Johannes Victoriensis und andere Geschichtsquellen Deutschlands im vierzehnten Jahrhundert

511쪽

De perdicione et restalitione oppidi Olissensuri et de campestri ibidem victorioso conflictu. Eodem quoque anno x .viii. Scilicet γdus tulit circa 1338

meridiem in campis prope oppidum Olissensuri - propterea Iἰ

Sunt astricti . De magno Rogo et antea inaudito. Subinde quoque anno domini m.ccc.xl.li., xii. LRI. Bu- 1342gusti in die beato Praxedis, scilicet die dominica, seu luno Min vigilia sancte Ilarie Magdalene, ab ortu diei et ante meridiem Herbipoli IIogus fluvius adeo inundando excrevit quod p0ns Herbipotensis lapideus et preliosus cum turri bus et muris suis et ipsius civitatis, ac etiam mullis domibus lapideis ibidem circumquaque, Subito corruerunt. Et huiusmodi Ilogi aquarum inundacio super gradibus porticus ecclesie Herbipotensis prope primas statuas lapideas excessive affluxit. Omnes quoque pontes lingnei et lapidei ipsius II 0gi supra et infra corruerunt confracti. Et

tunc etiam in mense dampno Sitales predi0rum urbanorum et rusticorum iuxta IIogum per totum lamen labiliter evenerunt. Neen0n etiam in aliis mundi partibus circa illa tempora inaudite aquarum inundaciones fuerunt. Tunc qu0- quo quasi rupte Sunt omnes flantes aquarum abyssi, magne et catheracle aperte sunt celi, et sacta est pluvia Super terram sicut anno sexcentesimo vite Noe, ut legitur de diluvio Gen. septimo capitulo circa medium. Item prophe lutum per Ysaiam xli. capitulo Suo tunc etiam verificatum est, scilicet: Asteriam in supremis collibus fluminuet in messio camporum fontes etc. ut ibi. Absit lamen quod stlogigene desiderent vel allegent dicentes: Solacium est miseris socios habere penarum.

De mirarione Henrici de Viraebuim archiepiscopi Moy tini et de propitione Ger ludi de Xassu Me in archiepiscopum ibidem. Anno domini m. eco.Xl.vi., septimo idus aprilis Clemens savi papa SextuS, privato prius per eum Heliarico de Virne- δη

512쪽

burg ar0hiepiscopo Moguntino, in Aviniono providit Ger-laeo filio Geriaci comicis de Νasa vive decano Maguntinensi de urchiepiscopatu ibidem. De electione Laroli regis Eomanorum quarti. 1346 Anno domini m. ccc.xl. vi , quinto idus tulit Super alveo I: Reni sub nucibus seu arboribus nucum prope Villam RenS garolus marchio M0ravie, prim0genitus Iohannis regi S Bo- hemie comitis de Luggelii burg, s0cer Lodo vici regi S Uugarie et primogenili Alberii ducis Austrie, as Sur0rius seu habens in uxorem germanam Philippi regis Franciuscilicet Blangam , a Gerluco Moguntino per Germaniam, Balde ino de Treveri per Galliam, Ualramo Coloniensi archiepiScopis per Ytaliam archi cancellariis, rege Bohemi e predicto archipincerna et Rudolpho duce Saxonie archi- inars sali 0, regni et imperii Rumanorum principibus electoribus, ad mandatum Clementis pape sexti sollempniler est

electus in regem, promovendum in imperatorem R0manorum, in exterminium potes latis Ludo vici geniti ducis Bu-warie istin in tricesimosecundo anno regis ac in decim O- nono anno imperatoris uSSerii, eisdem quidem regno ac imperio per quondam Iohannem papam viceSimum Secundum privali. In huiusmodi si quidem electionis negocio Heliarico de Virnburg archiepiscopo M0guntinensi antiquo Seu pri0re, de quo et ut presertur privato, et Ludo vico prim0genito prefati Lud0 vici ut marchione Branden bor- genSi archicamerario non numeratis, sed vili pensis Seu contemptis, necnon ' comite Palatino archida pisero ipsius regni ac imperii R0manorum etiam principibus electoribus, favorabiliter expectato', ac etiam sorte pro rati scutione huiusmodi regie electionis aSSensu diutius expectando, per alios quinque principes electoreS pre- iniSSOS, Secundum psalmistam: Itaque hec mulario deaetere eaeceisi, revera precipue propter diutinam perSecucionem et oppressionem ecclesie in capite et in membris. Domino autem vindictam et ipse retribuet. Alludat etiam in pre-

513쪽

missis carmen Ovidii de Ponto libro quarto , lini epistola lercia, Scilicet ad inimicum ex Binico laetum, circa linem Homnia Sunt hominum tenui pendendia Illo Et subito casu que valuere ruunt. Et ibidem infra is Ludit in humanis divina putentia rebus Et presens certam vix habet hora iidem. In hiis igitur et aliis dei iudicia abysSus multa. Preterea advertatur quod IOhel primogenitus et Abia secundogenitus Samuelis etc. In huiusmodi autem horribilium angustiarum undiquitate etiam anxie perplexitatis Scrupulositate maxime in partibus Theutonie et singulariter Francie orientulis, ipse perlector non sit preceps ac iners, sed tam in silendo quam in loquendo discretus, ut docetur xliii. di.

sit rector.

De trium auro conflictu Guardi restis Anytie contra m linum reyem Franciri et de obitu Iohannis regis Bo-

hemie et Suorum. Anno domini in ecc. xl. vi. die xx. vi. augusti, Scilicet Sab- 1346balo post diem beati Bartholumci apostoli, circa horum vespertinam in Bikurdia inter Crissi et Albam villam, prope sanctum Iodocum circa ires leucas, victoriosus Eduardus rex Anglie et de iure eciam Francie ac dominus Yberniupreliando bellicose prevaluit contra Philippum de Vultesio,

inlitulantem se regem ac deleniorem regni Francie, et Silurum armatorum quasi innumerabilem comitivam. In cuius acie intersecti fuerunt prenobilis preliberalis et prebellicosus Iohanne S rex Bi hemie, genitus Henrici imperatoris I 0manorum Septimi, genitor autem Earoli marchionis Moravie, in regem Romanorum presecti . . duX I. ollioringie . . c0meS Flandrie . . comes de Salm . . dominus de Maiasseti Saxo, aliique quamplures comites et barones cum multis bellicosis militibus et militaribus iam Gallicis quam Germanis. Quorum anime qs.' requieScant in pace.

514쪽

De inprobasione electionis restis Earoli melibati. 1346 'i' no domini predicto sexto die nokembris huiusmodi ητ Groli electio regis in sui materia et forma debile examinata ab ipso domino Clemente papa sexto predicto in

Minione canonice et sollempniter extilit approbala. De coronatione Laroli restis Romariorum med ἀ26 Eodem anno domini, xxvi die novembris, prelatus Κarolus electus et approbatus in regem Romanorum a Wal- ramo archiepiscopo Coloniensi predicto in suo opido Bunnadyocesis Coloniensis rito et sollempniter extitit coronatus. De coronatione eiusdem Laroli vi regis Bohe e. 1347 Anno domini m. c.U.vii. quarto nonas Septembris pro ' ς' salus Karolus, ipsi Iohanni patri suo in regno Bohemio iure hereditario succedens, ab archiepiscopo Pragensi ibidem in regem Bohemorum sollempniter extitit coronatuS, quod nunquam plus accidit ut unus esset rex Romanorum et Bohemorum. De vini caristia seu defectu.1346 Ann0 domini m.ccc.xl.vi. diebus x. xi. Xii. Xiii. xiiii. et V yy' maxime xv. septembris tanta geliditas pruinarum ad esiam glaciei irruit improvise, quod sere omnia vineta quasi t0cius Germanio instigidala et combusta suerunt, paucitas quoquo vini remansit. De caristia vini. a,r Anno Vero immediale Sequenti xl.Vii., in vigilia nativi-sεντ. talis beate virginis et post successivo duabus vicibus, quasi y tola substantia vini pruinarum inundalionibus devorata est quod vix decima decime rem Sit. De obitu Ludomoi Romanorum imperatoris quarti. 1347 Anno domini m.ccc.XI.vii. quint0 idus Octobris presulus Cy dominus Lud vicus imperator assertus, equitans et ducens in fune canem venaticum , in venatione urSi in nemoro prope monaSterium Furs tenveli in Ba aria a poplexia Seu

515쪽

paratisi vehementer percussus, corruens de caballo, obiit improviso, non tamen sine certis verbis et gestis penitentio christiane. Deinde quarto die in Monaco in ecclesia parrochiali sancte Mario in Sepulchro prioris Sue c-- thoralis sepultus. Cuius anima requiescat in pace. Amen. De instolis predisti Earoli regis in regnum Theusonis. Presalus Earolus rex Romanorum ei Bohemio, predicto subitanee mortis inscius, tunc eodem tempore de Bohemia veniens cum bellico apparatu armatisque, Solavis no Boliemis duntaxat, BaWariam subintravit, et ut rex Romanorum RatiSpono xi. kal. novembris et subinde Nurnbergit. kal. novembris anno domini xl.vii. prelibato, deinde in aliis regni locis in Franconia S evia Alsatia et partibus Reni sine resistentia est receptus. A domino factum est istud, et est mirabile in oculis n0stris. De tribuno Romano. Eodem anno xl.vii. unus scriba Rome mirabiliter predominando surrexit, cuius titulus erat talis: Auctore domino nostro Iesu Christo Νycolaus, seVerus et clemens, Iibertatis pacis iusticieque tribunus, ac sacro urbis Romauo et reipublice liberator

De terre motu.

Anno domini m. c.xl.viii., viii kal. februarii, id est in die conversionis sancti Pauli, circa horam vespertinam universalis terremotus adeo magnus suit, quod hincinde, et precipue in partibus Κarinthie et maritimis, multe municiones et domus presertim lapideo corruerunt. De magna pestilencia. Item eodem tempore et anno immediate sequenti in curia Romana Avinionis et in vicinis ibi partibus in Marsilia et Ytalia ac multis maritimis citra et ultra marinis regionibus, eciam in Francia Anglia Ungaria Icarinthia Austria Balvaria S eria et Alfacia ac in partibus Reni et aliis plerisque Germani e partibus, et precipue in locis aquosis et in alpibus cacuminibus ot convallibus partium montas 347

516쪽

narum tam maxima pestilentia seu mortalitas hominum lania suit et est, quod plerumque una in hospicio moriente persona felerticohabitantes homines et sepius quasi subito

De epentibus lumeniosis sub anno SubScripto. Anno domini m.cco.xl. viii. multu mirabilia contingent ut astrologus maximus attestatur. Unus solus erit dominus. Imperium Romanum exaltabitur. Magna rixa erit m terra. Tyrannus rex Francie cadet cum baronibus suis. Bononia dilabitur. Τonitruum siet. Magna effusio Sunguinis. Papa dissipabitur cum cardinalibus suis. Erit magna fames et m0rtalitas. Hec vero iam in multis partibus Lombardie. Magnus calor in estate. In hieme magna siccitas. Semina corrumpuntur. Vindicabitur vindicta novi regis. Transfugabitur regina veneris. Pulices locuste et animalia venenosa habundabunt, et multa mirabilia in aere apparebunt. De Nomaro marchione manderiburste i. 1348 Anno domini m. cc.xl viii. Wolmarus marcilio Brun-denburgensis, id est quidam ribaldus consimilis ipsi qu0ndam W0lmaro marchioni ibidem, qui pro mortuo ante Sullcirca triginta annos veraciter communiter et notorie habebatur, quasi a mortuis resurgens, Tmmo ab exilio Si mulato revertens, insurrexit et invaluit, non sine fraudulentis machinationibus nonnullorum magnatum et incolarum

illarum parcium ut laniatur . Eam quoque quasi t0 tam sibi cum adiutorio Κaroli quarti regis Roman0rum et Bo- hemorum suorumque fautorum multorum de potestate Lud-Wici marchionis ibidem, multis quidem annis pacifici et quieti, nati siquidem Lud Wici quarti imperatoris Romanorum asserti tunc defuncti, hostilis quidem persecutoris dicit regis, attraxit. Quanta igitur nephanda fulsitas in premis sis, emciens quidem procli dolor multos lividatos ac iuratos homines tam nobiles quam ignobiles ibidem periit ros utique et infames, in scandaloSum pernicioSumque exemplo dispendium salutis et fame eorum ac aliorum in

517쪽

hoc seculo et in futuro. Presalus namque assimulatim ma

chio Wolmarus sallaciter confingendo protundit 'ipiod quiasilium sui quondam patrui marchionis tirundeliburgensis in coni horulem non sine carnali copula per tempora indebito habuisset, propterea secundum instructionem revelationis divine desuper ut asserit sibi seste, ipsum cognatam suam Sic caule repudiando, pro emenda huiusmodi peccasi per triginta annorum Spacium exulasset, et ob hoc ex tunc Se fuisse mortuum simulasset, et corpus cuiusdam hystrionis tunc defuncti quasi marchionis pretensum inhumatum suiSset. Τandem autum divina veritate volento huiusmodi conspirata salsitas est delecta, et evanuit marchio talis qualis rusticus seu bubulcus Sicut prius essectus, Lude Wi-cuS Vero, ui Verus marchio BranderiburgenSis prefatus, et cum ae pro eo SuuS ex patre germanus, nominatu S Rο- manus seu der Romer in Theu lonico, quia Rome genitus et bapligatus, restitulus in pristinam ipsius marchionatus posseSSionem existit . De occisionibus perfidorum Iudeorum. Anno domini m.ccc.xl.viii. persidi Iudei in Gallicis et rari Theutonicis pari ibu S aquas, ex quarum uSibuS homineS et iumenta paScuntur, multimode inl0Xicasse Seu preciosis venenis in seciSSe, aliasque multifarie lare Christianis no- civi infamative et accusative plurimum divulgatur. In lantum ob h00 tum nobiles quam ign0biles hinc et inde ibidem, etiam in quibusdam partibus lurmalim et exercilini congregali, ipS0S Iudeos adeo perSecuntur, quod mulli pliciter multi Iudei homicidia exilia ac dispendia diversimoda sunt perpesSi. Ε0dem quoque anno Sunt anni quinquaginta elapsi quod Iudei in Germania hinc inde communiter mactati suerant Seu perempti. Sic igitur annus eorum in hac parte iubileus, Finino veri u S lamen leus, per temporum ac a Strorum revolucionem ex divino iudicio ad vindictam malicosi latis ipSorum iterari refertur. Nota: Deinde cum incole Herbip0lenses Iudeos ibidem, propter reulum in toxicationis Christianorum per Iudeos persid0s hinc et inde essecte, diutius SuStinere non pu Ssent, ipSi Iudei II er-

518쪽

bipolonses suas domosi ibidem de mane incenderunt et seipsos as Sua oombusserunt in eis, per Senientiam quidem in iudicio seculari ibidem propterea condempnali ad mortem. 1339 Anno domini m.ccc.xl.ix. vicesima die mensis aprilis nichilominus tamen antea et postea eodem anno Iudei etiam ob hoc in partibus Reni Alsaeie S evie Bassario Thuringie Missene Orientalie k Buconte et Franconio et quasi per iolam Theutoniam suerunt interempti. De mamo eι quasi universali periculo vinetonum. Anno domini m ccc.xl.ix. decimanona et Vicesimaprima diebus mensis aprilis lempore aurore et ante ortum solis vineta quasi omnia in Franconia et alibi per combustionem stigoris perierunt. De ortu et occasu flagellatorum dictorum Mysister. Mu Anno domini millesimo cec.XI.ix. Sexto nonas mali quam η plures centum flagellatores, dicti GeFSter, cum crueibu Smit vanii de Polonia Missena et Thuringi a VenienteS, pr0- cessionaliter Herbipolitii procli d0l0r intraverunt, participantes Saltem ductores et d0ctores Tmmo Verius SeduclOreS eorum cum Secta et erroribus beghardoruin etiam he-

religantium, presertim pauperum de Lugduno. Deinde die tertia Herbipolim exii erunt. Subinde quamplures alii superveniebant ibidem. Propter multitudinem quidem eorum tunc antea et postea ibi et alibi partiti, ac hinc et inde dispersi. Tales quoque et plures circa annum domini m.ec.lX.iii. etiam in partibus Theutonte hinc et inde suerunt sicut a principio acceptissimi ita in fine despectissimi

Tandem n0n multo tempore durantes disparuerunt in Endor, ei evanueriint erroribus et enormitatibus eorundem delectis. Quecunque namque secta sive vita contra Seu preter Ordinationem universalis ecclesie kalh0licu sacrosancte Romano in Serpere erumpereve preSumit, Secundum ordinacionem ipsius ecclesie merito evaneseit debile condempnala.

Propterea eciam ipsos stagellatores modernos in Polonia Boheinia Ungaria Austria Saxonia Thuringi a MFssena et in multis aliis mundi partibus inventis quidem eorum he-

519쪽

resibus scismalibus et erroribus per censuram iudieii edia clesiastici ei mundani quasi infra trimestre tempus evnianescere Oportebat.

Nota persus de stastellatoribuN. - , οῦ. t i 'Hec est Hiligardis scriptura bono mulieris, Quo qu0ndam vixil, Bern hardo sic quoque scripsit Annis millenis tri o quadraginta novenis etc. Apostolica reprobacio seu condempnacio operaticiose serio sivellatorum. Clemens episcopus servus servorum dei. Venerabilibus fratribus archiepiscopis episcopis eorumque sustramnet S Salutem et ap0stolicam benedictionem. Inter sollicitudines innumeras et inmensas quibus ultra vires apoStolice Servitutis debito perurgemur - adhiberi voIunius plenam fidem. Datum Avinion. xiiii. kal. novembris, p0ntificatus no Stri

De electione renunciarione et morte si meri comitis de arcturg, electi contra Larolum restem Romanorum. Anno d0mini m.ccc.xl.ix. idus februarii' circa occasum l3US0lis, in eastris ante opidum Frankensuri Super fluminoM0go Silum, ab Heliarico de Virii burg, ut archiepiscopo M0guntino, sed a Clemente papa Sexto deposito, LudWico filio Ludu ici imperatoris ab ecclesia condempnali, ut marchi0ne Brandenburgensi, Rudolso et Ruperio germ9nis s0- milibus Palatinis ducibus Ba varie, necnon 3 duce Saxonie Guntherus comes de S argburg magnanimus contra Karolum verum regem Romanorum et Bohemie est electus. Eodem quoque anno in mense iunio cum pluribuS Suis res. electoribus in opido Elisit infra Moguntiam a predicto I arulo rege cum bellico apparatu obsessus ipso Guntherus, Sic et precipue ex morbo mortis sue attonitus et transigen' postea secund0 idus iunii in predicto oppido Frankensuri renunciavit iuri si quod habuit et tylulo regie maiestatis,

520쪽

Rceeplans propterea a prelato rege Icarolo viginti duo milias 3 9 mare strum puri argunti. i minde tertia die circa vesperas in domo i hospitalarioruin ibidem in Frankensuri diem clausit extremum, sepullns quidem in collegiata ecclesia parrochiuli sancti Bartholom et ibidem. In eius quoque exequiis suit cum multis principibus rex Κarolus prelibatus. Sub- i. inde quoque eodem anno in vigilia beati Iacobi predictu δε beati Bartholom et ecclesia cum magna parte edisiciorum Pircumcirca ibidem est conbusta per incendium perfidorum Iude0rum ibidem ut alibi conbustorum. De triumpho ecclesie Herbipolensis in campestri consticis contra Berloldum comitem de Hennentem. 1350 Anno domini m. cc. l. octavo idus iunii de mane, Sub' ἰ episcopali regimine domini Alberti de Holienioch, ecclesia Herbipotensis in conflictu ante novellum castrum Uten-husen pr0pe Rumhilt in dyocesi flerbipotensi, ab ipsa ecclesia obsessum et pusi conflictum demolitum landitusque deStructum, contra Bert0ldum comitem de Hennen-berg dictum de Harte libet g et multam validam milicium laudabiliter triumphavit. De I Urida sub Karolo Romanorum Bohemieque reste.

i353 Anno domini in ecc.l.iii. post estatem ei abinde uSque in annum immediate Sequentem ante veris ad Ventum pociores et forciores Franconie Babarie Alfacie Reni Wedra hie aliasque Germani e provincias per lanistidas iura lasceleriter paciscare, aliaque miranda laude digna pro pase, ut rex paciscus, nedum in Almania sed eciam antea et notabiliter in Buhemia essicere sagaciter et prepotenter sategit. De alio maiore priore prescripto impetu ventorum. 1354 Anno domini m.cce. .iiii. duodecima die mensis martii ΑΦ 7 circa medium sue noctis sequentis impetuosa Ventorum tempestas adeo invaluit et duravit, quod ediscia nedum

lignea et lutea verum eciam lapidea contremuerunt ac eciam plurima corruerunt. Εciam arbores magne radicitus sunt eVulse aliaque quamplura admiranda propterea evenerunt, ii Diqili Coos