Disticha moralia, titulo Catonis inscripta

2쪽

M V S,QU I IN SCRIBITUR

Cato de praeceptis Vitae communis.

CV M animaduerterem quaplurimos homi

nes errare grauiter in Via morum,succurre- dum & considendum opinioni eorum sora existimaui: maxime ut gloriose viveret,& hono rem contingerent. Nunc te fili charissime docebo , quo pacto mores animi tui componas. Igitur

mea praecepta ita legito , ut intelligas: Legere e nim,& non intelligere,negligere est. Itaque Deo supplica.Parentes ama. Cognatos cole. Magistrum metue.

Datum scrva. Foro te para. Cum bonis ambula. . Antequam voceris,ad consitum ne accesseris. Mundus esto. Saluta libenter. Maiori cede. Minori parce. Rem tuam custodi. A.i .

3쪽

verecundiam serua Diligentiam adhibe. Libros lege:

Quos legeris memento. Familiam cura. Blandus esto. Irasci ab re noli. Neminem irriseris: vel, Miserum ne irriseris. Mutuum dato iCui des videto. Iudicio adesto.

Conuiuare raro.

Quod satis est dormi. Ius urandum serua.

Vino te tempera. Pugna pro patria. Nil temere credideris. Tu te consule: aut, Tuto consule. Meretricem fuge. Literas disce. . t l. 'Nil mentiri debes. Bonis benefacito. Maledicus ne esto. Existimationem retine.

ilarentes patientia Vince. peneficij accepti memor esto.

4쪽

Ad praetorium stato.

Consultus esto. Vtere virtute. Iracundiam tempera. Trocho lude. . rAleas fuge. Nihil ex arbitrio virium feceris. Minorem te ne contempseris. Aliena concupiscere noli. Coniugemamg. Liberos erudi

Patere legem quam ipse tuleris. Pauca in conuiuio Ibquere. Illud stude quod iustum est. Libenter ferto amorem. SI Deus est animus, nobis ut carmina dicunt: Hic tibi praecipue sit pura mente colendus. Plus vigila semper,nec somno: deditus esto: Nam diuturna quies vitiis alimenta ministrat. Virtutem prima esse puta, compescere linguam: Proximus ille Deo,qui scit ratione tacere. Sperne repugnando,tibi tu contrarius esse. Conueniet nulli,qui seeum dissidet ipse. A. iij.

5쪽

Si vitam inspicias hominum,si denique mores, Quum culpes alios,nemo sine crimine vivit. Quς nocitura tenes, quavis sint chara,relinque. Vtilitas opibus praeponi tempore debet. Constans & lenis, sicut res postulat, esto: Temporibus mores sapiens sine crimine mutat. Nil temero uxori de seruis crede querenti: Saepe etenim mulier,quem coniunx diligit,oditrQuumq; mones alique, nec se velit ipse moneri: Si tibi sit charus,noli desistere coeptis. Contra verbosos noli contendere verbis. Sermo datur cunctis,animi sipientia paucis. Dilige sic alios,ut sis tibi charus amicus. Sic bon' esto bonis,ne te mala damna sequantur Rumores fuge,ne incipias nouus author haberi: Nam nulli tacuisse nocet : nocet esse locutum. Rem tibi promissam,certo promittere noli. R ra fides,ideo quia multi multa loquuntur.

6쪽

Quu te aliquis laudat, iudex tuus esse memento: Plus aliis de te,quam tu tibi, redere noli. Ossicium alterius multis narrare memento: Atque aliis quum tu benefeceris,ipse sileto. Multorum quum facta senex & dicta recenses, Fac tibi succurrant,iuuenis quae seceris ipse. Ne cures siquis tacito sermone loquatur: Conscius ipse sibi,de se putat omnia dici. Quum fueris felix,quae sunt aduersa caveto'. Non eodem cursu respondent ultima primis. Quum dubia & fragilis sit nobis vita tributa, In morte alterius spem tu tibi ponere noli. Exiguum munus quum dat tibi pauper amicus, Accipito placide,& plene laudare memento.

Infantem nudum quum te natura Crearit, Paupertatis onus patienter ferre memento.

Ne timeas illam, quae vitae est ultima finis: Qui mortem metuit,quod vivit, perdit idipsum.

7쪽

Si tibi pro meritis nemo respondet amicusr Incusare Deum noli:sed te ipse coerce.

Ne tibi quid desit,quaesitis utere parce. Utque quod est serues, semper tibi deesse putato. Quod praestare potes,ne bis promiseris 'lli:

Ne sis ventoses,dum vis urbanus haberi. Qui simulat verbis,nec corde est fidus amicus: Tu quoque fac simile: sic ars deluditur arte. Noli homines blando nimiu sermone probare. Fistula dulce canit, volucre dum decipit auceps. Cum tibi sunt nati,nec opes: tunc artibus illos Instrue,quo possint inopem defendere vitam. Quod vile est,carsi: quod carum est,uile putato. Sic tibi nec cupidus,nec auarus nosceris vlli. Quae culpare soles,ea ne tu feceris ipse. Turpe est doctori,quu culpa redarguit ipsum.

Quod iustu est petito,vel quod videatur honestu: Nam stultu est petere id, quod possit iure negari.

8쪽

Ignotum tibi tu noli praeponere notis. Cognita iudicio constant,incognita casu. Quum dubia incertis versetur vita periclis: Pro lucro tibi pone diem,quicunque laboras. Vincere quum possis,interdum cede sodali: Obsequio quoniam dulces retinentur amici. Ne dubites,quu magna petas,impendere paruaζHis etenim rebus coniungit gratia charos. Lite inferre caue,cum quo tibi gratia iuncta est.

Ira odium generat: concordia nutrit amorem.

Seruoru ob culpam quu te dolor urget in iram, Ipse tibi moderare,tuis ut parcere possis. Quem superare potes, interdum vince serendo: Maxima enim morum semper patientia virtus. Conserua potius quae sunt iam parta labore. Quu labor in damno est,crescit mortalis egestas. Dapsilis interdum notis,& charus amicis: Quum fueris felix,semper tibi proximus esto.

9쪽

TElluris si forte velis cognoscere cultus, Virgiliu legito. quod si mage nosse laboras

Herbarum vires,Macer tibi carmine dicet. Si Romana cupis & ciuica noscere bella, Lucanum quaeras,qui Martis praelia dicet. Siquid amare Iibet,vel discere amare legendo. Nasonem petito. sinautem cura tibi haec est, Vt sapiens vivas,audi,quo discere possis, Per quae semotum vitiis traducitur aeuum.

i Ergo ades: & quae sit sapientia,disce legendo.

Si potes,ignotis etiam prodesse memento: Vtilius regno est, meritis acquirere amicos. Mitte arcana Dei,caelumque inquirere quid sit: Quum sis mortalis,quae sunt mortali cura. Linque metu lethi: na stultu est tepore in omni,

Dum mortem metuis,amittere gaudia vitae. Iratus de re incerta contendere noli: Impedit ira animum,ne possit cernere verum.

10쪽

Fac sumptum propere,quum res desiderat ipsa Dadu eten1 est aliquid,Mu tes postulat, aut res. Quod nimiu est fugito,paruo gaudere memetor Tuta mage est puppis,modico quς flumine fertur Quod pudeat, socios prudens celare memento: Ne plures culpent id,quod tibi displicetvni.

Nolo putes prauos homines peccata lucrarit Temporibus peccata latent,& tempore parent. Corporis exigui vires contemnere noli: Consilio pollet cui vim natura negauit. Quem scheris non esse parem tibi,tempore cederVictorem a victo superari saepe videmus. Aduersus notum noli contendere verbis: Lis minimis verbis interdum maxima crescit. Quid Deus intendat,noli perquirere sorte: Quid statuat de te,sine te deliberat ipse. Inuidiam nimio cultu vitare mementor

Quae si non laedit,ime hanc sufferre molestu est.