Theatrum tabidorum siue Phtiseos, Atrophiae, et Hecticae Xenodochium auctore Christophoro Bennet ..

111쪽

36 THEATRU Μperfectior separatio , longior immoratio , segnior distributio . Dosis parcior , succi penuriam , &deinde natam corporis debilitatem ; largior vasorum infarctionem infert. In qualitate, si frigus excesserit cibus

per ventriculi , & vicinarum partium c lorem non rite domatur , unde cruditas et si ciborum caliditas ventriculi naturalem teporem superaverit , calore proprio , i. e. , naturae alieno , effervescit chylus: ex utrisque flatulentia . Frequentior denique ingluvies succorum turgiditatem augendo in

commodat .

Quod ad saporem attinet, de immode. rate salsis , acidisque idem censendum , necnon de cibo eminenter dulci , facile putredinem concipiente . Misi i illi prunas , di viscera torrent. Ordo demum ingerendi immethodica ciborum degenerationi non parum conducit e ipsa enim ἐυπικτα & si ultima mensa quod nobis in ulu est assumantuT , -Nice coctionis naturalis diutius retenta torrescunt, & ciborum substratorum inquinamenta comperiuntur.

Ad naturam denique R modum in

112쪽

TABIDORU Μ. 9 gestorum conficitur sanguis , qui succo nutrititio undequaque perluitur , cuius dispensandi gratia cor corporis particulam Operosiorem , ideoque compactiorem fabricavit natura ; quod motu suo reciprOco , & circulatorio toti corpori subtervit duplici emolumento , nempe protrusioni S ,& depurationis r ex hac orta est cuiuslibet partis insuccatio , sive nutritio , unde

vita conservatur ; ex illa vitae status mois dificatur , unde sanitas , vel morbus . Saninguis enim des oecatior importat spiritum via talem , id est praecipuum vitae ministrum , ad actiones rite peragendas paratissimum , impurior viceversa torpidum , & ad actio

res inhabilem : verumtamen qualecumque sit, quod in eius sinus elutriatum fuerat, in habitum corporis , tandemque in Venas

per arterias amandatur ,

Ex hoc latice scaturiunt succorum nutritiorum , & sanguinis murationes , tabem cuiuscumque generis parturientes . Vice enim succi roscidi , aqualis , naturae

familiaris , quo viscera partesque rigari , foverique debent , substituuntur , & di-1 pensantur succi tenues, inaequales, turgidi , putrescentes , sale , amarore , Vel ac re referti . G Sιν

113쪽

THEATRUM Succorum alienatorum defectiones .

Corporis succi calore immoderato alatenuati , & subtiliores quam par est redditi ad nutriendum inepti sunt . I. Quia balsamica indigent consistentia . a. Quia

concitatiori circulantur motu , ita ut moram nutritioni debitam in partibus non fecerint , exinde deficientiae necessitatem importantes . 3. Quia humidum depascendo propria conteruntur industria . Succi inaequales partium particularium ατροφίαν , & extenuationem pariunt , crassiores enim vasa obturando δ Ἀδοσιν impediunt , unde effervescunt : tenuiores ideo. que mobiliores coerciti tumultuantur : quihus ex causis partes inaequalem suscipiunt alimoniam .

Succi turgidi flatu lentique antequam vasa minora ingrediantur , capiti molestum expirant halitum , qui cerebri frigiditato condensatus , & in aquositates solutus , si1 per bronchia in pulmonem lapsus fuerit,

pectus Oneras .

114쪽

Succorum alienatorum devastationes .

SUcci salsuginosi , turgidi , & acriores ,

massa sanguinea perfusi , non solum temperiem eius immutando nocivi sunt , sed extra vasa depopulantur quoties eorum turgiditate vaporosa , & plenitudine tenduntur arteriae , venaeque quae eorum insuper acrimonia irritantur ; haec vasa tandem tumefacta,& referta , inaniri, proritata sese expedire moliuntur , idque per sanguinis seclusionem : qui sanguis si vasa pectoris perrepserit αι μωκτοσιν frequentem

tabis quae phtisis dicta ) praemonitorem ,

Vel εκχυμ v procreat . Venas nempe , &arterias per totam corporis cavitatem internam membranulis vestiit , & munivit natura , quibus circulationi internos te minos , sicut per cutis parietes eXternos pOsuit . Hisce membranulis si accubuerit sanis guis e vasculis pectoralibus secretus, Ech momatis interni nomine merito indigitatur . Pleuritis Vero denominatur cum sanis,guis e vasis intercostalibus seclusus , mem. hranulam costas succingentem impleverit .

Empyema insuper est sanguinis eiusdem G a eL

115쪽

roo THEATRUM effervescentis , & per restagnationem diu itinam putredinem contrahentis in ichorem mutatio , nec alicui mira videatur eiusmodi permutatio sanguinis in ichorem , qui sanguinem purissimum , e Vulnere auufonticulo fluentem , in pus foetidissimum

mutatum viderit.

Si vero capitis vasa , carotides scilicet , sive cervicales sanguinis partem serosiorem exsudaverint , vel quovis modo secluserint , evenit fluxio , quae si sensim facta , catarrhi continui , si αθροως seu confertim , fluxus sive catarrhi periodici nomine discriminatur . In utroque delitescit

antecedens tabis causa , praecipue cum cerebrum madoris inundantis partem in partes spiritales deposuerit , quam si pulmo ob lubricam temperiem , debilitatem , vel

materiae consistentiam improportionatam , non mature retruserit , sit aliquoties α

βρωσις ulcusculi initium . Ipsius denique cruoris pars salina , imo insipida , pituitae nomine communi celebrata , e vasculis secreta immoratione in parte facta , non solum partis in qua hospitatur tenorem , &compagem dissolvit , sed putredinem exinde acquirendo, erosionis redditur accommo datum instrumentum.

116쪽

cet in locis imbribus nimis frequenter ri- ιgatis , aut insulis angustioribus transactio , nimia solis vicinitas , halitus terrae , dc aquae insalubres , planetarum influxus , &ventorum afflatus inclementiores , tempestatum alterationes subitaneae , inopportu- /na plagarum mutatio , labor improbus , exercitia intermissa , aut Vehementiora , corporis quoad primas qualitates frequentior mutatio , animi moeror , unde spiritus delicitur , & vis tabifica altius imprimitur . da lacusque nocent, o causa valentior isis, . Anxietas animi . Qua omnia fluidarum partium c Foris τεα εἰν sive fusionem essiciendo , vel 5μωσιν internam suscitando , nocumentum afferunt. Causae recitatae constituunt tabem ,

eiusque species a succo nutrit itio , vel per ulceris , aut abscessus nobilioris alicuius partis , proprie pulmonis , corruptelam de pravato , vel per dilutionem salsuginosorum partem depopulante , aut acidorum per totum corpus in opere suo frustrato ,

vel per nimiam incalescentiam dissipato ; G 3 unde

117쪽

roa THEATRυμ unde tres emergunt tabis differentiae Philisiis , Atrophia , & Hectica .

Phlisis est tabes a succorum putrediis ne suborta , erosionis , echymomatis , abscessus , aut cuiuslibet in pulmone , aut pectore sordescentis soboles et unde per Venae pulmonicae , vel aliorum pectoris vasculorum divaricationes nidorosa materia eordi communicatur , qua a corde per eius motum , pulsumque detrusa , primo arteriae omnes , dein corporis habitus , tandem venosum genus rapidi roris , vel ichoris perfusione replentur .

Nec desunt qui huius cladis ab ortu

κρά, important , suntque quorum paren tes valetudinarii , aut tabidi periere , quibus genitura frigidior , minusque matura , vel acrimonia forsan calentiore perfusa ;hisque scapulae acuminatae , πτερύγ- idcirco nuncupati , quorum praecordia conistracta , pectus angustum , & depressum , cervix gracilior , & oblonga , Omnium pectoralium tenor flaccidissimus , caroque t tius corporis musculosa tenerrima . Ob

118쪽

Observationes διαγνωσιν spectantes .

M orbum hunc eminus aggressurum divi

gnoscimus , si sanguis , sive cruor salsuginosus versus pectoralia tardiori , Vel

citatiori conferatur motu ;Μitiores affluxus sui indicium exhibent . I. Per sputationes sanguineas salinasque statis aliquot periodis , horis scilicet matutinis , aut pomeridianis , nempe q. aut 3. aut 6. prodeuntes , citiuS , aut tardius , prout maius , minusve totum diluendo fecerint irritamentum , vel per eo poris agitationem commoveantur , quae e tra vasa spissitudinem nactae non erumpunt horis destinatis , quia dominium in corp re tum temporis exercent ut eX communi Μedicorum sententia supputatur sed quia tunc per cuticulam aliquantisper tra spirant reliqua sui parte crassiore tamquam inutiles , & superfluae , necnon e mansa iguinea secretae per Vasa maiora corr Nantur. 2. Per sputationes, & excreationes frequentiores . 3. Per interceptas sudoris aliarumque excretionum vias A. Per sputum substantiae , & superficiei laevioris ,

119쪽

instar grandinis convolutum , quod tussi , aut screatu subitaneo horis primo praesignatis haud raro extunditur . 6. Totius certitudo confirmatur, si aliqua de causa per secessum in articulos , aut in corporis ci cumferentiam eveniat diffuso fluxus salsuginosi , & exinde pectus ad tempus robur acquisiverit . Vehementiores , & copiosiores affluxus significantur . I. Per uberiores sanguinis luteo colore spumantis expuitiones , cum screatu , & tussi minus dolenti , si epulmone : subnigri vero, aut rubentis per tussim dolorificam expressi , si a thoracis capacitate : exultim , & per intervalla in os regurgitantis , & replentis , si ab arte riis maioribus sensim , cum sensu tamentitillationis , si ab earum fibris prodierit. a. Per dolorem pectoris gravativum , &periodice pungentem. 3. Per anhelitus periodicam dissicultatem . q. Per manifestum aliarum partium corporis levamen .

Phlisis impendentis per crassi , & sei. gidi liquoris , pituitae dictae , in pectore suffusivam congestionem a capite quod aliquando fit eo delatae signum detegi.

120쪽

ΤABIDORUM. I stur , cum in tracheam viam sibi paraverit materia , qualitercumque a soporalium terminationibus separata , & a cerebro frigidiore impraegnata , symptoma sane certissimum pari tamen materiei per decubitum aggestione in thoracem per Vascula communia suffusa semper associatum cuius

est oδε ach, c xv erectio, sive laryngis apertura, cum successiva eiusdem clausura, seu considentia , sonum edens horologii locularis per momenta tempus mensurantis , cui

in dies ingruit symptomatum insequentium syndrome . I. Spirituum omnium torpor . a. Capitis gravedo , cum tensione periodica in plenilunio ingravescens. 3. Somni longiores, Sc demersionis insomnia . q. Totius temperatura frigidior. 5. Pori perexigui, &pressiores . 6. Pulmonis, & musculorum omnium pec oratium flacciditas , Sc ad expulsionem segnities , quae per irritum e XCreationis conatum multoties iteratum cognoscitur . 7. Sputum compactius , quod facilius exit , statim a potu lautiori cum a cibis calidioribus regio pe choris incaluerit . 3. Pectoris dolor gravans , Sc ponderosior . q. Tussis aliquoties per intur valla periculum tu locationis pene inducens , quae in