Narratio de conspiratione, a comite Gouriae contra Iacobum eius nominis sextum, serenissimum Scotorum regem, Perthi, die Martis, qui quintus era Augusti, anno 1600. intentata

1쪽

AD IACOBUM STE VARTUM

EIUS NOMINIS SEX TYM , SERENISSI-mum Scotorum Regem, Carmen Exhortatorium, X nominis AnagrammatC UT ORSUS, STΛ:

A e metus inis compuncta minacibus ante, egra manuffragiles horret adire roseae: At tua te intitat oranulisprope pendula demptis, Expert. cytotiesper raporro iubet: Sol clanaestinis, quoties tibi Sexte minati Consiliis mortem, qm otuere vides. 'Surgetitu regnos tuo rebvsgruorum c suis, ecuras ct tibi sterne viab. Vt tibi praemittas,nilurgeapectorarem Conscia, Threiciis corporapuncta notis: Nil opis externae, umidinum lus ensis, Persida qliis metuas Sextepericia esset Scilicet in Virides In cura bilingues Pervis excubias quae tibis ste aden: Quae re in Regem unxi sacro quae nomina fonte Indidi augustam queis tari mons et iter. Eia V ΤυoRsvs,sTA: tibi vindex emper IEE X C V B AND morab dubia concordi parcus ab armis Pace diga, populos restimoneruos mitibi terer cumsebecit Sexte leonem Praesenti praesens morte, reduxit ope: is quoquessubpiciet violent porrost VKD . Et dabis ut distant quis tua fraena regat.

Nessur enhau cie qui ludet inani,

2쪽

NARRATIO DE C O N

SPIRATIONE, A COMITE GOVRIAE,

CONTRA IACOBUM , EIUS NOMINIS SEX-

rum, Serenissimum Scotorum Regem, Perihi, die Martis,qui quinetus erat Augusti, an

V M Falciandia: Rex agcret,seque quotidie

Citii genere eo anni tempore, se utplurimuobicistare solet) quinto Augusti,qui in Mamtis diem incidebat, inter sextam & septima matutinam,coeli serenitato invitatus, ut stabula praetergressus, equii crat ascensurus Venatoribus interim eius adventum in campis expectantibus,& aulicis se ad equos accingentibus Alexandor Ruth uenus,comitis Gouriae fratcr germanus,urbem ingressus, doque Rcgis discessu certior factus; cumagna cclcritate acCestit: ubi 1alutatione satis humili, capite ad Regis genua demisso qui salutandi modus illi antea prorsus inibi cns)pcra ista,apud Rcgem aco' tatu nonnihil seductum,vultu dQecto,& oculis perpetuo in terram fixis,tale ali 'quium instituit. Accidit, inquit, utvcspera proxime clapsa, non procul Portho, ubi in praesentia cum fratre commoror,animi gratia pro icam b ulanti,plebe- ius quidam obvius fieret: cuius ut caput pallio obvolutum animadverti,accedens propius, de nomine, quidve negotii solus, in loco solitμio,&avio,iactitarct,ccepi inquirere . hic

A ij. hominem

3쪽

hominem tanta consternatio invasit, ut nec lingua, nec alia corporis membra suis adcssent officiis: hic gestus augebat suspicionem itaque dum singula accuratius obscrvo,aliquid

subcile ratus, linum aliquanto turgidiorem vidcocinde rojecto p. alio mSc nsem S. Capacem urnam auro ad orificium rei . Iub a: illa d cpichcndo: ut vidi,hominem sic oluistum in urbe In me cunt Clanculum reduXi,ibique Vinctum, Ualc u - ... Ic' cho , nc minc alio facti conscio, conclavi, quo ni si perti talῖ QOr 1sam amC ObserataS,nulli patot aditus, diligen-ic on es usi L hodic cum diluculo,antc quartam maturinam, P itho itcr ingrcitu S , quanta potui cclcritate, sicut cx ossi cio tenubat, huc ad Cclsitaidinem tuam me contuli : ideo. maiorem in modum Mai cstatem tuam oro, ut quamprimu ollini adhibita tum diligcntia,tum taciturnitate, eo proficisci Celsitudo tua dignetur, & priusquam res fiat palam, aliquid de castatuatur: luc improtestor, sancteque affirmose me rem istam nemini mortalium, imo ne fratri quidem hactenus xcvclasse. Ad haec Ro,cum gratias pro benevolentia egi siet: nulla,inquit,ratione aequum, aut honestum cc

seo,ut hujusmodi negotio me immisceam: quandb nullius liberi, ac fidelis subditi thclaurus, nisi forte sub terra repertus,quod in isto secus habet,ad Regem possit,lege devenire-Caeterum,inquit, Alexander,ille mihi cst fassus, eo se fine egress um,ut in terram defoderet: ut plura exquirerem, nec temporis,nec loci ratio sinebat. Rex non parum, inquit, factum iptum a facti proposito distat; nec perinde est,animum defodi enes habuisse,& defossam invenisse . Nimium,inquit

Alexander,in re tanti momenti, tamque utili Celsitudo tua scrupulos movet Husinodi: si enim res differatur, & frarim Eo,aliisve regni proceribus innotescat,tali occasioni minimc dcc runt, unde non paru negoUi,in eo postea repetendo possit suboriri. Ex praedictis Rex colligebat,aurum esse per egrinum,&aIesesin ad novos motus in regno excitandos d.

latum

4쪽

latum : siquidem id ipstini ab illis ante saepius factitatum-

Hinc de numisinate, & viri illius habitu interrogat. Ille numistria,quantum tunc quidem poterat observato peregrinu sibi videri: virum,elli lingua habitu in discna vidcietur,

spectuna aiebat. Hinc Regi maior suspicio croiccb.it, aurum illud aliunde a seditiosis iliis, uteo in taetronum capita distributo,pacem publicam facilius abrumperent, importatum: virum autem illum, esic 1acerdotem quempiam Scotum,eseminario quopiam Iesuitico in cum finciri emissum, &ad

maiorem rei securitatem ita perionatum Proinde e suis quempiam authoritate praeditum Alexandro comilcm dare constituit, qui nomine Regis, magistratui urbis Porthi, hominem illum una Cum ilicsauro, in suam custodiam recipiendum, examinandum, dc ad ulteriorem Regis Voluntatem detinendum,mandaret. Quibus Alexander Vehementer comotus , protestari denuo incipit,si vel Comes eius fracter,vel urbis reliqu magistrat ' id rescisceret, fore,ut mutilas illius thesauri rationes olim Regi sint reddituri : sancteq; aD firmans ex amore singulari,S intimo,quo Regiam Maiestarem prosequebatur,affectu proficisci, ut ipsius Cclsitudinc,&sibi,&fratri in isto negotio ptaetulcrit: pro quibus officiis hoc saltem petcre se,nc eo proficisci dedignaretur, quo primus esset thesauri inspector; quibus peractis se Regiae Maiestatis arbitrio laborum aestimationem permissurum .Rex ignarrationis incredibilitate, & narrantis insolita stupiditate non parum perculsus, Comitatu interim jam in equis Regis

cum nobili illo moram,moraeque causam lusu jam reperto& venatoribus unum Regem in campis expectantibus in ad mirante,colloquium tandem interrumpere est coactus. His igitur paucis in abitu prolatis,non posse letum,diutius commorari, verum ea de re deliberaturum, & venat1one finita certo responturum. Simul cum dictodam eques,ad comit

5쪽

s una se properc contulit. Alexander aegre serens, quod apud Regelat pro voto non obtinuisset , ut recta Perthum conic- ' de iit, laaec ad ecit,non futurum ut quotidie venationis delectus talis daretur,qualcm ipse jam obtulcrat; insuper vererisse , nc protracta liaec deliberandi mora homini jam vincto, aut vociferandi, aut talem strepitum concitandi occasione praebcat,undercs tota detegatur,& thesaurus pcriculo cxponatur radi1aec fratrem de te inquisiturum , quando eo i lal utato,nec de itinere admonito, mane discesserit: quibus o nanibus diligentia Regis, facili negotio occurri posse: pra sertim cum ante concionem finitam,cui Jam fratcr cum M gistratu,& reliqua civitate interesset,rcs tota expediri possit. Verum Rex praetcrea nihil respondens, in equum insiliens,

ad suos sic convertit Rcgc digresso, Alexander ibidem subsistens,e duobus servis,quos in hunc finem frater ad unxerat, ut per illos de rorum eventu certior fieret, alterum Andremi Hcnder pum nomine, Comitis cubicularium , amandat,multis iuculcans,ut si fratris honorem periclitari nolici, nec sibi,nec cquo parceret,quin quanta possit celeritate ad fratrem prosectus, admoncrct, sperare te, Regi persuasum iri,ut eb,verum non nisi post tres horas, quod venationi jam csset intentus,perveniat. haec addens,Roga Datrem, ut pra dium nobis paret.Interim Rex collem, qui saltui imminebat,in quo canes Venabantur,confccnderat, canibus magna cum alacritate opus aggrodientibus,& Venatoribus non minori cum voluptate insequentibus , solus Rex, qui alias hoc exercitio imprimis capi ibiebar,cogitabundus, & superioris narrationis nΟVitate quasi cXtra se raPtus, re Lum nullo ad huc communicata, Iohannem Novitabrum Chirurgum, rte fortuna adequitantem rc mi, qui Ale andrum advocaret . Ille interea iurvum ad fratriem ablegarat, cum Rex solum ad nisse putaret, E comitem ullum habuiue ne iuspicari quidem poterat ; adducto dicebat Rcx, te,Jam re per-- penSa,

6쪽

pensa ,eXtrema narrationi S permotum , venatione peracta Perthum rectit cogitare: quod praestitat, nam sitos aliquot stadiisjam progresibs, solis Iola anne Hainutono Domino a Grange uno cx Archippocomis, SI Alexandro comitantibus,eresccutuS . venationcm autem eo die habueris tu talem, qualem se nunquam antea expertos, dc Rex S reliqui ingenue sunt profesti: a septima cnim matutina ultra und cima est protracta: quo tepore Alexander Rege lcmper pone secutus,ad minimam in procinctu remoram continuo Regi in aurem suggeborat, ut quam primum istis tinc imposito Perthum acceleraret: tandem corvo interfecto,cervas inscqui, contra consuetudinem suam,destitit: imo de equo, continuo S longo cursu Jadi defatigato non descendit , ira gladio se,totus in cogitationibus illis, accinxit . quin & AN Xander scrio rogabat, ne equum recentem quamvis Regis stabula ne uno quidem stadio inde abessent) expectaret, cujus importunitati Rex obsequutus,eidem calcaribus additis

tanta festinatione in itinere perrexit, ut equus recenS intcgrum miliare Britannicum coactus sit pleno cursu sequi,an tequam Regem assequeretur,nec Lenoxiae Ducem,Marriae Comitem, vel ali8s e comitatu nobiles,scse ad viam accingentes expectarit, tantum dissecdens,se Porthum Gauriae Comitem ibi conventurum properare, anteque Vesperam, re versurum: quibus auditis maxima pars aulae, quam poterat

expeditissime,Falciandi ,equos mutadi gratia,se confert: qui,licet,nulla interposita mora, in viam se rursus dederant Regem tamem prius non sunt assecuti, quam lad quartum Perilao lapidem est perventum: alii equis prioribus,etsi longo jam cursu lassis & defatigatis,Regem e vestigio sun secu- ti: quorum quidam in medio cursu, quos paDulo reficere sunt coacti. Tanta vero inser vis Regis, alioqui inji uis, festinatio ex suspicione quadMn orta est: nam paulo anic Do minus ab Oliphant facinus quodda in Angusta perpctraTar,

7쪽

ad quem apprehendendum,motus p ab eo excitatos sedam dos,Rcgem proficisci sunt arbitrati. Αlqxander ut novosQ- quos L cnoxiae Duci, Marriar Comiti, & aliis nonnullis auliacis adduci vidcr,obnixe rogat, ut toti comitatui Rex publis

cc denunci Ct; ne,quando eadem vesperaesici rediturus, euulterius comitcntur, inprimis vero Lenoxiae Duce & Ma

riae Comitem,quo minus sequantur inhiberet, sibique tres tantum,quatuorve ex infimo satellitio adjungeret: fieri nam non pollis allerebat, quin si ex nobilitate aliqui adsint, totum negotium male sit saccessurum.hinc Rex non parum commotus ; Lenoxiς,inquit, Duci, vel Marriae Comiti, in maioris momenti negotio se nolle dissidere, nec videre se, quid impedimcnti quisquam, bilis is sit,an ignobilis,unus m plures, possint adferre. Ucrum ita alte postrema illa ver- Regis animo insederant,ut cx variis variae suspiciones subinde orirentur :Juvene iamcn a multis annis sibi Jam probe

Cognitum,quique non multo ante in nobilium camerae numerum recipi petierat,quicquam mali machinari, ne Vel minimum suspicari poterat: ideo nec ulterius Regis cogitati nos sese extendebant,quam juvencm alioqui ingenuum dc

magnanimum,duriusculea fiat tractarem in mentis alienationem incidisse,quod non minus ex vultu commoto,inv lenti adspectu,& continua,durante Venatione,mcdItatiΟ-

ne solitaria ; quam ex inauditis & fide maioribus narrationibus colligebat: quarc,re tota cum Lcnoxiae duce communicata,serio rogabat,an Juvenis illius utpote amnis,cuius - 'rorem in uxorem duxerat ingenium & mores illi cilcnt perspecti, & an unquam delirio, vel animi perturbatione CXtr ordinario corripi solitum advertistet: sibi enim vix cum sana mente videri: interim sedulo Ducem monebat, ne omitteret,quin eo ubi pcrventum esset, ubi homo ille cuthesauro custodiri diccbatur,recta sequeretur: ista Duci vehementer

admi ti,prorsiis absona& incredibilia vita sitiit: interini

asser

8쪽

9 asserebat,nihiuinquam a se injuvcne illo observatum, quod

vel levissimum mentis alienatae indicium prς sc fcrret. Alc-xander privatum illud cum Duce colloquium observans, Screm ex circumstantiis metiens, regem accedit, etiam atque etiam rogans,ne cuiusquam fidei negotium istud concrede- ret,nec ulli,qubcsset ipsum ducturus, sequendi potestatem prius concedcrct, quam Rex solus hominem, ilicsaurumq; esset conspicatus: cui Rex subridens,se non bene in pecuitia numeranda versatum, ideoque quempiam adcise opotere,

qui hic saltem partes illas subeat,rch onditi, excepit ille,nulli se praeterquam soli Regi primo ad thesaurum illum aditu daturum, verum illo a Rege solo semel conspecto , postea quoscunque posse advocari: hic sermo Regi durior visus,suspicioni priori novam addidit: ideo insidias sibi strui mani-

resto concludebat: verum tot, tantas, tamque Varias suspiciones Cogitabundus animo voluebat, ut singulae singulas velut aestu reciproco obrucretit,adeoque nihil certi statuere potuerit: quare intcr spem metumquc dubius progreditur, rediturus iartesiis, nisi quod nullius sceleris sibi conscius, nec certo fundamento innixus, a sententia tam subito d1 scedere, turpe Vidcbatur. quamvis vero .Αl cxandcr equo plane lasso, Δί qui reliquos cursu vix poterat aequore;insideret, Regem tamen subinde monebat, ut equo calcaria subderet. postquam duobus miliaribus Falciandia edent progrent, invia substitit,&alterum servum Andrcam Ruthuenum, qui de Regis adventu fratrem admoneret,cad m, qua ad prIΟ- rem, usus exhortatione, clanculum praemittit: eoque pra missis, cum mille passus ab urbe distarciat, praecedcre se velle dicebat, ut fratrem de Regis advcntu pr moneret: ad fratrem ut Ventum est, in prandio, quasi talis negotii prorsus ignarum,deprehendit:& quamvis per binos a reatre nul OS,Regem adventare,probe intellexerat, cuncta tamen ista bi ante incognita simulabat; mea sis itaq; remotis cons stim in

9쪽

stim domesticis S amicis forte praese)ntibus, ut in occursum Regis se accingant,mandat: pauloq; post oci uaginta circiter comitatus, Rogi obviam ad isthmum procellit: Rcgis verbsatellitium tantum sodecim fuere, solis gladiis instructi. Rex

laospitio exceptus,horam integram prandium expc harC -- gitur: tarditatem autem&tenuitalcmapparatus in ineXpectatum Regis adventum Comes rejicicbat. Dum prandium, paratur,Rex Alexandrum do lcmpore locum illii in adeundi commodo interrogat: cui ille, cum reS in tuto sit,inquit, ter stive satis S forte Commodius a prandio peragi possc. insuper rogabat Rcge, ut se relinqueret, ne forte frater,qui se toto illo die desiderarat,ex clandestinis istiusmodi colloquiis, quod res erat,suspicaretur: ideo Rex ad Comitem se convertens,variis do rebus sermone instituto,nihil ab illo,quippe aliis cogitationibus intento,ad rem vel solide est responsiim. Cum)am Rex accubuisset,Comes vultu admodum demisso, Cogitabundus,ad extremitatem menta consistens, nunc his nunc illis domesticis flexa cervice nonnulla insusurrabat, , pius conclave,sicut& ante prandium, frequentabat: necRe-gcm hilariter excipere,nec ullo signo gratum Regis adventu declarare conabatur: imo Lenoxiae Ducem, Marriae Comitem,& aulae nobiles, metrum Regis circumstantos, ante ad prandium non deduxit, quam Regi mensae secundae appo, ncroni uncum alias post prima fercula nobiles prandium ordiri moris esset: tandom in aulam Communem prandio e ccpi t: Veru una,ut patriae fcrcbat consiuetudo,non accubuit, sed rediens regis naenis,sicut ante, mutus adstitit: Rex hominem diligentius observans,familiarius cum eo coepit agere, mirari se dicens,iam frigide illum hospites suos tractare, quibus ne in prandio quidem adesse dignetur. Regem tam sphi amensa surrecturum reliquis adhuc in aula prandentibus, Alexander inaurem admonet, tempus quidem jam v gere, verum fratri s praespatiam obstare,ideoq; cupere, ut fi

10쪽

ter aliquo ablegetur: Rex miliari modo Comitem iti

pes lac etsi,inquit me minime latet, te exterarum nationum in hospitibus tractandis morem probe callerC, Scottis tamen cum.1is, de recepta apud Scotos in hospitibus cxcipiendis consuetudinc ne domi peregrineris, a me adlauC cs admonendus : quando igitur nec mihi propinaris, nec aliis tuis hospitibus in mensa adesse dignatus iis , in coque non parum in hospitii leges peccaveris , tibi ego pri pino , idemque poculum hospitibus tuis offeras, incoque nomine lautius se tractent, Jubeas Volo .egrcsso Comite, Rex per Alexandrium jubetThomam Erishinum Equitem,qui una comitetur,advocari: ille Regem ut pergeret,suosq; ne sequeretur,publicc inhiberet, obsecrans,unum,pluresve m Celsitudinis ipsius arbitrio postea adducturum se pollicci a a Rex solus cum eo tricliniuegressu ,per aulam illam,in qua sui prandebat prosectus, Cochleam quandam ascendit,lademq; per quatuor conclaVia, ab Alexandro januas in transitu obserante,& vultu quam antea hilariori,haec secum perpetuo diccnte, In tuta illum, &6rma satis custodia detineri, in musaeum quoddam est perductus,ubi hominem non vinctum, sed liberum prorsus & Pugione armatum Conspicit: ut primum autem musicum sunt ingressi, Alexander,occlusa prius Ianua , pileoque incolui superbo injecto, armato pugionem cripiens,& Regis pectori admovens , in haec verba minabundus prorumpit:

in inca Jam potestate cum sis , meo ctiam arbitrio te ne celle habes lut iccre ; ideo si vel voculam unam edideris vel fencstram ullam aperire Coneris , praesCntem .mortem tibi expectandian puta : ut autem , quis tibi thesaurus si texpectandus intelligas,ita accipe: mihi dubium nucst,quin innocentis mel patris contra Jus hisq; a te trucidati caede,coiascicntia tibi jam graVetur: itaq; paternae necis vim dicem sitnun expecta. Rex subitana rerum mutatione 1