Rei rusticae libri quatuor, vniuersam rusticam disciplinam complectentes, vnà cum appendice oraculorum rusticorum Coronidis vice adiecta. Item, De venatione, aucupio atque piscatione compendium, ... Auctore D.D. Conrado Heresbachio ..

41쪽

rit,atq; huic ordi nationi promii sionem Agricultu. benedictionis postea per Moysen addi- ram Deoderit.Dabo, inquiens,benedicit One me placere. am anno sexto , & faciet fructus trium

annorum. Et moX: Si custodieritis Dra - ν,..:.

cepta mea dabo vobis pluviam temporibus suis,& terra gignet germen suum, &pomis arbores replebuntur, apprehen det tritura vindemiam,& vindemia sementem, & comedetis panem vestrum in saturitate. Quid igitur iucundius h mini Christiano,quam in ea vocatione,&in eo quaestu versari , qua scimusυ Deo placere,& in hac dulcissima contempla tione diuinorum muneru philosopha ri , atque diuinae maiestatis potentiam, sapientia, beneficia humano generi collata recolere atque agnoscere, eius benignitati gratias agere,ipsis videlicet platis creaturisci; nobis concionatibus.RI- O. Tu Theologu m mihi ex Agricola facis, ac propemodum persuaseris, me quoque agricolam fieri, qui hactenus ex vulgi opinione agri culturam sordidam ει illiberalem rem existimauerim. CO- N O. Amplissimum certe hic se offerre mi θεολογεῖμ diuinorumque beneficiorum agnoscendorum campum iam audisti.

42쪽

Agriculi ramno se

surdidam. Splendidu

ausicorum

Quod autem sordidam rem vulgus existimet hanc disciplinam, nihil mirum cum Vulgus semper peruerso iudicio seratur. Vulgus strepitum aulicum admiratur purpuratos & catenatos illos, qui rerum & consilioru apud Principes potiuntur felicissimos iudicans, interim non intelligens quantum tristitiae late at sub sple dida illa miseria. Vulgus mollitiem pudenda honesto exercitio prae ponir, noctes ganeis, libidinibus,ebrietatibus: dies ludo somnoq; consumere gaudet, fortunatum ducens qui nec orientem nec occidente solem videat. Atqui rectius iudicant fortunatos vocant agricolas si sua bona norint, quibus ipsa procul discordibus armis,Fundat humo socilem victum iustissima tellus Si non ingentem foribus domus alta superbia Mane salutantum totis vomit aedibus unda Aee varios inhiant pulchra testudine posses Iliasam auro vestes Eritheeiq; aera, . c. At secura quies in nesciasallere ita Diues opum ariarum in latis otia fundis Et patiens operum paruoq; assueta iuuentus Sacra Deum sanctiq: patres extrema per illos Lusicia excedens terris vestigia fecit. ut grauissime de Agricolaru elogijs Poeta cecinit,

43쪽

culo felix iudicatus quod in angusto angulo Arcadiae paritum,sed annuis victibus large sufficiens praedium colens, ubi consenuerit nunquam eῆressus, atq; ut Evit genere manifestu est minima cupidine minimu in vita mali expertus est, ut Plin. testatur. Sed nimis diu te in commendatione rei per se satis comm edatae detineo. Heus age Metella,ut prandium curetur.M ET E L L Α.Curabitur. Saluus sis Rigo, arbitrabar te Xenoptutum esse,qui maritum meum abducere solet, sorte iam una atq; altera hebdomade domi se continet,id quida inuidentes molesti seu odiosisq; occupationib. onerat, vel legationib' quaesitis eu ultra colunas Herculis ablegant. Quod illi detrectat, huic tanu communi iumento imponui, que iam grandaruu oportuit emeritum

rude donari su q; quieti relinqui,vitande a m udano strepitu liber diuinae philosophis & ad longii illud iter se prsparare viaticoq; idoneo instruere possit. RIG O.Ex Rep.qui deesset Conone in aulam crebrius vetitare,sed rarius adest θ rusticatio ei nimiu ad lubeat. At mihi

crede no ea de causa huc diuerti ut abda 8 cerem

44쪽

Beatus

quis.' AD .HBP n. A o I D. eerem ieci solum ut veterem sedalem inuiserem.CONO.Nihil te moueant mulierculae expostulationes.RICO. Obsecro, quia nondum prandij tempus, prO- deambulemus, ut visam hanc tuam re giam, tan iis per dum prandium paretur.

CONO. Quandoquidem sic tibi placet

Villam tibi mea commonstrabo, explicaboque in qua mihi regnum constitui. RIG O. Lepidum profecto beatumque tuum hoc regnum.CONO. Fateor quidem hac parte me beatu, quod mea for tuna contentus ampliora non appetam. Siquidem ut ait ille Mup identem multa Ῥotaueris - Recte beatum. rectius occupat, a Nomen beati,qui Deorum Muneribus Iapienter uti Nouit. Equidem hoc meo regno Vel potius tu gurio beatior, quam monarchae aliquot qui tam multis amplissimisq; regnis potiuntur, Diuitiae non amplitudine, sed animo metiendae,& ut Psaltes ait,Meli- Diues quis. inosio modicum iusto quam diuitias impiorum multorum.Cincinnatus quatuor selum iugera colebat,Socrates quinq; tantum minas possidens,diues existimatus,

45쪽

LIB. I. D E RE RVsTIC . is i 'tus, ut Xenophon testatur. Ita ego cum Virgilio laudo ingentia rura, exiguum colere malo. Iam vero non sperabis te visurum Luculli villam aut Hyrtii, quae quadragies HS v nisse traditur. Magnificas illas villas, & pauimeta marmorea, ut Cicero ait, contemno. RIGO. Elegater interim omnia & ut apparet commodo constructa ordine. CONO. Nos iuxta prouerbiu pro nostris opibus mor snia condimus, hoc est pro agelli merito,& domini fortuna constituimus aedificia. Ordine autem rationem tibi explicabo regiae meae, Ischomachum Xenophonticum imitatus, quem eximie laudat Cicero. Principio situs & positio ra etionem sic ςdificandi occasionem dedit. .

Cato docet, dificare diu cogitare opor iiq

tet,conserere cogitare non oportet.Ma 'R 'iores prudenter animaduerterunt, Vi--denturq; ad Catonis & Columellae consilium, quod & Plinius secutus respexis se,ctam patremfamilias villam rusticam bene aedificatam habere expedit, nempe sic aedificandam villam, Vt neque villa fundum,neq; fundus villam quirat. AG vim que hac in re peccasse L. Lucullum & QE c Vola Scevolam proditum, quorum alter ma- villa.

46쪽

. eo R ADI ME Rrs BACHIIiorem quam ut scindo responderet,alter nempe Scevola minore extruxerit qui postularet modus agri, cum utrunq; sit

rei familiari di spe diosum. Diffusa enim

consepta non solum pluris aedificamus, sed etiam impensis maioribus tuemur.

At minora si sint quam postulat fundus

dilabuntur fructus aut corrumpuntur.

Plurimum igitur reserre qualis scindus pilis. qualiter aedificetur, & utiliter disponatur. Cato in praedio maxime desiderat, ut bonum caelum habeat,& si fieri poterit , situm sit ad radicem montis , inque meridie spectet, loco salubri. Varro addit ad exortum aequinoctialem, Vt aestate habeat umbra, hyeme solem. Quibus subseribens Cotu meli a, Quod si voto,inquit, fortuna respondet, Ager optandus salubri loco na si lubritatem Cato cum primis considerari voluit,vi infra dicetur uberi gleba, parte cam pestri, parte

alia collibus vel ad orientem vel ad meridiem molliter deuexus, terrenis lia

, liis cultis atque aliis sylvestribus & asis e xis,nec procul a mari aut nauigabili flumine , quo deportari fructus, & inuehi

merces possint. Cornel. Tacitus tradit veteres C ermanos villas constituere λ- iitoss

47쪽

a IB. f. DI R d n Vsτre'. et sit tos,ut mons, ut fons, ut nemus aut stas num placuit, aut oportunitatem praeuit. RIGO. Hinc arbitror tot in Germania gentilitia nomina a montibus, fontibus, paludibus ac nemori b. extare. CONO. Apparet, Pr cipiunt tamen alii non esse villam iuxta paludes ponenda, neq; aduerso flumine. Paludes en i m caloribus noxium virus eructare,ac venenatas bestias emit tere serpentumq; pestes hyberna uligine destitutas,saepe cae-oos creare morbos, certum est. Homerus omnino e flumine semper anteluc nas auras insalubres esse verissime tradit. Quare si omnino villa constituenda in ripa , cauendum esse suadent, ut a tergo potius quam prae se flumen habeat, & ut aedifici j frons auersa sit ab ins stis eius regionis ventis, & amicissimis

aduersa,cum plaerique amnes aestate vaporatis, hyeme frigidis nebulis caliget, quae nisi vi maiore inspirantium ventorum submouentur, pecoribus hominibusq; conserunt pestem. Optime igitur salubribusq; locis ad orientem vel ad meridiem, Grauibus ad septentrionem villa conuertitur. A mari autem conuenit longo interualloabesse. Quia Venti

48쪽

venti marini nox ij & media sunt spacti

grauioris halitus. Nec viam militarem iuncta esse conuenit, ne praetereuntium Viatorum populationibus &assiduis di uertentium hospitiis insistet rem fami lia: cm. RIG O. Si recite memini,Vete vicinitatu res vicinitate quoque praedia metieban-

tur. CONO. Recte mones,quod prope' modum exciderat, neq; enim in postre mis molestiis ponendum vicinitatis malum, ut ad finem huius libri dicetur, cuius toedio quosdam noui Agricolas pacis amantes,qui praedia optima deserere maluerunt,quam iniurias improborum vicinorum tolerare, ut non abs re Hes odiis dixerit, πῆμα tali δε γειτων. Sed inquies quorsum haec tam longa proce mi at Certe ideo haec altius repeto Vtintelligas rationem meae villae. Nam cum sint villarum s discandarum varia proposita, &alij ad voluptatem, ali; ad luxuriam, alij denique ad necessi itatem aedificent atque constituant villas, anti quorum sententias de villa ponenda recensere placuit. Clim autem eam opor Visis pq' tunitatem otiam illi re uirunt Donen derisinu.

t unitatem quam illi requirunt ponendet vi l lae i n omnibus loci natura non concedat,& alij fluminis, alii vel intra aggeris

49쪽

IM 1. 'E RE 'VsTICA, F munitiones vel extra aggere marii, qui vel maris vel fluminis propinquitatem vitare non queant, alii in paludibus,alii in sylvis, nonnulli in montibus praedia habentes arte ac diligentia coguntur sarcire quod loci natura denegauit. Nos cufluuium vicinu declinare non possemus industria quantum fieri potuit incommoda auertere studuimus, & quia fluuii exundationibus pericula sentimus hoc oco & extra aggere siti aedi ficijs locum aeditiorem delegimus, veluti in tumulo collocatis,Ne autem aquae & glaciei ini

petus ea euerteret arborum sepimento cinximus. Ac vero ut aeris noxios halitus & ventorum infestos satus atq; im bres vitaremus ianuas senestrasq; auersas ad salubritate disposuimus. R. I G O.

Caeterii videris tu aut maiores tui com mode & scite colloca sle hanc villam,Siquide bifrons est antica, partim orientem partim meridiem spectans, & pro tecto ac mentanis sic exaedificata, ut&solem hybernum & celtiuam umbrae et piat. Ad haec ad ingressum prothyron ab occidete ventos & imbres ab ostio a cens. C O N O. Totus fabr icae tractus v nius lateris logitudine, ut vides, in quo frons

50쪽

frons ea, meridianam partem spectat,in primo angulo excipies solis hyberni or tum , ut paululum ab occidente auert tur live mali, ita fit ut per hyemem illustretur, & caloribus ae itate non in sestetur. Nam ea aedificatio medium temperatumq; libramentum ventorum hyemalium & testiuorum tenet, ut &aestituis perflatus recipiat,& hybernis procellis minus sit obnoxia, tametsi sint quae dam quae &commodius constitui poterant, & mihi ipsi displiceant. RIG o.

Sunt quaedaquς videntaeritali cum morem imitata. CON O. Nonnulla quide vel qa vetustate collapsa θ me pamo commodius exaedificata,ea aute quae integra reperi satis putaui, si Carta tecta praestarentur. RIGO. Perge obsecro explicare caetera. Vestibulum hoc videtur italico more clausum portis duab'. CONO. Est quidem a me in eam forma absolutum, tametsi speciem vestibuli quanda haberet ante, sed non ita commodam, quare quadratae formae vestibulu muro cinxi,& porta amplior per qua currus inuehipos it, si maiustula plaustra vitai vel alterius liquoris importanda cellariis,aliud est ostium quod egredientib.ingredientibuta