장음표시 사용
11쪽
k πσι cognomes ex merito partum, hic qumque loco & causa solenni apparet. De Saluinino, cui restripsit Imperator, mihi nihil
compertum. Cussarius in commenti ad h. l. pro saluinino reposuit Saturninum.
Sed nobis non tam quis & cui restripserit, quam sententia Rescripti c ordi esse debet. Igitur loco ge neralium verba legis explicabimus. Rempublica J intellige non Romanorum, secundum quosdam, sed verius aliarum ciuitatum. Perea sex serie tituloriam ostendit: Antecessi, inquiens, deforibus es Privilegia utrimque Eo A exandriae riuit iis ,sequitur iuribus aliarum ciuitatum , nam Respulli hic de riuitate accipitur. idbarent hicinterpretes ' ait secim: Raespublica quam et ciuitate lani scat. Qii osensu etiam toto hoc titulo accipitur vox Reipublicae. Acccdit quod de ea restitutionc sermo est, quae fit per ii dicem aut Principem: siue de ea, in qua restituens stuporior intelligitur. Igitur non potest proprie intelligi Re publica in excellenti illo signi alii si pia, quo neminem recognoscit superiorem. Vnde nec talis Respi blica restitui potest aduersus Principem L ult C. io aduersquos. imbialis Respublica implorat auxilium L. q. C. Disi exca .ma, At Respublica ἀυ μγ n0n implorat auxilium superioris,quem neminem agnoscit. Quid Respublica hic notet, Vid. D. Ioann. Maurisim de res,tur.
in integri Cup. i . quid juris sit in villis & castris, an haec Jure Reip. vel minorum habenda, quaerit&post multa dc varia allegata, adhibita distinctione scharae
ad C. qui ex causim . . Subauditur autem hic, tisan circumuentam. Non
enim restituitur, nisi qui usus & circumuentu
12쪽
cibus his liberalius sumptis. 'Potest enim aliquis laedi a
se ipso, diim ἐμπολλαιτα plenae voluntatis varia obiici ponunt. Non autem semper enormem laesionem requiri, sed restitutioni locum esse , etiamnibi modicum damnum minor subierit, pro qualitate perinae &. negotii, tenent Reb ingloga. Tom. 3. Tractatuum de resis. in integ. or Gabriel M uiam a L. minoribm C. in quib. Causre ibid. p. 7o. Contrarium tenet Ioann. Peinde Terrara ibid.8.2oLExtra ordyMm juvari J id est restitui in integrum.
dicitur in L. 8. D. de minor. Auxilium, opitulatio, L. i. pr. L 3. es auxilium extraord arium L. Is. pr. D. eod. Succurri etiam dicitur restituendis L. ao8. D. G. R. L Est enim restitutio in integrum remedium extraorianarium,
quo praetor aequitatemnaturale culin, homines vestimos, mel circumscriptos, siue metu , castiditate osue aetate, siue absentia i siue minima status mutatione, sue alienatione judis mutandi causa facta, siue, eo errore, aut alia justa causea inci- irini in iasionem n eum alum, in quo ante Iasionem erant, causa cognita reponit. Quam descriptionem ex ipsis legibus extruxit Abiaeus Duplusnu Bivs Lib. .pri definit& explicat definitionem fuse D. Ioann. Mauricius de Res. in integ. c. I. s Francibum de Cauas in comment.analyt.ad L.
curatorem C. deisinte .rs. Extraordinatium remedium
vocari nonnulli statuerunt, ideo quod juri communi &aequitati contrairet: sed resutamur a Ioannemuriciocap.r. . rtia Oddo pari.a. a. I. Art. I . Francisi de Caidas, in comment. anat . in L si curatorem C. de in Ateg. rest. m, non verbo implorare in rmeg. restitui. n. 3. tractatuum dein
si Moris in J id est juris consuetudine introducti:
13쪽
Ηabemus sensiim legis: Ciuitates vel Respublicas ex Disione restitui in integrum ut minores. Rationem legis duplicem assert laudatus modo m. Noenban: I. quia in Republica multi in Penianturpupisti se minores, quibus re- Ilitutio in integrum competat. a. quia Respublica admisπ- ratores habeat, quisisco tutorum curatorum L Ratio prior remotior videtur, nec satis validae consequentiae, si dicas, cujus pars aliqua restituitur,illud totum quoque restituitur. Progredimur nunc ad silecialia, & casum ponamus:& quem potius, quam illum ex Glos a misiam. ML . d. quib. ex caus mas Pocurator Reipublicae riuitatis Roma contraxit deceptus est, an Respublica restituitosit quaeritur: R. quo P. exemplo minoris, cui potes comparari Respublica. Ration dubitandinon leves adferri possunt. I. quia η t, ires resstutionum causae nempe πῶς metusque,lubricum aetans, error H. Iacob Gotho eda Lirin.comment. ad IMI non aeque videntur cadere posse in Rempublicam ut inminores. Certe tales casus in legibusvi spectantur. Et quando procurator in contrahendo deceptus est, non ipsa Respublica erravit. Ita si Syndicus Dipublicae in iis vocatus ab initio quidem desensioni internierit, postea autem causam deseruerit, nec vis, nec error in te
cessisse videri potest. ' Lubricum autem aetatis de publica dici nequit. II. Civitati seu Reipublicae, etiamsi detur restitu
tio,obstat tamen exceptio inti Macedoniam l. 13. D. AEASC. Maceae quae minori non obstat. l. rL 7. de min. III. Reipublicae non conceditur restitutio adversis fiscum, quae tamen minori concedit .l. 3 de Iureas . . . IV, Pin
14쪽
cidendi. IV. Pupillo non currit praescriptio LDC. mo. in Eos Reipublicae currit. l. . C. de praescri'. 3οὐ vel
V. Minori datur majus tempus. L 7. C. de temp. res quam Reipublicae Clem. 1. de restituri inintegrum VI. Minores habent tacitam hypothecam inlim nis curatorum. l. ro. C. de admini b. Tut. I. un .f.i. C. de rei uxor. ata ciuitas non habet in bonis administratoruiri L
a. c. de Iure V. nisi ex speciali priuilegio VII. Sunt qui Reipub. restitutionem in contra- ctibus simpliciter denegant. V. Trentorum Diti . u. thes VI 1 I Colliguntur & alia in quibus Respublica plus juvari λlet quam pupillus, ut comparatio ista non
aequis pedibus currere videatur. IX. Posset dc inde argui haec ratio legis quod Re pub. jure minorum utatur, quia non minores tantum, sed majores quoque in integrum restituantur l. 3. Q
ex causima, plures dubitandi rationes, subjunctis restitationibus proponit Sishod. M CPae L . quia, ex ea
Pro Rationibus decidendi valere possunt sequentia. I. Qui ex aequo saepius & facilius per eos quorum opera utuntur, laeae solent, illis L16ωπι idem remedium attribuitur. Sicuti aurem minorum fragile & infirmum consilium & multis captionibussuppositu multoriam insidiis expositum est, qui propterea extra ordinem iu- iuanturpr. D. de minor. ita Rempublicam, administra- torum dc Syndicorum, quibus sua committit negotia,eulpa tape desertam aut circumscriptamine, vel casus
15쪽
Iegum in D & C. ubi de ciuitatum ac ministratoribus& negotiorum gestoribus agitur, abundE testantur, quae res ex pari aequitatis fundamento parem legislationem Ius minorum, utini. . C. exquisi causim. . appellatur, est jus fauorabile. Fauores autem, quo ad plures porriguntur, eo plus rationis videntur hal re. Vnde imma ratio est, quae pro Republica secit, dc pro jure Reipublicae, suprena aequidem potis limum, a quam subditos sparguntur fauoris publici radii. Facit huc gra. uissima Imperatoris sententia Nouesia de mandatu Primcipum XVIA c. i. sicut priuatos injustitiam passos ad um R, ita spublicum insum manere volumus. III. Quapropter in pluribus rebus apte a minoribus ad rempublicam dcducta est juris ratio. e. g. sicuti debitor pupilli non accedit ad tutelam Aath. minorv d Lur. C. qui dari tutores possunt. ita mec debitor Reipublicae ad administrationem aut honores admittitur. Lis. f. i. D. de munerib. o honor. l. i. C. de debit. ciuis. Sicut tutor tutelam gerere cogitur. L i. D. de a . tui. sic in Republica cogitur quis munus injunctum gerere. l. s. D. demum or hon. l. 18. C. de decurion. θLro. Minores de , Reipublicae administratores de non liquido transigere possunt. l. 36. . . D. d bra. Lia. C. de Transata. senten- tia contra minores 'dc Rem publicam indefenis nulla est. Li. C. de re Rei ld. n. L 6. C. quomodo quando I δεα prascriptio quinquennii contra statum defuncti utrique currit. l. 6. C. ne deflatu defunct. utrique edictum aedilitium datur. li f. 3. . s. D. de aedit. edi I. Nec valide obstant quae ante sunt allata. Ad I. pestis letis enim possis dicere, non enumerari omnes causas resti- adrati B tutio. dialetandi.
16쪽
tutionum, sed haecipuas a Gotho edo. Neque recte ist
verba exclusiue accipi. Deinde cur non possit Syndisco aut procuratori Reipublicae metus injici, aut visinserri, non videmus. Quamvis enim rarioris generi se, casus, pro impossJbili tamen haberi nequit. Dco ore res est etiam manisestior. Quamvis enim non praesi- matur Respublica tam facile labi, tamen, si de laesione constat, quod hic semper intelligitur, frustra de eo I quimur, quod praesumatur aut non praesumatur. Ita
habemus rem definitam in simillimo casu, ubi is, qui se minorem annu Dpum esse dicit, diluenspaterfamilias 'eriractibusspublicu indu biu docuerit, ut lamis eum per
aetatem verisimilenom: rescribit Imperator: Verum si causa cognita cireumuentus deprehendatur, a lito auxilio removeri non debet. LI. C. qui es aduer . ouos in integr.
rest. non posi Casum Anuom disertemrmat: si minor iueontractu, quemfacit, dicam issem, se velit restitui, aduersarius autem duat, non esse verisimile eum deceptum esse, cu ueri apiens, induserio ιι, o publicu actibus inrem xiii judex isti considerare debet, vis concedat, vel denegerressitutionem in integrum, cum cares tamen talu non '
ciat, ut prorsus non restituatur. Sed si appareat eum eo denter esse laesumes circumuentum, restituaturnon Nante exceptione rati. Quae loco α 3. 3. 6. oppost sint, nihil ossiciunt veritati legis siue comparationi minorum cum Rem blica. Comparatio est enim non omnimoda, aut per omnia juris de utrisque constituti capita extendenda :sed in certis tantum punctis. de cetero partim minis j natur Respublica, partimpius,uatur, quam minores.
quod singillatim ostenditur, Exercit. LGANT HAI
17쪽
Ad . Videmus Treuiori sentcntiam singillarem esse, & aliorum contra sentientium authoritate obrui. Videatur Lodata modo Exerci alio fh s. rai esseqq. M alent paulo ante dicta etiam aduersus 8. objectioiien'. . Nona m. etiam nihil habet roboris. restitutio in integrum, jus minorum dicitur siue in comparatione etiam Reipublicae ad minores & pupillos resertur , ex praecipua quadam destinatione legislatoris dc judicis: ita ut in ipsonomine minorum, ratio aequitatis naturalisi se conspiciendam&exaudiendam praebcat. Licci ergo ad majores quoque ex certis causis rcstituendos hoc auxilium productum sit, apertior tamen ratio consi iudi- nem loquendi & comparandi ad jus minorum traxit.
Atque haec hactenus paucis repetita, & ab aliis copiosius pertractata sunt.
Nunc videndum est, an etiam Respubliea neminem. s. ressi periorem , aut Rex, aut populus liber, atrociter laesi resiluimintegrumpos t. Quo legem nostram Dd. non pauci producunt. Et Ludovicus Molina de contractibus tract. a. dis M. 37 . f. . Respublica, minoris gaudet priuilegio restitutionu in integrum, ea lenil ratione Princeis non recognoscens superiorem, quod ad bona
rρη pya reputantur Reipuiaua bona,severesunt bona ejus Reipublicae, quae non est Monarchia, quae unico Prim cipe heu capite regatur. Secus autem res habet de bonἀμ- ' mi P incipis, quae non 'fiidet quatenus Princeps, es ut bo- . na Eeipublica, perinde ac cateriiriuat sua bona o ident. B et . II. Vti-
18쪽
II. Vtimur autem & hic authoritate eorum qui ita sentiunt: non quod ex l. 3. C. de Iure Reip. Lib. XI. aut te
tibus Juris ciuilis parallelis Princeps aut Respui iis c hera in integrum restitui possit: id enim actioni& Iudi
cio in Iu reJustinianeo descriptis non est consentaneum. Sed existimamus concedendum hoc prudentibus , ut statuant, ad exemplum quo Respublica, Romanae Reipublicae subdita, restituitur , suo quoque modo restitui ipsam Romanam Rempublicam,sive Imperatorem Romanum, Regem aut populum liberum. In qua quidem
comparatione magna versatur de caetero diuersitas :aequalitate in hoc tantum incumbente, ut sicut minores reponuntur in eum statum quo ante laesionem erant, ita Princςps aut populus circumuentus laesiisve redeant
in cum statum, quasi nihil, quo laesi sint, accidisset. 1 II. Vnde nec apud Praetorem & Magistratum nec apud judicem,quem Reges & populi liberi nullum habent, fit haec restitutio, sed ipse Princeps, ipsa se Respublica resti
Vt credatur autem hoc fieri posse remouenda est maxima dubi*tio, quam nobis objicit communis Iurisconsultorum sententia, quod Restitutio inintegrmissis, furtus, is ciuitas. Controuersiae autem Rigum & liberorum populorum, nullum communem judicem habentium, non tam jure ciuili, quam jure naturae &gentium reguntur, aut, quia sic quoque non semper tactis ex voto applicari haec jura, aut arbitrati sententia ad effe- deduci possunt, armis disceptantur. Atque hac
19쪽
ratione contra Bodinum utitur Hug Arotius de I. B. I. a.
' V. 'ristinterim sine dubio verior sententia altera, quae restitutioncm in integrum non juris modo ciuilis sed etiam IurA naturalis esse statuit. in quo genere saepe dissentiunt scriptores. Ita c. g. praescriptionem Iure tantum ciuili niti, communis; Iure naturae eam fundari, verior sententia est. Et de restitutione in integrum quidem non fuerit arduum probare quod diximus. I cnim . in ciuilis quoque juris restitutionibus in integrumnus a t, praevor sequiae Iatem naturalem L. L D. demis. Si ergo in priuatis & minoribus inter priuatos rebus aequitas naturalis parit jus ciuile de hoc auxilio extrao dinario : Cur non valeat siue juris vim obtineat in majoribus publicisque Regum populorumque negotiis, quo jus ciuile pertingere non potest 3 II. Non Priet tantum in Jure ciuili dixit, quod Di metinue causegestum
erit, ratam non habebo I. I. D. quod met. cos. Sed ante praetorem ipsius naturae haec vox crat , quae per Vim, metumque gesta, rata esse vetabat, eademque opera I
stitui hoc pacto l. aesum volebat. Ita dolum & cetera, quae restitutioni causam praebent, natura ultro damnati III. non quidem extendi hoc cupimus ad omncs casus causasque, ubi Ius ciuile restitutionis auxilium expedire potest:sed ad omnia negotia dc laesiones, ubi laesum restitui euidcias aequitas postulat. Huic enim parere vitam secialem gentium & populorum, verum est. IV. Si jure naturae ipso actus irriti reddantur, quibus error&cim cumuentio originem dedit, sequitur quod restitutio , nem in integrum etiam naturapraecipiat.
20쪽
Quare Sod inde Repub. lib. i. cap. s. stituit ex is, dem causis quibuspriuatus ac ubditus qui que in integrum,si 'pra sint, Principemposse restituisve aliena fruori ae LM errore e metu circumuentus ea, non tantum in iis qua ad Dra emajestatis imminuta , sed etiam in iis quae a priuata commoda , rationesque rimesticas attineAt. sicut enim si- bi potest ipsi jus dicere Princeps, ita &restituere seipsum potest. Ita in terminis Vortias Oddus pari. i. quae l. 3. artio. I . Tom. a. Tractatuum de in integrum restitutionibus. VII.
In hac Mini sententia recipienda illud nolim ad- mittere, quod ex omnibus causis , quibus priuati regitu0 funt, etiam Princeps restituereseposit. Ciuilis enim Iei ex arbitrio legislatoris & certis causis specialibus restitutionem decernere potest liberalius. At in Principum causis euidens & manifesta aequitas spectatur. Quapropter etiam laeso atrox extra omne dubium constituta esse debet, ut huic remedio locus sit: &, si fieri potest, Principi suadendum est, ut peritorum iudicium au- diat, qui nullo ipsi sacramento obligantur, modo quo fieri potest tutissimo: tum ut famae sitae studiosissime rationem habeat, ne calliditate potius dc injustitia,quam extraordinario dc necessario jure usus esse videatur.
In hac quaestione autem ita incedunt, ut hanc ro gulam ponant: in quibus Princeps decessere lituere, re- uocaris in irritum, quae fecerat, potis: in iis etiam ccessor,