, vel data quavis minima oee sione contingit Ignorata illa consuetudine, esseetum illum a peculiae idiosyncrasia pender existimari potest; mi in eas diversa habebitur indicatio. Eteni iti essectus idiogyneras ae longe pertinaciores sunt et si qua do aliqua ratione obtineri possit eorum cessatio, alia

illorum loco mala identidem existent; et praeterea opus erit sedulo quaerere et peculiarem proximam caussam vitii, et illius veram sedem Contracii cognoseatur m suetudini assectionem illam ortum suum acceptum referre possumus illam paullatim tollere praevertendo illius rocursum alia assini evacuatione, et eo magis si

istius dire si illi e regione opposita sit, selli et alvi

dejectione: quae praeterea vicaria excretio semper Omgioribus intervallis est provoeanda. Haec eadem ad alias reserenda sunt prosusiones, quae sua diuturnitate iubabitum versae sunt; nam si aut spont , aut vi extemplo sislantur, longe graviora mala existere solent. Quare praestat saepenumero leves aliquas diuturnas apsectiones patiensi animo tolerare, suoque sibi ingenio relinquere, quam illarum inconsulta curatione longe graviora mala a cir . Hi ne sit, ut leve aliquod diutumnum ex tertii corporis uleus sponte absque evidenti aliqua liaud noxia caussa siccetur atque desipiat, ic oles clus, vel caussa perturbatae animalis oeconomiae

indilium Dei et quamobrem arte cito ad illam, quam prius occupabat partem avocari oportet, aut ad aliquam aliam, qua cum prima sit quadam consensionis numnitate coniuncta uue referri potest illa ippo eratis εententia haemor hoidas curanti dirum nas, nisi una

15쪽

niat, aut tabes.

Itaque in illis humorum prosusionibuς, aut in aliis asseetionibus, quae desinitis temporis curesculis per circuitum aggrediuntur, si quando asse et io illa praeter

rationem defiat, et interea loe aliae perturbationes exoriantur, illa medicos, attentione adhibita, ad pHoris tam pertinacis asso et ionis deseetionem, istius larvam esse non raro O os et Idem dicendum est de ii, profusionibus, quae ordine ex naturae instituto recur runt, exempli gratia, menstruum in foeminis. Et enim si ex aliquo errore profusio illa desit, vario modo luctatur animalis oeconomia, ita tamen ut quibus te poribus profusio illa contingor solebat, iis peculiares perturbationes existant qua indicant naturae nixum, ut priorem illam profusionem excitet quainobrem auxilia ad revocandam profusionem illam comparata illis temporibus modi s praecipuo adhibere debet, ut naturae ipsius salutaribus conatibus opituletur. I iis autem pravis corporis conditionibus, quae

ex noxia consuetudine nascuntur, atque oventur, nullo pacto damna, quae ex illis manant, declinari poterunt, nisi sublata illa consuetudine quod quidem gradatim fieri detisti, secus graviora mala isto hominem illum aggredientur. Itaque quibus sanguinem requenter mittere solitum est, in iis frequenter illius detracti

ni necessitas recurrit qua n glecta, maximae perturbationes in animali oeconomia Muscitantur. Contra si in eodem more perseveretur, firmae partes remi

tuntur, vires labefactantur, et vel hydrops, vel aliquis alius gravis morbus ex illa debilitate paullatim exsudi

16쪽

10git. Quamobrem ut saluti prospiciatur necesse erit paullatim consuetudinem sanguinis mittendi tollere, quare si antea de imoquinto quoque dio sanguis ex

caesa vena detrahebatur, deinceps danda est opera, ut

die vigestino trigesimo sexagesimo et semper longi ribus intervallis detrahatur. eque dissimili ratione nosmet gerere debemus erga helluones, atque vinolentos. Vino nimium abuti solii tandem vel in apoplexiam, vel in hydropem delabuntur, quae mala, nonnisi relicta paullatim prava illa consuetudine, praeverti possunLCaeterum pravam istarum consuetudinum se

dulo ratio est habenda in morbis ipsis Quapropter minime eadem diaeta apta in pluribus in eodem I eo degentibus in eodem eiusdem speciei morbi stadio

Nam praeter aetatem Sexum temperiem, peculiarem id vosincrasiam praegressae consuetudines quandam per se, et saepenumero satis notabilem varietatem postulant. Itaque qui duriori cibo, aut copiosiori, dum valent, uti solent, ii pleniori et duriori indigent alimento etiam quando aegrotant; immo vero, saltem prim s morbi diebus, eodem ordino iisdemque o. ii, quibus illud definito sumere consueverant, ipsum exhibendum, nisi nova sebiis accessio impedimento sit Inde Hippocrates in suo tra latu de internis asse-etionibus quibus cibis, aut potibus homines in o

cluseris uiatem tuntur, ex his raesentibus ada grotos uti oportet. Atquo in suo tractatu de victus ratione in morbis acutis ex hominum adhuc sanin rum uictus nation discendum quia iam in eorum

morbis conueniant adhaec bis de die cibum sum

17쪽

I9re consuetis bis tisana danda est. Quin etiam vinolentis aegrotantibus a uillum vini eone edendum est. Hac de re illustro liabemus exemplum Boertharii a Meten o lepide relatum Decumbebat inquit acuto morbo tu pago ricino inririmaritim ibi m munus gerres et strenuus Potator. Vocasti medici sanguinem miserint, victrum tenuissimum raescrps

runt, et dilutissimos potus unde adsto debilitabatdirmiser, ut animam res agreet; neque interim remitiebat obris i eius. Alter medicus, qui solebat amri hujus curam gerere, et sa Pius cum tuo Baccho liliare, dum sanus erat, abfueratio aliquos dies casu dei id redux inrisit amicum atque cum iasiis modicis in consilium oeniens dixit rid ns, se solum Probe norino, quia muria hoc corpus condiri deberet, ct utresceret illicoquo jussit dari uinimae mi generosito Iuni, si jura carnium. Obediis fosso amici consilio Ner et sic Vocillatis uiribus, Bresti a periculam morbo euasit. Sed praeterquamquod ad sanitatem eorum, qui

sibi curae sunt, servandam, et amissam restituendam

maximi medicorum interest cinsuetudinum, quibus illi illigati erant, notitia non mediocriter consuetudinum doctrina ipsa generalis usui esse identidem potest in

remediorum aliorumque auxiliorum ad rem ae ommodata administratio no Hoe paeto nim noxii pravi liabitus esseotias pedetontim corrigi queunt aliquando ipsa sanitati plus minus officietis hositierasia aliquatenus temperatur demum in usu alicujus adeo valudi et eodem tempore vel perieulo pleni vel aegre to-lorati auxilii eo paullatim procedere possunt, ut copia.

18쪽

qua opus est, usurpetur absque ulla molestia, et cum maxima aegeotantis utilitate. Ita illi, quorum stomachus lactis usum detrectant huic usui assuescunt, copiam gradatim augendo. Eandem ipsam insistimus iam in tigia aliorum auxiliorum, o praeserim illoriam, quae ex venenorum lasso peti solsent. Ex iis quae adhuc exposita sunt quatuor sequuntur Propositiones:

19쪽

Ex aliqua aetione saepius repetita proclivitas sequitur ad illius actionis faciliorem recursum Ex repetita action stimuli in aliquam orporis pariem illius partis potestas sensifera minuitur. Aliquando dua praedicta leges una conjunctacesseetuum explieationem obseuram reddunt. Maximi intei est ad averiendos et sanandos modi bos consuetudinum doctrina.