장음표시 사용
4쪽
IN QVA, BONE LECTOR, NON s o lum omnes uniuersi Iuris ciuilis Titulos, sed & singua las singulorum titulorum Leges,singulos stingularulegum Paragraphos, ordine artificioso ad suos Locos habes redactos & F dispositos:
ne demum ab ipso Autore in pluribus locis rcognita & emendata.
Opus inultis retro annis, a multis doctissimis uiris exopi tumia multis tentatum,tandem sutoris sum
Cum gratia re priuilegio tam Caesareo quam Gallorum Rogis. ad sexennium.
rinum, . haeredes Dan. inruetis
5쪽
si enim avi mihi facere licueri quod iam diu cogito aut alius quiliam aut me impiat a cuparit, aut mortuo effecerit: ut primam omne ius ciuile in genera digerat, quae perpauca sum .d te eorum generum quasi quaedam membra dissertiat 1 tum propria cuui um finitione declaret: perfectum ortem iuris civilis habebitis, metis magnam ars Gerem, pira inscium Cr obsi ram. GVLIEL M v I BV DAEVS IN ANNOTA-tionibus suis in L. . ii .de iusticia & iure pro de si quis olon inquit feliciore aliquo securo existat, Bartolla aut alio quopia Lini nominis uro iuri eritia non inferior, Dialectica ars instri reto omni philosophico
mediocriter instructas, orationis facinae Vlpiani aut latio Pauli uec tus, Principem nostro non ιnferiorem nactus,cuius exemplum ars autoritatem sequi, tr in cuius legis i rare cut antiquum uerbum curpem bona pars Europae non dubitet. is j unm, aut plures etiam praescriptum trud ciceronia Aut aliud non absimile imitati, ex quinquaginta Par dectaram libris cr duodecim codicis, emum peruticibus, adde etiam, si placet.ex Bar- . toli'aut, ν reliquorum paucorum amplij mi nominis π primariae autoritatis coment rils, non tam centones ut Tribonianus uir alioqui docti vi sivi sectili. si Suidae credimui sed iuris artem componanti sanctiones s egi. . consulia matus edictorum interpretamen N,tur conpultorum placita interpret decreta, in mores recepta aequitate praegravatis, innis nunc urga Cril arsa, ac nuda cerac ritis ratione circi scripta, ratis mus iusta tu praeceptis, quatenus rei natura tulerit. Rasi quιbu dam cance acuc -
6쪽
RANS MISERAM Oporino primam hui Methodi parte excudendam:dedi eidem post aliquot menses secundam quoque, & tertiam:
tandem defatigatus labore,cessare decreuera, quod labor magnus esset, praemia nulla . Vearunt ame instante Oporino, hortatibus in aliis meis amicis, in labore proposito perseuerauiu&Opus susceptum perseci. Habes itaq; bone Lector, uniuersi iuris ciuilis Methodii, quoad in tam breui teporis spacio a me fieri po tuit absoluta. Ordinem aut in conscribenda hac Methodo & in legibus disponendis secutus sum, quem ipsa dietare ratio, & Dialectica praescribere uidebatur. Nam cum Methodus spectet ad facilem Iuris cognitionem: qui scit rei,de cuius iure quaeritur, definitionem, hoc eit, quid res sit, ite qus sint eius genera,qus species, quae propria, quae causae eius adquirendM, quae causae cius amittedae, qui effectus, &c. ite si de iure actionis qus ratur, qui praeter praedicta etia scit, quibus & aduersus quos ista actio competat, uel non competat: quid in ea ueniat petendum, quando & quandiu competat: quae sint in ea actoris,rei, procuratoris Sc iudicis officia, quae adfinia remedia,&cis eius iuris mihi uidetur plena habere no liciam. Nam Sc eiusmodi iocos rerum, actionum in describendarum Dialectici praescribunt, a quibus etiam eorum definitiones sunt peledae. Nee enim huius loci est,copiosius explicare quid definitio sit.
quid genus, quid species, quid proprium,quid causa, quid essectus,5ce. Nam haec iuris studiosiim, antequam ad iuris studium accedat, ex Dialecticis scire conuenit. Dialectica siquidem docet quid sit definitio, quid causa quid effectus:Leges autem docent, qus huius uel illius rei uel actionis definitio sit, quae eius causa, qui effectus, &c. Plane qui scit quidem causam amittende adgnationis esse capitis deminutionem, soc est, capitis deminutione ius adgnationis perimi: nescit autem quid sit capitis deminutio, quid agnatio: eius scire nihil est quemadmodum & eius,qui scit quidem effectum damnatio nis capitali iudicio olim suille publicationem bonorum, hoc est, ut bona damnati publicentur: nescit autem id ius, eum effectum posmmodum alio iure este mutatum. Pari modo qui scit quidem causam adquirendi dominη esse diutinam possessione , hoc est diutina possessione rem alienam nobis adquiri: nescit autem casus quibus istud
ius seu ista causa distinguitur: nempe, Nisi possessor mala fidem habeat nisi res sacra possideatur, nisi res furtiua sit, &c is plenam eius causae cognitionem non habet . quemadmodum nec is qui scit qui dem ex furto actionem in quadruplum dari,nescit autem eam actio
7쪽
4 AD LECTOREM nem ne haeredi ness in haeredem copetere, &c. Ad solidam igitur
cuiusin rei cognitionem duo requiruntur, primum cst ut scias rei,de cuius iure quaeritur,definitione, diuisione, propria, causas,effectus,dce. item aditonis personas,res,lochi, tempus, antecedetia adiuncta, consequentia,adfinia remedia, S c. alterum est,ut scias singuloru talium locoru rationes,declarationes, distinistiones & si quae sunt mutationes,quae omnia nobis a legibus traduntur. Nam omnis lex pertinet aut ad persona, rem uel actionem aliqua describendam: quod
fit ut diximus definiendo, liuidendo propria causas, effectus,5 c. de lignando, aut ad aliam legem interpretandam: quod fit cofirmarido declarando, distinguendo, Sc mutando, de quibus uide infra in Praesitione mea in septima partem Methodi, Ex quibus sequitur,legum alias esse principales, quae ad persona rem uel a citione aliquam describenda pertinent:alias accessorias, quae pertinent ad leges principales interpretadas: nec has sine illis, nec illas sine hisce recte de plene cognosci posse nec igitur accessorias a principalibus separandas. Proinde ego in hac Methodo mea, toto iure ciuili in certa genera distributo, singulisq; eteneribus suis speciebusae inebris subiectis cutinsea ex subieeta Tabula&Praesatione in prima partem cognoscere
licet singulorumembroru definitiones diuisiones, species Propria, causas este fixis,&c. item aditonii circumstantias quibus 8c aduersus quos competant, quid in eas ueniat, quando Sc quamdiu copetant,&c ordine Per numeros ac nomina notaui locis in istis singulis suas leges, quibus uel co firmatur, uel declaratur, uel distinguutur,uel mutantur,subieci: in distin tionibus ordine circumstaryiaris, ex quibus
sum utur, seruato: ut per uniuersam hanc Methodii licet uidere. isto
igitur ordine leges dispositas si quis semel atin iter si perlegat, is mea
quide sententia uel intra priuatos parietes sine ulla percgrinatione, 5c sine comentatore ullo quonia lex lege declarat Sc interpretatur intra paucos cita annos haud exiguam iuris ciuilis cognitionem assequetur. Sane Methodus haec,& iura intra priuatos parietes legentihus 8c ea in Scholis profitetibus, & causas in foro pertractantibus, R de iure respondentibus plurimu po terit prodesse. Naualet ad talidam uniuersi iuris cognitione, ad singularia legii interpretatione, ad exceptiones 3c replicationes in causis latetes indagandas, deni ad ius quaestionis oblatae inueniendu . Ad solidam uniuersi iuris cognitione facit ea ratione, qua paulo ante dixi ad singulas leges interpretandas Sc intelligendas facit quia leges accessoriae suis principalibus, sine quib- recte intelligi nequeunt, sunt subie istae. Na ut in aedi scio composito Sc erecto, singularii eius partiti uis atq; officium facile patet omnibus cri tamen dillo luto aedificio, singulis la partibus dispersis, haud facile ab eius artis imperito intelligitur: ita quo in iure ciuili, singularii legum uis Sc ossiciu tum demit facile percipi potest, cis eae recto ordine dispositς simi,& ad suos locos redactae Adcxceptiones & replicationes in causis latetes inueni edas haec Methodus
8쪽
PRAEFATIO. sdus prodest hac ratione: quia actione aliqua proposita, oes eius di stinctiones ei ordine sunt subiects: qui b. ita perlectis, cognitis,&ad causam praesentem collatis,facile utru aliqua istaru cause insit,ex qua excipiendi materia sumeda est, potest intelligi. Similiter exceptione uel distinctione aliqua proposita, eius subdistinctiones subiectas cernere lice in quibus replicandi materia quaerenda est. Ad quaestione
iuris decideda ualeth sc Methodus, hoc modo. Primum notadaerit res de qua quaeriturru temptio, uenditio, depositum furti actio,&c. cuius liber uel caput in hac Methodo erit quaerendii, ad quod Catalogus capitu poterit prodesse. Eo si erit peruentu,altera cura erit,obseruare de quo loco descriptionis queraturi hoc est, utru de desinitione, proprio, causa uel effectu,&c. quo obserua to,quaerendu crit intabrum inuenti capitis,uel caput sequens,quod eiusmodi locum explicat,propria, causas uel effectus rei enumerat, &c. ubi iacile, id quod quaeretur, inuenietur Exepli gratia. Fecit quis testamentu trib. heredibus institutis, primo, secundo & tertio: a primo legauit Titio centu: postea mortuo testatore,primus haereditate repudiat: quaeritur,
An legatum ab eo relictu evanescat et Res de qua hic quaeritur est Iega tu, de quo tractatur lib. ir. huius Methodi cu sequela tibus. Locus de quo quaeritur, est causa legati amittendi: an scilicet legatu amitta. tur uel euanescat,si is a quo relictu est, haereditate repudia de cuius generis cauns tractatur cap. s. dicti lib. 11. Ibi statim ab initio occurrit Mers. Si is a quo legatu est, haeres no existat: cuius leges consulendae sunt. Aliud exemptu, Titius cum Seio uiginti in die deberet uendit bona sua, fugamin adornat. Seius petit sibi caueri de uiginti soluedis die ueniente. Titius excipit ante diem agi n5 posse. Seius replicat: Silao ad interponenda cautionem ageret. Tmus, ne hoc quide casu an
te diem agi poste ait. Lis oritur de iure replicationis, nimiru Vtrum quis ante diem solutionis de interponeda cautione agere possit Res de qua quaeritur,est Actio: cuius iura tractatur lib. 11. huius Metho di cap. 3. Locus de quo quaeritur, est tempus actionis,quado scilicet co petat actio, Utru ante diem existente: qui locus tractatur inebro. ix. dicti capitis. Quod membru perlegenti, statim ab initio occurret uers Si ante diem obligationis, M. cuius lenes si c5sulantur,una occurret,quae qugstionem proposita decidat. Aliud exemptu. Maritus& uxor in eadem charta,sua testamenta fecerui, isdem haeredib. institutis: mortuo marito,uxor superstes situm testamen tu mutat. quaeritur, an iure possit, seu an posterius mulieris testamen tu rupat prius cum marito iactur Res de qua hic queritur, est testamentum,de quo tractatur tib . s. huius Methodi. Locus de quo quaeritur, est causa a mittendi uel rumpendi testamenti, an scilicet testamento posteriore rumpatur prius. de cuius distilictione queritur, si prius cum marito, posterius sine marito, uel mortuo marito factum est: de cuius oene his cauisis tractatur capite ia. dicti lib. s. ubi statim ab initio occurrit vers. De mutata uoluntate testatoris, & testamento posteriore: ad
9쪽
s. AD LECTOREM.quem locum prssens qu sitio pertinet cuius uersiculi leges si percurrantur,nulla occurret quae distinctionis,de qua hic quaeritur, faciat mentionem. Quotiens autem lex non distinguit,tunc nec nos distinguere debemus,sed regulae stabimus: ut in praesenti casu. Testam eloposteriore prius rumpi. Si igitur eo quo dixi modo in quaerendo iure quaestionis oblatae procedatur, Methodus haec ius de quo quaeritur,designabit,erit c illud ex hac Methodo inuentu facile: haud alia ter ac in numerosa supellectile singulis suo loco& cellula repositis, quae alioquin si inter se dispersa iacerent,inuetu essent difficilia. Hoeautem loco notandum est,quaestionem cuius ius qurrere uolumus, non in personis,nec temporibus sed in genere uniuerso formandam& considerandam esse: siquidem ipsa iura noti in singulas personas, sed generaliter constituuntur. Est Sc illud hoc loco non dissimulan. dum, quod numerus legum in hoc opere meo aliquando saltat, nec legem quam debet demonstret. Cuius sane ratio haec est, quod numerus legum in ali js exemplaribus alius sit, cum saepequs in alio exemplari lex est, in alio legis sit paragraphus: & uice uersa, qui ina Ilo paragraphus est, in alio lex sit. aliquado etiam idem paragraphus in alio exemplari finalis est,in alio legis principium. Proinde in hoe casu haec tibi, bone Lector, cautela erit, ut si quando ob iam dictam
Tationem numerus legum non concordaverit, nec materia monstrauerit quaesitam,tunc aut recurras ad legem primam, uel alteram proxime praecedentem,aut ad subsequentem procedas, atq; ibi id quod cupis quaeras: quae sane inquirendarum legum uia non tam uidetur mihi esse molesta, quam ab initio tituli interdum longissim scp ad eius finem singula legum principia perlustrare: quod faciendum est, cum lex per prima eius uerba designatur. Sed & hoc te uelim admonitum ut si quando in aliquo capite titulus designatur, non designa to libro in quo titulus iste contineatur, eius libri qui in principio capitis de natus est, titulum intelligas, Euenit tamen aliquando, ut in principio capitis nec liber nec titulus sit designatus: quo casu, eius capitis leges, eius libri esse intelligas qui in initio cap. prscedentis est designatus. Haec,bone Lector,tui gratia, ne sorte errares,dissimulare non potui. Hanc igitur Methodum meam, ad ius oblatae quaestionis inueniendum, ad exceptiones in causis latentes indagandas, ad singulas leges intelli edas,denim ad uniuersum ius ciuile cogno scendum, plurimum tibi cut spero pro suturam ,nec me sed tuae utilitatis causa editam, grato accipe animo: dc labores meos summos, summamq; dili
gentiam,in meliorem partem interpretare. Vale.
10쪽
iura cr Leges Magistrarus Iudicia publica Iudicia priuato ' Lib. . Publicum. Publica autem' Ecclesiaci ligio i
Genera ustis. Est Mera ius aliud . Militia
Maritum Crinorem' Parentes ac liberos: Dominum e sexu: Patronum et Iberrum: I torem G papillam P
curatorem π ad iram. 2pcluati . quod fetuli habes aut Dominium
penus. vero et Verbia, ut sunt verborum obligationes nomitia quae cum suu speciebus G ad ynibus r eis, qui diis tractantur. Lib. sit istit i Literis,de quo uide Iabro is capties. me
obliga - societas nes, Cr Lib. is man cm. quae . Qua π innominato Lib. o. Iunt aut Hisce accedunt contractus eorum qui unt in aliena paex , testate, cum suis uectionibus: Lib.ii.
Retinendi. amittendi σνας . capi utiminutiorandi: ut sunt captiuitas, Tros inrinium. Quibus accedunt duo tituli generales, de ve=berum signifi- an cui on ex de Regulis iuris.