Urkundenbuch des Augustiner Chorherren-Stiftes Neustift in Tirol

541쪽

DCCXLIV.

Anno 1434. - Litera Sigismundi Imperatoria, confirmans in generali omnia priuilegia Monasterii notecellensia, sperialiter tamen emunitatem ad ipsum eonfugienesum cum pena C marcarum auri.

542쪽

Ad mandatum Domini Imperatoris. Caspar Stigh, Miles, Cancellarius. Rogistrat. vet. tom. I. sol. 56 , 57 .)Diuili oti by Cooste

543쪽

536DCCXLV.

Anno 1434. - Litera alve vidimus sigillatum domini Datualdi Mol-henstainer pro Pena supra scripta per eundem eaequenda; que litera post obitum preseripti domini Oawaldi de Mothensiain Monasterio no cellensi est presentata.

545쪽

DCCXLVI.

Sacrosancta generalis Synodus Basiliensis, in spiritu sancto legitime congregata, universalem occlesiam representans, dilectiseret te sitis, balizeburgensis et Tridentinensis ac Chyemensis ecclesiarum prepositis, salutem et omnipotentis Dol honedictionem. Ad compescondos conatus notarios perversorum, qui personas et loca ecclosiastica supcr bonis et juribus suis offendore aemultiplicibus porturbaro molestiis non verentur, tanto magis per sacrtim generale Concilium docet do opportuno remedio provideri, quanto amplius turbaeiones hujusmodi et molestio in divino majestatis ossonsam nec non ecclesiastice libertatis rodundaro dispendium dinoscuntur. Dudum siquidem, cum in divorsis mundi partibus consulos civitatum et roetoros nec non alii, qui potestatem habere videbantur, tot onora frequenter imponeront oeologiis, ut deterioris condicionis factum sub Ois saee

doctum videretur, quam sub Pharaone suisses, qui legis divino noticiam non habobat, quique, omnibus aliis servituti subactis, sacerdotes et possessiones eorum in pristina libertato dimisit oldo publico eis alimoniam ministravit, in Concilio lateranensi occlesio immunitati providondo sub anathematis districtiono prohibitum cxistit, ne consules, rectores aut alii prodicti ecclesias et viros ecclesiasticos talliis seu coli sectis aut Oxaetionibus aliis

aggravare pregum erunt, tran reSSOres aut fautores eorum pro-cipiendo anathematig sontencio subjacere, donec satisfactio nomi andorent competentem. Et eciam deinde in generali Concilio editum suit, quod si episcopi sorte simul cum clericis Eoiam, si tantam nocessitatum vol utilitatem inspicerent, ut absque ulla coactione ad relevandas communes utilitates Vel negessitates, ubi laicorum non suppeterent saeuitates, subsidia per ecclesias lateis ducerent concedenda, minime super hoc consulto romano Ponti concessiones et sententae, que a talibuΗ

546쪽

vel de ipsorum mandato forent promulgate, essent irrito et inanes, nullo umquam tempore valiture; ac eciam in ipso gemeradi Concilio decretum existit, illum, qui infra tempus sui rogiminis propter fractionem constituetonum vel sanctionum hujusmodi

sustineret anathema, tamquam post illum non esset ad satisfactionis dobitum compellendus, nee non ipsius Successorem, qui non satisfaceret infra mensem, manere ecelesiastica censurRconclusum, donec satisfaceret competenter. Postmodum vero felicis recordacionis Honoritis papa III., attente considerans, quod quondam Fridericus secundus, romanus Imperator, tune sub obediencis et devoetono sancto romane ecclesie persistens, ad

laudem ejusdem occlesie et sacri decus romani Imperii cupiens, ut, eXpurgatis quorundam erroribus et iniquis statutis ponitus destitutis, do cetero ecclesie et occlesiastice persone plena vigerent quiete et secura libertate gauderent, ac pie et justo attendens, quod quorundam perversorum iniquitas adeo habundavit, ut non dubitaretur, contra ecclesiasticam disciplinam et sacroseanones Statuta sua configere et adVersus ecclesiasticas personas et ecclesiasticam libortatem, edictali logo hujusmodi statuta

irritavorat et preceperat irrita nunciari et omnia statuta et consuetudines, quo ciVitates, loca, potestates Vol consules aut que-cunquo alio persone contra libertatem occlusio vel porsonas occlosiasticas hujusmodi edere aut servare temptarent contra canonicaΗ vel imperiales Sanctiones, infra duos menses post

ipsius legis publicacionem penitus aboleri facerent, et si de cetero talia attemptarent, illa ipso juro decrevit esse nulla et possva jurisdictione privatos nec non locum, ubi talia deinceps presiunpta fuissent, banno mille marcharum auri fisco imperiali

preceperat Subjacere, potestates Vero, consules, statutarii et scriptores statutorum predictorum nee non consiliarii locorum ipsο-rum, qui secundum Statuta et consuetudines memoratas judicarent, eX tunc essent ipso jure infames, quorum sentencias ot actus legitimos statuerat aliqualiter non tenere; quodque si per annum prefatarum constituetonum inventi fuerint conceptores, bona eorum per totum suum imperium mandavit impune ab omnibus occupari, salvis nichilominua aliis ponis contra talos

in eisdem generalibus Conciliis promulgatis; et insuper voluit idomtuno Imperator, quod nulla communitas Vel persona publica foupriVata collectas, exactiones, angarias vel perangarias ecclesiis

vel aliis piis locis aut ecclesiasticis personis hujusmodi imponere

547쪽

vel invadero ecclosiastica hona presumeret, quod si secus saceret oi requisita ab ecclesia vol imperio hujusmodi cmendaro contempneret, tripliciter relanderct et nichilominus banno imperiali subjaceret, quod sino satisfacti no dobita nullatenus romitteretur; statuerat insuper, quod quocunque communitas vel persona per Rnnum in eXcommunieacione propter libertatem ecclosio violatam porsis torset, ipso juro similiter dicto banno importali subjacoret, a quo nullatenus extraheretur, nisi prius ab ecclesia boneficio absolucionis obtento; et insupor ordinavit, ut nullus ecclosiasticam personam in criminali queatione vel civili ad judicium seculare trahere prosumeret contra easdem canonicas sanctiones ot constituoiones imperiales, quod si secus saceret, aetor a suo jurse caderet set judieatum non teneret otjudex seret ex tunc judicandi auctoritate privatus; quodque judices temporales, qui clericis ot personis ecclesiasticia justiciam donegare pregumerent, tereio requisiti suam jurisdictionem amitterent; constituetonem ipsam de consilio Miam fratrum suorum, sancte romane ecclesie cardinalium, qui tune Brant, metoritate apostolica approbans et confirmans, ipsam mandavit inviolabilitor observari nec non statutarios et scriptores ac Violatores prodietos eXeommunicatos eadem auctoritato nunciari. Et deindo

ad audioneiam divo memorio Caroli quarti, etiam romani Imperatoris, semper Augustii, deducto, quod nonnullo persone Eooulares in potestatibus et ossiciis publicis constituto, vi dolicet duces, marchiones, comites, barones et alii domini tomporales nee non consules civitatum, oppidorum, Villarum et locorum re toros in diversis provinciis ejusdem imperii, dei timore postposito, statuta singularia et iniquas ordinaciones motu proprio et do saeto contra ipsas personas ecclesiasticas et coelegiarum libertatem ot corum privilegia condidorant illisquo do facto et puhlico utebantur contra canonicas et legitimas sanctiones, ut- poto quod nulla bona temporalia in potestarem occlesiasticam transferrentur et no clerici in sacris ordinibus constituti ad agendum et testificandum in civilibus et maximo in piis causis aliquatenus amitterentur quodquo Oxcommunicati Iaici et publico donunciati in civili soro minimo repellerentur; et insuper predicti domini temporales, consulos et rectores per Recularem Potestatem reR Ot bona clericorum Occuparent, arrostarent et oblaciones Christi fidelium minuerunt atque refringerent, eXactiones et tallias indobitas do bonis et rodditibus ecclesiarum exigerent Diqiti do by Gorale

548쪽

et extorquerent, possctssiones Q etesiarum et Porsonarum our undem devastarunt incendiis ot rapinis, coutractus, inter clericos ot laicos factos legitimo, ud libros civitatum, villarum et locorum predictorum inseribero et sigillare recusarent donataquoes legata ad sabricas ot occlesiarum structuras contra prelatomim voluntatem et aliorum, quorum intererat, temore usurpare presumerent ac in fraudem et odium olericorum do bonisuciam Ot rebus eorundem clericorum, quas non causa nogo iu-cionum sed pro eorum propriis usibus per eorum terras duect-bant, seu duci faciebant, tholonium oXigere et rueipere non verebantur et confugientos ad ecclesias ct carum cimitoria indoextrahere contra canonicas Et imperiatos sanctiones hujusmodi presumpserant et presumebant, idem Harolus, imperator, tamquam christianissimus princeps, volens in promissis providoro doremodio salutari eciam do quorundam principum, ducum, comitum, baronum fideliumque aliorum sacri imperii sopo dicti consilio, auctoritate imperiali quocunque statuta et consuetudinos predictas, tamquam per canonicas et civiles Sanctiones reprobatas, eassavit, irritavit et annullavit ac cassus, irritas nulliusque Voluit osso roboris ot momenti, preeipiens sub imperialisbanni pena universis ot singulis principibus et dominis imporialibus , consulibus, potostatibus ot aliis in officiis publicis in

eodem impurio constitutis, quatenus ex tunc ipsorum statuta et Ordinacionos, si in projudicium occlesiastico libertatis odita suo-rant, Omnivo revocarent et de luce tollerent quodque secundum ea non judicarent amplius nec sentencias dictarent aut eisdem

in judicio vel extra judicium quomodolibet, pro se et contra

eandem ecclesiasticam libertatem uterentur. Pronuneiavit insuper et eadem decrevit auctoritate, quod quicunque laicus, oujuscunque status ut condicionis Oxisteret, ausu sacrilego et proprie temeritatis audacia saeordotem vel cleri eum secularem aut religiosum diffidaret, proscriberest, captivaret, spoliaret, Occideret, mutilaret aut in carcere detinerest vel hujusmodi maleficia porpetrantes sciunter rege piaret vel eis savorem Prestaret, preter ponas, a saeris stan Ouibus et legalibus sanctionibus in tales inflictas, eo ipso redderetur infamis et omni honore privatus nee ad placita vel consilia nobilium admitteretur quovis modo, hortans insuper et in domino roquirens ocelesiasti-

eos prolatos in illis partibus, in quibus committerentur talia, constitutos, ut legem importalem hujusmodi per eorum

549쪽

ecclesias et synodos publicarent, ne transgressoros hujusmodi per simulatam ignoranciam suam valerent in hac parte maliciam oXcusare, prout in constituetonibus et sanctionibus Conciliorum et Honorii predictorum, ac imperialibus pretatis plenius continetur. Cum autem, sicut lamentabili querela dilectorum occlesie filiorum, prepositi et conventus Monasterii Novecelle, alias ad gratias sancte Marte, ordinis sancti Augustini, per prepositum soliti gubernari, briXinensis dyOeosis, nuper Recepimus, nonnulli principes, duces, comites, barones et alie seculares potestates, earundem constituetonum et sanetionum canoniearum et legalium forsan ignari, contra ipsas a preposito et conveni predictis, communiter vel divisim forsan tallias et gabellas ae alias exactiones illicitas hactenus extorserint et adhuc extorquere nitantur ac eciam bona prepositi et conventus predictorum inVRSerint, arreStaverint, occupaverint, detinuerint et suis usibus plicaverint nec non occupare, invadere, arrestare, detinere et suis usibus applicare similiter et de facto presumant in animarum suarum periculum nee non prepogiti et conventus, predictorum, non modicum in prejudicium et damnum, Nos, preposito et conventui, predictis, in premissis opportune providere volontos, discrucioni Vestre per hec nostra seripta in Virtute obodiuncto sancte districte precipiendo mandamus, quatenus VOS

vel duo aut unus vestrum per VOS Vel alium seu alios preposito et conventui, predietis, contra quoscunque transgressores et violatores constituetonum Et sanetionum earundem, i cujuSeunque

gradus, dignitatis et cxcolloncio fuerint, efficacis defensionis auXilio assistentes non pormittatis, eos contra canonicus et legales sanctiones hujusmodi indebite molestari, nec non easdem constituetones, ubi et quando expedire videritis, solenniter publicantes faciatis transgressores et violatores hujusmodi, si et prout justum fuerit ac ubi et quoeiens expedierit, tamdiu EX- communicatos et anathematigatos publice nunciari, donee ab earundem talliarum, collectarum, imposicionum et quarunlibet

extorsionum violoneia nee non bonorum prepositi et conventus, predictorum, inVasione, arrestacione, Oeeupacione, detenetone et applicacione omnino desistant nec non ociam efficaciter restituant eisdem, preposito et conventui, occasione premiSSOrum, per

eos communitur vel divisim lesis seu gravatis, tallias, gabellas et Oxactiones ipsas ae eciam bona prepositi et conventus, predie- torum, urrestata, Occupata, detenta et applicata ipsis aut que per

550쪽

so vol alios illo pretextu quomodolibet receperint ymo verius temere et illicito usurpaverint a se libere omnino relaxent ae in manibus vestris juraverint, quod de cetero talia non committant et sea committentibus non prestent auxilium, consilium vel favorem, contradictores per eonsuram ecclesiasticam et alia juris opportuna remedia compescendo, invocato eciam ad hoc, si opus suserit, auxilio brachii secularis. Ceterum si forsan hujusmodi transgressorum ac violatorum vel ea fieri mandan-cium ipsisquo consenei onctum seu dancium illis per so vol alios direscto vel indirecto, publico vol occulto, auXilium, consilium Vel favorum, presencia pro monicionibus et requisicionibus, per Vos do ipsis faciendis, socure vul commode haberi nequirest, Nogvobis moniciones ot requisiciones hujusmodi ae citaeiones quaslibet por edicta publica, locis affigenda publicis, de quibus sit

verisimilia conjectura, quod ad notiolam citatorum et monitorum hujusmodi pervenire valseant, iaciendi plenam et liberam Eoncedimus tenoro prosoncium saevitatem Vol Entes, quod monteio nos, requisiciones ot citacionos hujusmodi perinde ipsos citatos, ro-quisitos ot monitos, ut promittitur, arceant, acAi eis iacte et insinuato presonetalitor ut porsonaliter extitissent, non obstantibus tam pie momorte Bonifaesi, parae VIII., quibus cavetur, ne aliquis extra suam civitatem vel dyocesim, nisi in certis exceptis casibus ot in illis ultra unam dictam a fine suo hο-cesis ad judicium evocetur, seu ne judices extra civitato in visi dyocesim, in quibus deputati fuerint, contra quoscunque prece dors aut alii ves aliis vicus suas committoro seu aliquos ultra unam diotam a fino dyocosis eorundem trahere presumant, dummodo ultra duas diotas aliquis auctoritate prosoneium non trahatur, Re dct porgonis ultra eortum numorum ad judicium non vocandis, quam aliis constituetonibus apostolicis contrariis quibuscunque, aut si aliquibus eo in munitur vel divisim a sodo apostolica indultum existat, quod interdic , suspendi vel excommunicari aut extra vel ultra curta loca ad judiosum evocari non possint per litoras, non iacientes plenam et expressam ac des

verbo' ad verbum de indulto hujusmodi mencionem. Datum Bassiee VII. Idus Augusti Anno a nativitato domini M. CCCC. XXXm. Registrat. vet. tom. I. sol. 9' '', 10 ', 1 l .)C. sentian. Diuiti eo by Corale