Augustini Niphi medices Suessani De figuris stellarum Helionoricis ad illustrissimam Mariam Sanseueriniam Nolanorum principem. Libri duo

2쪽

Niphii Elicdiccs Suessam de Figuris

Stellarum tDelionoricis: ad 3llustris stinam tinariam Ganscucriniam Nolanorum Principem.

cum Gratia: et a iuilegio.

3쪽

PROEMIUM.

Augustini Nyphi Medices de Helionoricis

Stellarum figuris Libri Prefatio ad Mariam Sanseumniam Nolanorum Principem Illustiissimam .

Esesso longa uenationis exercitatione Maria magnanima cum Sol iam meridiem componeret , cane i pra nimio calore ferarum uestigia non amplius sectaretur,Sub amenissimς ci. iuidam arboris umbrat no procul a roseo quodamiae nitidissimo fonte Mitis ac sua uis sonus obrepsit: at loge a quietis principio progredienti ,mihi Iuuenis in Mosis uenit,decenti corporis proceritate erecta,incessu grauis,membrorum admirabili quadam inione composita ,subnigris ocellis lucifero,ac hesperoq simillimis honestata pydulce quodam subridens ut eburnei dentes corallinaq; label la totum oscillum uenustarenta roseis genis fulgida, mode rato collo elata,pectore amplo gemata,In quo Mamille perii cis,ac odoriferis pomis persimiles confragrabant,aureis in pillis per humeros defluentibus,sorma deniq adeo pulcher rima ,ut humanam pulchritudinem mirum in modum exce deret. Veste muliebri partibus hinc rubro,illinc uireti colore intexta q decetissime induta :breuibus ac rudibus admodum eorumis calciata. Pharetra subcincta. Arcum manu gestans. Cornu ab humeris pendenti:uirginu instar:quae per sylvas: feras per uestigant.Cuius diuinam formam diuinum quoq; habitum admirans. Heus mulier:responde: quaeso:dixi:es ne homo,an deasque cum uerbis responsum denegasset:uox nohominem certe:sed deam sona m. a cum iterum rogassem subridens tandem Genius surrurespondit: cuius profecto curae Helio nora illa Piccolomini Ioue comissa est. Donec ab hae uita ad eam stellam se transferet: quae in Arietis uertice, emicac

4쪽

emicat:quaeq; tocius Gli:stellarum omnium principium est. aevi: atap Omnium rerum origo. Veni in sonus ad te sub haerquam uides:forma:sub hoc quom habitu. Nam scio hoc modo metibi Iucundam at gratam esse: ueni dico. ut persuaderem

Helionorae uirtutes laudes quemadmodum mente uoceq;: ita

Iol Calamo decantes Est enim quae pulchritudine ae forma.omanas mulieres:pudore ais continentia Chiorum uirgines.

Prudentia Ingenioue Xenocratam Cumeam. Floquentia ae diγcendi suavitate Orthensiam. Corneliam* Scipionis filiam. Liberalitate. P. Busam Canusinam. Venustate atq; modema Iuliam Pompei Uxorem facile exuperat. Estq; ea quae te ardenter amat. Quae Ingenti admiratione ueneratur:quae tua studia extollit ad dera .Que humanitatem.Sinceritatem. Fidelitatem. Gratitudinem. Facilitatem semper laudatrae in ore habet:cunctis etiam prς dicat. Quare cum sit tuo praeconio digna lauda igitur ipsam:redde ut fas est uices:& si no ob ingentes uirtutes:quibus illustratur:ob uenerationem saltem equa te admiratur:& eolit. Quae cueuanuit:cuius discessu eor adeo dolore pungeti praessum e ut Mox admiratus e sono cogerer excitari. Cu insomni diuinitatem animaduerterem:tacis numinis persuasiones

considerarem: ut illi quod fas erat) parerem. Caepi de ea stella scribere:quae in Ariecis stelliferi fronte costituta.Helionorae cue uita migrabit Solium erit.Huic equidem non ab ratione Helio norae nomen imposui l non raro in hora Solis exorta ad uenaciones aduocet:at inuitet. Ab haetaq ab omnium stellaru principio figuras sexdecim angulorum Helion oricas appellamus t quas post coniunctiones Saturnus.Iupiter. Mars Sol. Luna suis peragrationibus describunt. Per haec quoq; declarabimus esse/ctus: portenta:ais monstra:qus in hoc nostro mundo stellae minantur.Patefaciemus insuper errores caelestium rerum scriptorutqui cum non huiusmodi Helionoricas figuras animaduerterint.

Aniles fabellas p tot Secula nobis proicaruciSicci; Helionorae tuae uirtutes decantando. illiusη nomen perenni gloriae suo ad possumus mandando. mentariolum hunc confecimus re ius finem Helionora Solis in hora.

5쪽

tus finem in trutyra morte preventa.Cum nec uidere: nee degu stare potuisset:ipsum sub tuo excello nomine edere decreui. Tu ut uiri omnes)qui i mundo sunt:me nouitae atq; fortunae it iaciunt:qui spe lucri adulando scribunt Sed uirtutum in uita pariter atψ post in artemt Amicum esse aperte intelligant. Tum etiam Oat illius celebritatem Virtutus magnitudine ut decet cunctis promerem:ac patefacerem. Sub tuo inquam excelso rio mine ipsum edere decreui:non iniuria profecto: nam omni ex parte:ac fere una omnium uoce braesertim Caroli Maroth tui praeconis:qui nunq de tuis uirtutibus ac mansuetudine praedi care desinit Audio te Pulchritudine. Pudor. Liberalitate. Modestia ae Castitate Helionoram matrem in omnibus imitari. Accipe igitur Magnanima Maria ea manu:eo uultu. Atq; ea gratitudine hunc nostrum Comentariolu magnitudine quidem paruum. Virtute autem: ut reor: Amplissimul quibus Helionoramater si esset in uiuis:gratanter accepisset. Vale.

De Helionora stella Niphi Carmen.

Quae Niphl fuerat flammis iaculata medullis Nunc medio radiat Helion ora polo. Quod iam dii potuere: potest: de gratia Niphi

Aitris mortales consecrat aethereis.

6쪽

Enunciatum.

Primum.

Tellarum luminum* si decanguli r quos lumina Sicileue ipse suis motibus oestribui reoriam que in hoc mundo fiunt: et generati nis et corruptionis cause uniuersales sunt: τὸ sarum constitutiones que in rerum genituris continguntIsunt particii lares causcepcrpetue vero omni una binum conuersionis diurnus motus causa est.

Principia σμ

7쪽

PRIMUS.

On figurationes Caelestiu Signorum rquae graece syn schemata dicuntur latine uero tum aspectus t tum respectus I at rationes multifariam suntlde quibus diligenter in erudicionibus astronomicis scripsimus. At nune eam figuram explanare proposuimustquam ab angulorii numero sexdecangulam nouo uerbo li beat appellare: φ ipsa.xs.angulis con stet. Algidi quidem non ab ratione I a numero laterum appella runt figuram.Xs. laterum: ipsa. i. lateribus describatur.Zos diacus igitur hoc est signifer:qui ex doderaremorus hoc est.xii.

sectionibus constat:ac. 36o. partibus: quae etiam gradus appeta tanturisi per numerum.Vi. dividatur figura. xyi. laterum resul tabiti cuius latus unumquod* partibus.xxii.& minutis. XXX. computabitur:nam ratio docet gradus.xxii.minuta.XXX.s deλ .cies ductos.36o.gradus producere: quot gradibus uniuersus caeli ambitus describere. Constituto ergo in Arietis horarii siue Solaris prima parte locius Cadi pricipio in qua Helion ora Stella gratia exempli consitituaturi ut principium in omni sexdecangula figura describenda figurae.VLuterum sexdecangulaeq; Inscium erit in prima Arietis parte quam Helion ora Stellam libuit

appellare. Primus uero angulus in .mii . parte Ec minutis. XXX. riusdem costituetur.Sedus in Tauri parte.V. Tereius in Gemminorum parte.N.5c minutis. xxx. Quartus in Cancri partesii .Quintus in Cancri parte.xxq.8c minutis. X. Sextus ineonis parte. .Septimus in Virginis parte. .5c minutis.xxx Octauus in Librae parte prima. onus in Librae. X .minutis. xxx.Decimus in Scorpq parte. xy. Undecimus in Sagictari; parte. i. c minutis.XXX. Duodecimus in Capricorni parce prima. Tertiusdecimus in Capricorni parte. 9.ec minum xx.Quartusdecimus in Aquari, parte. . intusdecimus in Pisciu parte. N. 5c minutis.xxx. Sextusdecimus de Vltimus in principio

tocius figurae Arietis uidelicet prima parte .

8쪽

Principia Y

finis.

Uib' patet tio lassi Si altae sgnora partesiquae t hae i. oin figura suco sibi inuice psiguratas esset sed Stellas siue errates siue non errantes quae in his Angulis cocingunti sese mutuo aspicere:& quidem ea racione:qua Myli se aspiciunt. Qisa ra/tione fit ut Sexdecangula figura non solu a prima Arietis parte Initium sumere potest sed e qualibet:modo in ea fit:aut Stellat minuento aut luminaret aut efficacia aliqua disna consideratione ut post 'S decangularius dicemus.Et de Sexdecangule figurae inuento post haec agen lauri

dum est. B ii

9쪽

dum est. Sexdecangulae igitur figurae Iouentum Primo fuit in

Luna m Sole:hanc enim figuram per dies nauticae professionis Magistri primum obseruar nil ut eo Libro meminit Theophrastus quem de signis temporum conscripsit Obseruarunt enim primo eam Zodiaci parte:in qua Luna cum Sole coire dicitur: Nam pro illius loci qualitate di pro rationeiqua cum Stellis cae

teris habet mutare tempus obseruarunt :& hic locus est totius Sexdecangulae figurae principium.Ptolemaeuspostea hanc ob seruationem transtulit in Libro Apotet matum secudo: m re rum mestrualium obseruationem edocuit Obseruarunt insuper diem quartu a Lunatibne quo silicet Luna inuenitur a Sole Fere distans gradibus. s.quo numero constat Semiquadrangulus Luue ad Solem:hoc enim die Lune cu Sole angulum secundum

Sexde gulae figurae possidet:unde N Ptolemaeus in Libro Apoeelesmatum inquitierit plerum η alterationis Inicium tribus diebus antea sit cu Sole Luna:tribus etiam postea:&intellige completis:qui sunt quatuor impersecti:quibus ipsa ad Solem erit semiquadrangula:tribus enim diebus antea semiquadrangulat est dextra:tribus uero postea sinistra Simili ratione & in exteris Angulis Ptolemaeus postea obseruari praecepit: edocuit huiusmodi Angulos ex uaria Dinae illi mi*-:estenimLuna respectu

Solis multilumina.Nam est conoidat hoc est cornicularisi ut cuin a Sole in Angulo secudo est clichotoma: ut cum est a Sole in Angulo quarto :tuc enim semiplenaestrest amphicyrtica:hoc est praetumida sue gibborosiluisum est a Sole in Angulo sexto est plena ut cu est a Sole in 'ngulo octauo Possunt di alia; figurae

in Lunae luminatiqnibus pro loci ratione colligi: se quidem respectu Solis hastamen ut magis annotatione dignas i atq; pol a lentiores Rolemaeus edocuit. Post hos figuram huiusmodi ob seritarunt Medicit ut Hippocrate N Galenus hi enim dieru cri ei corum rationem' motutus Epet i lem figura tradunt. Nam . Lum; peragratio per Angulos sexdecabgulae' figure manifestam,

in morbis efficit mutationem ut in nostro de Criticis exposui/mus. Pcolemaeus quo in Libro.c. Enuntiatorum inquit super aegrotis

10쪽

MBER VII

aegrotis criticos dies inspice ac Lunae peragrationem in Angulis

figurae.ι6.laterum:ubi enim eos Angulos bene affectos inueneris: ne erit languenti :contra male:u afflictos inueneris:hacte/nus nolemaeus. Postea eadem ratione in caeteris stellis huiusmodi figura obseruataest de inter se i N ad primam Arietis parcem. Dolemaeus enim in Libro Apoteles tum supponens primo Stellis motu de lumine agere in nos:Sole3 huiusmodi figura in anni temporibus describere demonstrat. Nam Veresticum Sol Arietem temporarium tenet.Estas cum Sol tenet Cancyt signum Arieti quadrangulum.Est Autunnusicu Sol tenet Libram Arieti diametram de Cancro quadrangulam. Est Hyensi cum Sol te net Capricornum Cancro diametrumlArieti uero ec Librae quadrangulum. In angulis etiam medi)s Mediocres etiam mutatio

nes Sol efficit. Nam cum tenet ibi gradum Tauri qui locus I est primi quadranguli dimidium:Vernale tempus intercidit: si/mili ratione di in alijs mediis locis tempus intercidere uidetur. C Praeterea cu Sol. gradum de minutum.3o. Arieus tenet obseruatum est Solem medium illud tempus adhuc in duo dimi/dia dissecare. Uernales etia qualitates sensibiliores efficere. Qua ratione fit ut Sol hanc sexdecangulam figura describens Annuessiciat. Et cu caeterae Stellae moueantur di luceant consentaneum rationi est illas de inter selee ad Arietem eandem figuram descri/bere. Saturnus enim cu Arietem tenetaex insita ui loci uim quandam exercet:& cum tenet Cancrum Arieti quadrangulum uim alia:sic in caeteris angulis simili ratione. CPraeterea cum Iupi ter Saturno coniunctus emcolunctionis uires exercet. Cum est ridem Saturno diameter medias eiusde coniunctionis uires promere uidetur.Cum est eidem quadrangulus. Aduc uires colun ctionis excercet dimidiatas medias sim; i caeteris Angulis efficit. Idem quoq; caeterae Stellei 5c inter se:&ad signorum capita comparatae:cum omnes motu de lumine agant. Nec est dicendum caeteras Stellas in nos no agere:sed solum factas esse ad coeli ipsius Ornatum:ut complures autumant. Ptolaemeus enim Mathese/os magnus Magister in prooemio Apoteles tum caeteras Stabus in nos

Pici po