장음표시 사용
691쪽
A esti m ator nemo bon us, ni si peri tus. Col. is .capa. Male agitur cum Domino, quem villicus docet. Cato,Col. .cap. I. Ischomachus apud Xenophotem Socrate rogatus, An villicum institutum mercetur,an ipse instituat, Ego,inquit, instituo. Xenoph.Oecon. Lum,cui agri cura comissa,exemplum csse oportet omnium in agro degetium, Vtq; revereantur magis quam pertimes
Villiei & Medici eadem ratio,vt in tepore curet. Ischom. Xenophon. In Villico quatuor requiri, ut sit benevolus, diliges,imperio aptus, &iustus. Xenophon. Villicus sit ab insantia rusticis operib. duratus & inspectus experimentis. Col.
Ephemeridem habeat, quid quoque
tempore faciendum. Florent in. Parcimonia optimum vectigal. Cice. paradoxis. Sera infundo parsimonia. y ἐνὶ πυθ Mi o δώ. Hesiod.Ergis. Agricolam non emacem sed vendacem esse oportet. Vendat boves vetulos, armenta re ijcula, oues rei jculas, lanam,
692쪽
onN P AD 'HAP nsn Ao H pelles,si hi menta: non nisi necessaria conparet,eaque in tempore. Detur OPera, ut quae possis i pse parare,ne emas. Cato a.
Nequam esse agricolani quisquis emeret quod praestare ei fundus possit. Plin.
Ignavum&sumptuosum esse quisu cidiam suspenderit in carnario potius alantario quam e domestico fundo. Var. Villicus non sit negociator.NCgoci tio enim auocat eu ab agri ac rusticae rei cura,&negociatorem facit magis, nec xaquam sinit eum cum rationibus domini paria sacere, sed ubi ei' memoratio exigitur,res pro nummis ostenditur. Quare pecuniam domini neque in pecore nesin alijs reb. promercalibus occupet. Col. Villicus saepius nummos quim librudomino afferat.Col.I.cap.8. e Cor . Celsi sententia. Nihil impedit villicum esse illitera- . tum, modo sit tenacis memoriq,quo minus ipse possit rationes confingere. Col. ib. Varro tam e literis & humanitate im
Ambulator esse non debet,nec egredi terminos, nisi ut addiscat aliquam culturam,& hoc,si ita in vicino est, ut cito rei mea
693쪽
meare possit.Cato 3.Colum.I.cap.8. Lau i datur Aglaus Psophidius , qui e praedio suo,quod colebat,nunquam egressus.Pli
Villicus neque venandi neque auqu- pandi studio occupetur.Col.xi.I. Primus cubitu surgat,alios excitet, po . stremus bitum eat,prius villam videat clausa ut siet,utq; suo quisque loco cubet,iumenta pabulum habeant. Hesiod. in Ergis. Aristot.Oςco.I.cap.6. Cato s.
Vt plurimum prodest perite aliquid facere,ita plus obest perpera secisse. Col. Nihil foedius agricolis quam gests rei
poenitentia. Plin.ΙT.ca.Ι2. Primus omnium vigilet, familiamq; ad opera cunctantem producat, ac strenue praecedat.Colum .H.cap.I. In opere primus &vltimus.COl.II.c. I. Somni & ebrietatis abstinens sit villicus , Utraque enim sunt inimica diligentiae,tum etiam a Venereis amorib. auer
sus, quibus si semel se dederit, non aliud quidquam cogitabit quam quod diligit.
Villicus conuictum externum Vitet.
Imprimis hoc obtinendum, ne quid V u ue scire
694쪽
oqNa' A DD HAR BIBAGH Πυ, scire se putet,quod nestiat.COl. I. a. 8. Ne villicus plus cesseat se sapere quam dominum. Cato s. Preciosissimum intelligere quenque nescire se quod nesciat.Col. II. Ca. I. Disciplina bona utitor. Cato 3- Alieno abstineat. Idem ib. Ne crudelius cu subiectis aut submis
sius agat, semper honoret bonos di sed Ios,parcat etiam minus probis,& ita temperet, Ut magis revereantur eius seueritatem, quam ut saeuitiam detestentur.Fl xent in.& Columel. Curandum magis,ne peccetur, quin cum peccatur,sero puniatur. Xenophon
Operari j multa patientia & algoris A aestus, vel nudi operi assuefaciendi. xe
nophon Oeco. Grauia loca melius est mercenariis coiere quam seruis. Varro I. ca.IT. Nulla am plior nequisti mi hominis custodia,quam quotidiana exercitatio, iuxta Catonis oraculum: Nihil agendo homines male agere discunt. Cato. Colum.
operarioru copia sit pro ratioe scindi.
695쪽
Agrum coli ergastulis pessimum, vequidquid agitur a desiperantibus. Plin. 18. cap.6. Ergastulis nempe damnatis in
Praeserenda unius agilis atq; industria quam decem hominum negligens&tarda opera. Ischom .Xenoph. C l. H.ca. I. Seruos neque petulantes neq; abiectos esse sinat. Aristot.Oeco. I.ca. .hitibus familia supersedeat. Cato S. Si quis quid delinquat,pro noxa bono
modo vindicet. Idem. Familiae ut bene sit prouideto,ne algeat,ne esuriat. Cato s. Si seruus furtum faxit, noxamue nocuit, sarto etiam domino, serui nomine actio noxialis esto: Dominus suo nomine non tenetor. Lex.12. tab. At L. Aquilia Dominus suo nomine tenetur, no seruus. Cels& Vlp. l. r. de noxal.act.
Si familia surtum fecerit, potest dominus vel se m i lia dedere,vel tantum osse re, quantum si unus liber furtum fecisset ,& familiam retinere: idque intelligitur, si domino non conscio factum sit, nam sic suo nomine conueniri posset,&singulorum de familia. Vip. Li .si iam. fur t. secisis. dic. serui
696쪽
Seruis secundum merita, cibum , vestem,quietem,& castigationem verboee opere praestanda. Aristot.Oecori. Tria sunt seruis tribueda, opus, cibus, castigatio.Cibus sine castigatione &operς petulantes reddit. Opus & castigatio sine ci bo violenta res est 4-ίοσπ
Idem Syracides praecepi t:pabu Iuoi ga,& onus asino,disciplina dcopus seruo. Syrac.33 Otium alit & incendit prauas cupiebtates, sicut scriptum: Incrassatus est seruus & recalcitrauit.Deut.33. Cibum & potum salubriter apparari curet,atque utiliter magis quam delica
Vini vel nihil vel perpaucum dadum, cum vini potus etiam liberos ad insolentiam inflammet, & plurimis locis etiam
ingenui eo abstineat.Arist. Oeco. I.ca.'. Salubritati familiae consulat,aegrotos curet,non eiiciat. Idem lib.u.I. Prqstat opere fatigatum seruum diem unum aut alterum sub custode requies ere,quam pressum nimio labore noxa contrahere, atq; longo tempore cum iactura operum decumare.Colum.ra Camblan
697쪽
πRA C. DE LEGIR. REI RV T. 3 3Mancipia neque formidolosa neq; animosa nimis habenda. Varro lib. l. ca. II. Et Aristot.Oecon. Aediles aiunt: Qui macipia vendunt, i certiores saciant emptores, quid morbi, vitiive cuique sit, quis fiagitiuus errove sit, noxsue solutus non sit,eademq; om-
Dia,cum ea mancipia vaeneunt, palam ac
. recte pronuncient. Quod si aduersus ea vaenisset,quod eius nomine praestari opportere dicetur,em p tori, omnibusq; ad quos ea res pertinet,iudicium dabimus, ut id mancipium redhibeatur. Si quid autem post venditionem traditionemque
deterius opera em p toris,sami liae procuratorisve eius factum erit, siue quod ex eo post venditionem natum,acquisitum
suerit,& si quid aliud in venditione ei aecesserit, siue quid ea ex re fructus prouenerit ad emptorem, ut ea omnia restituat.&c. Vlpa.I.Tde sedi l. edi e Ordine cum in aliis reb.tum in Agricultura nihil praestantius ac magis necessarium: nyου o. si ρε-ου τε κώλονάνθρωποις cci ἡ τα ις. Xenoph.Oecon. Cuius rei diligetiam in quadam naui Phoenicia idem se vidisse commemorat, ubi cuncita sic collocata, ut neque impedimento
698쪽
dimento sint,neque indagatore indige. ant: & proretam ita omnis ioci gnarum ut absens nosset,ubi quaeque res sita sit. Vetus prouerbium est, Paupertatem certi sit maesse,cum alicuius incligcas uti eo no posse, quia ignoretur ubi proiectu iaceat,quod desideratur. Itaque in re familiari laboriosior est negligetia quin
diligentia. Colum. I 2. cap. 2.
Supellex & instrumenta rustica suo quaeq; Ioco & ordine disposita in propusnt,quoties vel promenda, vel requinta, Vel locanda,exemplo Phaenicis nauigij,
Xenoph. Aristot. Oecon. Varro I. ca.22.
Instrumenta & supellectilem rustica oportet dominum habere scripta invisbe,& ruri villicum. Varro I. cap. 22. Per serias instrumentum rusticum, ne quo nullum opus coiici potest, recognoscat,& sepe inspiciat serramenta: nam frequens recognitio nec impunitatis spe nec peccandi locum praebet. Col H. ca.I. Duplicia semper comparanda a C su inde resecta custodie da, ne si quod in opera vitiatum fuerit, a vicino pete dum: quia plus in operis seruorum auocandis, quam in precio rerum ciusmodi im penditur. Columella H.cap. I. Ex Hesiodo,
699쪽
Agricultores dum agros colunt, non licet vel personas ipsas, vel iumenta, vel instrumenta,aut quidquid ad agri culturam pertinet, inuadere aut capere. Si quis contra secerit, quadruplum restituat, re infamiae notam incurrat. Authen. Agriculatores. C.quq res pig.oblig. pos. Uxor Villico contubernalis assignan da, quae conti neat eum, & in quibusdam adiuuet, rei familiaris dispensatrix se dula,ct prudens si κουρός. Xenoph Oecon. Mulier in hoc concessa, ut quae subtecto sitiat, α u roYCγα, curet instar apis in alveario, atque ideo corpus tenerius concessum. Idem ib. Viri autem partes, ut quae foris sunt, C τα υπω curet, atq; idco concessum corpus duratis. Idem. Viri os scium,ut in domum comportet: Vxoris,ut seruet. Idem . Vxoris munia,ut familiam alat atque vestiat,idque utiliter & mature magis udelicate. 1 dem.
Ancillis opera diuidat, lana, linumq-
Mulierem sortem qui inueniet, de vi timis terris precium eius: Confidit in ea
700쪽
cor viri,ianam & linum quaesiuit, Sc operata est consilio manuum suarum , facta quasi nauis institoris de longe apportas panem suum:de nocte surrexit,deditque dimesum domesticis suis,&c. digiti eius apprehenderut fusum. Manum sitim aperuit inopi, & palmas suas extendit ad pauperem. Non timebit domui sua astigore,domestici eius vestiti sunt duplici
Si vir mulieris,& mulier viri partes peregerit, Deum,quem hoc non late vitorem sentiet, quod functionem distinatam deseruerit. Idem Xenoph. Hortus iuxta villa sit. Plin. ibi. . l. Π.3.Pallad.I.3 . Hortus quali altera succidia. Calai. Cicer. Senest. Nequam esse in domo matrem similias,ubi indiliges esset hortus. Pli ri.I9.c. Hortus,qui coelo clementi subiacet,et humore percurritur, prope est ut liber
sit,& nullam serendi disciplinam requi
Oleru furta Draconis lege apud Athenienses grauiter punita. Fures aratri,aut vomeris,aut iugerum,a tempore furti facti per singulos dies pendunto & phola Iustin