장음표시 사용
351쪽
g 8 Sed contra est quia i videtur Ignis in
subterraneis locis inclusus deuorare PO tius,& absumere exhalationes,quam eximetum illis permittere ad superiora, Ignis est Comburere, non concutere, ideoquὰ reprehenditur ab Arist.& Peripatheticis eo muniter Anaxagoras , eoquod dixerit, Terraemotus causam Ignem esse. : 89 Quinta Aristotelis ,&Recentiorun communiterSententia est; Terraemotum causari ab exhalationibus calidis, & siccis, quae in cauernis Terrae tanquam ergastulis.& carceribus inclusae nimium cale factae,& rarefactae, vel a Sole , vel ab Igne,
vel per Antiperiliasim, & obsessionem circunstantis frigoris, ut se in locum pro .
moueant ampliorem , magno impetu , Mui Terram quatiunt,ac in partes scindunt; sicuti puluis Pyrius in tormentis belli cis inclusus, calore ignis rarefactus magno impetu Aenea tormenta scindi atq; ' disrumpit, nisi exitum liberum habeat. Arist. Λ udi Arist. a.Meteorsumne. 2.Terra ὰ Sole, ct ab eo,qui in ipsa est,igne,inealescitivi multus quidem extra , multus quoque intra fiat spiritus. Et paulo post.Non igitur Aqua,neque Terra eausa utique erit motus sed spiritus,cum nouo fortὰ saxerit, qui extra exha-
352쪽
tit.Et quidem Rareiactionis tanta vis est. ut Fromundas ex Snedio apad Nicia. Cabeulib. 3. Meteor. q. I.referat, unum pulueris granum concepto igne rarefieri,& excrescere in molem Ia Soo.se maiorem. 9o Probatur haecsententia primo quia; post Terraemotum frequentes excurrunt per Aerem Venti, quia nimirum egressae exhalationes ad superiora, & sublimiaia, Aere frigidu calefaciunt,coosequerer Αere comouent, at Aer comotus Vetus est. ςI Probatur secundo quia;Terraemotus non fiunt, nisi magna praecesserit antea
tranquillitas Aeris, qui nimirum inelusis intra cauernas Terrae exhalationibus, ibique constipatis quiescit Aer, & in summa tranquillitate est, non enim habet a quo
ydi ob id etiam magis noctu, quam in-tςrdita, de meridie magis, qua spatio diei
reliquo;noctu quidem, quia tunc exhalationes intra Terrε cauitates constipantur, nec a Sole eqocanturinocte plures,σ maιο- res Auut terramotus,quia noctes oetas tra.
quilliores sunt propteν absentiam Solis. Meridie vero,quia haec diei pars tranquillior esse soletiquam caeterae,quia tuc Sol est in sui Auge, & dissoluit exhalationem tria
353쪽
Terris, ditalutis autem exhalationibus magna tranquillitas in Terris fit; πιν motus,qui fiunt in die, fieνi cina meridiem, quia tranquilloma est, ut in pruribus diei meridies Aubdit,esi Sol maximὰ dominatur, dissoluit exhalationem in Terra, dominatur autem maximὰ circa meridiemus D.primo. Non est assignabilis r po, Cur exhalationes lag rarefactae,ampliorem exigant locum, itaut ob id deberent Terras disrumpere, & perrumpendo comm uere, ergo Terraemotus non causatur ab exhalationibus dicto modo rarefactis. ts Resp.non minus esse absurdu, & CO-tra naturae leges,dari Vacuum, quam admittere in uno loco duo corpora,vel plura; sane exhalationes rarefactae, maiores sunt,& plures, quam antea erant densatae, di conliipatae, & ideo in eodem loco non possunt capi, & circunscribi, amplior er- δε maior debetur illis locus,quem dum quaerunt,obsistit Terra sita duritie,& opacitate, resistit suae obiectu molis, at spiri
tus,seu accensae exhalationes omne vim adhibent,enituntur magno impetuiniique Premunt terram, & premuntur vicissim a Terra,concutitur ista,& tremit,erumpen
tibus illis in laxiora,&liora vallisumi Aeris spatia. sI Di
354쪽
96 D.secundo: nis est consumere,non, rarefacere,ergo ab Igne incluta cauitatibus Terrae exhalationes absumuntur,non rarefiunt cys Resp. non semper exhalationes rarefieri ab Igne,ispe enim rarefiunt,vel a Sole,vel ob Antiperistasim; aliquando et ab Igne rarefiunt,& ne penitus absumantur,diffugiunt,& qua data porta in sublime feruntur; absumerentur sane ab Igne. quando ita constricta in cauernis,tanqua. in ergastulis,diu detineretur.Et sane Temraemotus,quos anno 163 l. eructante flammas Vesuuio experti sumus,ab Igne exhalationes accendente, riginatos esse, luculentissime lingua Rhethorum describit in suo Nuntio Recupitus fol. 77.9 6 D.tertio:Terra spongiosa est, & pluribus patens spiraculis,atq;meatibus,ergo rarefacta exhalationes. &spiritus commode queunt per huiusmodi meatus exire , nulla facta concussione, aut commotione Terrae. 97 Resp .Ideo raro cotingere Terraemo tus, quia exhaletiones, ut plurimum permeatus,&poros Terrae ad luperiora tuo.
tant,sed quando exhalationes sunt plurima in constipatae,stu densatae frigore,non Austae Angesis. POD
355쪽
pollunt per poros illos, & meatus evola. re,ideo inflammatae rarefiunt,& ut se in ampliorem locum extendant, Terram quatiunt,& dicto modo concutiunt.
sua Antecedant,Comitentur, Et Cθλμ auamur Terraemotum. ς' A Ntecedunt,& praeeunt Terraris L . motum ea , quae sunt ipsius Terraemotus,veluti praenuncia,& pNingimioo Primo quidem praeit Terraemotum, intempestiua quaedam Aeris traquillitas,& serenitas,tunc enim Omnes illae exhala, tiones, quae caeteroqui Aerem commoueinrent,& agitarent in cavemis Terrae tanquam carceribus inclusae detinentur, mox quassaturae Terram . & Terraemotum cauo eum, saturi: sic narrat Seneca, lib. 3.Natum. uase. Iruante eum Τerraemotum,qui Netonis
tempore in Campania accidit,multis die
bus serenitatem fuisse. . . . . a i:. a ε
IOI Secundo. Praeit Terraemotum inta Puteis turbidior Αqua, & tetrum, ac sul- phureum odorem emittes, talis enim turbatio , & teter odor non nisi ab exhala
356쪽
tionibus iam tum incipientibus sursu ascendere, prouenire potest: sic Phqreci Phὸν..des Magister Pythagora haustu Aquae e riden Puteo futurum Terraemotum Praedixit. Ioa Tertio: Praeit Terraemotum Aqua , δ' 'putet,vel Fluminis ebulliens, & ascendes. quia nimirum Aqua illa ab ascendentibus exhalationibus impellitur, & ebullire cogitur.Id obseruatum est in Eridano paulo
ante Terraemotum,qui anno Is o. Ferr
riam concussit: Non absimile huic praesagium Terraemotus est, repentinus Maris rumor, Ventis nimirum factns, atq; ca satus,talis enim tumor, non nisi ab exhalationibus introrsum ascendentibus originatur,ut enim bene habet Plinius lib. 1. Pitu:
c.8L.Terraemotus futuros nauigantes quoque
seuemn non dubia coniectura,sinefata intumescente fluctu. Iost Quarto.Praeit Terraemotum Nubecula interdiu, vel paulo post Solis Occasum sereno C o apparens, in logum spatium, velut linea,extensa: quia tunc lignuest, magnam esse in Aere sereni tatem, nec minimam spirare auram,atq;adeo Omnes exhalationes intra caueas Terrae inelu sas esse, a quibus necesse est, ut breui erum pantin Terram concutiant.
357쪽
Ioin Quinto.Praeit Terrae motu , qui Aestate contingit,insolitum , frigus quo stipatae exhalationes in visceribus Terrae, &Αntiperistasi calefactae explicato modo
Ios Sexto. Neapoli, & in toto Regno praeit Terraemotum,sicut & alias ingentes D. I calamitates, si quae obuenturae statimuinuaris Ianuarii liquefactio,& ebullitio Sanguinis'. nullo Sacri Capitis occursu,ipsa enim ex-hutilii. mflantia Sqculoriam docuit,insignes calamitates a tali liquefactione sine capitis oecursu praesagiri,& sane annis superioribus talisliquefactio Terraemotum illiam , ingentem,quo utraq;Calabria afflicta est, Re ' praecessit. Resert Recupitusfol. III. Io6 Comitatur Terraemotum ingenS quidam sonitus,& boatus, qui bonum mugitiam imitetur,de quo Virg.6. Aeneid. Sub pedibus mugire sota,et iuga celsa maereri Io7 Ιta ante Terraemotu,qui anno 163i dis Io. Mensis Decembris ex Vestiuiano incendio accidit, auditi sunt Neapoli, & mnem circa regionem ingentes quidam nitus,& bombi bellicorum tormetorum explosioni simillimi, sed praeterea caeca quaedam Montis obmurmuratio,& tenuis
quidam mugitus e testes sunt auriri ciues
358쪽
De Impression ars Terreis. 32I
Neapolitani omnes. Est autem huiusmo, di sonus varius,& multiplex, quia quem admodum in Hominibus pro varia gutturis , & arcteriaecopositione variae eisormantur voces,varii fiunt soni, ita ex varia cauernarum forma, varij fiunt boatus, &sonitus, quibuscum exhalationes erumpunt: itaque ex amplis meatibus, magni
soni,ex angustis, tenues,ex recurvis,& vario flexu impeditis, terribiles, & varij; ex laeuibus,clari,& perspicui eduntur soni.
Io8 Comitatur Terraemotum secundo. Timor,ac tremor mortis ut plurimum co
tingentis inHominibus,qui sane tunc stibi certissimo persuadent ultimum imminere exitium;quando a communi parente Terra in omnibus caeteroqui benefica , malum,& calamitaS oriuntur. Ios Cosequuntur Terrqmotum Vrbium excidia,Turrium casus, Montium ruina , nouae Aquarum scaturigines,exsiccati fotes,Ignis quadoque eructatio,interitus Λ-nimalium, Mortalium prae timore arescetium confusio,& stuporiCiuitatum depopulatio. Oculati sunt testes Neapolitani Cives omnes,quando in Vesuuiana eruptione cocusta Terra est, & Urbes in Campos, Capi in urbes comutati sunt. Testes Aug.de Angelis. X Ocu-
359쪽
Gla. oculati sunt utriusque Calabriae Populi,. quos paucis annis elapsis a Vesuuiano ii x 2- cessio uti Terraemotus,loge maior, ac diuturnior perterreseciti ita clade longe m tori afflixit;nam eo Terraemotu triginta millia Hominum interepta sunt: deiectae sunt decem,& septem Civitates, quas i ter Consentia,& Catacium prouinciarum Metropoles, numerantur: septuaginta sere Oppida, Pagique, aut ingentem pernicie, aut integram perpessi ruinam supputantur: Villae, siue rurales, fine litorales qua D satae, ac detritae sine numero . Nullus est Regni huius incola,qui haec non noueri qui non senserit. II o Sed ut ab Exteris quoque fidem ex-Roeu- torqueam placet hic referre ex Recupimplius. quidquid anno illo , & die memorata, ac memorabili acciderit Neapoli grassante
iam Vesuuiano incendio. Demum, erum pente flamma, ingens fragor ex cacumiae motis acceptus,quem tamen tuba clangor purignam prauunciasset, Terraemotus excepereis adeo crebri ut non multi, fed υnus per dies multos contineti ductus halitu videretur.
quenter etiam subsultare: idque ea secuta est, nocte cirea primam hora, quintam, postri'
360쪽
De Impressionibus Terreis. 323
die circa decimam septimam tanto impetu,υt urbem μιs diuellendam scilitas putaremus: neque moueri tecta, sed euerti. Nemo ceridfuit pectoris adeo saxei,quin saxis, terraquc sintrementi s contremuerit. Repente mutata facies urbis i iam, silente forensi strepιtu, maiuexaudiebantur clamores υeniam, ac miserri nit cordia deposcentium. Convolavere paene om nes ad eluendas constipone labes inequesolum conferissima fuere templa, sed in foro etιam Sacerdotes petentibus aures dedere. Extorta sunt eo metu Confessiones criminum, qua lo-go,aut etia toto vita decursu pudor impudentissmus obstinato silentio texerat. Vetustissima inimicitia deposita: nefaria inimicitia resecta: concubina,aut desertae,aut in coniu
Ωuaedam Alia ad Terraemotκα Spectantia . iii Λ D absolutam Terrεmotus no .
titiam,remanent hic explicanda quaedam alia. i ta Primum est species Terrς motuum. H qc autem ab Aristotele enumeratur duet, Ars Aug.de Ang. X a Tre-